Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego dla Warszawy-Śródmieścia w Warszawie

UZASADNIENIE

wyroku z dnia 09 października 2024 r.

I.  STANOWISKA STRON

1.  Powód J. M., reprezentowany przez profesjonalnego pełnomocnika, wniósł o zasądzenie od pozwanego Skarbu Państwa – Ministra Zdrowia kwoty 2 089 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 01 lutego 2021 r. do dnia zapłaty tytułem odszkodowania oraz o zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kosztów procesu.

2.  Podstawą prawną dochodzonego roszczenia był przepis z art. 417 ¹ § 4 k.c. Odszkodowania w tej sprawie powód dochodził z tytułu niewprowadzenia przez rząd stanu klęski żywiołowej po wybuchu pandemii COVID-19. Na skutek niewprowadzenia stanu klęski żywiołowej powód nie mógł skorzystać z uprawnień wynikających z ustawy z dnia 22 listopada 2002 r. o wyrównywaniu strat majątkowych wynikających z ograniczenia w czasie stanu nadzwyczajnego wolności i praw człowieka i obywatela oraz dochodzić w trybie wspomnianej ustawy odszkodowania za stratę majątkową w następstwie ograniczenia wolności i praw człowieka i obywatela w czasie stanu nadzwyczajnego. Powód wywodził, że na skutek ograniczenia wolności i praw człowieka i obywatela, wynikających z wprowadzonego przez rząd lockdownu, poniósł stratę majątkową, wynikającą z obniżenia wartości sklepu medycznego, który prowadził. Szkodę wycenił na kwotę 208 900,00 zł, wskazując, że dochodzona w tym postępowaniu kwota stanowi 1% całości szkody.

3.  Pozwany Skarb Państwa – Minister Zdrowia, reprezentowany przez profesjonalnego pełnomocnika, wniósł o oddalenie powództwa w całości oraz o zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów procesu (k. 106, 120v). Pozwany wskazywał przede wszystkim, że żaden przepis prawa nie przewidywał obowiązku wydania rozporządzenia o wprowadzeniu stanu klęski żywiołowej.

4.  Postanowieniem z dnia 21 grudnia 2022 r. sąd dokonał prawidłowego oznaczenia statio fisci Skarbu Państwa w tej sprawie (art. 67 § 2 k.p.c.) w ten sposób, że wezwał do udziału w sprawie w charakterze pozwanego Skarb Państwa – Prezesa Rady Ministrów (postanowienie, k. 62).

5.  Pozwany Skarb Państwa – Prezes Rady Ministrów, zastępowany przez Prokuratorię Generalną Rzeczypospolitej Polskiej – wniósł o oddalenie powództwa w całości oraz o zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów postępowania według norm prawem przepisanych. Pozwany wskazał, że po pierwsze działalność powoda nie była bezpośrednio objęta jakimkolwiek ograniczeniem działalności w związku z epidemią COVID-19. Kolejno, Rada Ministrów nie miała prawnego obowiązku wprowadzenia stanu klęski żywiołowej o którym mowa w art. 228 ust 1 i 2 i art. 323 Konstytucji RP. Pozwany wskazał, że dla przypisania państwu odpowiedzialności odszkodowawczej z tytułu niewydania aktu normatywnego niezbędne jest wykazanie, że obowiązek wydania aktu normatywnego był wyraźnie sformułowany w przepisie prawa, nadto obowiązek winien być wyrażony w przepisie w sposób jednoznaczny i konkretny. Pozwany nadto zwrócił uwagę na fakt, że działalność gospodarcza prowadzona przez powoda nie była dotknięta bezpośrednio żadnymi ograniczeniami, natomiast zachowania konsumentów także wynikające z uzasadnionej obawy przed zachorowaniem, pozostają poza dyspozycją przepisów ustawy o wyrównaniu strat majątkowych (k. 69-71).

II.  Fakty ustalone w sprawie – w zakresie istotnym dla rozstrzygnięcia

4.  J. M. prowadził działalność gospodarczą w zakresie prowadzenia sklepu medycznego z artykułami medycznymi, opatrunkowymi a także sprzętem takim jak ortezy, stabilizatory. W miesiącach styczeń i luty 2020 r. z prowadzenia sklepu medycznego uzyskiwał przychód na poziomie 48.000,00 zł netto miesięcznie, a J. M. osiągał z jego prowadzenia dochód w wysokości 10.000,00 zł netto miesięcznie.

5.  W dniu 13 grudnia 2019 r. J. M. zawarł umowę przedwstępną na zakup zorganizowanej części przedsiębiorstwa w postaci sklepu medycznego mieszczącego się w R. przy ul. (...) jednocześnie wpłacając zadatek, kolejno w dniu 02 stycznia 2020 r. sfinalizował transakcję i sklep stał się jego własnością. Również w dniu 02 stycznia zatrudnił dwóch pracowników sklepu.

dowód : bezsporne, a ponadto bilans firmy, k. 30

6.  W związku z sytuacją rodzinną, J. M. zmuszony był do sprzedaży zakupionego kilka miesięcy wcześniej sklepu – wystawił go na sprzedaż szacując jego wartość na podstawie osiąganych w styczniu i lutym obrotu. Cena sklepu została ustalona na kwotę 160.000,00 zł (196.800,00 zł brutto), natomiast cały znajdujący się w sklepie towar na kwotę około 100.000,00 zł brutto.

7.  W dniu 05 marca 2020 r. doszło do zawarcia umowy przedwstępnej sprzedaży pomiędzy J. M. prowadzącym działalność gospodarczą pod nazwą Art. C. J. M. z siedzibą w R., a M. N., prowadzącym działalność pod nazwą O. M. z siedzibą w Z.. Strony postanowiły, że przedmiotem przyszłych umów sprzedaży będą następujące prawa i składniki majątkowe o charakterze materialnym i niematerialnym: a) towar stanowiący asortyment Sklepu Medycznego znajdujący się na stanie magazynowym sprzedawcy, b) ruchomości stanowiące wyposażenie Sklepu Medycznego niezbędne do prowadzenia działalności handlowej, c) nakłady wszelkiego rodzaju poczynione na adaptację lokalu, w którym prowadzony jest Sklep Medyczny; d) prawo najmu lokalu nr (...) w budynku w R. przy ul. (...) – tzw. „odstępne”; e) elementy niematerialne związane z wieloletnim prowadzeniem działalności gospodarczej o profilu medycznym w tym lokalu takie jak renoma, bliskość instytucji publicznych związanych przedmiotowo z profilem handlowym sklepu, utrwalona pozycja rynkowa związana z wiedzą i świadomością potencjalnych klientów o istnieniu przedmiotowego sklepu medycznego.

8.  Zgodnie z § 3 umowy przedwstępnej sprzedawca oświadczył, że zobowiązuje się sprzedać kupującemu towar znajdujący się na stanie magazynowym sprzedawcy za cenę około 100.000,00 zł + VAT (ust. 1). Sprzedawca oświadczył, że zobowiązuje się sprzedać kupującemu ruchomości stanowiące wyposażenie sklepu, nakłady poczynione na lokal, prawa do najmu lokalu nr (...) w budynku przy ul. (...) oraz elementy niematerialne opisane wyżej za cenę 160.000,00 zł + VAT (ust. 2). Na poczet ceny określonej w § 3 ust. 2 umowy kupujący uiścił zadatek w wysokości 16.000,00 zł (ust. 4). W § 4 strony ustaliły, że umowy sprzedaży (przyrzeczone) zostaną zawarte do dnia 1 kwietnia 2020 r.

dowód: przedwstępna umowa sprzedaży, k. 13-15; potwierdzenie przelewu zadatku, k. 20, faktura nr (...), k. 24 oraz 3, umowa przeniesienia praw i obowiązków, k. 16-17

9.  Rozporządzeniem Ministra Zdrowia w sprawie ogłoszenia na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej stanu zagrożenia epidemicznego z dnia 13 marca 2020 r. wydanym na podstawie art. 46 ust. 2 i 4 ustawy z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi ogłoszono w okresie od dnia 14 marca 2020 r. do odwołania na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej stan zagrożenia epidemicznego w związku z zakażeniami wirusem SARS-CoV-2. Rozporządzenie weszło w życie z dniem ogłoszenia. Następnie Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 20 marca 2020 r. w sprawie ogłoszenia na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej stanu epidemii (Dz.U. 2020 poz. 491) w okresie od dnia 20 marca 2020 r. do odwołania na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej ogłoszono stan epidemii w związku z zakażeniami wirusem SARS-CoV-2. W tym czasie w całym kraju wprowadzono liczne ograniczenia dotyczące funkcjonowania instytucji lub zakładów pracy, szkół, przedszkoli, żłobków. W połowie marca 2020 r. ustanowiono m.in. całkowite zakazy prowadzenia działalności dla gastronomii (z wyjątkiem sprzedaży posiłków na wynos albo ich dostarczaniu), branży eventowej i wystawienniczej (organizacja targów, wystaw, kongresów, konferencji), zbiorowych formy kultury i rozrywki (działalność teatrów, kin, organizacja koncertów, widowisk), bibliotek, archiwów, muzeów, działalności sportowej, rozrywkowej i rekreacyjnej (działalność basenów, siłowni, klubów fitness), kasyn (z wyjątkiem internetowych). Na mocy nowego Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 31 marca 2020 r. w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii (Dz.U. 2020, poz. 566, zmienionego następnie Rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 1 kwietnia 2020 r., Dz.U. z 2020 r., poz. 577), utrzymane zostały dotychczasowe i wprowadzone dalsze środki w celu przeciwdziałania i zwalczania COVID-19, w tym kolejne ograniczenia i nakazy dotyczące przedsiębiorców. Od 1 kwietnia 2020 r. obowiązywały nowe, istotne obostrzenia i wymagania dotyczące działalności sklepów, punktów usługowych i targowisk, w tym dotyczące przebywania jednocześnie, oprócz obsługi, określonej liczby osób, wprowadzenia w sklepach i punktach usługowych od 10.00 do 12.00 tzw. „godzin dla seniora”, kiedy to dopuszczalne było przyjmowanie i obsługiwanie jedynie osób powyżej 65 r. życia. Całkowitym zakazem prowadzenia działalności objęte zostały m.in. usługi fryzjerskie i kosmetyczne, usługi związane z poprawą kondycji fizycznej, tj. usługi łaźni tureckich, saun i łaźni parowych, solariów, salonów odchudzających, salonów masażu itp. Nałożono nowe obowiązki na zakłady pracy, w tym konieczność zapewnienia zatrudnionym osobom dodatkowych środków bezpieczeństwa, tj. rękawiczek jednorazowych lub środków do dezynfekcji rąk, wprowadzenia odległości pomiędzy stanowiskami pracy wynoszącej co najmniej 1,5 metra. Od 3 kwietnia 2020 r. Lasy Państwowe wprowadziły tymczasowy zakaz wstępu do lasu, a Parki Narodowe pozostały zamknięte. Nie można było korzystać z parków miejskich. W okresie świąt Wielkanocnych ograniczono możliwość przemieszkania się w celach innych, niż zaspokojenie podstawowych potrzeb życiowych, czy sprawy zawodowe. Rekomendowano, by zrezygnować ze spotkań rodzinnych. Kładziono nacisk na potrzebę ograniczenia do minimum kontaktu z osobami spoza grona domowników. Jednocześnie doniesienia medialne dotyczące dramatycznej sytuacji w innych krajach, w szczególności we Włoszech, gdzie epidemia COVID-19 rozprzestrzeniała się w zastraszającym tempie, z każdym dniem rosła liczna osób zakażonych, brakowało miejsc w szpitalach, respiratorów, środków ochrony osobistej, jak maseczki, środki dezynfekujące etc., sprawiały, że ludzie obawiali się o życie i zdrowie zarówno swoje, jak i osób sobie bliskich, w szczególności starszych. Stan wiedzy o wirusie COVID-19 był wówczas niewielki, nieznany był jego wpływ na organizm ludzki, przy uwzględnieniu cech indywidualnych. Strach przed chorobą i poczucie zagrożenia wzmacniało to, że nie było opracowanych leków dopasowanych do leczenia tej choroby, ani szczepionek. Artykułami bardzo drogimi i ciężko dostępnymi stały się środki do dezynfekcji, maseczki, rękawiczki jednorazowe. W obawie przed kwarantanną ze sklepów wykupywano artykuły higieniczne i spożywcze, niepsujące się.

10.  Większość osób dobrowolnie, niezależnie od powszechnie obowiązujących obostrzeń i zakazów, zrezygnowała z wielu aktywności – w tym zawodowych, towarzyskich i rozrywkowych, decydując się na pozostawanie w domu i opuszczanie go jedynie w celu zaspokojenia bieżąc potrzeb życia codziennego. Zakłady pracy masowo przechodziły na tryb pracy zdalnej, starając się przyjąć w tym zakresie zupełnie nowe procedury. Zakłady pracy masowo przechodziły na tryb pracy zdalnej, starając się przyjąć w tym zakresie zupełnie nowe procedury. Było to zgodne z oczekiwaniami społecznymi i wpisywało się w ogólne poczucie zagrożenia.

fakty powszechnie znane

11.  W dniu 28 marca 2020 r. M. N. poinformował J. M., że w związku z rozwijającą się pandemią (...)19, wprowadzeniem przez rząd lockdownu oraz wątpliwościami co do możliwości działania sklepu podjął decyzję o rezygnacji z podpisywania umowy sprzedaży sklepu medycznego.

dowód : wiadomość e-mail, k. 19; oświadczenie o odstąpieniu od umowy przedwstępnej, k. 18-18v

12.  W lipcu 2020 r. spółka (...) sc. z R. wyraziła zainteresowanie sklepem medycznym należącym do J. M.. Cena sklepu została ustalona na poziomie wartości towaru w sklepie (około 100.000,00 zł brutto), a wartość „odstępnego” na kwotę 30.000,00 zł brutto.

13.  W dniu 07 lipca 2020 r. została podpisana przedwstępna umowa sprzedaży pomiędzy J. M., a B. W. oraz D. S. jaki wspólnikami spółki cywilnej prowadzącymi działalność pod nazwą (...) s.c. z siedzibą w R.. W § 3 umowy przedwstępnej sprzedający oświadczył, że zobowiązuje się sprzedać kupującemu towar znajdujący się na stanie magazynowym Sprzedającego za cenę 100.000,00 zł + VAT, ostateczna wartość miała być określona na dzień zawarcia umowy sprzedaży (ust. 1). Sprzedający oświadczył, że zobowiązuje się sprzedać kupującemu ruchomości stanowiące wyposażenie sklepu, prawa do najmu lokalu przy ul. (...) oraz elementy niematerialne umowy za cenę 30.000,00 zł brutto (ust. 2). Na poczet ceny określonej w § 3 ust. 2 umowy kupujący uiści przy zawarciu niniejszej umowy na rzecz sprzedającego zadatek w wysokości 10.000,00 zł (ust. 5).

dowód : bilans firmy, k. 25-30, przedwstępna umowa sprzedaży, k. 9-10v

14.  W dniu 31 lipca 2020 r. pomiędzy J. M. a B. W. i D. S. prowadzących działalność gospodarczą pod nazwą (...) s.c. z siedzibą w R. została zawarta umowa sprzedaży sklepu medycznego. Zgodnie z § 2 wartość „odstępnego” do miejsca strony ustaliły w kwocie 30.000 zł (ust. 1). Kupujący wpłacił w dniu 05 lipca 2020 r. zadatek w wysokości 10.000 zł, który zaliczany jest na poczet ceny opisanej w niniejszym paragrafie (ust. 2). Do 31 lipca 2020 r. kupujący wpłacił całość odstępnego, a sprzedający w dniu 31 lipca 2020 r. wystawił kupującemu fakturę w wysokości 30.000 zł brutto. Zgodnie z § 3 wartość towaru na dzień 31 lipca 2020 r. wynosi 94.910,50 zł brutto (ust. 2). Sprzedający w dniu 03 sierpnia 2020 r. wystawił fakturę na wartość towaru zgodnie z protokołem przekazania towaru (wartość 94.910,50 zł brutto).

dowód : umowa sprzedaży, k. 12-12v, potwierdzenia przelewów, k. 21-23

15.  Pismem z dnia 08 marca 2021 r. J. M. działający przez profesjonalnego pełnomocnika skierował do Ministra Zdrowia wezwanie do zapłaty kwoty 180.000,00 zł tytułem nielegalnie wprowadzonego tzw. lockdownu w terminie do dnia 15 marca 2021 r.

dowód: wezwanie do zapłaty, k. 32-33v, potwierdzenie nadania, k. 34

16.  Pismem z dnia 17 marca 2021 r. skierowanym przez Ministra Zdrowia do J. M. w odpowiedzi na wezwanie do ugodowego rozwiązania sporu omówionego w piśmie z 8 marca 2021 r., wskazano, że roszczenie J. M. jest niezasadne, podniesione podstawy prawne nie mają w przedmiotowej sprawie zastosowania, a w konsekwencji brak jest możliwości zadośćuczynienia żądaniom.

dowód : pismo z dnia 17.03.2021 r., k. 54-54v

III.  Ocena dowodów

17.  Powyższy stan faktyczny sąd ustalił na podstawie przedłożonych przez stronę powodową dokumentów, których prawdziwość i treść nie została zakwestionowana nie budziła wątpliwości sądu. W dokonywaniu ustaleń sąd oparł się również na twierdzeniach stron stanowiących fakty bezsporne i niezaprzeczone oraz przyznane w rozumieniu art. 229 i 230 k.p.c. Część faktów ustalona w tej sprawie nie wymagała dowodów jako fakty notoryjne (punkty 9 i 10 niniejszego uzasadnienia). Złożone przez strony dokumenty nie były kwestionowane przez strony i nie zachodziły wątpliwości co do ich autentyczności, toteż sąd uznał je za wiarygodne i przydatne dla ustaleń faktycznych w sprawie.

18.  Sąd oddalił wniosek pozwanego Skarbu Państwa – Prezesa Rady Ministrów o zobowiązanie powoda do oświadczenia, czy powód przyjął pomoc publiczną w związku z (...)19 z uwagi na to, że wniosek ten zmierzał do ustalenia faktów nieistotnych dla rozstrzygnięcia sprawy (art. 235 ² pkt 2 k.p.c.) – powództwo podlegało bowiem oddaleniu, o czym mowa w dalszej części uzasadnienia. Zbędne było zatem ustalanie, czy powód przyjął pomoc publiczną w związku z pandemią oraz w jakiej wysokości.

IV.  Ocena prawna

19.  Powództwo podlegało oddaleniu w całości. Podstawą prawną dochodzonego roszczenia były przepisy z 417 § 1 w zw. z art. 417 ¹ § 4 k.c.. Zgodnie z art. 417 § 1 k.c., za szkodę wyrządzoną przez niezgodne z prawem działanie lub zaniechanie przy wykonywaniu władzy publicznej ponosi odpowiedzialność Skarb Państwa lub jednostka samorządu terytorialnego lub inna osoba prawna wykonująca tę władzę z mocy prawa. Zgodnie natomiast z art. 417 ¹ § 4 k.c., jeżeli szkoda została wyrządzona przez niewydanie aktu normatywnego, którego obowiązek wydania przewiduje przepis prawa, niezgodność z prawem niewydania tego aktu stwierdza sąd rozpoznający sprawę o naprawienie szkody.

20.  Powództwo w tej sprawie było niezasadne przede wszystkim z uwagi na to, że żaden przepis prawa nie przewiduje obowiązku – o którym mowa w art. 417 ¹ § 4 k.c. – wydania aktu normatywnego w postaci rozporządzenia wprowadzającego stan klęski żywiołowej. Nie może być zatem mowy o niezgodnym z prawem zaniechaniu przy wykonywani władzy publicznej oraz odpowiedzialności Skarbu Państwa na podstawie art. 417 § 1 k.c. Dodatkowo sąd uznał, że powód nie wykazał, aby pomiędzy nieprowadzeniem stanu nadzwyczajnego a szkodą powstałą w majątku powoda zachodził adekwatny związek przyczynowo-skutkowy.

21.  Zgodnie z art. 228 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, w sytuacjach szczególnych zagrożeń, jeżeli zwykłe środki konstytucyjne są niewystarczające, może zostać wprowadzony odpowiedni stan nadzwyczajny: stan wojenny, stan wyjątkowy lub stan klęski żywiołowej. Zgodnie natomiast z art. 232 Konstytucji RP, w celu zapobieżenia skutkom katastrof naturalnych lub awarii technicznych noszących znamiona klęski żywiołowej oraz w celu ich usunięcia Rada Ministrów może wprowadzić na czas oznaczony, nie dłuższy niż 30 dni, stan klęski żywiołowej na części albo na całym terytorium państwa. Przedłużenie tego stanu może nastąpić za zgodą Sejmu.

22.  Rację ma pozwany Skarb Państwa – Prezes Rady Ministrów w zakresie, w jakim zwraca uwagę, iż obowiązek wydania aktu normatywnego, o którym mowa w art. 417 ¹ § 4 k.c., powinien być wyraźnie sformułowany w przepisie prawa, zaś niewydanie tegoż aktu normatywnego powinno stanowić oczywistą obrazę konkretnego przepisu prawa. Sąd podziela pogląd, iż w przeciwnym wypadku rozstrzyganie przez sąd w postępowaniu sądowym o zaistnieniu przesłanek nakazujących władzy ustawodawczej podjęcia inicjatywy ustawodawczej mogłoby doprowadzić do niedopuszczalnej ingerencji władzy sądowniczej w sferę uprawnień zastrzeżonych dla władzy ustawodawczej (na co zwrócił również uwagę Sądu Najwyższy w wyroku z dnia 1 grudnia 2017 r., sygn. I CSK 84/17).

23.  Tymczasem wprowadzenie stanu nadzwyczajnego ma – zgodnie z art. 228 ust. 1 Konstytucji RP – zawsze charakter fakultatywny, a nigdy obligatoryjny. Użycie w art. 228 ust. 1 Konstytucji RP terminu „może” oznacza, że wprowadzenie stanu nadzwyczajnego nie jest nakazane, ale stanowi jedynie uprawnienie odpowiedniego organu. Konstytucja nie przewiduje żadnego automatyzmu w zakresie konieczności ustanowienia takiego stanu, nie jest on nigdy obligatoryjny, lecz zawsze fakultatywny. Tym bardziej, iż sam przepis wskazuje, że stan nadzwyczajny może być wprowadzony tylko wtedy, gdy „zwykłe środki konstytucyjne” są niewystarczające. W Konstytucji RP przepisy przewidujące obowiązek określonego działania sformułowane są w sposób odmienny, niż przepisy przewidujące kompetencje, z których organ może, ale nie musi, korzystać (patrz np. przepisy o obowiązkowym zarządzeniu wyborów przez Prezydenta RP). Niewprowadzenie stanu klęski żywiołowej w związku z epidemią COVID nie stanowi zatem podstawy odpowiedzialności Skarbu Państwa z mocy art. 417 ¹ § 4 k.c. ( por: K. Osajda (red. serii), W. Borysiak (red. tomu), Kodeks cywilny. Komentarz. Wyd. 29, Warszawa 2021). Nie sposób zatem zgodzić się z twierdzeniami powoda, który argumentował, że użyte w art. 232 Konstytucji RP określenia umożliwiają obiektywizację celu uzasadniającego wprowadzenie stanu klęski żywiołowej – a zdaniem powoda – jeśli przesłanki te wystąpią, Rada Ministrów ma obowiązek wprowadzenia stanu klęski żywiołowej.

24.  Jak już wspomniano, Konstytucja RP przewiduje możliwość wprowadzenia stanu nadzwyczajnego w sytuacji, w której zwykłe środki konstytucyjne są niewystarczające. Rada Ministrów nie miała obowiązku wprowadzenia stanu klęski żywiołowej w odpowiedzi na epidemię (...)19, w sytuacji, w której istniała możliwość wprowadzenia stanu zagrożenia epidemicznego i stanu epidemii, przewidzianego w art. 46 ustawy z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi.

25.  Nawet gdyby przyjąć, że Rada Ministrów miała obowiązek wprowadzenia stanu klęski żywiołowej, to i tak powództwo podlegałoby oddaleniu z uwagi na brak wykazania przez powoda adekwatnego związku przyczynowo skutkowego między niewprowadzeniem stanu klęski żywiołowej a szkodą poniesioną przez powoda (art. 361 § 1 k.c.). Działalność gospodarcza prowadzona przez powoda dotyczyła prowadzenia sklepu medycznego. Jak wskazywał pozwany, rozporządzenia Rady Ministrów nie wprowadziły w żadnym zakresie zakazu prowadzenia działalności gospodarczej w postaci sklepu medycznego. Ograniczenia dotyczyły określonych branż i nie dotyczyły charaktery działalności gospodarczej prowadzonej przez powoda. Nie można zatem bezpośrednio wskazać, iż doszło do ograniczenia wolności prowadzenia działalności gospodarczej. Powód swoje roszczenie argumentuje faktem, iż w swoim sklepie największą marżę uzyskiwał z produktów takich jak stabilizatory i ortezy potrzebne przy złamaniach i zwichnięciach kończyn. Argumentacja powoda w tym zakresie sprowadza się do wskazania, że nałożenie na ludzi zakazu wychodzenia z domu spowodowało, że przestali spacerować, biegać, grać, wędrować po szlakach co przyczyniło się do mniejszej liczby przypadków złamań, zwichnięć, skręceń – toteż przestali kupować stabilizatory. W ocenie Sądu, tak przedstawiony proces myślowy i wskazana przyczyna spadku obrotów i marży w sklepie mogłyby sprawić, że każdy przedsiębiorca prowadzący jakąkolwiek działalność w jakiejkolwiek dziedzinie mógłby argumentować spadek obrotów w związku z zakazem opuszczania domów i brakiem ludzi zainteresowanych usługami lub bojącymi się z nich skorzystać – a przez to wywodzić żądania odszkodowawcze od Skarbu Państwa. Nie sposób na kanwie niniejszej sprawy uznać, aby – na wypadek gdyby stan klęski żywiołowej został wprowadzony – powodowi przysługiwało roszczenie odszkodowawcze od Skarbu Państwa w trybie ustawy z dnia 22 listopada 2022 r. o wyrównywaniu strat majątkowych wynikających z ograniczenia w czasie stanu nadzwyczajnego wolności i praw człowieka i obywatela.

26.  Jedynie na marginesie Sąd wskazuje, że sytuacja pandemiczna, która dotknęła niemal każdy zakątek świata, była zdarzeniem niemożliwym do przewidzenia, nie dającym się zatrzymać, a według licznych źródeł spowodowała globalne zakłócenia społeczne i gospodarcze, w tym największą światową recesję od czasów wielkiego kryzysu. Mając to na względzie, działania władz państwowych miały charakter nagłych, szybko podejmowanych czynności mających na celu zapewnienie jak najlepszej ochrony obywateli w każdej dziedzinie życia. niewątpliwym jest również fakt, iż pandemia spowodowała konieczność zamykania wielu działalności gospodarczych, głównie w usługach gastronomicznych i hotelarskich. Należy podkreślić, że działalność gospodarcza powoda polegała na prowadzeniu sklepu medycznego – co istotne pandemia spowodowała m.in. większe zapotrzebowanie na maseczki, środki do dezynfekcji, a w późniejszym czasie również na testy mające wykrywać wirusa. Wprowadzenie takiego asortymentu do sklepu prawdopodobnie zwiększyłoby przychody sklepu powoda. Dodatkowo – w tamtym okresie zyskała na znaczeniu sprzedaż internetowa oraz przeniesienie sklepów do sieci i sprzedaż artykułów online. Wprowadzenie takich działań również mogło przynieść zysk.

27.  Powód – co również istotne – zdecydował się na sprzedaż sklepu w dość trudnym czasie, mając na uwadze ogólne nastroje panujące w społeczeństwie, strach i lęk spowodowany możliwością zarażenia się wirusem w każdym momencie oraz niemożliwym do przewidzenia sposobem przechodzenia choroby. Nietrudno zatem się domyślić, że podejmowanie w tamtym okresie działań inwestycyjnych, przeprowadzania transakcji na znaczne sumy – nie było działaniem częstym, czy popularnym – toteż spadek wartości sklepu medycznego nie był okolicznością odosobnioną.

28.  Powód wskazuje również, że wprowadzenie przez Radę Ministrów stanu klęski żywiołowej spowodowałoby wdrożenie przepisów ustawy z dnia 22 listopada 2002 r. o wyrównaniu strat majątkowych wynikających z ograniczenia w czasie stanu nadzwyczajnego wolności i praw człowieka i obywatela – na mocy, których każdemu, kto poniósł stratę majątkową w następstwie ograniczenia wolności i praw człowieka i obywatela w czasie stanu nadzwyczajnego, tj. za szkody legalne – służyłoby roszczenie odszkodowawcze.

29.  Należy wskazać, że powód po części argumentuje, że wprowadzenie ww. ustawy umożliwiłoby mu uzyskanie roszczenia odszkodowawczego – natomiast należy wskazać, że ww. ustawa i przepisy w niej zawarte określają obowiązek naprawienia szkody rzeczywistej wynikającej z ograniczenia wolności i praw człowieka i obywatela w czasie stanu nadzwyczajnego. Jak już zostało bowiem wspomniane, powód nie wykazał, aby jego prawa i wolności zostały ograniczone albo ograniczono dostęp innych osób do oferowanych przez niego usług. Natomiast zachowania konsumentów w szczególności wynikające z uzasadnionej obawy przed zachorowaniem, pozostają poza dyspozycją przepisów ustawy o wyrównaniu strat majątkowych.

V.  Koszty procesu

24.  O kosztach procesu sąd orzekł zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik sprawy wyrażoną w art. 98 § 1 k.p.c., zasądzając od powoda J. M. na rzecz pozwanego Skarbu Państwa – Ministra Zdrowia kwotę 900,00 zł (§ 2 pkt 3 Rozporządzenia MS z 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych) wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty tytułem zwrotu kosztów procesu w postaci kosztów zastępstwa procesowego oraz zasądzając od powoda J. M. na rzecz pozwanego Skarbu Państwa – Prokuratorii Generalnej kwotę 900,00 zł (§ 2 pkt 3 Rozporządzenia MS z 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych) wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty tytułem zwrotu kosztów procesu w postaci kosztów zastępstwa procesowego.

ZARZĄDZENIE

1.  (...)

2.  (...)

3.  (...)

ASR Agnieszka Pikała

Warszawa, 12 listopada 2024 r.