Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego dla Warszawy-Śródmieścia w Warszawie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 13 kwietnia 2016 roku

Sąd Rejonowy dla Warszawy – Śródmieścia w Warszawie XI Wydział Karny w składzie:

Przewodniczący: SSR Małgorzata Smulewicz

Protokolant: Karolina Kowalczyk

w obecności oskarżyciela ------------------

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 13 kwietnia 2016 roku w W.

sprawy J. D.

syna M. i A.

urodzonego dnia (...) w M.

obwinionego o to, że:

w dniu 09 października 2014 r. w siedzibie Straży Miejskiej na ulicy (...) w W., będąc właścicielem pojazdu marki C. o numerze rejestracyjnym (...), wbrew obowiązkowi, nie wskazał na żądanie uprawnionego organu, komu powierzył w/w pojazd do kierowania w dniu 05.09.2014 r. o godzinie 17:50 na ul. (...) v/v N. (...) w W.,

to jest o wykroczenie z art. 96 § 3 Kodeksu wykroczeń,

orzeka

I.  obwinionego J. D. uznaje za winnego popełnienia zarzucanego mu czynu stanowiącego wykroczenie z art. 96 § 3 kw i za to na podstawie art. 96 § 3 kw skazuje go, a na podstawie art. 96 § 1 kw w zw. z art. 96 § 3 kw i w zw. z art. 24 § 1 i 3 kw wymierza obwinionemu karę grzywny w wysokości 300 (trzysta) złotych;

II.  na podstawie art. 627 kpk w związku z art. 119 kpw, art. 118 § 1 kpw zasądza od obwinionego na rzecz Skarbu Państwa kwotę 100 (sto) złotych tytułem zryczałtowanych kosztów postępowania oraz kwotę 30 (trzydzieści) złotych tytułem opłaty.

Sygn. akt XI W 7274/15

UZASADNIENIE

Na podstawie całokształtu materiału dowodowego ujawnionego w toku rozprawy głównej Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 5 września 2014 r. o godz. 17:50 na ul. (...) v/v ul. (...) w W., za pomocą urządzenia samoczynnie rejestrującego pomiar prędkości, zostało wykonane zdjęcie pojazdowi marki C. o numerze rejestracyjnym (...), którego kierowca nie zastosował się do ograniczenia prędkości określonego w ustawie i przekroczył dozwoloną prędkość o 29 km/h, czym wypełnił znamiona wykroczenia określonego w art. 92a kw.

Na podstawie Centralnej Ewidencji Pojazdów i Kierowców ustalono, iż właścicielem pojazdu jest J. D., do którego wysłano wezwanie wraz z formularzami oświadczeń do wyrażenia zgody na ukaranie mandatem karnym za popełnienie wykroczenia z art. 92a kw, bądź do wskazania kierowcy, który prowadził pojazd w dniu popełnienia czynu oraz formularz oświadczenia do wyrażenia zgody na przyjęcie mandatu karnego w przypadku niewskazania osoby kierującej pojazdem. Wezwanie zostało podjęte osobiście przez adresata.

W/w odpowiedział na wezwanie pismem z dnia 10.10.2014 r., w którym wnosił o umorzenie postępowania, w którym powoływał się na uchwałę Sądu Najwyższego (sygn. I KZP 16/14) oraz wyrok Trybunału Konstytucyjnego (sygn. P 27/13).

Następnie Straż Miejska wysłała do obwinionego pismo oraz wezwanie do osobistego stawiennictwa w siedzibie Straży Miejskiej.

J. D. nie stawił się na przesłuchanie w siedzibie Oddziału Ogólnomiejskiego Straży Miejskiej (...) W..

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie: częściowo wyjaśnień obwinionego złożonych w trakcie postępowania sądowego (zapis audiowizualny rozprawy z dnia 13 kwietnia 2016 roku, minuty od: 00:11:54 do 00:18:46, od 00:20:21 do 00:21:41 k. 47), notatki urzędowej (k. 1-3), zdjęcia (k. 4), pism obwinionego (k. 7-10, 14), sprzeciwu (k. 30-33).

Obwiniony J. D. w trakcie postępowania sądowego nie przyznał się do popełnienia zarzucanego mu czynu. Na rozprawie w dniu 13 kwietnia 2016 roku wyjaśnił, iż w jego opinii Straż Miejska nie mogła być oskarżycielem w niniejszej sprawie, gdyż wezwanie alternatywne ze Straży Miejskiej zostało sporządzone w dniu 26 września 2014 r., natomiast orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego odnośnie możliwości występowania Straży Miejskiej w charakterze oskarżyciela publicznego zostało wydane dnia 30 września 2014 r. Obwiniony potwierdził, iż odebrał w/w wezwanie dnia 3 października 2014 roku. Odniósł się również do artykułów prasowych, które zawierały sprzeczne informacje odnośnie możliwości występowania Straży Miejskiej w tego typu sprawach w charakterze oskarżyciela. Dalej wskazał, że w dniu, w którym zarejestrowane zostało wykroczenie przekroczenia prędkości, miała miejsce uroczystość rodzinna i w związku z nią pojazd obwinionego użytkowany był wielokrotnie. Jako potencjalnych użytkowników wskazywał: ojca, żonę oraz brata. Obwiniony uchylił się jednak od obowiązku wskazania konkretnej osoby, gdyż nie chciał oskarżać nikogo bezpodstawnie. Obwiniony twierdził ponadto, iż Straż Miejska od 1 stycznia 2016 roku utraciła prawo do występowania w charakterze oskarżyciela w sprawach dotyczących fotoradarów.

Sąd zważył, co następuje:

Okolicznością nie podlegającą kwestionowaniu w postępowaniu było to, iż funkcjonariusze Straży Miejskiej (...) W. ujawnili w dniu 5 września 2014 r. o godz. 17:50 w W. na ul. (...) v/v ul. (...) wykroczenie z art. 92a kw, polegające na przekroczeniu przez osobę kierującą pojazd C. o numerze rejestracyjnym (...) dopuszczalnej prędkości o 29 km/h. Świadczy o tym zdjęcie dokumentujące powyższe zdarzenie (k. 4).

Nie ulega również wątpliwości, iż wyżej wymienione auto stanowiło wówczas własność J. D., co zostało ustalone na podstawie danych zawartych w Centralnej Ewidencji Pojazdów i Kierowców. Wykazana została również okoliczność, iż J. D. jako właściciel pojazdu został wezwany do wskazania komu powierzył do używania bądź kierowania auto. Obwiniony po odebraniu wezwania zredagował pismo, w którym nie odniósł się do zapytania o wskazanie osoby, której powierzył samochód. Obwiniony nadto na żadnym etapie postępowania nie kwestionował okoliczności bycia właścicielem w/w samochodu.

Sąd nie dał wiary wyjaśnieniom obwinionego, z których wynika, że nie miał wiedzy, kto w miejscu i czasie wskazanym we wniosku o ukaranie prowadził jego samochód. Biorąc pod uwagę krótki odstęp czasu pomiędzy popełnieniem wykroczenia, a wysłaniem pierwszego wezwania do wskazania, wyjaśnienia obwinionego, iż nie jest w stanie określić kto prowadził pojazd, należy ocenić jako mało wiarygodne. Zwłaszcza, iż obwiniony podczas składania wyjaśnień pamiętał dokładnie dzień, w którym ujawniono wykroczenie prędkości. Ponadto niewiarygodne w ocenie Sądu jest twierdzenie, iż w tak stosunkowo krótkim czasie z pojazdu mogły, jako kierujący korzystać aż 4 osoby.

Odnosząc się natomiast do zarzutu braku uprawnień Straży Miejskiej do występowania w charakterze oskarżyciela w sprawach dotyczących fotoradarów, to należy wskazać, iż w chwili obecnej rzeczywiście Straż Miejska została pozbawiona możliwości przeprowadzania kontroli fotoradarowej kierowców, jednakże przedmiotowy wniosek o ukaranie wpłynął w dacie kiedy Straż Miejska jeszcze takie uprawnienia miała i ich obecna utrata, nie czyni wniosku o ukaranie bezskutecznym.

Argumentacja obwinionego, jakoby stosowanie wezwania alternatywnego przez Straż Miejską (...) W. było niezgodne z Konstytucją RP nie znajduje potwierdzenia w orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego, na które powołuje się J. D.. Zważyć należy, iż Trybunał w wyroku z dn. 12 marca 2014 r. (sygn. P 27/13) uznał iż przepis art. 96 § 3 kw nie jest niezgodny z Konstytucją. Trzeba tutaj wskazać, iż Trybunał oceniając przedmiotowy przepis nie orzekł o tym, iż postępowanie zainicjowane tzw. alternatywnym wezwaniem jest nieważne. Sąd meriti natomiast, nie znajduje podstawy prawnej w obowiązujących przepisach, dla umorzenia postępowania bądź uznania iż jest ono nieważne, wobec skierowania do właściciela pojazdu wezwania alternatywnego. Wobec powyższego Sąd nie znalazł podstaw do kwestionowania sposobu procedowania przez Straż Miejską.

Zważyć ponadto należy, iż Straży Miejskiej przysługują uprawnienia oskarżyciela publicznego w sprawach o wykroczenia z art. 96 § 3 kw. Wszelkie wątpliwości prawne w tym zakresie zostały rozwiane wraz z wydaniem przez Sąd Najwyższy uchwały w składzie 7 sędziów, a więc mającej moc zasady prawnej, z dn. 30 września 2014 r. (sygn. I KZP 16/14).

Odnosząc się zaś do kwestii podniesionej przez obwinionego, dotyczącej braku wiedzy w jakim charakterze występuje - obwinionego lub świadka, Sąd nie stwierdził, aby jakiekolwiek uchybienia miały miejsce. Zważyć należy, że na etapie wysłania przez Straż Miejską (...) W. wezwania do wskazania użytkownika pojazdu bądź kierującego pojazdem, J. D. nie korzystał ani z praw przysługujących obwinionemu, ani też z ochrony prawnej przewidzianej dla świadka. Pierwszy z wymienionych statusów procesowych nabywa się w momencie wniesienia przeciwko osobie wniosku o ukaranie w sprawie o wykroczenie (art. 20 § 1 Kodeksu postępowania w sprawach o wykroczenia), co w niniejszej sprawie nastąpiło dopiero w dn. 24 września 2015 r.

J. D. nie występował też wówczas w charakterze świadka, bowiem nie został w tym charakterze wezwany przez żaden uprawniony organ w celu złożenia zeznań.

Obwiniony był wówczas właścicielem pojazdu wzywanym do spełnienia obowiązku wynikającego z art.78 ust. 4 Prawa o ruchu drogowym, a konkretny - określony status procesowy uzyskuje w momentach, o których mowa powyżej. Wezwany natomiast do wskazania kierowcy bądź użytkownika nie może skutecznie uchylić się od odpowiedzi na pytani, powołując się na możliwość narażenia osoby najbliższej na odpowiedzialność za wykroczenie. Należy przy tym zaznaczyć, iż oczywiście wskazuje on jedynie dysponenta jego pojazdu, a nie sprawcę wykroczenia drogowego, a więc nikogo nie denuncjuje. Należy przy tym, podkreślić, iż sam mógłby narazić się na przestępstwo z art. 234 kk, tzw. fałszywego oskarżenia tylko w sytuacji, gdyby umyślnie kierował oskarżenie wobec jakiejś osoby, wiedząc (mając tego pełną świadomość) iż fałszywie oskarża i chce to uczynić. Taka sytuacja nie ma miejsca w okolicznościach niniejszej sprawy. Wobec tego nawet przy (nieumyślnym) błędnym wskazaniu pozytywnym wynikającym z niewiedzy, właściciel pojazdu nie może ponosić odpowiedzialności z art. 234 Kodeksu karnego.

W tym miejscu należy także wskazać uzasadnienie wspomnianego już wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 12 marca 2014 roku, w którym poruszono temat obowiązku udzielenia odpowiedzi uregulowanego w treści art. 78 ust. 4 Prod oraz sankcji za jego naruszenie przewidzianej w art. 96 § 3 kw.

„Brak sankcji za naruszenie art. 78 ust. 4 p.r.d. skutkowałby nieuchronnie, powszechnym ignorowaniem obowiązku wskazania komu właściciel/posiadacz powierzył samochód czy motocykl do kierowania (użycia) w oznaczonym czasie. Przepis ten stałby się martwą literą prawa. W konsekwencji system automatycznej kontroli prędkości pojazdów nie spełniłby zakładanego prokonstytucyjnego celu, to jest stanowczej, prawnej zachęty do przestrzegania ograniczeń prędkości i tym samym redukcji liczby poważnych wypadków drogowych oraz liczby ich ofiar.

Jednocześnie sankcja za naruszenie art. 78 ust. 4 p.r.d. w postaci grzywny jest najmniej uciążliwym środkiem prowadzącym do zapewnienia ochrony życia i zdrowia osób uczestniczących w ruchu drogowym w naszym kraju. Wykroczenie określone w art. 96 § 3 k.w. zagrożone jest wyłącznie karą grzywny, która może wynosić – zgodnie z art. 24 § 1 k.w. – od 20 do 5000 zł. Ustawodawca spośród wielu możliwych sposobów sankcjonowania obowiązku wyznaczonego w art. 78 ust. 4 p.r.d. wybrał zatem taki, który jest umiarkowany i proporcjonalny do celu. Po pierwsze, ustawodawca wprowadził odpowiedzialność wykroczeniową, nie zaś karną. Po drugie, w ramach wprowadzonej odpowiedzialności wykroczeniowej, sięgnął wyłącznie do kary grzywny, rezygnując przy tym z surowszych kar za wykroczenia, jakimi są areszt i ograniczenie wolności. Trybunał wskazuje, iż wezwany do wskazania kierującego pojazdem ma pięć możliwości: 1) wskazać siebie, jeżeli faktycznie prowadził pojazd; 2) przedstawić dowód, że nie jest ani właścicielem, ani posiadaczem pojazdu; 3) wskazać kto kierował lub używał pojazd; 4) nie wskazać komu powierzył pojazd do kierowania lub używania; 5) przedstawić dowód, że pojazd był użyty wbrew jego woli i wiedzy przez nieznaną osobę, czemu nie mógł zapobiec. Tylko w czwartym wypadku, gdy właściciel lub posiadacz pojazdu nie wskaże komu powierzył pojazd do kierowania lub używania, naraża się na odpowiedzialność za wykroczenie określone w kwestionowanym art. 96 § 3 k.w.”

Sąd nie znalazł podstaw do kwestionowania wiarygodności, ani rzetelności dokumentów i dowodów ujawnionych na rozprawie bez ich odczytywania w trybie art. 76 § 1 kpw tj. notatki urzędowej (k. 1-3), zdjęcia (k. 4), pism obwinionego (k. 7- 10, 14), sprzeciwu (k. 30-33). Sąd uznał powyższe dokumenty za w pełni wiarygodne. Strony nie kwestionowały ich prawdziwości ani autentyczności, Sąd natomiast z urzędu nie dostrzegł powodów, dla których należałoby im odmówić wiarygodności i mocy dowodowej.

Analizując powyższy stan faktyczny Sąd doszedł do przekonania, iż swoim zachowaniem obwiniony J. D. wyczerpał znamiona wykroczenia spenalizowanego w art. 96 § 3 kw.

Zgodnie z art. 96 § 3 kw, karze grzywny podlega ten, kto wbrew obowiązkowi nie wskaże na żądanie uprawnionego organu, komu powierzył pojazd do kierowania lub używania w oznaczonym czasie. Wykroczenie określone w art. 96 § 3 kw ma na celu ustalenie kierującego pojazdem w razie popełnienia przestępstwa albo wykroczenia z udziałem tego pojazdu. Przepis ten odnosi się wprost do obowiązku wynikającego z art. 78 ust. 4 ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. Prawo o ruchu drogowym, zgodnie z którym właściciel lub posiadacz pojazdu jest obowiązany wskazać na żądanie uprawnionego organu, komu powierzył pojazd do kierowania lub używania w oznaczonym czasie, chyba że pojazd został użyty wbrew jego woli i wiedzy przez nieznaną osobę, czemu nie mógł zapobiec; a także wynikającego z art. 78 ust. 5 pkt 1 tej ustawy, który stanowi, że w przypadku, gdy właścicielem lub posiadaczem pojazdu jest osoba prawna do udzielenia informacji, o której mowa w ust. 4, obowiązana jest osoba wyznaczona przez organ uprawniony do reprezentowania tego podmiotu na zewnątrz, a w przypadku niewyznaczenia takiej osoby - osoby wchodzące w skład tego organu zgodnie z żądaniem organu, o którym mowa w ust. 4, oraz sposobem reprezentacji podmiotu. Na podstawie art. 129b ust. 3 pkt 7 cytowanej ustawy w ramach wykonywania kontroli ruchu drogowego w zakresie, o którym mowa w ust. 2, strażnicy gminni (miejscy) są upoważnieni do żądania od właściciela lub posiadacza pojazdu wskazania komu powierzył pojazd do kierowania lub używania w oznaczonym czasie. Uprawnienie to potwierdził Sąd Najwyższy w przywoływanej wyżej Uchwale z dn. 30 września 2014 r. zapadłej w składzie 7 sędziów (sygn. I KZP 16/14).

Zgromadzony w niniejszej sprawie materiał dowodowy pozwala na bezsprzeczne stwierdzenie, że J. D. popełnił czyn, którego znamiona opisane są w powyżej przytoczonym przepisie. Obwiniony pomimo nałożonego na niego obowiązku, nie wskazał kto w dniu 5 września 2014 r. o godz. 17:50 na ul. (...) w/w ul. (...) w W. kierował pojazdem marki C. o numerze rejestracyjnym (...), którego kierowca przekroczył dopuszczalną prędkość określoną ustawą o 29 km/h, czym dopuścił się popełnienia wykroczenia określonego w art. 92a kw.

Należy zauważyć, że obwiniony jako osoba, która posiada prawo jazdy powinien zdawać sobie sprawę z wszelkiego rodzaju obowiązków jakie na nim ciążą, m.in. ubezpieczeniu pojazdu, wożenia ze sobą odpowiednich dokumentów, w tym również obowiązku z art. 78 ust. 4 ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. Prawo o ruchu drogowym. Należy wskazać, iż wezwanie do wskazania zostało odebrane przez obwinionego trzy tygodnie licząc od zdarzenia, co w ocenie Sądu dało możliwość ustalenia, kto w danym momencie kierował pojazdem. W związku z tym, zdaniem Sądu obwiniony mógł poczynić starania i ustalić, kto kierował jego samochodem - pytając choćby użytkowników i wykluczając jedną bądź drugą osobę. Nadto warto również wskazać, iż wykonaniem obowiązku wynikającego z wezwania wysyłanego przez Straż Miejską jest również wskazanie kręgu osób, a nie tylko jednej konkretnej osoby. To już zaś rolą Straży Miejskiej, która prowadzi czynności wyjaśniające, jest ewentualne kierowanie kolejnych wezwań do osób wskazanych przez właściciela i ustalenie, która z nich popełniła wykroczenie. Nie chodzi zatem jedynie o wskazanie konkretnej osoby, gdy właściciel nie jest tego pewien. Właściciel powinien wskazać osoby, które mogły jechać jego samochodem w danym dniu. Spenalizowanie czynu określonego w art. 96 § 3 kw ma na celu m.in. ustalenie kierującego pojazdem w razie popełnienia przestępstwa bądź wykroczenia z udziałem tego pojazdu. Taka sytuacja miała miejsce w niniejszej sprawie, ponieważ Straż Miejska ujawniła wykroczenie, w związku z czym zwróciła się do obwinionego, jako właściciela pojazdu, celem wskazania osoby, której powierzył swój pojazd do kierowania bądź używania. Obwiniony takiej osoby lub osób nie wskazał. W merytoryczny sposób odniósł się do wezwanie dopiero podczas rozprawy.

Należy zaznaczyć iż, obwiniony mógł zostać zwolniony z obowiązku wskazania kierującego pojazdem, jedynie w przypadku, gdyby zostało ustalone, że pojazd w tym czasie został użyty wbrew jego woli i wiedzy przez nieznaną osobę, czemu nie mógł zapobiec. Obwiniony jednak w żadnym momencie postępowania nie wskazał aby taka sytuacja miała miejsce.

Zdaniem Sądu materiał dowodowy wykazał, iż obwiniony popełnił zarzucany mu czyn umyślnie. Nie dołożył należytej staranności, aby sprawę wyjaśnić i wskazać, która osoba mogła pojazdem kierować.

Powyższego czynu obwiniony dopuścił się świadomie, mając wymagany ku temu wiek i nie będąc w stanie wyłączającym możność pokierowania swoim postępowaniem lub rozpoznania znaczenia czynów. Nie występuje też żadna inna przesłanka mogąca świadczyć o niemożności przypisania obwinionemu popełnienia zarzucanego mu czynu.

Należy stwierdzić, że J. D. dopuścił się popełnienia czynu, którego znamiona opisane są w stosownej ustawie, w zawinieniu, przy czym czyn jej był społecznie szkodliwy. Wszystko to stanowi o przypisaniu mu odpowiedzialności w zakresie popełnienia zarzucanego wykroczenia z art. 96 § 3 kw.

Wymierzając obwinionemu karę, Sąd kierował się ustawowymi dyrektywami jej wymiaru określonymi w art. 33 kw. Orzeczona kara grzywny w wysokości 300 (trzysta) złotych w swojej dolegliwości nie przekracza stopnia winy, jest adekwatna do stopnia wymagalności zachowania zgodnego z prawem w odniesieniu do realiów niniejszej sprawy. Oceniając stopień społecznej szkodliwości czynu obwinionego Sąd zważył, że J. D. popełnił wykroczenie na skutek naruszenia istotnego obowiązku wynikającego z Ustawy Prawo o ruchu drogowym (art. 78 ust. 4 tej ustawy). W ocenie Sądu obwiniony, jako osoba posiadająca prawo jazdy, powinien znać przepisy dotyczące ruchu drogowego i stosować się do tych przepisów, czego w niniejszej sprawie nie uczynił. Tego typu wykroczenia, jakie popełnił obwiniony, zdarzają się w obecnych czasach nagminnie. W związku z tym, wymogi społecznego oddziaływania w zakresie kształtowania prawidłowych postaw wobec porządku prawnego sprawiają, że kary wymierzane za takie wykroczenia powinny odstraszać od ich popełniania i uświadamiać konieczność wywiązywania się z tego obowiązku. Wymierzając obwinionemu karę Sąd uwzględnił też warunki materialne i finansowe obwinionego. Orzeczona kara jest karą spełniającą swe cele zarówno w zakresie prewencji generalnej, jak i przede wszystkim indywidualnej. Jest ona adekwatna do okoliczności przypisanego czynu i jego społecznej szkodliwości.

Na podstawie art. 118 § 1 kpw i art. 627 kpk w zw. z art. 119 kpw, Sąd zasądził od obwinionego na rzecz Skarbu Państwa kwotę 100 złotych tytułem zryczałtowanych wydatków postępowania, których wysokość ustalono na podstawie § 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 10 października 2001 roku w sprawie wysokości zryczałtowanych wydatków postępowania oraz wysokości opłaty za wniesienie wniosku o wznowienie postępowania w sprawach o wykroczenia (Dz. U. z 2001 r. Nr 118, poz. 1269) oraz opłatę w wysokości 30 (trzydzieści) złotych, ustaloną na podstawie art. 3 ust. 1 w zw. z art. 21 pkt 2 ustawy z dnia 23 czerwca 1973 roku o opłatach w sprawach karnych (tekst jednolity Dz. U. z 1983 r. Nr 49, poz. 223 ze zm.).