Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego dla Warszawy-Śródmieścia w Warszawie

UZASADNIENIE

wyroku zaocznego z dnia 12 lutego 2025 r.

I.  Stanowiska stron

1.  Powód (...) S.A. z siedzibą w W., w pozwie skierowanym przeciwko L. G., wniósł o zasądzenie kwoty 9.816 zł z odsetkami umownymi równymi wysokości odsetek maksymalnych za opóźnienie liczonymi w ten sposób, że:

- od kwoty 262,00 zł od dnia 20 sierpnia 2021 r.,

- od kwoty 562,00 zł od dnia 20 września 2021 r.,

- od kwoty 562,00 zł od dnia 20 października 2021 r.,

- od kwoty 562,00 zł od dnia 20 listopada 2021 r.,

- od kwoty 562,00 zł od dnia 20 grudnia 2021 r.,

- od kwoty 562,00 zł od dnia 20 stycznia 2022 r.,

- od kwoty 562,00 zł od dnia 20 lutego 2022 r.,

- od kwoty 562,00 zł od dnia 20 marca 2022 r.,

- od kwoty 562,00 zł od dnia 20 kwietnia 2022 r.,

- od kwoty 562,00 zł od dnia 20 maja 2022 r.,

- od kwoty 562,00 zł od dnia 20 czerwca 2022 r.,

- od kwoty 562,00 zł od dnia 20 lipca 2022 r.,

- od kwoty 562,00 zł od dnia 20 sierpnia 2022 r.,

- od kwoty 562,00 zł od dnia 20 września 2022 r.,

- od kwoty 562,00 zł od dnia 20 października 2022 r.,

- od kwoty 562,00 zł od dnia 20 listopada 2022 r.,

- od kwoty 562,00 zł od dnia 20 grudnia 2022 r.,

- od kwoty 562,00 zł od dnia 20 stycznia 2023 r.

2.  W uzasadnieniu powód wskazał, że zawarł z pozwaną umowę pożyczki w związku z czym pozwana miała obowiązek zwrócić na rzecz powoda kwotę 20.880,00 zł. Pozwana jednak nie wywiązała się w całości z ciążącego na niej zobowiązania i spłaciła wierzytelność jedynie w części co do kwoty 10.409,00 zł (pozew, k. 3-5).

3.  Pozew został prawidłowo doręczony pozwanej L. G. w dniu 20 grudnia 2024 r. (k.33), jednakże pozwana nie zajęła stanowiska w sprawie.

II.  Fakty istotne dla rozstrzygnięcia

4.  Dnia 09 września stycznia 2020 r. L. G. zawarła z (...) S.A. z siedzibą w B. (obecnie z siedzibą w W.) umowę pożyczki gotówkowej nr (...).

5.  Główne dane dotyczące pożyczki zostały zawarte w części B umowy. I tak, całkowita kwota pożyczki wynosiła 9.000 zł, całkowita kwota do zapłaty 20.880,00 zł, miesięczna rata wynosiła 580,00 zł, a liczba rat 36.

6.  W części C1 umowy wskazano, że pożyczkodawca na wniosek pożyczkobiorcy udzielił pożyczki gotówki w kwocie 18.000 zł, na którą składały się: całkowita kwota pożyczki, czyli suma wszystkich środków pieniężnych, nieobejmujących kredytowanych kosztów pożyczki, które pożyczkodawca udostępnia pożyczkobiorcy na podstawie umowy, wynosząca 9.000,00 zł oraz kredytowane koszty pożyczki, czyli kwota pieniężna wynosząca 9.000,00 zł, która miała zostać przeznaczona na zapłatę kosztów należnych w dniu zawarcia umowy (pkt. 1.1).

7.  Kwota kredytowanych kosztów pożyczki wynosząca 9.000 zł miała zostać potrącona z pożyczki tytułem pokrycia kosztów (pkt. 1.3).

8.  W związku z udzieleniem pożyczki pożyczkobiorca był obowiązany ponieść koszty opłaty przygotowawczej w wysokości 129,00 zł, wynagrodzenia prowizyjnego w wysokości 7.771,00 zł oraz wynagrodzenia z tytułu przyznania na wniosek pożyczkobiorcy (...) w wysokości 1.100,00 zł (pkt. 1.4).

9.  Zgodnie z umową, całkowity koszt pożyczki, czyli wszelkie koszty, które pożyczkodawca jest zobowiązany ponieść wyniósł 11.880,00 zł, a RRSO zostało określone na 90,37%, a całkowita kwota do zapłaty, tj. suma całkowitego kosztu pożyczki i całkowitej kwoty pożyczki wyniósł 20.880,00 zł (pkt. 1.6).

10.  W pkt 15 umowy został opisany (...) w ramach którego przysługiwały pożyczkobiorcy dodatkowe uprawnienia, takie jak odroczenie rat/obniżenie rat, przyspieszona wypłata, pakiet powiadomień klienta (pkt. 15).

11.  Do umowy pożyczki, która została podpisana podpisem własnoręcznym w oddziale pożyczkodawcy, został dołączony również harmonogram spłat. Kwota 9.000 zł została wypłacona na konto pożyczkobiorcy w dniu 09 stycznia 2020 r.

dowód: umowa pożyczki, k. 6-13, harmonogram spłat, k. 14, potwierdzenie przelewu, k. 15

12.  L. G. początkowo dokonywała regularnych wpłat tytułem zobowiązań wynikających z pożyczki. Wpłaciła łącznie kwotę 10.409,00 zł.

dowód: zestawienie wpłat, k. 16

13.  Pismem datowanym na 28 marca 2024 r. (...) S.A. wezwał L. G. do zapłaty kwoty 9.854,04 zł wraz z odsetkami umownymi w wysokości odsetek maksymalnych za opóźnienie liczonymi od dnia wymagalności roszczenia do dnia zapłaty w terminie 7 dni od dnia doręczenia wezwania. L. G. odebrała wezwanie w dniu 04 kwietnia 2024 r.

dowód: wezwanie do zapłaty k. 17, potwierdzenie odbioru, k. 18

III.  Ocena dowodów

14.  W związku z tym, że pozwana po zapoznaniu się z treścią pozwu nie zajęła stanowiska w sprawie – Sąd wydał wyrok zaoczny. Zgodnie z art. 339 § 2 k.p.c. Sąd przyjmuje się za prawdziwe twierdzenia powoda o faktach zawarte w pozwie lub pismach procesowych doręczonych pozwanemu przed posiedzeniem, chyba że budzą one uzasadnione wątpliwości albo zostały przytoczone w celu obejścia prawa. Stan faktyczny zatem został ustalony zgodnie z twierdzeniami i dowodami przedstawionymi przez stronę powodową – ich prawdziwość nie budziła wątpliwości.

IV.  Ocena prawna roszczenia

15.  Powództwo podlegało oddaleniu w całości.

16.  Okoliczności niniejszej sprawy, przede wszystkim zapisy wniosku o pożyczkę i umowy pożyczki pieniężnej, uprawniają do stwierdzenia, że Pozwana zawała umowę pożyczki z dnia 09 stycznia 2020 roku jako konsument, co ukierunkowało postępowanie dowodowe. Sąd w pierwszej kolejności zbadał przedmiotową umowę pod kątem zawarcia w niej niedozwolonych klauzul umownych.

17.  Strony zawierające umowę mogą ułożyć stosunek prawny według swego uznania, byleby jego treść lub cel nie sprzeciwiały się właściwości (naturze) stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego (art. 353 1 k.c.). Podstawowe cechy umowy pożyczki zostały wskazane w art. 720 § 1 k.c., który stanowi, że przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości. Zgodnie z art. 3 ust. 2 pkt 1 ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim za umowę o kredyt konsumencki uważa się w szczególności także umowę pożyczki. Sąd z urzędu zbadał, czy postanowienia te są zgodne z prawem (zwłaszcza z przepisami o maksymalnej wysokości pozaodsetkowych kosztów kredytu oraz o niedozwolonych klauzulach umownych – art. 385 1 k.c.), bądź czy nie naruszają zasad współżycia społecznego (art. 58 § 2 k.c.).

18.  Nie budzi wątpliwości, że pożyczkobiorca jest zobowiązany zwrócić pożyczkodawcy kwotę pożyczki wraz z odsetkami, które stanowią wynagrodzenie za korzystanie z cudzego kapitału. Zgodnie z art. 359 § 1 k.c. odsetki od sumy pieniężnej należą się tylko wtedy, gdy to wynika z czynności prawnej albo z ustawy, z orzeczenia sądu lub z decyzji innego właściwego organu.

19.  Z analizy przedłożonej przez powoda umowy pożyczki wynika, że stanowi ona standardowy wzorzec, formularz umowy wykorzystywany przez niego przy zawieraniu umów. Należy przy tym podkreślić, że strona powodowa jest przedsiębiorcą zajmującym się prowadzeniem działalności gospodarczej, między innymi, w zakresie udzielania pożyczek gotówkowych, zaś strona pozwana jako osoba fizyczna jest konsumentem. Zatem podstawą prawną rozstrzygnięcia jest art. 720 kc oraz przepisy ustawy z dnia 12 maja 2011 roku o kredycie konsumenckim.

20.  Zgodnie z treścią art. 720 k.c. przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości. Oznacza to, że przy umowie pożyczki, głównymi świadczeniami stron są, po stronie pożyczkodawcy udostępnienie określonych środków finansowych do korzystania na określony okres czasu, a ze strony pożyczkobiorcy, zwrot tych środków. Przy czym, zgodnie z przyjętą linią orzecznictwa, którą Sąd w niniejszym składzie w pełni podziela, pojęcie "głównych świadczeń stron" (art. 385 ¹ § 1 zd. 2. k.c.) należy interpretować raczej wąsko, w nawiązaniu do elementów przedmiotowo istotnych umowy (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 8 czerwca 2004 roku, I CK 635/03, z dnia 10 lipca 2014 roku, I CSK 531/13). Oznacza to, że pozostałe świadczenia, w tym wynagrodzenie pożyczkodawcy są świadczeniami ubocznymi, do których jak najbardziej ma zastosowanie przepis art. 385 ¹ k.c.

21.  W przypadku zawarcia przez strony odpłatnej umowy pożyczki, wynagrodzenie pożyczkodawcy winno być wyraźnie określone w umowie. Co do zasady formę wynagrodzenia za korzystanie z cudzego kapitału stanowią odsetki, ewentualnie zapłata prowizji. Istotnym jest również, że umowa pożyczki, sformułowana zgodnie z zasadami uczciwego i rzetelnego obrotu na rynku kapitałowym, powinna jasno określać, które opłaty i prowizje stanowią zysk pożyczkodawcy, a które są pobierane na pokrycie konkretnych kosztów ponoszonych przez niego w związku z zawartą umową i jej obsługą. Dlatego też za niedozwolone klauzule umowne, w świetle art. 385 ¹ § 1 k.c., należy uznać te postanowienie umowne, które pod postacią opłaty pobieranej formalnie na poczet pokrycia kosztów konkretnych czynności, w rzeczywistości stanowią dla pożyczkodawcy źródło dodatkowego zysku, ukryte przed konsumentem, pozwalającego mu omijać przepisy dotyczące wysokość odsetek maksymalnych oraz niedopuszczalności kary umownej za niespełnienie świadczenia pieniężnego (art. 483 § 1 k.c.).

22.  W przedmiotowej sprawie bezspornym jest, że powód posługiwał się standardowym formularzem umowy pożyczki, to w toku niniejszego procesu, powinien on również wykazać, że warunki umowy, które stoją w sprzeczności z wymogami dobrej wiary i powodują znaczącą nierównowagę wynikających z umowy praw i obowiązków stron ze szkodą dla konsumenta, były indywidualnie negocjowane, jak również, że konsument miał wpływu na ich treść, zwłaszcza jeśli zostały przedstawione konsumentowi w formie uprzednio sformułowanej umowy standardowej oraz, że przy zawarciu umowy z konsumentem powód - przedsiębiorca - prawidłowo wykonał ciążące na nim obowiązki informacyjne. Należy również podkreślić, że sam fakt, iż niektóre aspekty warunku lub jeden szczególny warunek były negocjowane indywidualnie, nie wyłącza stosowania niniejszego artykułu do pozostałej części umowy, pod warunkiem, że ogólna ocena umowy wskazuje na to, iż została ona sporządzona w formie uprzednio sformułowanej umowy standardowej.

23.  Badanie powyższych okoliczności ma istotne znaczenie także z uwagi na treść art. 6 ust. 1 Dyrektywy Rady (...)z dnia 5 kwietnia 1993 roku w sprawie nieuczciwych warunków w umowach konsumenckich, który stanowi, że na mocy prawa krajowego nieuczciwe warunki w umowach zawieranych przez sprzedawców lub dostawców z konsumentami nie będą wiążące dla konsumenta, a umowa w pozostałej części będzie nadal obowiązywała strony, jeżeli jest to możliwe po wyłączeniu z niej nieuczciwych warunków, jak również treści art. 385 ¹ k.c. według, którego postanowienia umowy zawieranej z konsumentem nieuzgodnione indywidualnie nie wiążą go, jeżeli kształtują jego prawa i obowiązki w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy (niedozwolone postanowienia umowne). Przepis ten reguluje zatem kwestie związane z niedozwolonymi postanowieniami umownymi (które w literaturze przedmiotu zwane są także „klauzulami abuzywnymi", „postanowieniami nieuczciwymi", „postanowieniami niegodziwymi") oraz skutki wprowadzenia ich do umowy z udziałem konsumentów. Zatem ratio legis przepisu art. 385 ¹ k.c. jest ochrona konsumenta jako słabszego uczestnika obrotu w relacjach z przedsiębiorcą - profesjonalistą w danej dziedzinie.

24.  W judykaturze uznaje się, iż pod pojęciem działania wbrew dobrym obyczajom - przy kształtowaniu treści stosunku zobowiązaniowego - kryje się wprowadzanie do umowy klauzul, które godzą w równowagę kontraktową stron takiego stosunku, natomiast przez rażące naruszenie interesów konsumenta rozumie się nieusprawiedliwioną dysproporcję - na niekorzyść konsumenta - praw i obowiązków stron, wynikających z umowy (por. wyroki Sądu Najwyższego: z dnia 13 lipca 2005 roku, I CK 832/04, Biul. SN 2005, Nr 11, poz. 13 oraz z dnia 3 lutego 2006 roku, I CK 297/05, Biul. SN 2006, nr 5-6, poz. 12, z dnia 27 października 2006 roku, I CSK 173/06,Lex nr 395247). Dlatego też dokonując oceny rzetelności określonego postanowienia umowy konsumenckiej należy zawsze rozważyć indywidualnie rozkład obciążeń, kosztów i ryzyka, jaki wiąże się z przyjętymi rozwiązaniami oraz zbadać jak wyglądałyby prawa lub obowiązki konsumenta w sytuacji, w której postanowienie to nie zostałoby zastrzeżone, pamiętając jednocześnie podczas dokonywania kontroli o tym, że każdorazowo istotny jest charakter stosunku prawnego regulowanego umową, który w konkretnej sytuacji może usprawiedliwiać zastosowaną konstrukcję i odejście do typowych reguł wyznaczonych przepisami dyspozytywnymi.

25.  Należy przy tym podkreślić, że zgodnie z przyjętą linią orzecznictwa, którą Sąd w niniejszym składzie w pełni podziela, oceny nieuczciwego charakteru postanowienia wzorca umownego w ramach kontroli abstrakcyjnej, pod kątem przesłanek określonych w art. 385 ¹ § 1 kc, dokonać można za pomocą tzw. testu przyzwoitości (por. orzeczenia Sądu Najwyższego z 19 marca 2007 roku, III SK 21/06, z 29 sierpnia 2013 roku, I CSK 660/12). Polega to na zbadaniu, czy oceniane postanowienie wzorca jest sprzeczne z ogólnym wzorcem zachowań przedsiębiorców wobec konsumentów, jaki należy zrekonstruować w warunkach gospodarki wolnorynkowej oraz jak wyglądałyby prawa lub obowiązki konsumenta w braku takiej klauzuli. Jeżeli konsument, na podstawie ogólnych przepisów byłby w lepszej sytuacji, gdyby konkretnego postanowienia wzorca nie było, przyjmuje się, że ma ono charakter nieuczciwy. Ponadto umowa jest sprzeczna z dobrymi obyczajami, jeśli wykracza przeciw uznanym w społeczeństwie zasadom moralnym lub przyjętej w obrocie uczciwości, natomiast przedsiębiorca będzie działać nieuczciwie, tj. wbrew dobrym obyczajom, gdy sporządzone przez niego klauzule umowne będą godzić w równowagę stosunku prawnego (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 26 kwietnia 2013 roku, VI ACa 1571/12 LEX nr 1339417).

26.  Analiza postanowień umowy pożyczki z dnia 09 stycznia 2020 roku w zakresie dodatkowych kosztów związanych z udzieleniem pożyczki, a mianowicie wynagrodzenie prowizyjne pożyczkodawcy w wysokości 7.771,00 złotych oraz opłata przygotowawcza w wysokości 129,00 złotych, a także wynagrodzenie z tytułu przyznania (...) w wysokości 1.100,00 zł prowadzi do wniosku, że są to warunki nieuczciwe w myśl art. 3 Dyrektywy Rady (...) oraz art. 6 ust. 1 Dyrektywy Rady (...) z dnia 5 kwietnia 1993 roku w sprawie nieuczciwych warunków w umowach konsumenckich albowiem powód, reprezentowany przez profesjonalnego pełnomocnika, nie wykazał w toku niniejszego procesu aby postanowienia te zostały wynegocjowane indywidualnie pomiędzy stronami, a w szczególności aby pozwana miała jakikolwiek wpływ na treść postanowień umowy, w szczególności w zakresie tych postanowień, za wyjątkiem postanowienia dotyczącego wysokości kwoty pożyczki, która została faktycznie udostępniona pożyczkobiorcy do dyspozycji. Powód nie wykazał również aby dopełnił obowiązku informacyjnego w zakresie sposobu ustalenia wysokości wynagrodzenia prowizyjnego i opłaty przygotowawczej, jak również nie zaoferował żadnego materiału dowodowego, z którego w sposób nie budzący wątpliwości wynikałaby zasadność tych kwot. Nie wykazał również, jakie podjął czynności związane z przygotowaniem i zawarciem umowy, które spowodowały, że poniósł on koszty wskazane w umowie, skoro przedłożona przez niego umowa pożyczki stanowi formularz. W związku z tym Sąd powziął również wątpliwości co do wysokości prowizji pożyczkodawcy. Brak informacji w tym zakresie uniemożliwił Sądowi weryfikację wysokości i zasadności tych opłat, a miało to istotne znaczenie, albowiem koszty pozaodsetkowe w postaci wynagrodzenia prowizyjnego, opłaty przygotowawczej i kosztu (...), stanowią łącznie 100% kwoty faktycznie udostępnionej pozwanej do dyspozycji z tytułu umowy pożyczki. W konsekwencji spowodowało to, że pozwana na podstawie tej umowy pożyczki otrzymała do dyspozycji kwotę 9.000,00 złotych i już w momencie otrzymania tej kwoty, posiadała zadłużenie w wysokości co najmniej 18.000,00 złotych, albowiem kwota ta nie obejmowała odsetek umownych ustalonych przez pożyczkodawcę.

27.  W ocenie Sądu, obciążenie pożyczkobiorcy dodatkowymi opłatami, związanymi ze zwiększonym ryzykiem, w wysokości równej kwocie faktycznie przekazanej pozwanej tytułem pożyczki, nie znajduje uzasadnienia ani w kosztach prowadzonej przeciętnej działalności gospodarczej, ani w kosztach zawierania umowy pożyczki. Istotnym jest również, że powód jako profesjonalny pożyczkodawca, nie może korzystać z ewentualnej nieświadomości, braku wiedzy osób zaciągających pożyczki, których nieświadomość pragnie wykorzystać i na podstawie tego dochodzić rażąco wygórowanych kwot obsługi tego zadłużenia czy w ogóle samych kosztów udzielenia pożyczki, które pozostają w całkowitym oderwaniu od samej kwoty kapitału pożyczki.

28.  Wprawdzie treść art. 353 ¹ k.c., pozwala stronom zawierającym umowę ułożyć stosunek prawny według swego uznania. Jednakże ta swoboda umów nie pozostaje całkowicie dowolna i podlega ona ograniczeniom, a mianowicie treść i cel tego stosunku zobowiązaniowego nie może sprzeciwiać się właściwości (naturze) stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego. Tymczasem wskazane zapisy postanowień umowy, w ocenie Sądu, są sprzeczne z zasadami współżycia społecznego i kształtują obowiązki drugiej strony umowy (pożyczkobiorcy – pozwanej) w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, albowiem określone przez stronę powodową koszty, zdaniem Sądu, nie mają jakiegokolwiek uzasadnienia i powiązania ekonomicznego z rzeczywiście poniesionymi kosztami. Nie oznacza to, że Sąd kwestionuje uprawnienia strony powodowej, jako pożyczkodawcy, do pobierania od pozwanej – jako klienta – pewnych dodatkowych opłat. Jednakże, zdaniem Sądu, opłaty takie winny być ustalone na rozsądnym poziomie i nie mogą godzić w interesy konsumenta. Oznacza to, że zakres kosztów związanych z wynagrodzeniem prowizyjnym i opłatą przygotowawczą, determinuje ich wysokość, dlatego też powinien zostać przedstawiony w pozwie w taki sposób, aby w świetle doświadczenia życiowego oraz logiki nie budził żadnych wątpliwość. Pobierane opłaty nie mogą bowiem stanowić kary.

29.  Wprawdzie ustawodawca dopuszcza możliwość obciążenia konsumenta kosztami związanymi z udzieleniem pożyczki, jednakże należy mieć na uwadze, że sama dopuszczalność obciążenia pożyczkobiorcy tymi dodatkowymi opłatami nie oznacza, że mogą być one ustalona przez pożyczkodawcę w sposób dowolny, całkowicie oderwany od kosztów jakie faktycznie poniósł w związku z udzieleniem konsumentowi pożyczki.

30.  Definicji pozaodsetkowych kosztów kredytu nie sposób bowiem interpretować w oderwaniu od definicji całkowitego kosztu kredytu, która została zaczerpnięta z art. 3 lit. g dyrektywy (...). Zgodnie z dyrektywą (...) "całkowity koszt kredytu ponoszony przez konsumenta" oznacza wszystkie koszty łącznie z odsetkami, prowizjami, podatkami oraz wszelkimi innymi opłatami, które konsument jest zobowiązany ponieść w związku z umową o kredyt, które to koszty znane są kredytodawcy, z wyjątkiem kosztów notarialnych.

31.  W świetle tej definicji należy zatem rozumieć pojęcie pozaodsetkowych kosztów kredytu, które nie jest terminem znanym dyrektywie (...) pozaodsetkowe koszty kredytu powinny więc oznaczać wszelkie opłaty niebędące odsetkami, które konsument jest zobowiązany ponieść w związku z umową o kredyt konsumencki, a ponadto znane są kredytodawcy, a ich poniesienie jest konieczne (niezbędne) do uzyskania kredytu lub do uzyskania kredytu na oferowanych warunkach. W konsekwencji pozaodsetkowe koszty kredytu nie mogą obejmować kosztów i opłat z tytułu nieterminowej spłaty kredytu konsumenckiego (np. opłat windykacyjnych), takie opłaty i ich wysokość nie są bowiem znane kredytodawcy w chwili udzielenia kredytu. Jedynie taka interpretacja definicji pozaodsetkowych kosztów kredytu pozwala na osiągnięcie pewnej spójności co do znaczenia poszczególnych pojęć ustawy dotyczących kosztów kredytu konsumenckiego (tymi pojęciami są następujące definicje: pozaodsetkowe koszty kredytu, całkowity koszt kredytu, całkowita kwota kredytu i całkowita kwota do zapłaty przez konsumenta). Zatem suma pozaodsetkowych kosztów kredytu oraz odsetek powinna być równa całkowitemu kosztowi kredytu, z tym jednakże zastrzeżeniem, że pozaodsetkowy koszt kredytu obejmuje także opłaty notarialne, podczas gdy opłat tych nie wlicza się do całkowitego kosztu kredytu.

32.  W ocenie Sądu, analiza zebranego w sprawie materiału dowodowego, jednoznacznie świadczy o tym, że strona powodowa arbitralnie narzuciła pozwanej L. G. – zawyżoną prowizję, pakiet (...) oraz opłatę przygotowawczą, kierując się w tej sferze wyłącznie własnym partykularnym interesem, albowiem nie wykazała zasadności naliczenia tych opłat w wysokości wskazanej w umowie pożyczki. Tym samym wprowadzenie przez stronę powodową opłat na wskazanym poziomie godziło w dobre obyczaje i uczciwe praktyki kupieckie oraz naruszało interes pozwanego jako konsumenta w sposób rażący. Zasadność obciążenia pożyczkobiorcy taką opłatą musi być bowiem każdorazowo podyktowana ściśle określonymi kosztami i względami związanymi z procesem zawarcia konkretnej umowy pożyczki, na przykład wysokością kosztów utrzymania biura w którym została zawarta, kosztami dojazdu do klienta, itp. (por. wyrok Sądu Okręgowego w Szczecinie z dnia 27 września 2017 roku, sygn. akt II Ca 1122/17, wyrok Sądu Okręgowego w Piotrkowie Trybunalskim z dnia 2 lutego 2018 r. sygn. akt II Ca 43/18, wyrok Sądu Okręgowego w Suwałkach z dnia 31 stycznia 2019 roku, I Ca 30/19, wyrok Sądu Okręgowego w Łodzi z dnia 10 lipca 2019 roku, III Ca 630/19, wyrok Sądu Okręgowego w Gliwicach z dnia 7 lutego 2019 roku, III Ca 1426/18).

33.  W przedmiotowej sprawie pozaodsetkowe koszty pożyczki określone w umowie mieszczą się w limicie określonym w art. 36a ukk w brzmieniu obowiązującym w dniu zawierania umowy pożyczki, jednakże nie wyłącza to możliwości ich prawnej analizy także przez pryzmat innych norm prawa cywilnego, w szczególności art. 385 ¹ § 1 k.c. Istotnym jest bowiem, że celem regulacji określonych w ustawie o kredycie konsumenckim jest ochrona konsumentów przed nadmiernym obciążaniem ich kosztami udzielonych kredytów, a nie przyznawanie pożyczkodawcy uprawnienia do naliczania opłat w maksymalnej przewidzianej przez tą ustawę wysokości bez względu na to czy poniósł on jakiekolwiek koszty związane z zawarciem umowy pożyczki. Zasadność obciążenia pożyczkobiorcy taką opłatą musi być bowiem każdorazowo podyktowana ściśle określonymi kosztami i względami związanymi z procesem zawarcia konkretnej umowy pożyczki (por. wyrok Sądu Okręgowego w Szczecinie z dnia 27 września 2017 roku, sygn. akt II Ca 1122/17, wyrok Sądu Okręgowego w Piotrkowie Trybunalskim z dnia 2 lutego 2018 r. sygn. akt II Ca 43/18, wyrok Sądu Okręgowego w Suwałkach z dnia 31 stycznia 2019 roku, I Ca 30/19, wyrok Sądu Okręgowego w Łodzi z dnia 10 lipca 2019 roku, III Ca 630/19, wyrok Sądu Okręgowego w Gliwicach z dnia 7 lutego 2019 roku, III Ca 1426/18).

34.  Zgodnie z przyjętą i ugruntowaną linią orzecznictwa, którą Sąd w niniejszym składzie w pełni podziela, nawet w przypadku ustalenia, że pozaodsetkowe koszty kredytu konsumenckiego nie przekraczają wysokości określonej w art. 36a ust. 1 i 2 ustawy z dnia 21 maja 2011 roku o kredycie konsumenckim per se nie wyłącza oceny, czy postanowienia określające te koszty są niedozwolone (art. 385 ¹ § 1 KC). Wskazane przepisy nie określają bowiem pozytywnie i w sposób bezwzględnie wiążący, liczby, charakteru oraz konkretnej wysokości kosztów składających się na pozaodsetkowe koszty kredytu, a jedynie wytyczają ramy, w których postanowienia umowy kredytu konsumenckiego, określające te koszty, muszą się mieścić. Dlatego też korzystając ze swobody kontraktowej, którą zapewniają te ramy, strony (w praktyce przedsiębiorca) nie mogą pomijać dodatkowych, ustawowych ograniczeń swobody kontraktowej, wynikających z art. 385 ¹ i n. kc. Oznacza to, że stosowne postanowienia nie mogą kształtować ponoszonych przez kredytobiorcę-konsumenta pozaodsetkowych kosztów kredytu w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy. W konsekwencji postanowienia umowne określające inne niż odsetki koszty kredytu konsumenckiego, np. prowizje kredytodawcy mogą zostać uznane za klauzule abuzywne, nawet jeśli ich wysokość nie przekracza maksymalnych kwot takich kosztów określonych w art. 36a ust. 1 i 2 ustawy z dnia 12 maja 2011 roku o kredycie konsumenckim (por. uchwała Sądu Najwyższego - Izba Cywilna z dnia 27 października 2021 roku, III CZP 43/20, uchwała Sądu Najwyższego - Izba Cywilna z dnia 26 października 2021 roku, III CZP 42/20).

35.  Zatem, skoro Sąd uznał, że postanowienia umowne, które dotyczą wynagrodzenia prowizyjnego, opłaty przygotowawczej i kosztu (...) są postanowieniami niedozwolonymi w trybie art. 385 ¹ § 1 kc, a nadto nieuzgodnionymi z pozwanym, to w konsekwencji nie mogą wiązać i być skuteczne wobec pozwanej L. G.. Dlatego też Sąd uznał, że nie wiążą pożyczkobiorcy od początku. W związku z powyższym oraz biorąc pod uwagę okoliczność uiszczenia przez pozwaną na rzecz powoda kwoty łącznej 10.409 zł należało uznać, że pozwana spłaciła udostępniony jej kapitał w całości – wymagane dodatkowo opłaty w wysokości 9.000,00 zł tytułem pozaodsetkowych kosztów kredytu nie wiążą zatem pozwanej od początku – dlatego też w ocenie Sądu powództwo należało oddalić w całości.

ZARZĄDZENIE

1.  (...)

2.  (...)

ASR Agnieszka Pikała

W., 13 marca 2025 r.