Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego dla Warszawy-Śródmieścia w Warszawie

UZASADNIENIE

wyroku z dnia 30 lipca 2024 r.

Pozwem z dnia 15 stycznia 2024 r. skierowanym przeciwko Sądowi Rejonowemu (...) w (...), (...) wniosła o zasądzenie od pozwanego na jej rzecz kwoty 31 185,67 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od dnia wytoczenia powództwa tytułem wyrównania wynagrodzenia za pracę za okres od 1 stycznia 2021 r. do 31 grudnia 2022 r., dodatkowego wynagrodzenia rocznego za rok 2023 oraz skapitalizowanych odsetek za opóźnienie w zapłacie wynagrodzenia. Wniesiono także o zasądzenie od pozwanego na rzecz powódki kosztów postepowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm prawem przepisanych wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty.

W uzasadnieniu podniesiono, że wynagrodzenie w ww. okresie było wypłacane powódce w oparciu o przepisy tzw. ustaw okołobudżetowych, a nie na podstawie art. 91 ustawy Prawo o ustroju sądów powszechnych z dnia 27 lipca 2001 r., co stanowiło naruszenie art. 178 ust. 1 i 2, art. 2, art. 32 ust. 1 Konstytucji, art. 13 Kodeksu pracy. Podniesiono także, że otrzymane wynagrodzenie nie odpowiadało godności urzędu sędziego ani zakresowi powierzonych obowiązków. (pozew k. 4-23)

Pozwany, Sąd Rejonowy (...) w (...), w odpowiedzi na pozew z dnia 14 marca 2024 r. wniósł o oddalenie powództwa w całości. W uzasadnieniu podniesiono, że pracodawca nie może ponosić odpowiedzialności za brzmienie i stosowanie przepisów wprowadzonych ustawami okołobudżetowymi. Wskazano również, że zmiana zasad obliczania wynagrodzeń sędziów była uzasadniona trudną sytuacją finansową państwa, a w świetle wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 12 grudnia 2012 r. w sprawie K 1/12 takie działanie ustawodawcy było dopuszczalne i uzasadnione. (odpowiedź na pozew k. 51-53)

W piśmie z dnia 26 marca 2024 r. powódka zmodyfikowała powództwo w ten sposób, że cofnęła roszczenie w zakresie skapitalizowanych odsetek co do kwoty 1,97 zł. Jednocześnie podtrzymała powództwo w zakresie kwoty 31 183,70 zł. (pismo procesowe – k. 59-67)

Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny:

(...) jest zatrudniona w Sądzie Rejonowym (...) w (...) na stanowisku sędziego. (fakt bezsporny)

W okresie od stycznia 2021 r. do grudnia 2023 r. (...) otrzymywała wynagrodzenie zasadnicze, którego podstawa została obliczona na podstawie art. 12 ust. 1 ustawy z dnia 19 listopada 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach służących realizacji ustawy budżetowej na rok 2021, art. 8 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 17 grudnia 2021 r. o szczególnych rozwiązaniach służących realizacji ustawy budżetowej na rok 2022 oraz art. 8 ust. 1 ustawy z dnia 1 grudnia 2022 r. o szczególnych rozwiązaniach służących realizacji ustawy budżetowej na rok 2023. (fakt bezsporny)

W okresie od stycznia 2021 r. do grudnia 2022 r. różnica pomiędzy wypłaconym wynagrodzeniem, a wynagrodzeniem jakie przysługiwałoby (...) w oparciu o art. 91 ustawy Prawo o ustroju sądów powszechnych z dnia 27 lipca 2001 r. wynosiła 23 534,45 zł. (fakt bezsporny)

Powódce wypłacone zostało wyrównanie wynagrodzenia zasadniczego za okres od stycznia do listopada 2023 r. Nie zostało wyrównane dodatkowe roczne wynagrodzenie za 2022 r. w wysokości 1 389,36 zł. (fakt bezsporny)

Powyższy bezsporny stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie dokumentów, kopii dokumentów, zgromadzonych w aktach sprawy, których wiarygodność nie była kwestionowana przez strony i nie budziła wątpliwości Sądu.

Sąd Rejonowy zważył, co następuje:

Powództwo (...) zasługiwało na uwzględnienie w całości. W niniejszej sprawie powódka domagała się wyrównania wynagrodzenia za okres od stycznia 2021 r. do grudnia 2022 r. oraz dodatkowego wynagrodzenia rocznego za rok 2022. Podstawę wynagrodzenia zasadniczego sędziego sądu powszechnego określa art. 91 ustawy Prawo o ustroju sądów powszechnych z dnia 27 lipca 2001 r., zgodnie z którym podstawę ustalenia wynagrodzenia zasadniczego sędziego w danym roku stanowi przeciętne wynagrodzenie w drugim kwartale roku poprzedniego, ogłaszane przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego. W komunikacie Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego z dnia 11 sierpnia 2020 r. w sprawie przeciętnego wynagrodzenia w drugim kwartale 2020 r. ogłoszono, że przeciętne wynagrodzenie w drugim kwartale 2020 r. wynosiło 5.024,48 zł. W komunikacie Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego z dnia 10 sierpnia 2021 r. w sprawie przeciętnego wynagrodzenia w drugim kwartale 2021 r. ogłoszono, że przeciętne wynagrodzenie w drugim kwartale 2021 r. wynosiło 5.504,52 zł. Na mocy powyższych uregulowań podstawą wynagrodzenia zasadniczego sędziego sądu powszechnego powinny być zatem następujące kwoty: 5.024,48 zł w 2021 r. oraz 5.504,52 zł w 2022 r. W latach 2021-2022 ustawodawca zdecydował jednak o odstąpieniu od powyższego sposobu obliczania podstawy wynagrodzenia zasadniczego sędziego sądu powszechnego. W art. 12 ust. 1 ustawy z dnia 19 listopada 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach służących realizacji ustawy budżetowej na rok 2021 wskazano, że w roku 2021 podstawę ustalenia wynagrodzenia zasadniczego sędziego, o której mowa w art. 91 § 1c ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. - Prawo o ustroju sądów powszechnych, stanowi przeciętne wynagrodzenie w drugim kwartale 2019 r. ogłoszone w komunikacie Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego. W komunikacie Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego z dnia 9 sierpnia 2019 r. w sprawie przeciętnego wynagrodzenia w drugim kwartale 2019 r. ogłoszono, że przeciętne wynagrodzenie w drugim kwartale 2019 r. wyniosło 4839,24 zł. W art. 8 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 17 grudnia 2021 r. o szczególnych rozwiązaniach służących realizacji ustawy budżetowej na rok 2022 wskazano, że w roku 2022 podstawę ustalenia wynagrodzenia zasadniczego sędziego, o której mowa w art. 91 § 1c ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. - Prawo o ustroju sądów powszechnych, stanowi przeciętne wynagrodzenie w drugim kwartale 2020 r. ogłoszone w komunikacie Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego. Podstawę, o której mowa w ust. 1, zwiększa się o kwotę 26 zł. W komunikacie Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego z dnia 11 sierpnia 2020 r. w sprawie przeciętnego wynagrodzenia w drugim kwartale 2020 r. ogłoszono, że przeciętne wynagrodzenie w drugim kwartale 2020 r. wynosiło 5.024,48 zł. Na podstawie powołanych przepisów podstawą wynagrodzenia zasadniczego sędziego sądu powszechnego w 2021 r. była kwota 4.839,24 zł, zaś w 2022 r. kwota 5.050,48 zł. W niniejszej sprawie w spornym okresie powódce zostało wypłacone wynagrodzenie obliczone przy zastosowaniu uregulowań zawartych we wskazanych wyżej ustawach okołobudżetowych. Powyższe skutkowało wypłaceniem powódce wynagrodzenia w niższej wysokości, aniżeli w przypadku gdyby wynagrodzenie było ustalane w oparciu o art. 91 ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. Prawo o ustroju sądów powszechnych. Należało zatem ustalić, czy przepisy ustaw okołobudżetowych mogły stanowić podstawę do obliczenia podstawy wynagrodzenia zasadniczego powódki. W tym miejscu wskazać należy na szczególny charakter wynagrodzeń sędziów. W tej kwestii wyczerpująco wypowiedział się Trybunał Konstytucyjny w uzasadnieniu wyroku z dnia 12 grudnia 2012 r. w sprawie K 1/12. W uzasadnieniu tym wskazano m.in., że sędziowie są jedyną grupą zawodową w Polsce, której Konstytucja gwarantuje prawo do wynagrodzenia "odpowiadającego godności urzędu oraz zakresowi ich obowiązków" (art. 178 ust. 2 Konstytucji). Postanowienie to wyznacza, chociaż w sposób mało precyzyjny, pewien konieczny standard, który musi być respektowany przez ustawodawcę przy ustalaniu ustawowych zasad wynagradzania sędziów (wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 4 października 2000 r., sygn. P 8/00). Norma ta stanowi szczególną gwarancję ochrony wynagrodzeń sędziowskich na poziomie konstytucyjnym, co ogranicza dopuszczalność ingerencji ustawodawcy w system ich kształtowania. Artykuł 178 ust. 2 Konstytucji jest przy tym nie tyle gwarancją wynagrodzenia sędziego, jako sui generis pracownika, ile elementem ustroju sądownictwa - istotną materialną gwarancją niezawisłości sędziego. Najważniejszym aspektem wynagrodzenia godnego urzędu sędziego jest, by sposób ustalania jego wysokości był oparty na obiektywnych, wymiernych przesłankach i działał z mocy samej ustawy - niejako "automatycznie", bez potrzeby podejmowania w tej sprawie ocennych decyzji, które mogłyby być instrumentem nacisku na sędziów. Istotna jest, oczywiście, także sama wysokość wynagrodzenia, które powinno zapewniać bezpieczeństwo finansowe sędziemu i jego rodzinie, rekompensować rygorystyczne ograniczenia w podejmowaniu innej działalności zarobkowej oraz sprzyjać budowaniu prestiżu urzędu sędziego. Wynagrodzenie to powinno być znacząco wyższe od przeciętnego wynagrodzenia w kraju. Spełniający powyższe założenia, zobiektywizowany, mechanizm kształtowania wynagrodzeń sędziowskich zaczął funkcjonować w 2009 r., a stosowne regulacje znalazły się m.in. w ustawie Prawo o ustroju sądów powszechnych. Ustawodawca, statuując w art. 178 ust. 2 Konstytucji - w bezpośrednim sąsiedztwie postanowień wyrażających zasadę niezawisłości sędziowskiej - obowiązek zapewnienia sędziom warunków pracy i wynagrodzenia odpowiadających godności urzędu oraz zakresowi ich obowiązków, uznał, że te odpowiednie warunki i wynagrodzenie są konieczne do prawidłowego wypełniania ich funkcji - wymierzania sprawiedliwości (orzekania). Ich celem nie jest ochrona indywidualnych interesów osób sprawujących urząd sędziego, lecz zapewnienie prawidłowego działania władzy sądowniczej, które jest koniecznym warunkiem urzeczywistniania rządów prawa. I chociaż z art. 178 ust. 2 Konstytucji nie można wyprowadzać praw podmiotowych sędziów do wynagrodzenia w określonej wysokości ani szczegółowych rozwiązań prawnych dotyczących ich wynagrodzeń, to - ze względu na istniejący charakter i specyficzne funkcje - można na jego podstawie wyznaczyć nieprzekraczalne granice dla władz ustawodawczej i wykonawczej, decydujących o sposobie wynagradzania sędziów. Te granice, czy też "warunki brzegowe" wynagrodzenia odpowiadającego godności urzędu sędziego i zakresowi jego obowiązków określa od wielu lat w swym orzecznictwie Trybunał Konstytucyjny, który w obecnym składzie w pełni akceptuje tę linię orzeczniczą. Te nieprzekraczalne "warunki brzegowe" są w szczególności następujące: 1) wynagrodzenia sędziów powinny być kształtowane w sposób wykluczający jakąkolwiek uznaniowość - zarówno wobec całej tej grupy zawodowej - ze strony władzy wykonawczej, jak i w odniesieniu do poszczególnych sędziów, co do których niedopuszczalne jest uzależnianie jego wysokości od indywidualnej oceny ich pracy; 2) wysokość wynagrodzenia sędziego, w tym rozpoczynającego karierę w zawodzie sędziowskim sędziego sądu rejonowego, powinna znacząco przewyższać wysokość przeciętnego wynagrodzenia w sferze budżetowej; 3) wynagrodzenia sędziów powinny w dłuższym okresie czasu wykazywać tendencję wzrostową nie mniejszą niż przeciętne wynagrodzenie w sferze budżetowej; 4) w trudnej sytuacji budżetu państwa wynagrodzenia sędziów powinny być bardziej - niż wynagrodzenia wszystkich innych funkcjonariuszy i pracowników sfery budżetowej - chronione przed nadmiernie niekorzystnymi zmianami; 5) niedopuszczalne jest obniżenie w drodze normatywnej nominalnej wysokości wynagrodzenia sędziów, z wyjątkiem sytuacji, o której stanowi art. 216 ust. 5 Konstytucji (przekroczenia konstytucyjnego limitu zadłużenia). Odnosząc się do opisanych wyżej gwarancji wskazać należy, iż nie mają one jednak charakteru bezwzględnego. Granice urzeczywistniania wyrażonych w Konstytucji praw i gwarancji socjalnych wyznacza konieczność zachowania równowagi budżetowej oraz właściwego stanu finansów publicznych (wyrok TK z 7 września 2004 r., sygn. SK 30/03). Podobnie wyrażał się Trybunał Konstytucyjny w sprawie K 1/12, w której badał zgodność z Konstytucją RP art. 22 i art. 23 ustawy z dnia 22 grudnia 2011 r. o zmianie niektórych ustaw związanych z realizacją ustawy budżetowej, na mocy których doszło do „zamrożenia” wynagrodzeń sędziów w 2012 r. W uzasadnieniu Trybunał Konstytucyjny stwierdził, że wynagrodzenia sędziów powinny być możliwie wysokie i możliwie stabilne, ale nie oznacza to, że niezależnie od sytuacji budżetowej muszą one sukcesywnie wzrastać, aż do momentu drastycznego zachwiania równowagi budżetowej, za który - z woli ustrojodawcy - uznaje się przekroczenie konstytucyjnego limitu zadłużenia. Trybunał Konstytucyjny kilkakrotnie dopuszczał wstrzymanie waloryzacji różnych świadczeń z uwagi na zły stan finansów publicznych. W innym wyroku Trybunał Konstytucyjny wskazał, że „drastyczne załamanie się równowagi budżetowej może stanowić podstawę ograniczenia, a nawet przejściowego zniesienia indeksacji wynagrodzeń pracowników sfery budżetowej”, które jednak „nie powinno prowadzić do niesprawiedliwego rozłożenia na poszczególne grupy zawodowe dolegliwości z tytułu recesji gospodarczej i załamania się równowagi budżetowej” (orzeczenie z 29 stycznia 1992 r., sygn. K 15/91). W okolicznościach sprawy K 1/12 Trybunał Konstytucyjny wskazał, że zagrożenie drastycznym pogorszeniem stanu finansów publicznych (ocenianym przez pryzmat przekroczenia II progu ostrożnościowego), pozwalało ustawodawcy w sposób incydentalny „zamrozić” wynagrodzenia sędziów. Minimalny standard określony w art. 178 ust. 2 Konstytucji nie został naruszony, ponieważ wynagrodzenia te nadal pozostają znacząco wyższe od średniej wynagrodzeń w skali państwa, a przy tym, co należy podkreślić, przez ostatnie lata systematycznie wzrastały, podczas gdy wynagrodzenia ogółu pracowników sfery budżetowej oraz uposażenia posłów i senatorów są od dawna (i nadal pozostaną) „zamrożone”. Mając powyższe na uwadze należało ocenić, czy w niniejszej sprawie zaszły tego rodzaju okoliczności, które uzasadniałyby zastosowanie regulacji zawartych w ustawach okołobudżetowych na lata 2021-2022, skutkujących zamrożeniem, bądź obniżeniem waloryzacji wynagrodzeń zasadniczych sędziów. W tym celu niezbędne jest porównanie okoliczności, które leżały u podstaw decyzji o „zamrożeniu” wynagrodzeń sędziów w 2012 r. (które to okoliczności Trybunał Konstytucyjny uznał za uzasadniające tego rodzaju ingerencje w sposób ustalania wysokości wynagrodzeń sędziów) z okolicznościami jakie zaistniały w niniejszej sprawie. W ocenie Sądu okoliczności te nie były tożsame, a zamrożenie i obniżenie przewidzianej ustawowo waloryzacji wynagrodzeń sędziów było niedopuszczalne. W uzasadnieniu do projektu ustawy z dnia 22 grudnia 2011 r. o zmianie niektórych ustaw związanych z realizacją ustawy budżetowej na 2012 r. wskazano, że „w celu zapewnienia stabilności finansów publicznych niezbędne jest podjęcie kroków umożliwiających zahamowanie szybkiego wzrostu długu publicznego w Polsce, który niesie za sobą ryzyko przekroczenia drugiego progu ostrożnościowego w 2012 r. (55 %). W tym celu, poza zastosowaniem przy tworzeniu projektu ustawy budżetowej na rok 2012 tzw. dyscyplinującej reguły wydatkowej, niezbędne jest podjęcie szeregu działań, których efekty nie pozwolą przekroczyć poziomu deficytu budżetowego państwa określonego w projekcie ustawy budżetowej na rok 2012 oraz przyczynią się do nieprzekroczenia kolejnego progu ostrożnościowego relacji długu publicznego do PKB”. W ww. uzasadnieniu projektu, a także w orzeczeniu TK (K 1/12) wyraźnie powołano się na konkretne ryzyko przekroczenia drugiego progu ostrożnościowego w 2012 r. (55%) Ponadto w 2012 r. wynagrodzenia ogółu pracowników sfery budżetowej, a także uposażenia posłów i senatorów również zostały „zamrożone”. W uzasadnieniu do projektu ustawy okołobudżetowej na rok 2021 r. wskazano, że „w związku z obecną sytuacją gospodarczą kraju spowodowaną epidemią COVID-19 nastąpiła konieczność zamrożenia wynagrodzeń osób (w tym sędziów i prokuratorów). Powyższa propozycja mieści się w ramach całości zmian związanych z "zamrożeniem" wielkości wynagrodzeń w sektorze finansów publicznych w celu zapewnienia równowagi budżetowej”. W uzasadnieniu do projektu ustawy okołobudżetowej na 2022 r. nie wskazano natomiast żadnego uzasadnienia dla dalszego braku waloryzacji wynagrodzeń sędziów. Porównując stan finansów publicznych w roku 2012 r. i w latach 2021-2023 wskazać należy na następujące różnice. W obwieszczeniu Ministra Finansów z dnia 22 maja 2012 r. w sprawie ogłoszenia kwot, o których mowa w art. 38 ustawy o finansach publicznych, na koniec roku budżetowego 2011 relacja do produktu krajowego brutto kwoty państwowego długu publicznego wynosiła 53,5%. Z uzasadnienia wyroku Trybunału Konstytucyjnego (K 1/12) wynika jednak, iż wskaźnik, jakim jest relacja długu publicznego do PKB na koniec roku budżetowego 2011 liczony według „metodyki unijnej” wynosił już 56,4% (wartość ta podana została Komisji Europejskiej przez Prezesa GUS). Trybunał Konstytucyjny zwrócił też uwagę, że polski dług publiczny ma tendencję wzrostową, co spowodowało objęcie Polski procedurą przewidzianą w art. 126 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, zwaną procedurą nadmiernego deficytu. Rada Unii Europejskiej do Spraw Gospodarczych i Finansowych wydała decyzję z dnia 7 lipca 2009 r. w sprawie istnienia nadmiernego deficytu w Polsce, a w myśl jej zaleceń Polska powinna zredukować w sposób wiarygodny i trwały nadmierny deficyt do roku 2012. Z obwieszczeń Ministra Finansów w latach 2020-2023 w sprawie ogłoszenia kwot, o których mowa w art. 38 i art. 38a ustawy o finansach publicznych wynika, iż relacja do produktu krajowego brutto kwoty państwowego długu publicznego wynosiła pod koniec roku budżetowego 2019 - 43,6%, pod koniec roku budżetowego 2020 – 47,8 %, pod koniec roku budżetowego 2021 – 43,8, zaś pod koniec roku budżetowego 2022 – 39,3 %. Nie ulega zatem wątpliwości, że relacja kwoty państwowego długu publicznego do produktu krajowego brutto jest zdecydowanie niższa w latach 2021 – 2022 niż pod koniec roku budżetowego 2011. Jest to szczególnie istotne w kontekście argumentacji przedstawionej w uzasadnieniu wyroku Trybunału Konstytucyjnego, który jako okoliczność mogącą uzasadniać wstrzymanie waloryzacji wynagrodzeń sędziów podał drastyczne pogorszenie stanu finansów publicznych w postaci zagrożenia przekroczenia progu ostrożnościowego tj. 55 % PKB. Sąd miał przy tym na uwadze, że na przestrzeni lat doszło do zmian ustawy o finansach publicznych z dnia 27 sierpnia 2009 r. jednak zarówno w ustawie w brzmieniu obowiązującym w 2012 r. (Dz.U. Nr 157, poz. 1240) oraz od 2019 r. (Dz.U. z 2019 r. poz. 869) przewidziane są tożsame procedury ostrożnościowe dla progu w wysokości 55%-60%, więc możliwe jest obiektywne porównanie tych wskaźników dla obu stanów faktycznych. W dalszej kolejności wskazać należy, iż w 2012 r. zamrożone pozostały wynagrodzenia ogółu pracowników sfery budżetowej, a także uposażenia posłów i senatorów. Tymczasem od 2021 r. podwyższone zostały wynagrodzenia przedstawicieli władzy ustawodawczej, wykonawczej oraz innych grup zawodowych. Na mocy Rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 22 listopada 2021 r. w sprawie szczegółowych zasad wynagradzania osób zajmujących kierownicze stanowiska państwowe, zwiększono wysokość wynagrodzenia m.in.: Marszałka Sejmu, Marszałka Senatu, Prezesa Rady Ministrów, Wiceprezesa Rady Ministrów, Wicemarszałka Sejmu, Wicemarszałka Senatu, Wiceprezesa Rady Ministrów, ministrów, wiceministrów, Prezesa NIK, Prezesa IPN. Zwiększeniu uległo również wynagrodzenie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej na podstawie art. 1 pkt 2 ustawy z dnia 17 września 2021 r. o zmianie ustawy o wynagrodzeniu osób zajmujących kierownicze stanowiska państwowe oraz niektórych innych ustaw, przy czym wzrost ten wyniósł około 40%. W związku z podpisanym w dniu 24 września 2021 r. porozumieniem pomiędzy ministrem spraw wewnętrznych i administracji oraz stroną społeczną od dnia 1 stycznia 2022 r. podwyżkę uposażenia w przeciętnej miesięcznej wysokości 677 zł na etat otrzymali również funkcjonariusze Policji, Straży Granicznej, Państwowej Straży Pożarnej i Służby Ochrony Państw. Ponadto na mocy art. 8 ust. 1 pkt 4 ustawy budżetowej z dnia 20 stycznia 2021 r. na rok 2021 jednostki publiczne radiofonii i telewizji otrzymały rekompensatę z tytułu utraconych w roku 2021 wpływów z opłat abonamentowych spowodowanych zwolnieniami ustawowymi, w wysokości 1,95 mld zł. Od 2021 r. kontynuowano wypłaty trzynastych emerytur, a także wprowadzono świadczenie w postaci czternastej emerytury. Na podstawie ustawy z dnia 24 marca 2022 r. o zmianie ustawy – Karta Nauczyciela, od 1 maja 2022 r. zwiększone zostało średnie wynagrodzenie nauczycieli o 4,4 %, a także zwiększona została subwencja oświatowa o kwotę 1,6 mld zł. Podsumowując, Sąd miał na uwadze, że w latach 2021-2022 polska gospodarka mierzyła się z wieloma wyzwaniami mającymi wpływ na sytuację budżetową kraju. Nie zmienia to jednak faktu, że wskaźnik relacji produktu krajowego brutto kwoty państwowego długu publicznego w tych latach był stosunkowo niski, nie zbliżał się go progu ostrożnościowego 55 % i nie miał tendencji wzrostowej. Polska nie została też objęta procedurą nadmiernego deficytu. Ponadto w latach 2021-2022 przeznaczono liczne środki na podniesienie wynagrodzeń niektórych grup zawodowych i inne segmenty gospodarki. Zauważyć również należy, iż w uzasadnieniach do projektów ustaw okołobudżetowych nie powołano się na żadne konkretne wskaźniki ekonomiczne, które odnosiłyby się do sytuacji finansowej państwa (w przeciwieństwie do uzasadnienia ustawy okołobudżetowej na 2012 r., gdzie powołano się na konkretne zagrożenie w postaci ryzyka przekroczenia drugiego progu ostrożnościowego). W uzasadnieniu projektu ustawy okołobudżetowej na 2021 r. odniesiono się jedynie ogólnie do „obecnej sytuacji gospodarczej kraju spowodowanej epidemią COVID”. Powyższe nie wskazywało na konkretne problemy budżetu państwa, nie powołano się na żaden wskaźnik ekonomiczny. W orzeczeniach Trybunału Konstytucyjnego, w których dopuszczano wstrzymanie waloryzacji różnych świadczeń, Trybunał każdorazowo powoływał się na zaistnienie okoliczności „drastycznego załamania się równowagi budżetowej”, „drastycznego pogorszenia stanu finansów publicznych”. Podkreślono również, iż „zamrożenie” wynagrodzeń sędziowskich może być tolerowane tylko wyjątkowo, ze względu na inne wartości konstytucyjne, w szczególności ze względu na trudności budżetowe państwa, jeżeli występuje w kontekście szerszego programu oszczędnościowego. W ocenie Sądu, z uwagi na powołane wyżej okoliczności, należy stwierdzić, że w latach 2021-2022 nie doszło do drastycznego załamania się równowagi budżetowej. Z uwagi na podwyżki dla różnych grup zawodowych i wspieranie dodatkowymi środkami (w znacznej wysokości) innych segmentów gospodarki nie można też przyjąć, że w tym okresie realizowany był „szerszy program oszczędnościowy”. Brak jest zatem podstaw do przyjęcia, że sytuacja budżetowa wymagała podjęcia tak radykalnych kroków jak zamrożenie i obniżenie waloryzacji wynagrodzeń sędziów.

Niezależnie od powyższego stwierdzić należy, iż art. 12 ust. 1 ustawy z dnia 19 listopada 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach służących realizacji ustawy budżetowej na rok 2021, art. 8 ust. 1 i 2 ustawy 17 grudnia 2021 r. o szczególnych rozwiązaniach służących realizacji ustawy budżetowej na rok 2022 są niezgodne z art. 32 ust. 1 i 2 Konstytucji. Zgodnie z art. 32 ust. 1 Konstytucji RP wszyscy są wobec prawa równi. Wszyscy mają prawo do równego traktowania przez władze publiczne. Z nakazu równego traktowania wynika zakaz wprowadzania zróżnicowań o nieuzasadnionym charakterze. O naruszeniu ww. zasady konstytucyjnej w kontekście „zamrażania” wynagrodzeń sędziów wielokrotnie wypowiadał się Trybunał Konstytucyjny. W orzeczeniu Trybunału Konstytucyjnego z dnia z 11 września 1995 r. sygn. P 1/95 wskazano, że funkcja gwarancyjna przepisów (…) nie może (…) wyrażać się w tym, że obywatel nie powinien ponosić skutków ekonomicznych niepowodzeń swego państwa, jednak przed ustawodawcą staje (…) wówczas problem sprawiedliwego rozłożenia skutków tych niepowodzeń na poszczególne grupy obywateli. Podobnie wypowiedział się Trybunał Konstytucyjny w wyroku z dnia 29 stycznia 1992 r., sygn. K 15/91, w którym wskazano, że w uzasadnionych okolicznościach możliwe jest ograniczenie, a nawet przejściowe zniesienie indeksacji wynagrodzeń pracowników sfery budżetowej, które jednak nie powinno prowadzić do niesprawiedliwego rozłożenia na poszczególne grupy zawodowe dolegliwości z tytułu recesji gospodarczej i załamania się równowagi budżetowej. Dodatkowo przytoczyć należy wyrok TSUE z dnia 27 lutego 2018 r. w którym stwierdzono, że zamrożenie wynagrodzeń sędziów nie godzi w zasadę niezawisłości sędziowskiej (w rozumieniu art. 47 KPP i art. 19 ust. 1 akapit drugi TUE) w sytuacji, gdy owo zamrożenie dotyczy nie tylko sędziów (a więc wybranej grupy zawodowej), ale – szerzej – różne osoby zajmujące funkcje publiczne i osoby wykonujące zadania w sektorze publicznym, w tym przedstawicieli władz ustawodawczej, wykonawczej” i jednocześnie jest ono podyktowane koniecznością ,,likwidacji nadmiernego deficytu budżetowego państwa. W tym miejscu przytoczyć również należy rozważania Trybunału Konstytucyjnego w sprawie o sygn. K 1/12, w której podkreślono, że w trudnej sytuacji budżetu państwa wynagrodzenia sędziów powinny być bardziej – niż wynagrodzenia wszystkich innych funkcjonariuszy i pracowników sfery budżetowej – chronione przed nadmiernie niekorzystnymi zmianami. W ocenie Sądu zamrożenie wynagrodzeń i zmniejszenie waloryzacji wynagrodzeń sędziów na mocy ustaw okołobudżetowych godziło w konstytucyjną zasadę równości wobec prawa wyrażonej w art. 32 ust. 1 i 2 Konstytucji, a także w zasadę szczególnej ochrony wynagrodzenia sędziów, która wynika z art. 178 Konstytucji. Wskazać należy, iż w 2021 r. dodatkowe świadczenia w postaci trzynastej emerytury wypłacone zostały emerytom i rencistom, a w ustawie budżetowej na 2021 r. przewidziane zostały również środki pieniężne w wysokości 1,95 mld zł dla jednostek publicznych, radiofonii i telewizji. Od 2022 r. podwyższone zostały wynagrodzenia przedstawicieli władzy ustawodawczej, wykonawczej, innych grup zawodowych (funkcjonariuszy Policji, Straży Granicznej, Państwowej Straży Pożarnej i Służby Ochrony Państw), nauczycieli; czternastą emeryturę wypłacono emerytom i rencistom. Biorąc pod uwagę rosnące wydatki państwa na niektóre segmenty gospodarki i na wynagrodzenia dla niektórych grup zawodowych, zupełnie niezrozumiałe jest jednoczesne zamrażanie i obniżanie waloryzacji wynagrodzeń sędziów. W ocenie Sądu odejście od ustawowego mechanizmu waloryzacji wynagrodzeń sędziów w powyższej sytuacji prowadzi do niesprawiedliwego rozłożenia na poszczególne grupy zawodowe dolegliwości z tytułu recesji gospodarczej. W szczególności, skoro ustawodawca zdecydował się na modyfikacje wynagrodzeń płac sędziów, zdaniem Sądu analogiczne rozwiązania powinny dotyczyć władzy ustawodawczej i wykonawczej, co w okolicznościach niniejszej sprawy nie miało miejsca. Tym samym należy stwierdzić, iż doszło do dyskryminacji i naruszenia zasady równego traktowania podmiotów podobnych. Co więcej, ograniczenia ustawowo przewidzianej waloryzacji nie powinny mieć miejsca w odniesieniu do podlegających szczególnej ochronie wynagrodzeń sędziów. W realiach niniejszej sprawy uczyniono dokładnie odwrotnie, zadecydowano o odejściu od waloryzacji wynagrodzeń sędziów, a przyznano podwyżki wynagrodzeń grupom zawodowym, których wynagrodzenia nie mają takich gwarancji ochrony jak wynagrodzenia sędziów. Nie został zatem zrealizowany kolejny z „warunków brzegowych” dotyczący zasad ustalania wynagrodzeń sędziów wskazany w uzasadnieniu wyroku Trybunału Konstytucyjnego (K 1/12) określający, że w trudnej sytuacji budżetu państwa wynagrodzenia sędziów powinny być bardziej - niż wynagrodzenia wszystkich innych funkcjonariuszy i pracowników sfery budżetowej - chronione przed nadmiernie niekorzystnymi zmianami.

Nie został również spełniony kolejny „warunek brzegowy”, określający, że wysokość wynagrodzenia sędziego powinna w dłuższym okresie czasu wykazywać tendencję wzrostową nie mniejszą niż przeciętne wynagrodzenie w sferze budżetowej. Podkreślić należy, iż zmiany zasad obliczania wynagrodzeń sędziów miały miejsce dwukrotnie w latach 2021-2022. W wyniku tych zmian tendencja wzrostowa wynagrodzeń sędziów jest mniejsza aniżeli przeciętnego wynagrodzenia w sferze budżetowej. Wynagrodzenia w sferze budżetowej w 2021 r. podobnie jak wynagrodzenia sędziów zostały „zamrożone”, jednak w 2022 r. wzrosły o 4,4%. Tymczasem wzrost wynagrodzeń sędziowskich w 2022 r. wyniósł około 3,83% (po dodaniu do przyjętej kwoty kolejnych 26 zł - 4,37%). Należy zatem stwierdzić, że wynagrodzenia sędziów wykazywały tendencję wzrostową mniejszą niż wynagrodzenia w sferze budżetowej.

Podsumowując, wprowadzenie nowego mechanizmu ustalania wynagrodzeń sędziów określonego w ustawach okołobudżetowych na lata 2021-2022 nie było uzasadnione sytuacją finansową państwa, bo nie była ona drastyczna i równowaga budżetowa nie była zagrożona. Nie wskazywały na to ani konkretne wskaźniki ekonomiczne, ani decyzje w zakresie wydatków budżetowych, które nie świadczyły o podjęciu szerokiego programu oszczędności i ratowania finansów publicznych, a wręcz przeciwnie o dofinansowaniu (nawet znaczącymi kwotami) określonych grup zawodowych i segmentów gospodarki. W tych okolicznościach należało zatem uznać prymat wartości konstytucyjnej wynagrodzenia sędziego godnego jego urzędu, będącej istotną gwarancją sędziowskiej niezawisłości, mającej fundamentalne znaczenie dla właściwego funkcjonowania trzeciej władzy. Ponadto ww. regulacje naruszały konstytucyjną zasadę równości wobec prawa, nie jest bowiem niczym uzasadnione wstrzymywanie i obniżanie waloryzacji wynagrodzeń sędziów, przy jednoczesnym podwyższaniu wynagrodzeń innych grup zawodowych, w szczególności władzy wykonawczej i ustawodawcze. Ponadto analizowany sposób ingerencji w zasady wynagradzania sędziów był arbitralny i uznaniowy, nie miał charakteru incydentalnego i naruszał tzw. „warunki brzegowe” dotyczące zasad ustalania wynagrodzeń sędziów określone przez Trybunał Konstytucyjny w uzasadnieniu wyroku w sprawie K 1/12. W konsekwencji, wobec naruszenia przez wprowadzoną regulację art. 32 ust. 1 i 2 oraz 178 ust. 2 Konstytucji Sąd odmówił zastosowania art. 12 ust. 1 ustawy z dnia 19 listopada 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach służących realizacji ustawy budżetowej na rok 2021 oraz art. 8 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 17 grudnia 2021 r. o szczególnych rozwiązaniach służących realizacji ustawy budżetowej na rok 2022, stosując w to miejsce art. 91 § 1c ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. Prawo o ustroju sądów powszechnych i na tej podstawie ustalił podstawę wynagrodzenia zasadniczego należnego powódce w spornym okresie.

Również treść art. 13 zd. 1 k.p. wskazuje, iż pracownik ma prawo do godziwego wynagrodzenia za pracę. Przepis ten stanowi podstawową zasadę prawa pracy wywodzoną bezpośrednio z moralnego i prawnego obowiązku poszanowania ludzkiej godności. Kodeks pracy nie zawiera legalnej definicji pojęcia tzw. godziwego wynagrodzenia, jednakże w judykaturze przyjmuje się, że godziwe wynagrodzenie to wynagrodzenie odpowiednie, właściwe, słuszne, rzetelne i uczciwe, a istotnym kryterium owej godziwości (sprawiedliwości) jest ekwiwalentność wynagrodzenia wobec pracy danego rodzaju, przy uwzględnieniu kwalifikacji wymaganych do jej wykonywania, jak też ilości i jakości świadczonej pracy. Wzorzec godziwego wynagrodzenia. (art. 13 i art. 78 § 1 k.p.), który czyni zadość ekwiwalentności zarobków do rodzaju i charakteru świadczonej pracy oraz posiadanych przez pracownika kwalifikacji zawodowych, będzie uwzględniał również takie czynniki, jak zakres obowiązków i odpowiedzialności, staż pracy na danym stanowisku oraz poziom płac u danego pracodawcy. Oceniając godziwość wynagrodzenia należy mieć także na uwadze okoliczności towarzyszące nawiązaniu stosunku pracy i motywy ich działania.

Zamrożenie wynagrodzeń sędziów mocą wspomnianych wcześniej ustaw okołobudżetowych bez wątpienia uchybia zagwarantowanemu na gruncie art. 13 zd. 1 k.p. prawu do godziwego wynagrodzenia.

Nie sposób uznać za godziwe, wynagrodzenia, które nie pozostaje w adekwatnej relacji ze zmieniającymi się uwarunkowaniami rynku, spadku siły nabywczej pieniądza i realnego wzrostu wynagrodzeń w gospodarce narodowej. Wynagrodzenie otrzymywane od stycznia 2021 r. nie jest ponadto adekwatne do posiadanych kwalifikacji, zakresu obowiązków i odpowiedzialności, ilości pracy, a także nie rekompensuje rygorystycznych ograniczeń w podejmowaniu innej działalności zarobkowej oraz nie sprzyja budowaniu prestiżu urzędu sędziego.

W dalszej kolejności należy także wskazać, iż zgodnie z treścią art. 18 § 1 k.p. postanowienia umów o pracę oraz innych aktów, na których podstawie powstaje stosunek pracy, nie mogą być mniej korzystne dla pracownika niż przepisy prawa pracy. Postanowienia umów i aktów, o których mowa w § 1 mniej korzystne dla pracownika niż przepisy prawa pracy są nieważne; zamiast nich stosuje się odpowiednie przepisy prawa pracy (§ 2). Istotą regulacji art. 18 § 1 i 2 k.p. jest zagwarantowanie nienaruszania umową o pracę standardów wynikających z przepisów prawa pracy, przy równoczesnej swobodzie stron w kształtowaniu w umowie warunków zatrudnienia w sposób korzystniejszych dla pracownika. W konsekwencji normy prawne konstruowane z przepisów prawa pracy mają, co do zasady, charakter jednostronnie bezwzględnie obowiązujący (semiimperatywny), czyli dopuszczają odstępstwa jedynie na korzyść pracowników.

Praktyczne znaczenie zasady uprzywilejowania pracownika ujętej w art. 18 k.p. polega na możliwości odejścia w ramach postanowień umownych od ustawy na korzyść pracownika. Posiada ono wymiar generalny, w przeciwieństwie do uregulowań w prawie cywilnym, gdzie odejście na korzyść jednej ze stron jest dopuszczone tylko w nielicznych przypadkach przewidzianych w przepisach szczególnych, np. art. 586 § 3 k.c. (por. L. Florek, Ustawa i umowa w prawie pracy, Warszawa 2010, s. 71). Artykuł 18 dotyczy nie tylko zdarzeń prawnych powodujących powstanie stosunku pracy (zawarcie umowy o pracę, dokonanie za zgodą pracownika powołania, nominacji lub wyboru), ale także czynności zmieniających lub rozwiązujących ten stosunek. Powyższe reguły znajdują również zastosowanie w przypadku aktów powołania, a także aktów zmieniających zasady wynagradzania sędziów.

Nie ulegało wątpliwości, iż na gruncie niniejszej sprawy regulacje wskazane w ustawach okołobudżetowych były mniej korzystne od tych zagwarantowanych przez ustawę Prawo o ustroju sądów powszechnych, to te przepisy zatem powinny stanowić postawę ustalania wynagrodzenia powódki w latach 2021 – 2022.

Kwota dochodzonego przez powódkę wyrównania wynagrodzenia była w istocie bezsporna. Przedstawione przez powódkę wyliczenia kwot wynagrodzenia oraz dodatkowego wynagrodzenia rocznego korelują z wyliczeniami przedstawionymi przez pozwanego, zaś spór prowadzony pomiędzy stronami dotyczył zasadności dokonania wypłaty wynagrodzenia przy odpowiednim zastosowaniu przepisu art. 91 § 1 c ustawy Prawo o ustroju sądów powszechnych a nie prawidłowości dokonanego w tym przedmiocie wyliczenia przez Powódkę. Pozwany nie kwestionował również określonych przez powódkę dat wymagalności dochodzonych przez nią kwot.

Sąd uznał zatem, iż powódka prawidłowo wskazała daty wymagalności poszczególnych miesięcznych kwot wynagrodzenia, od których następczo dokonała kapitalizacji odsetek. Opóźnienie w wypłacie wynagrodzenia dla powódki nie wynikało z błędu po stronie pracodawcy. Pozwany, jako dysponent środków budżetowych, przekazanych na realizacje wynagrodzeń, dysponował w tym zakresie kwotami odniesionymi do wartości ustalonych ustawą okołobudżetową, działał zatem wedle obowiązującego prawa. Ustalenie zaniżonej wartości uposażenia nie było skutkiem jakichkolwiek decyzji jednostki, do pełnienia urzędu w której powód został powołany. Pomimo tego żądanie zasądzenia ww. odsetek było uzasadnione.

Regulacja art. 481 k.c. wprost wskazuje, że wierzyciel może żądać odsetek ustawowych za opóźnienie chociażby nie poniósł szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. Odsetki stanowią opartą na uproszczonych zasadach rekompensatę typowego uszczerbku majątkowego doznanego przez wierzyciela wskutek pozbawienia go możliwości czerpania korzyści z należnego mu świadczenia pieniężnego i należne są za samo opóźnienie w spełnieniu świadczenia. Prawo wierzyciela do żądania od dłużnika zapłaty odsetek za czas opóźnienia w wykonaniu świadczenia pieniężnego nie jest zatem uzależnione ani od wykazywania po stronie wierzyciela szkody wynikłej z opóźnienia, ani że doszło do niego wskutek zachowań zależnych od dłużnika, noszących znamiona winy (wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 6 kwietnia 2006 r., I ACa 2087/05). Powstanie tego prawa jest niezależne od tego, czy roszczenie o odsetki zostało podniesione, czy też nie, wynikają one bowiem z samego faktu opóźnienia (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 10 sierpnia 2005 r., I CK 110/05). Co więcej, dłużnik nie może się zwolnić z obowiązku zapłaty odsetek przez wykazanie, że nie ponosi odpowiedzialności za okoliczności, które spowodowały opóźnienie (np. wyrok Sądu Najwyższego z 22.05.2003 r., II CKN 134/01; wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z 6.06.2017 r., V ACa 292/17). Reżim odpowiedzialności dłużnika z tytułu naruszenia terminowości w wykonaniu świadczenia pieniężnego jest bardzo surowy, uznawany wręcz za przykład odpowiedzialności absolutnej (A. Janiak, Glosa do wyroku Sądu Najwyższego z dnia 28 maja 1999 r., III CKN 196/98, OSP 2000, z. 7-8, poz. 115; W. Popiołek (w:) K. Pietrzykowski, Komentarz, t. I, 2011, s. 76). Jest to zatem naturalna konsekwencja opóźnienia dłużnika w spełnieniu świadczenia pieniężnego.

Reasumując, roszczenie o wypłatę odsetek istnieje niezależnie od przyczyny opóźnienia, nie ma zatem znaczenia, czy w realiach przedmiotowej sprawy opóźnienie było zawinione czy niezawinione przez pracodawcę. Pomimo, iż pracodawca w przedmiotowej sprawie nie ponosił winy za powstałe opóźnienie, co jednak w ocenie Sądu a quo nie uwalniało go od obowiązku wypłaty zaległego wynagrodzenia wraz z należnymi odsetkami.

Zasadne okazało się zatem i roszczenie o skapitalizowane odsetki, których powódka dochodziła we wskazanych w pozwie kwocie 6 259, 89 złotych, która to kwota została w ramach przedmiotowego postępowania zakwestionowana zarówno co zasady, jak i co do wysokości z tym jednak zastrzeżeniem, że zarzuty w zakresie prawidłowości jej wyliczenia nie zostały w żaden sposób poparte argumentami merytorycznymi, które podważałyby bądź wysokość, bądź sposób dokonania stosownych wyliczeń przez Powódkę, a które to wartości w ocenie Sądu zostały ustalone w sposób prawidłowy i taką też kwotę Sąd zasądził na rzecz powódki od pozwanej.

Kwota ta została przyznana powódce wraz z odsetkami liczonymi od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty, zgodnie z art. 482 KC w zw. z art. 300 KP. Pozwany jest pracodawcą w rozumieniu art. 3 k.p., a dochodzone przez powódkę roszczenia obejmują wynagrodzenie za pracę w rozumieniu art. 29 § 1 ust. 3 k.p (por. uchwała składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia 18 czerwca 2019r. III CZP 101/18). Jedną z cech stosunku pracy jest ponoszenie przez pracodawcę ryzyka gospodarczego, wynikającego z faktu zatrudniania pracowników. W odniesieniu do przedmiotu postępowania w niniejszej sprawie zasada ryzyka oznacza, że pracodawca nie może skutecznie powoływać się na brak winy za niewypłacenie powódce wynagrodzenia w prawidłowej wysokości.

W konsekwencji zasądzono w punkcie II i III wyroku od pozwanego na rzecz Powódki kwotę 24 923, 81 zł tytułem wyrównania wynagrodzenia oraz kwotę 6 259, 89 złotych tytułem skapitalizowanych odsetek za opóźnienie, liczonych od różnicy między wynagrodzeniem należnym a wypłaconym od dat wymagalności każdego z roszczeń okresowych do dnia 14 stycznia 2024 roku.

W punkcie I wyroku umorzone postępowanie w zakresie skapitalizowanych odsetek co do kwoty 1,97 zł ze względu na cofnięcie powództwa w tym zakresie.

W punkcie IV Sąd na podstawie § 9 ust. 1 pkt. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności radców prawnych, zasądził od pozwanego na rzecz powódki zwrot kosztów zastępstwa procesowego, bowiem reprezentowana była przez radcę prawnego. Sąd nie znalazł podstaw do zastosowania normy art. 102 k.p.c. wbrew stanowisku prezentowanemu przez pełnomocnika pozwanego. Strona powodowa nie powinna ponosić negatywnych skutków działań pracodawcy tj. konieczności kosztów poniesienia kosztów pomocy prawnej nawet w sytuacji, w której konieczność dochodzenia roszczenia o wyrównanie wynagrodzenia była wyłącznie wynikiem dysponowania przez Pozwanego przekazanymi mu środkami budżetowymi na realizację m. in. wypłat wynagrodzenia sędziów.

W punkcie V wyroku orzeczono, że nieuiszczone koszty sądowe ponosi Skarb Państwa. Za powódkę, która z mocy ustawy nie miała obowiązku uiszczenia kosztów sądowych koszty sądowe ponosił tymczasowo Skarb Państwa. Koszty te, ponieważ nie zostały poniesione przez strony, nie stanowią składnika kosztów procesu i nie podlegają rozliczeniu według przepisów dotyczących zwrotu kosztów procesu (art. 98 i następne k.p.c.). Sąd orzeka o nich na podstawie art. 113 ust. 1 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych, zgodnie z którym kosztami sądowymi, których strona nie miała obowiązku uiścić lub których nie miał obowiązku uiścić kurator albo prokurator, sąd w orzeczeniu kończącym sprawę w instancji obciąży przeciwnika, jeżeli istnieją do tego podstawy, przy odpowiednim zastosowaniu zasad obowiązujących przy zwrocie kosztów procesu. Pozwany przegrał sprawę w przeważającej części jednak nie należało od niego pobierać kosztów sądowych, bowiem jest on jednostką organizacyjną Skarbu Państwa. Skarb Państwa nie ma bowiem obowiązku uiszczania kosztów sądowych, które są przecież należne Skarbowi Państwa, a uprawniony do pobrania opłaty nie może jednocześnie wystąpić w roli zobowiązanego. Wynika to z art. 94 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych, w myśl którego Skarb Państwa nie ma obowiązku uiszczania opłat.

Na podstawie art. 477 ² §1 k.p.c. Sąd nadał wyrokowi w pkt II i III rygor natychmiastowej wymagalności do wysokości miesięcznego wynagrodzenia powódki.

Mając powyższe na uwadze, Sąd orzekł jak w sentencji.