Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego dla Warszawy-Śródmieścia w Warszawie

UZASADNIENIE WYROKU

Z DNIA 18 MARCA 2024 ROKU

Pozwem z dnia 31 sierpnia 2023 r. (data nadania przesyłki - k. 32) powód (...) Sp. z o.o. z siedzibą we W., reprezentowany przez profesjonalnego pełnomocnika, wniósł o zasądzenie od pozwanego Banku (...) S. A. z siedzibą w W. kwoty 14.483,83 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 9 sierpnia 2023 r. do dnia zapłaty oraz o zasądzenie kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm prawem przepisanych orz opłaty skarbowej od pełnomocnictwa w wysokości 17 zł.

W uzasadnieniu pozwu powód wskazał, że w dniu 22 września konsument zawarł z pozwanym umowę pożyczki (kredytu konsumenckiego), którego całkowita kwota wynosiła 61.500 zł, a całkowity koszt kredytu był równy kwocie 19.871,99 zł. Powód podał ponadto, że dnia 6 lipca 2023 r. zawarł z konsumentem umowę powierniczego przelewu wszelkich wierzytelności pieniężnych, zarówno obecnych jak i przyszłych, wraz z wszystkimi przynależnymi do wierzytelności prawami wynikające z zastosowania tzw. Sankcji kredytu darmowego, określonej w art. 45 u.k.k., gdzie górna granica wartości wierzytelności to wszelkie zapłacone przez konsumenta koszty kredytu, tj. m.in. odsetki umowne i prowizja. W związku z zawartą umową przelewu wierzytelności i złożonym przez konsumenta oświadczeniem o skorzystaniu z sankcji kredytu darmowego powód wezwał pozwanego do zapłaty spornej kwoty, ale bezskutecznie. Prawną podstawą dochodzonego roszczenia jest art. 45 w zw. z art. 30 ustawy o kredycie konsumenckim. Strona powodowa w szczególności wskazała na naruszenie: (1) art. 30 ust. 1 pkt 7 ww. ustawy poprzez wskazanie w treści umowy o kredyt konsumencki nieprawidłowej (błędnej) wysokości „całkowitej kwoty do zapłaty przez konsumenta ustalonej w dniu zawarcia umowy o kredyt konsumencki” określonej w § 2 umowy o kredyt konsumencki; (2) art. 30 ust. 1 pkt 7 ww. ustawy poprzez wskazanie w treści ww. umowy o kredyt konsumencki nieprawidłowej (błędnej) wysokości „rzeczywistej rocznej stopy oprocentowania” określonej w § 2 umowy o kredyt konsumencki; (3) naruszenie art. 30 ust 1 pkt 7 w zw. z art. 5 pkt 6 i 8 ww. ustawy poprzez wskazanie w treści ww. umowy o kredyt konsumencki nieprawidłowej (błędnej) wysokości „całkowitego kosztu kredytu” określonego w § 2 umowy o kredyt konsumencki; (4) naruszenie art. 30 ust. 1 pkt 10 in fine w zw. z art. 49 ww. ustawy poprzez brak w treści umowy o kredyt konsumencki pełnej i precyzyjnej informacji o warunkach , na jakich koszty kredytu (w tym prowizja kredytowa) mogą ulec zmianie, zwłaszcza, gdy następuje jego wcześniejsza spłata. Roszczenie obejmuje łączną sumę kosztów kredytu poniesionych przez Kredytobiorcę według stanu na dzień 12 czerwca 2023 r., w tym kwotę 3.070,89 zł stanowiącą pobraną prowizję oraz kwotę 11.412,94 zł stanowiącą uiszczone odsetki. Powód wskazał, że roszczenie stało się wymagalne z dniem 8 sierpnia 2023 r., tj. następnego dnia po upływie wyznaczonego pozwanemu w wezwaniu do zapłaty siedmiodniowego terminu (pozew – k. 1-10).

W dniu 10 października 2023 r. pod sygn. akt I Nc 2169/23 został wydany nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym uwzględniający w całości roszczenie powoda (nakaz zapłaty - k. 34)

Sprzeciwem od nakazu zapłaty, złożonym dnia 7 listopada 2023 r. (data nadania przesyłki - k. 122verte) pozwany Bank (...) S. A., reprezentowany przez profesjonalnego pełnomocnika, zaskarżył w całości nakaz zapłaty i wniósł o oddalenie powództwa w całości. Strona pozwana wniosła ponadto o zasądzenie od powoda na swoją rzecz kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego, według norm przepisanych wraz z opłatą skarbową od pełnomocnictwa – wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie w spełnieniu świadczenia, za czas od dnia uprawomocnienia się orzeczenia, którym je zasądzono, do dnia zapłaty. W uzasadnieniu pozwany wskazał, że uprawnienie do skorzystania z sankcji kredytu darmowego uległo w niniejszej sprawie prekluzji z uwagi na upływ rocznego terminu zawitego, po drugie – powód nie miał podstaw do złożenia oświadczenia w przedmiocie sankcji kredytu darmowego, bowiem stosowanie tej sankcji powinno mieć charakter wyjątkowy, a jego zakresem mogą być objęte jedynie takie sytuacje, w których pojawia się element nieuczciwego działania kredytodawcy wobec kredytobiorcy (sprzeciw od nakazu zapłaty – k. 39-53).

Do czasu zamknięcia rozprawy stanowiska stron nie uległy zmianie.

Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny:

Dnia 22 wrześniu 2021 r. Z. P. zawarł z Bankiem (...) S.A. z siedzibą w W. umowę pożyczki gotówkowej.

W § 2 określono następuje warunki pożyczki i sposób spłaty:

Całkowita kwota pożyczki wynosiła 61.500 zł (suma wszystkich środków pieniężnych, które Bank udostępnia Pożyczkobiorcy na podstawie umowy w sposób określony w § 1, bez kredytowanych kosztów Pożyczki).

Całkowity koszt pożyczki wynosiła 19.871,99 zł i stanowi wszystkie koszty, które Pożyczkobiorca zobowiązany jest ponieść, na które składają się:

1)  prowizja;

2)  suma wszystkich opłat operacyjnych;

3)  odsetki za cały okres obowiązywania Umowy, wyliczone według Oprocentowania Pożyczki właściwego dla pierwszego okresu odsetkowego wskazanego w § 2 ust. 5.

Całkowita kwota do zapłaty przez Pożyczkobiorcę wynosiła 81.371,99 zł (suma całkowitego kosztu Pożyczki i całkowitej kwoty Pożyczki).

Oprocentowanie Pożyczki było zmienne i na dzień zawarcia umowy wynosiło 6,99% w stosunku rocznym. Oprocentowanie stanowiło sumę wskaźnika referencyjnego WIBOR 3M, obowiązującego w Banku w pierwszym okresie odsetkowym oraz stałej marży Banku w wysokości 6,75 punktów procentowych z zastrzeżeniem § 3 ust. 4. Wskaźnik referencyjny WIBOR była to stopa oprocentowania kredytów w złotych polskich na polskim rynku międzybankowym. W § 2 ust. 5 zawarto Definicję WIBOR 3M oraz wskazano, że zasady określania i zmiany wskaźnika referencyjnego WIBIOR 3M obowiązującego w Banku opisano w § 3.

Rzeczywista Roczna Stopa Oprocentowania (RRSO) – 10,17 % Do wyliczenia RRSO i Całkowitej kwoty do zapłaty przyjęto następującego założenia:

1)  Oprocentowanie Pożyczki wskazane w § 2 ust. 5, nie ulega zmianie w całym okresie kredytowania;

2)  Umowa będzie obowiązywać przez czas, na który została zawarta, a że Bank (...) wypełnią zobowiązania z niej wynikające terminowo;

3)  data płatności pierwszej raty przypada na miesiąc po wypłacie Pożyczki;

4)  kwoty wypłacone i spłacane przez strony Umowy o Pożyczkę nie muszą być równe ani nie muszą być płacone w równych odstępach czasu;

5)  datą początkową będzie data pierwszej wypłaty Pożyczki;

6)  odstępy czasu między datami używanymi w obliczeniach wyrażone będą w latach lub ułamkach roku, przy czym rok liczy 365 dni, a w przypadku lat przestępnych 366 dni, 52 tygodni lub dwanaście równych miesięcy. Przyjmuje się, że równy miesiąc ma 30,41666 dni. Wynik obliczeń podaje się z dokładnością do co najmniej jednego miejsca po przecinku, przy czym jeżeli cyfra występująca po wybranym przez obliczającego miejscu po przecinku jest mniejsza niż 5, cyfrę tę pomija się, gdy zaś większa albo równa 5, cyfrę poprzedzającą zwiększa się o 1 (§ 2 ust. 6).

W związku z udzieleniem pożyczki Bank naliczał i pobierał prowizję – 3.070,89 zł. Prowizja była kredytowana przez Bank i wchodziła w skład Wypłaconej kwoty Pożyczki oraz Całkowitego kosztu Pożyczki (§ 2 ust. 7).

Wypłacona kwota pożyczki – 64.570,89 zł (suma wszystkich środków pieniężnych wypłaconych na podstawie Umowy, razem z kredytowanymi kosztami pożyczki, tj. prowizją oraz składką za Ubezpieczenie) (§ 2 ust. 8).

Liczna miesięcznych rat do spłaty – 72. Kwota miesięcznej raty – 1.130 zł obliczona przy założeniu Oprocentowania Pożyczki wskazanego w § 2 ust. 5, w tym opłata operacyjna – 30 zł.

Termin spłaty pierwszej raty – 20 października 2021 r. Wysokość Odsetek dziennych naliczanych od Całkowitej kwoty pożyczki udostępnionej Pożyczkobiorcy – 11,94 zł. Termin spłaty kolejnych rat – do 20 dnia każdego miesiąca. Termin spłaty ostatniej raty – 20 września 2027 r. (§ 2 ust. 9-14)

Umowa obowiązywała na czas określony do 20 września 2027 r. (data spłaty ostatniej raty) z zastrzeżeniem, że wpływ do Banku wszystkich należności wynikających z Umowy będzie stanowić skuteczne zwolnienie Pożyczkobiorcy z obowiązków i zobowiązań wynikających z Umowy. Bank miał udostępnić Pożyczkobiorcy Całkowitą kwotę Pożyczki wskazaną w § 2 ust. 2 w terminie jednego dnia roboczego od daty zawarcia umowy. Udostępnienie nastąpi w formie podanej w § 1 umowy (§ 2 ust 16-17).

W § 3 uregulowano oprocentowanie pożyczki, opłaty, prowizje i koszty:

Maksymalne Oprocentowanie kredytu określone przepisami prawa nie mogło być wyższe niż dwukrotność sumy stopy referencyjnej Narodowego Banku Polskiego i 3,5 punktów procentowych. W przypadku zmiany Oprocentowania Pożyczki, będącej wynikiem zmiany przewidzianej prawem wysokości odsetek maksymalnych, Bank miał poinformować Pożyczkobiorcę o tej zmianie niezwłocznie po jej dokonaniu w sposób określony w § 3 ust. 11 (§ 3 ust. 6).

Zmiana wskaźnika referencyjnego WIBOR 3M nie stanowiła zmiany warunków Umowy. Zmiana wskaźnika referencyjnego WIBOR 3M wpływała na wysokość Oprocentowania Pożyczki, a tym samym na wysokość miesięcznej raty kapitałowo – odsetkowej Pożyczki (§ 3 ust. 7).

O zmianie Oprocentowania Pożyczki z uwagi na zmianę wskaźnika referencyjnego WIBOR 3M Bank miał zawiadomić Pożyczkobiorcę w sposób określony w § 3 ust. 11 (§ 3 ust. 8).

Bank miał zawiadomić Pożyczkobiorcę o wysokości Oprocentowania Pożyczki, wysokości rat w pierwszym okresie odsetkowym oraz w każdym następnym okresie odsetkowym w przypadku zmiany tych wartości. Zawiadomienie miało nastąpić na piśmie lub drogą elektroniczną (§ 3 ust. 11).

Z tytułu udzielonej Pożyczki Bank naliczał odsetki według stopy Oprocentowania Pożyczki ustalonej zgodnie z § 2 ust. 5 oraz § 3 ust. 4, z uwzględnieniem wysokości odsetek maksymalnych określonych zgodnie z powszechnie obowiązującymi przepisami prawa, w okresach miesięcznych, liczone przy założeniu że rok ma 360 dni a miesiąc 30 dni (§ 3 ust 13).

Bank mógł naliczać i pobierać od Pożyczkobiorcy opłaty i prowizje wskazane w umowie. Wysokość opłat i prowizji określona została w § 6 Umowy (§ 3 ust. 15).

Z tytułu zaległości w spłacie Pożyczki, Bankowi należały się do dnia spłaty zadłużenia odsetki umowne za opóźnienie w wysokości równej dwukrotności sumy stopy referencyjnej Narodowego Banku Polskiego i 5,5 punktów procentowych (dwukrotność odsetek ustawowych za opóźnienie). Na dzień zawarcia umowy odsetki za opóźnienie wynosiły 11,2% rocznie. W przypadku zmiany Stopy referencyjnej Narodowego Banku Polskiego, będącej wynikiem zmiany przewidzianej prawem Bank poinformuje Pożyczkobiorcę o tej zmianie niezwłocznie po jej dokonaniu na piśmie lub drogą elektroniczną (§ 3 ust. 18).

Pożyczkobiorca miał prawo do wcześniejszej spłaty części lub całości Pożyczki. Dokonanie przedterminowej spłaty całości Pożyczki nie wymagało kontaktu z Bankiem i podpisania aneksu do Umowy (§ 3 ust. 24). Skutki dokonania przedterminowej częściowej spłaty określono w § 3 ust. 25.

W przypadku wcześniejszej spłaty Pożyczki, Pożyczkobiorca nie był zobowiązany do zapłaty odsetek od kwoty wcześniej spłaconej za okres pozostały do końca trwania Umowy (§ 3 ust. 26).

W terminie 14 dni od dokonania spłaty Pożyczki Bank miał rozliczyć się z Pożyczkobiorcą (§ 3 ust. 32).

Niewykonanie przez Pożyczkobiorcę zobowiązań finansowych wynikających z Umowy, mogło wiązać się dla Klienta również z koniecznością poniesienia kosztów sądowych i postępowania egzekucyjnego zgodnie z podanymi w umowie ustawami i rozporządzeniami (§ 3 ust. 34).

Bank był uprawniony do zmiany opłat wskazanych w § 6 albo wprowadzenia nowych opłat w ciągu 6 miesięcy od wystąpienia którejkolwiek z okoliczności wymienionych w § 3 ust. 41.

W § 3 ust. 42 wskazano, że określona w § 3 ust. 41 zmiana opłat określonych w § 6 nie może: (1) prowadzić do wzrostu wysokości opłaty o więcej niż 200% w stosunku do dotychczasowej wysokości oraz (2) być dokonywana częściej niż raz na kwartał.

Bank był uprawniony do zniesienia lub obniżenia opłat określonych w Umowie (§ 3 ust. 44).

Stosownie do § 5 ust. 1 w terminie 14 dni od zawarcia Umowy Pożyczkobiorcy przysługiwało prawo odstąpienia od umowy.

§ 6 Umowy zawierał tabelę opłat i prowizji, wskazano w nim, że: (1) prowizja naliczana od całkowitej kwoty pożyczki udostępnionej Pożyczkobiorcy wynosi nie więcej niż 20%; (2) opłata za każdą zmianę wysokości, liczby lub terminu spłaty rat pożyczki, wymagana wraz z kolejną zmianą ratą pożyczki wynosi 50 zł; (3) opłata za wystawienie zaświadczeń związanych z rachunkiem pożyczki lub wygaśnięciem umowy pożyczki, kopii dokumentów dotyczących dokonanych transakcji jest równa kwocie 35 zł; (4) opłata operacyjna za obsługę pożyczki, uwzględniona w kwocie miesięcznej raty wynosi nie więcej niż 40 zł.

W § 7 Umowy Pożyczkobiorca złożył oświadczenia, m.in. oświadczył, że został poinformowany i jest świadomy ponoszenie ryzyka związanego z korzystaniem z pożyczki oprocentowanej w oparciu o zmienną stopę procentową. Ponadto Pożyczkobiorca oświadczył, że z treścią i warunkami zawartymi w umowie przed zawarciem umowy i są one dla niego zrozumiałe oraz otrzymał następujące dokumenty: (1) formularz informacyjny dotyczący kredytu konsumenckiego; (2) dane pośrednika kredytowego (jeśli dotyczą); (3) oświadczenie Pożyczkobiorcy o ponoszeniu ryzyka walutowego w związku z ubieganiem się o pożyczkę gotówkową (w przypadku, gdy waluta dochodu jest inna niż złotówki); (4) formularz wzoru „oświadczenie o odstąpieniu od umowy pożyczki”; (5) „informacja o ponoszeniu ryzyka kredytowego i ryzyka zmiennej stopy procentowej”; (6) „informacja o przetwarzaniu danych osobowych” (ust. 2 i 5).

Zgodnie z § 8 Umowy Pożyczkobiorca był zobowiązany do każdorazowego powiadamiania Banku o zmianie jego danych adresowych przekazanych Bankowi, w tym numery telefonów, adresu zamieszkania i/lub adresu do korespondencji, a także danych pracodawcy.

Dowód: umowa pożyczki gotówkowej z dnia 22 września 2021 r. – k. 24-25verte

Dnia 6 lipca 2023 r. (data złożenia podpisu przez Cesjonariusza) Z. P., jako cedent, zawarł z (...) sp. z o.o. z siedzibą w W. umowę powierniczego przelewu wszelkich wierzytelności pieniężnych obecnych i przyszłych wraz z wszystkimi przynależnymi do wierzytelności prawami (m.in. odsetki za zwłokę i opóźnienie) wynikających z zastosowania tzw. sankcji kredytu darmowego, określonej w art. 45 ustawy o kredycie konsumenckim, w odniesieniu do umowy kredytu konsumenckiego z dnia 22 września 2021 r. wobec Bank (...) S.A., gdzie górna granica wartości wierzytelności ro wszelkie zapłacone przez konsumenta koszty kredytu, tj. m.in. odsetki umowne i prowizja (§ 1 ust. 1).

W § 2 ust. 1 umowy cesji Cedent oświadczył, że wierzytelności, o których mowa w § 1 nie są obciążone prawami osób trzecich i wadami prawnymi oraz przyjmuje do wiadomości, że ostateczna wysokość wierzytelności może zostać określona dopiero w wyniku przeprowadzenia postępowania dowodowego w postępowaniu sądowym.

W § 3 ust. 1 umowy cesji Cesjonariusz zobowiązał się do przekazania Cedentowi 50% wyegzekwowanego od Dłużnika świadczenia obejmującego należność główną w terminie 14 dni od dnia wyegzekwowania świadczenia od Dłużnika (faktycznego otrzymania środków pieniężnych przez Cesjonariusza). Świadczenie obejmujące koszty procesu, w tym koszty zastępstwa procesowego przysługują Cesjonariuszowi. Zasada powyższa miała również zastosowanie w przypadku częściowego zaspokojenia roszczenia przez Dłużnika.

Cedent upoważnił Cesjonariusza do wykonania obowiązku zawiadomienia Dłużnika o przelewie wierzytelności i w związku z tym wydał mu dwa podpisane egzemplarze zawiadomienia o przelewie wierzytelności, które stanowiły załącznik do umowy cesji (§ 4).

Na mocy § 5 ust. 6 Cedentowi przysługiwało prawo do odstąpienia od zawartej umowy w terminie 14 dni, bez wskazania przyczyny i ponoszenia dodatkowych kosztów.

Przy zawarciu umowy Z. P. nie było informowany od czego były naliczane odsetki oraz jaka kwota podlega zwrotowi w przypadku wcześniejszej spłaty kredytu

Dowód: umowa powierniczego przelewu wierzytelności – k. 19-19verte, zeznania Z. P. (k. 220 v.)

Dnia 23 czerwca 2023 r. Z. P. udzielił w formie pisemnej pełnomocnictwa (...) sp. z o.o. z siedzibą we W. do złożenia oświadczenia wynikającego z art. 45 ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim, przewidującego sankcję tzw. kredytu darmowego – w odniesieniu do umowy kredytowej z dnia 22 września 2021 r. zawartej z Bankiem (...) S.A. z siedziba w W.. Ponadto, tego samego dnia Z. P. upoważnił Bank do ujawnienia informacji i udostępnienia dokumentów objętych tajemnicą bankową na rzecz (...) Sp. z o.o. z siedzibą we W., a podpisał zawiadomienie dla Banku (...) S.A. z siedziba w W. o przelewie wierzytelności.

Dowód: zawiadomienie o przelewie wierzytelności – k. 20; pełnomocnictwo – k. 21; upoważnienie – k. 22

Kwota pożyczki pozostała do spłaty na dzień 12 czerwca 2023 r. wynosiła 49.946,83 zł. Składa się na nią kwota 14.624,06 zł spłacona tytułem rat kapitałowych, kwota 11.412,94 zł stanowiąca sumę rat odsetkowych oraz opłaty operacyjne w łącznej wysokości 630 zł

Dowód: szczegółowe rozliczenie wpłat – k. 23

Pismem z dnia 27 lipca 2023 r. (...) Sp. z.o.o. z siedzibą we W. złożył w imieniu Pożyczkobiorcy Z. P. w stosunku do Banku (...) S.A z siedzibą w W. oświadczenie o skorzystaniu z sankcji kredytu darmowego w związku z umową kredytu z dnia 22 września 2021 r. Jednocześnie wezwano Pożyczkodawcę do zapłaty kwoty 14.483,83 zł w terminie 7 dni od dnia doręczenia pisma. Pismo doręczono bankowi 31 lipca 2023 r.

Dowód: pismo z dnia 27 lipca 2023 r. wraz z potwierdzeniem nadania i odbioru – k. 14-18

Sąd ustalił stan faktyczny na podstawie wyżej wskazanych dowodów, albowiem żadna ze stron nie kwestionowała ich autentyczności ani prawdziwości. Z kolei Sąd nie widział podstaw aby czynić to z urzędu. Sąd również uznał za wiarygodne i mogące stanowić podstawę ustalenia stanu faktycznego zeznania świadka Z. P., bowiem były one spójne z treścią pełnomocnictwa i umową powierniczego przelewu wierzytelności.

Sąd Rejonowy zważył, co następuje:

Powództwo zasługiwało na oddalenie w całości.

W niniejszej sprawie powód (...) sp. z o.o. z siedzibą we W. domagał się, w oparciu o art. art. 45 w zw. z art. 30 ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim (dalej: u.k.k.), zwrotu kosztów pożyczki, w tym m.in. odsetek i innych kosztów kredytu należnych kredytodawcy w terminie i w sposób ustalony w umowie. Swoje uprawienie do wystąpienia z powództwem w niniejszej sprawie strona powodowa opierała o nabycie wierzytelności na podstawie umowy powierniczego przelewu wierzytelności, a jej celem było wyegzekwowanie przez stronę powodową wierzytelności, jaka przysługiwała konsumentowi Z. P. wobec pozwanego Banku.

Nie budziło wątpliwości Sądu, iż Cedentowi przysługiwał status konsumenta, albowiem zawarł umowę z przedsiębiorcą zawodowo zajmującym się udzielaniem kredytu, w zakresie niezwiązanym z jego działalnością zarobkową (art. 22 ¹ k.c.). Jednocześnie pozwany jest przedsiębiorcą albowiem m.in. zawodowo zajmuje się udzielaniem kredytów (art. 43 ¹ k.c.).

Nie była sporna między stronami kwalifikacja umowy pożyczki nr (...) jako konsumenckiej. Przez umowę o kredyt konsumencki rozumie się umowę o kredyt w wysokości nie większej niż 255 550 zł albo równowartość tej kwoty w walucie innej niż waluta polska, który kredytodawca w zakresie swojej działalności udziela lub daje przyrzeczenie udzielenia konsumentowi. Uregulowanie to ma również zastosowanie do umów pożyczki (art. 3 ust. 2 pkt 1). Skoro zatem cedenta łączyła z pozwanym umowa o pożyczkę a kwota zobowiązania nie przekraczała 255.550 zł, to należało uznać iż miała zastosowanie ustawa z dnia 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim.

Ważność umowy cesji.

Legitymację procesową czynną powoda wywodziła się art. 509 k.c., który reguluje kwestie związane z przelewem wierzytelności. Zgodnie z treścią art. 509 § 1 i 2 k.c. wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią (przelew), chyba że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania, a wraz z wierzytelnością przechodzą na nabywcę wszelkie związane z nią prawa, w szczególności roszczenie o zaległe odsetki. Wierzytelność będąca przedmiotem niniejszej sprawy bez wątpienia skutecznie została przeniesiona na powoda na podstawie umowy cesji. Zbycia wierzytelności w ustalonym w sprawie stanie faktycznym nie zakazywały ani przepisy ustawy, ani postanowienia umowy pożyczki. Strona pozwana nie kwestionowała przysługiwaniu powodowi legitymacji czynnej, w związku z powyższym i Sąd nie miał wątpliwości co do legitymacji czynnej powoda.

Zachowanie terminu do złożenia oświadczenia o skorzystaniu z sankcji kredytu darmowego.

Pozwany, jednocześnie kwestionując podstawy do stosowania wobec niego sankcji kredytu darmowego, podniósł, że jeśli gdyby takie uprawnienie istniało, to i tak uległoby ono prekluzji.

Uprawnienie do skorzystania z sankcji kredytu darmowego wygasa po upływie roku od dnia wykonania umowy. Przez wykonanie umowy należy rozumieć wypełnienie wszystkich obowiązków przez obie strony umowy powstałe również na podstawie ustawy, wykonane dobrowolnie jak i przymusowo. Jest to termin zawity prawa materialnego, który nie podlega przywróceniu (por. wyrok SR w C. z dnia 13 czerwca 2023 r., I C 80/23, wyrok SR w C. z dnia 27 kwietnia 2023 r. I C 79/23, wyrok SO w K. z dnia 14 marca 2023 r., II Ca 98/23, wyrok SR dla W. M. w W. z dnia 17 sierpnia 2022 r., XVI C 2870/21, wyrok SR dla W. W. I C 516/22, I C 2961/21 wyrok SR dla Warszawy-M. w W., wyrok SR w B. I C 983/20, wyrok SA w W. z dnia 1 lipca 2019 r., V ACa 118/18, wyrok SA w G., I ACa 59/21). Ustawodawca nie wskazał, iż przez wykonanie umowy należy rozumieć wypłatę kwoty kredytu przez kredytodawcę (uzyskania środków przez konsumenta), bądź chwilę zawarcia umowy. Ustawodawca nie zawęził również w aspekcie podmiotowym pojęcia wykonania umowy poprzez połączenie go ze spełnieniem świadczenia przez którąś ze stron. Skoro cedent nie spłacił w całości kwoty kredytu to termin do skorzystania z sankcji kredytu darmowego nie zaczął jeszcze biec, a zatem możliwym było złożenie oświadczenia o skorzystaniu z sankcji kredytu darmowego.

Sankcja kredytu darmowego.

Strona powodowa, uzasadniając swoje żądanie powołała się na naruszenia w umowie następujących przepisów ustawy o kredycie konsumenckim:

1)  art. 30 ust. 1 pkt 7 u.k.k., także w zw. z art. 5 pkt 6 i 8 poprzez błędne wskazanie całkowitej kwoty do zapłaty przez konsumenta ustalonej w dniu zawarcia umowy o kredyt konsumencki oraz wskazanie błędnej wysokości rzeczywistej rocznej stopy oprocentowania, a także poprzez wskazanie w treści umowy o kredyt konsumencki nieprawidłowej (błędnej) wysokości całkowitego kosztu kredytu – § 2 umowy kredytu;

Zgodnie z art. 30 ust. 1 pkt. 7 u.k.k. umowa o kredyt konsumencki powinna zawierać określenie rzeczywistej rocznej stopy oprocentowania oraz całkowitą kwotę do zapłaty przez konsumenta ustaloną w dniu zawarcia umowy o kredyt konsumencki wraz z podaniem wszystkich założeń przyjętych do jej obliczenia.

W pierwszej kolejności należy zwrócić uwagę, iż ciężar dowodu, że kredytodawca naruszył określony obowiązek wymieniony w art. 45 ust. 1 u.k.k., spoczywa na konsumencie (cesjonariuszowi) stosownie do treści art. 6 k.c. (por. teza 53 w komentarzu Tomasza Czecha do art. 45 u.k.k., WKP 2023, wyrok SO w Ł. z dnia 4 sierpnia 2020 r., III Ca 2729/19). Skorzystanie z sankcji kredytu darmowego dotyczy sytuacji, gdy istnieją braki, których brak może podważać możliwość dokonania przez konsumenta oceny zakresu ciążącego na nim zobowiązania (por. wyrok TSUE z dnia 09.11.2016 r., C-42/15).

Przez rzeczywistą roczną stopę oprocentowania należy rozumieć całkowity koszt kredytu ponoszony przez konsumenta, wyrażony jako wartość procentowa całkowitej kwoty kredytu w stosunku rocznym (art. 5 pkt. 12 u.k.k.). Całkowitą kwotą do zapłaty przez konsumenta jest suma całkowitego kosztu kredytu i całkowitej kwoty kredytu (art. 5 pkt. 8 u.k.k.). Jako RRSO wskazano w umowie 10,17% (§ 2 ust. 6 Umowy), a jako całkowitą kwotę do zapłaty przez pożyczkobiorcę wskazano 81.371,99 zł (§ 2 ust. 4 Umowy).

Strona powodowa podniosła, że naliczanie odsetek od kredytowanej prowizji wpływa na zawyżenie całkowitego kosztu kredytu, a w konsekwencji na zawyżenie całkowitej kwoty do zapłaty przez konsumenta ustalonej w dniu zawarcia umowy o kredyt konsumencki. Zdaniem powoda, występuje zakaz stosowania oprocentowania (naliczania odsetek) od kredytowanych kosztów kredytu, czyli od tej części która nie jest faktycznie wypłacana konsumentowi, bowiem odsetki, jak i prowizja za udzielenie kredytu są kosztami wchodzącymi w skład całkowitego kosztu kredytu, więc gdyby hipotetycznie uznać dopuszczalność naliczania odsetek od kredytowanej prowizji, to doszłoby do naliczana odsetek od kosztu kredytu (czyli wystąpiłoby naliczenie „kosztu od kosztu”).

Sąd nie podziela stanowiska powoda. Aktualnie żaden przepis prawa nie zabrania pobierania odsetek od kredytowanych kosztów kredytu (por. wyrok SO w W. z dnia 31 marca 2023 r., V Ca 3217/22, wyrok SO w W. z dnia 31 lipca 2023 r., V Ca 2068/23). Z art. 5 pkt. 10 nie wynika natomiast zakaz naliczania odsetek od kredytowanych kosztów kredytu. W wyroku TSUE z dnia 21 kwietnia 2016 r. (C-377/14) podkreślono, iż nie można prezentować tej samej kwoty w całkowitych kosztach kredytu jak i w całkowitej kwocie kredytu. Powyższe stanowisko zostało podzielone również w wyroku SA w W. z dnia 15 lutego 2017 r., w sprawie VI ACa 560/16 oraz wyroku SN z dnia 30 stycznia 2019 r., I NSK 9/18). Podkreślenia również wymaga, iż wyrok SN z dnia 30 stycznia 2019 r., I NSK 9/18 odnosi się do sytuacji odstąpienia od umowy przez kredytobiorcę i przyjęcia, że w takiej sytuacji kredytobiorca zwraca jedynie kapitał i odsetki liczone od całkowitej kwoty kredytu. Powyższe było oparte o założenie, że w przypadku odstąpienia przez konsumenta od umowy na podstawie art. 54 u.k.k. konsument jest zobowiązany do zwrotu jedynie kwoty udostępnionego kredytu i liczonych od niej odsetek, a skoro kredytodawca nie może żądać zwrotu prowizji i innych kosztów to tym bardziej nie może żądać odsetek liczonych od tych kwot, co wprost ma swoje źródło w treści art. 54 ust. 4 u.k.k. Powyższe orzeczenie nie odnosi się zatem do sytuacji gdy nie doszło do odstąpienia od umowy. W orzecznictwie wskazuje się również, że przez wypłaconą kwotę należy rozumieć nie tylko całkowitą kwotę kredytu, ale również kredytowane koszty kredytu (por. wyrok SO w W. z dnia 31 lipca 2023 r., V Ca 2068/23). Akcentuje się, że przez wypłaconą kwotę należy rozumieć nie tylko kwotę wypłaconą ,,do rąk konsumenta’’ ale również wypłaconą na pokrycie zobowiązań konsumenta. Inaczej rzecz ujmując kwota wypłacona powinna być rozumiana nie tylko jako kwota zwiększająca aktywa konsumenta, ale również jako kwota zmniejszająca jego pasywa. Dodatkowo, w art. 5 ust. 10 u.k.k. posłużono się pojęciem ,,wypłaconej kwoty’’ a nie ,,całkowitą kwotą kredytu’’, co wyklucza możliwość utożsamienie ze sobą tych pojęć. Ponadto, art. 5 ust. 10 z dniem 17 stycznia 2014 r. uległ zmianie i pojęcie ,,całkowitej kwoty kredytu’’ zostało zastąpione pojęciem ,,kwoty wypłaconej’’ (zakaz wykładni synonimicznej). Również dyrektywa (...) nie utożsamia ze sobą tych pojęć. Dla uzasadnienia powyższego zwraca się również uwagę na treść art. 69 ust. 2 pkt. 5 prawa bankowego ( umowa kredytu powinna być zawarta na piśmie i określać w szczególności wysokość oprocentowania kredytu i warunki jego zmiany’’) i przyjęcia, że na gruncie tej ustawy dopuszczalne jest naliczanie odsetek od kredytowanych kosztów kredytu (por. postanowienie SN z dnia 15.06.2023 r., I CSK 4175/22). W doktrynie wskazuje się również na aspekt funkcjonalny przyjęcia możliwości pobierania odsetek od kredytowanych kosztów kredytu. Skoro bowiem konsument nie jest w stanie z własnych środków pokryć prowizji i kosztu ubezpieczenia, to kredytowanie tych kosztów, a w konsekwencji naliczanie odsetek również od nich jest zgodne z jego interesem, albowiem w odmiennej sytuacji nie uzyskałby kredytu. Zasadą jest naliczanie odsetek od wymagalnych zobowiązań pieniężnych, a wszelkie w tym zakresie wyjątki powinny być interpretowane ścieśniająco. W konsekwencji nie doszło do błędnego określenia RRSO, całkowitej kwoty do wypłaty oraz całkowitej kwoty kredytu, albowiem kredytodawca był uprawniony do naliczania odsetek od kredytowanych kosztów kredytu

2)  art. 30 ust. 1 pkt 10 in fine w zw. z art. 49 ustawy poprzez brak zawarcia w treści umowy o kredyt konsumencki pełnej i precyzyjnej informacji o warunkach, na jakich koszty kredytu (w tym prowizja kredytowa) mogą ulec zmianie, zwłaszcza, gdy następuje jego wcześniejsza spłata.

Stosownie do treści art. 30 ust. 1 pkt. 10 u.k.k. umowa o kredyt konsumencki powinna zawierać informację o innych kosztach, które konsument jest zobowiązany ponieść w związku z umową o kredyt konsumencki, w szczególności o opłatach, w tym opłatach za prowadzenie jednego lub kilku rachunków, na których są zapisywane zarówno transakcje płatności, jak i wypłaty, łącznie z opłatami za korzystanie ze środków płatniczych zarówno dla transakcji płatności, jak i dla wypłat, prowizjach, marżach oraz kosztach usług dodatkowych, w szczególności ubezpieczeń, jeżeli są znane kredytodawcy, oraz warunki, na jakich koszty te mogą ulec zmianie.

Strona powodowa wskazała, iż w przypadku całkowitej spłaty kredytu proporcjonalnie powinna zostać rozliczona kwota prowizji, czego nie sprecyzowano w umowie kredytu. Z treści przywołanego przepisu, którego naruszenie podnosi powód, wynika obowiązek kredytodawcy poinformowania kredytobiorcy o wszystkich kosztach, które ten będzie musiał ponieść w związku z zawieraną umową pożyczki. Nie wynika stąd natomiast obowiązek informowania o wszelkich regulacjach ustawowych, w tym o art. 49 i 45 u.k.k.. Gdyby na kredytodawcy spoczywał taki obowiązek informacyjny, to wówczas znalazłoby to bezpośrednie odniesienie w tym przepisie, jak w przypadku art. 30 ust. 1 pkt 8 u.k.k., w którym zawarto obowiązek poinformowania o prawie, o którym mowa w art. 37 ust. 1 i wyraźnie ten przepis wskazano. Należy również podkreślić, że umowa przewidywała możliwość wcześniejszej całkowitej lub częściowej spłaty pożyczki. Art. 30 ust. 1 pkt. 10 u.k.k. odnosi się do czynności dyspozytywnych stron, nie ma natomiast zastosowania w przypadku sankcji ustawowych bądź gdy na skutek uprawnienia prawnokształtującego konsumenta odpada podstawa ich świadczenia. W konsekwencji odpadnięcie podstawy świadczenia kwoty prowizji, w przypadku przedterminowej spłaty kredytu wynika z mocy samego prawa i jej ujęcie bądź jego brak w treści umowy nie jest objęte sankcją kredytu darmowego (co wynika również z braku objęcia art. 49 u.k.k. treścią art. 45 u.k.k.).

Zdaniem powoda pojęciem ,,procedury spłaty kredytu’’ należy również objąć informację o obowiązku zwrotu prowizji, która została pobrana przed przedterminową spłatą kredytu. Przez procedurę spłaty kredytu należy jednak rozumieć zespół czynności, które powinien podjąć konsument przed umownym terminem spłaty ostatniej raty kredytu, aby doprowadzić do wygaśnięcia stosunku prawnego na skutek jego spłaty. Procedura spłaty kredytu nie obejmuje swoim zakresem znaczeniowym wzajemnych rozliczeń stron na skutek zakończenia umowy. Konieczność ujęcia w art. 30 ust. 1 pkt. 16 u.k.k. umownego określenia procedury przedterminowej spłaty kredytu staje się oczywista, gdy uwzględni się, że ustawodawca nie określił szczegółowych zasadach przedterminowej spłaty kredytu, a jedynie wskazał na takie uprawnienie konsumenta (art. 48 ust. 1 u.k.k.). W konsekwencji, aby zapewnić konsumentowi efektywne prawo do skorzystania z przedterminowej spłaty kredytu, koniecznym stało się zobowiązania kredytodawcy do opisania procedury spłaty kredytu, chociażby w zakresie sposobu zapłaty oraz zasad zaliczania wpłat, które mogą różnić się pomiędzy poszczególnymi kredytodawcami. Jasnym staje się z tej perspektywy brak konieczności opisania zasad zwrotu pozaodsetkowych kosztów kredytu, skoro obowiązek i wysokość ich zwrotu wprost wynika z treści ustawy i nie wymaga doprecyzowania umownego. Powyższe znajduje również potwierdzenie w art. 5 ust. 1 lit. p dyrektywy 2008/48/WE w sprawie umów o kredyt konsumencki oraz uchylająca dyrektywę Rady 87/102/EWG gdzie również mowa o prawie do przedterminowej spłaty oraz procedurze przedterminowej spłaty. Konieczność precyzyjnego opisania rozliczeń między stronami odnosi się natomiast do rekompensaty przysługującej kredytodawcy za udzielenie kredytu, która musi zawierać jasne, zrozumiałe dla konsumenta kryteria, umożliwiające określenie wysokości rekompensaty (por. wyrok TSUE z dnia 9 września 2021 r., C-33/20). Powyższe znajduje również potwierdzenie w załączniku II do Dyrektywy (standardowy europejski arkusz informacyjny dotyczący kredytu konsumenckiego), gdzie w ,,innych ważnych aspektach prawnych’’ jest informacja o obowiązku pouczenie o przedterminowej spłacie (,,ma pani/pan prawo do spłaty kredytu przed terminem- w całości lub w części i w dowolnym momencie’’), a konieczność dokonania szczegółowych obliczeń dotyczy rekompensaty kredytodawcy (,,ustalenie rekompensaty (metoda kalkulacyjna) zgodnie z przepisami wykonawczymi do art. 16 ust. 2 dyrektywy 2008/48/WE’’).

Strona powodowa powołała się na stanowisko zajęte przez Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej w wyroku z dnia 26 marca 2020 r. o sygn. akt C-66/19, wskazując że nie jest wystarczające wyjaśnienie znaczenia prawnego danego pojęcia użytego w umowie o kredyt konsumencki, poprzez odesłanie do przepisu prawnego. Nie jest zrozumiałe dla Sądu wysuwanie przez stronę powodową stanowiska jakoby umowa łącząca Bank z konsumentem zawierała postanowienia jedynie odnoszące się do przepisów prawa powszechnie obowiązującego bez wyjaśnienia danego pojęcia. W szczególności, pozwany nie dokonał takiego odwołanie odnośnie wcześniejszej spłaty kredytu.

Zdaniem Sądu, Bank zadośćuczynił wszystkim wymogom informacyjnym, a w konsekwencji złożonego oświadczenie o skorzystaniu z sankcji kredytu darmowego było bezskuteczne.

Koszty procesu

O kosztach postępowania Sąd orzekł na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c., zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu. Strona pozwana jest stroną wygrywającą sprawę w całości, dlatego też na jej rzecz od powoda należało zasądzić całość poniesionych kosztów procesu. Na koszty procesu złożyły się: wynagrodzenie pełnomocnika będącego adwokatem w wysokości 90 zł (ustalone według stawki minimalnej z § 2 pkt. 5 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie) oraz opłata skarbowa od pełnomocnictwa w kwocie 17 zł, łącznie 3.617 zł.

W tym stanie rzeczy orzeczono jak w sentencji wyroku.

(...)

ZARZĄDZENIE

(...)

08.04.2023 r.

(...)