Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego dla Warszawy-Śródmieścia w Warszawie

UZASADNIENIE

wyroku z dnia 31 stycznia 2024 r.

I.  Stanowiska stron

1.  Powódka K. K. w pozwie skierowanym przeciwko pozwanemu M. (...) wnosiła o ustalenie, iż z dniem 13 kwietnia 2023 r. wstąpiła w stosunek najmu lokalu mieszkalnego nr (...) przy ul. (...) w W. w miejsce zmarłego najemcy D. K..

2.  Pozwany M. (...) wniósł o oddalenie powództwa, zarzucając niewykazanie przez stronę powodową okoliczności zamieszkiwania przez powódkę w spornym lokalu w chwili śmierci jej ojca.

II.  Fakty ustalone w sprawie

3.  Lokal mieszkalny nr (...) położony w W. przy ul. (...) (dalej: Lokal), stanowi własność m. (...) i wchodzi w skład jego zasobu mieszkaniowego. Lokal ma dwa pokoje, kuchnię, przedpokój oraz łazienkę.

4.  Lokal ten stanowił przedmiot umowy najmu lokalu zawartej pomiędzy M. (...) a M. K. – babcią powódki, a matką D. K.. Po śmierci M. K., D. K. wstąpił w stosunek najmu po zmarłej matce.

dowód: aneks do umowy najmu lokalu mieszkalnego, k. 44-45v; wyrok, k. 8

5.  K. K. do roku 2017 mieszkała wspólnie z ówczesnym partnerem. Po rozstaniu z partnerem przeprowadziła się tymczasowo do lokalu komunalnego przy ul. (...), wynajmowanego przez jej mamę, I. K.. Powódka nie miała z mamą szczególnie bliskiej relacji, ich stosunki układały się co najwyżej poprawnie. W związku z tym po kilku miesiącach zamieszkiwania z mamą, przeprowadziła się do samodzielnie wynajętego mieszkania przy ul. (...) w W.. Umowa najmu, na podstawie której zamieszkiwała przy ul. (...), została jej następnie wypowiedziana w związku z planowaną sprzedażą lokalu przez jego właścicielkę. W tym czasie K. K. straciła również pracę i za namową taty – D. K. – w dniu 1 sierpnia 2019 r., z pomocą znajomych swoich i taty, wyprowadziła się z wynajmowanego mieszkania przy ul. (...) w W. i wprowadziła do lokalu przy ul. (...) w W.. O decyzji o przeprowadzce ostatecznie przesądził fakt, że powódka chciała również wesprzeć tatę, który był w złym stanie psychicznym. Ponadto powódka pozostawała w bardzo dobrych relacjach z tatą. Przy przeprowadzce pomagała się jej w szczególności przyjaciółka, M. B. wraz z mężem, którzy zajmowali się noszeniem mebli, kartonów z książkami, składaniem mebli.

6.  D. K. przygotował córce pokój w swoim mieszkaniu, chciał żeby córka zajęła większy pokój. Wraz z ojcem stopniowo przeprowadzali generalny remont w mieszkaniu, dzieląc się kosztami materiałów. Wspólnie wyremontowali kuchnię, łazienkę oraz duży pokój, włącznie z wymianą elektryki i położeniem gładzi na ścianach. We wszystkich kosztach partycypowali wspólnie. W remoncie pomagali także przyjaciółka powódki, M. B. oraz znajomi rodziny, A. L. oraz S. S. (1). S. S. (1) zajmował się m. in. wymianą elektryki. W trakcie remontu D. K. sypiał na materacu w kuchni. Remontu nie zgłoszono administracji nieruchomości.

7.  Z uwagi na sprawy zawodowe i prywatne K. K. często wyjeżdżała do Hiszpanii, gdzie mieszkał jej partner oraz gdzie brała udział w kursach językowych i wyjazdach wspinaczkowych, a następnie znalazła pracę zdalną. Często przylatywała do Polski, nigdy nie zabrała swoich rzeczy z mieszkania przy ul. (...) – nieprzerwanie wszystkie osobiste rzecz powódki podczas jej wyjazdów za granicę znajdowały się w jej pokoju w mieszkaniu przy ul. (...) jej nieobecności w W., remontem zajmował się przede wszystkim D. K.. W trakcie pandemii K. K. pracowała zdalnie z kuchni. Podczas jednego z wyjazdów do Hiszpanii w kwietniu 2023 r., powódka otrzymała informację, że jej tata nie żyje. D. K. zmarł w dniu 13 kwietnia 2023 r. Po powrocie z Hiszpanii powódka zastała zaplombowane drzwi do mieszkania przy ul. (...) z informacją z Zakładu (...) w dzielnicy Ś. i od razu skontaktowała się z administratorką nieruchomości w celu wyjaśnienia sytuacji.

dowód: zeznania powódki, k. 115v, zeznania świadka M. B., k. 113v, zeznania świadka A. L., k. 114-144v, zeznania świadka S. S. (1), k. 114v, zeznania świadka J. Ż., k. 115, odpis skrócony aktu zgonu D. K., k. 26, zeznania świadka B. Z. (1), k. 117v-118; dokumentacja zdjęciowa, k. 65-68

8.  K. K. pod adres A. (...) w W. zamawiała niejednokrotnie żywność oraz inne artykuły codziennego użytku, oznaczała ten adres jako adres pod którym zamawiała taksówkę w aplikacji B., a także wskazany adres podawała jako początek swojej podróży w serwisie (...). Dodatkowo w dniu 7 stycznia 2020 r. kontaktowała się z księdzem w celu umówienia wizyty duszpasterskiej na adres A. (...) w W., a w czasie okołoświątecznym ubierała choinkę.

dowód : korespondencja e-mail, k. 10; rezerwacja (...), k. 13-13v; rezerwacja B., k. 14-14v; rezerwacja U., k. 15-18v; zamówienie w serwisie (...), k. 19-19v; potwierdzenie zamówienia (...), k. 20-21; potwierdzenie zamówienia (...), k. 22-23; potwierdzenie zamówienia J., k. 24-25, zeznania świadka M. W., k. 118v

9.  Z rachunku bankowego, którego właścicielem jest K. K. dokonywano przelewów bankowych na rachunek należący do ZGN (...) tytułem opłat za czynsz należny za lokal przy ul. (...) w W.. K. K. opłacała również ze swojego rachunku bankowego zadłużenie należące do zmarłego ojca, D. K..

dowód: potwierdzenie przelewu, k. 11; potwierdzenie przelewu, k. 12;

10.  Okoliczności zamieszkiwania przez powódkę w lokalu przy ul. (...) nie ujął w oświadczeniu o osobach zamieszkujących ww. lokal, nie zgłosił również tego faktu do administratora nieruchomości. Z oświadczeń składanych w latach 2018-2023 wynika, że w lokalu przy ul. (...) w W. zamieszkiwał sam. W oświadczeniach składanych przez w latach 2018-2022 matka powódki, I. K. wskazywała, że powódka K. K. zamieszkuje wraz z nią w lokalu komunalnym nr (...) przy ul. (...).

11.  Powódka w dniu 12 czerwca 2023 r. (błędnie datowany na dzień 12.06.2020 r.) wystąpiła z wnioskiem o zawarcie w swoim imieniu umowy najmu lokalu przy ul. (...), jednak otrzymała odpowiedź odmowną z uwagi na brak podstaw do potwierdzenia, że wstąpiła w stosunek najmu tego lokalu. Powódka w powyższym piśmie została również obowiązana do opróżnienia lokalu przy ul. (...) zajmowanego bez tytułu prawnego w terminie 30 dni od daty otrzymania pisma.

dowód: oświadczenie, k.47, oświadczenie, k. 48, oświadczenie, k. 49 wniosek o zawarcie umowy najmu z dnia 12.06.2023 r. (błędnie datowany na dzień 12.06.2020 r.),k. 27, potwierdzenie kancelaryjne, k. 28, pismo z dnia 28.07.2023 r., k. 29-29v, oświadczenie, k. 74, oświadczenie, k. 76, oświadczenie, k. 79, oświadczenie, k. 80;

12.  Dnia 27 stycznia 2023 r. mieszkanie odwiedziła administratorka lokalu, J. Ż.. Podczas jej wizyty w mieszkaniu przebywał jedynie D. K..

dowód: zeznania J. Ż., k. 114v-115

13.  Pismem z dnia 20 września 2023 r. ZGN wezwał powódkę K. K. do opróżnienia i przekazania lokalu nr (...) przy ul. (...) w terminie 7 dni. Powódka odebrała pismo w dniu 2 października 2023 r.

dowód : pismo z dnia 20.09.2023 r., k. 69, potwierdzenie odbioru, k. 70

III.  Ocena dowodów

14.  Sąd oparł fakty ustalone w sprawie na wszystkich dokumentach zgromadzonych w aktach (stanowiących dowód bez wydania w tym przedmiocie postanowienia, art. 243 ² k.p.c.) – dokumenty nie były kwestionowane przez strony, nie było też żadnych podstaw, aby czynić to z urzędu.

15.  Sąd ustalił stan faktyczny na podstawie zeznań wszystkich świadków oraz samej powódki. Zeznania wszystkich świadków w tej sprawie – M. B., S. S. (1), A. L., M. W., B. Z. (2) oraz J. Ż. – były spójne, logiczne, wzajemnie się uzupełniały. Świadkowie ci, z uwagi na różny charakter relacji i stopień zażyłości z powódką i jej ojcem, nie zawsze posiadali pełną wiedzę na temat okoliczności, na które byli przez sąd przesłuchiwani. Mowa tu przede wszystkim o świadkach M. W. oraz B. Z. (2), sąsiadkach powódki, których kontakt z powódką ograniczał się do sporadycznych spotkań z powódką. Jednak w ocenie sądu zeznania świadków wzajemnie się uzupełniają, tworząc spójną i logiczną całość. Relacje świadków, w szczególności M. B., S. S. (1) i A. L. były spontaniczne. Świadkowie z jednej strony podawali szczegóły remontu, przeprowadzki powódki do lokalu, ich wizyt w lokalu, z drugiej strony otwarcie przyznawali o pewnych okolicznościach, których dokładnie nie pamiętali. Sąd miał na uwadze, że świadkowie ci są osobami bliskimi dla powódki i jej zmarłego taty, stąd też ich zeznania oceniał ze szczególną ostrożnością. Fakt ten nie mógł jednak sam w sobie wykluczać wiarygodności świadków w szczególności, iż ich relacje zostały częściowo potwierdzone zeznaniami świadków nie pozostających w szczególnie bliskich relacjach z powódką, tj. zeznaniami M. W. oraz B. Z. (2). Okoliczności, o których zeznawali świadkowie, pozostają również spójne z dowodami z dokumentów, takimi jak wydruki z systemu (...),(...) potwierdzeniami przelewów z tytułu opłat za lokal przy ul. (...) czy wydrukami korespondencji e-mailowej.

16.  Zeznania świadka J. Ż., administratorki nieruchomości, jakkolwiek wiarygodne, nie miały zasadniczego dla rozstrzygnięcia i ustalenia faktów istotnych w sprawie. Świadek nie posiadała szczególnej wiedzy co do tego, kto i ile osób zamieszkiwało w mieszkaniu przy ul. (...). Świadek była w mieszkaniu jedynie jednokrotnie i sam fakt, iż w trakcie jej wizyty w mieszkaniu przebywał jedynie D. K. nie wskazuje na to, iż mieszkanie nie było zamieszkiwane przez inne osoby. Świadek wskazała, że nie zwracała uwagi na to, ile łóżek było w mieszkaniu, czy w mieszkaniu znajdowały się rzeczy damskie oraz w jaki sposób mieszkanie było umeblowane.

17.  Oświadczenia opisane w punkcie 11 niniejszego uzasadnienia wykazywały jedynie – jako dokumenty prywatne (art. 245 k.p.c.) – fakt złożenia oświadczeń określonej treści. Nie mogły jednak same w sobie – zwłaszcza bowiem relacji świadków oraz powódki – świadczyć o niezamieszkiwaniu przez powódkę w spornym mieszkaniu w chwili śmierci taty.

18.  Za w pełni wiarygodne sąd uznał także relacje samej powódki. Jakkolwiek powódka była niewątpliwie żywo zainteresowana w wyniku tego postępowania oraz składaniu zeznań określonej, korzystnej dla siebie treści, tak jednak trzeba wskazać, że jej odpowiedzi na zadawane pytania oraz spontaniczny sposób składania relacji w sprawie, jak również fakt, iż relacje te w pełni korespondowały z tym, o czym zeznawali pozostali świadkowie oraz z dokumentacją zgromadzoną w sprawie, wskazywał na to, że powódka zeznawała zgodnie z prawdą. Trzeba zauważyć, że wszystkie osoby przesłuchane w tej sprawie, w tym powódka, zostały przesłuchane w trakcie jednego terminu rozprawy. Powódka nie miała zatem sposobności ku temu, aby przygotować swoje relacje pod kątem tego, co zeznawali pozostali świadkowie.

IV.  Ocena prawna

19.  Na wstępie należy wskazać, iż w niniejszej sprawie powódka K. K. ma interes prawny w rozumieniu art. 189 k.p.c. do wystąpienia z powództwem
o ustalenie wstąpienia w stosunek najmu. Powódka jest córką najemcy oraz zamieszkiwała z nimdo chwili śmierci, w związku z tym uregulowanie sytuacji prawnej do przedmiotowego lokalu, jest w tym przypadku jak najbardziej uzasadnione. Interes prawny powódki w wytoczeniu powództwa o ustalenie nie był zresztą w niniejszym postępowaniu na żadnym jego etapie kwestionowany.

20.  Zgodnie z art. 691 § 1 k.c. w razie śmierci najemcy lokalu mieszkalnego w stosunek najmu lokalu wstępują: małżonek nie będący współnajemcą lokalu, dzieci najemcy i jego współmałżonka, inne osoby, wobec których najemca był obowiązany do świadczeń alimentacyjnych, oraz osoba, która pozostawała faktycznie we wspólnym pożyciu z najemcą, przy czym § 2 stanowi, iż osoby wymienione w § 1 wstępują w stosunek najmu lokalu mieszkalnego, jeżeli stale zamieszkiwały z najemcą w tym lokalu do chwili jego śmierci. W rozumieniu powołanego przepisu powódka będąca córką zmarłego D. K. – najemcy lokalu, niewątpliwie należy do kręgu podmiotów uprawnionych do wejścia w stosunek najmu z mocy prawa.

21.  W niniejszym postępowaniu sporną była jedynie kwestia, czy powódka zamieszkiwała stale w mieszkaniu w chwili śmierci swojego taty, D. K., a zatem czy w mieszkaniu tym znajdowało się jej centrum życiowe.

22.  Przez stałe zamieszkiwanie, stanowiące przesłankę nabycia praw najmu na podstawie art. 691 § 1 k.c., należy rozumieć zamieszkiwanie w konkretnym mieszkaniu, z zamiarem stałego pobytu, wyrażonym przez to, że w tym mieszkaniu i tej miejscowości skupia się życie osobiste i działalność osoby bliskiej najemcy (SN w wyroku z 6 maja 1980 r., III CRN 61/80). Stałość zamieszkania należy oceniać na podstawie art. 25 i 28 k.c., co oznacza, że miejscem zamieszkania osoby fizycznej jest miejscowość, w której osoba ta przebywa z zamiarem stałego pobytu (art. 25 k.c.), a miejsce zamieszkania można mieć tylko jedno (art. 28 k.c.). Stałe zamieszkiwanie z najemcą osoby mu bliskiej oznacza ześrodkowanie przez tę osobę całej swej działalności życiowej w lokalu najemcy, tak by zajmowany przez tę osobę lokal stanowił jej centrum życiowe. O stałym zamieszkiwaniu z najemcą można mówić wówczas, gdy osoba bliska najemcy nie miała w tym czasie innego mieszkania (wyroki SN: z 3 lutego 2000 r., I CKN 40/99, z 17 czerwca 1999 r., I CKN 46/98, z 2 marca 1999 r., I CKN 1031/97). Jednocześnie w orzecznictwie jednolicie wskazuje się, że czasowe – uzasadnione określonymi przyczynami - przebywanie poza miejscem stałego miejsca zamieszkania nie oznacza, by najemca przestał mieszkać w "swoim" lokalu, by zmienił miejsce zamieszkania (wyrok SN z 20 czerwca 2001 r., I CKN 1179/98). Okoliczność, że strona okresowo przebywa poza granicami kraju nie oznacza, że pobyt ten ma charakter trwały, a w konsekwencji przez to zmienia się jej miejsce zamieszkania w rozumieniu art. 25 k.c. (postanowienie SN z 21 sierpnia 2019 r., III CO 96/19).

23.  Z zebranego w sprawie materiału dowodowego, a w szczególności z zeznań omówionych w punkcie 14 niniejszego uzasadnienia świadków oraz z przedstawionej przez stronę powodową dokumentacji wynika niezbicie, iż centrum życiowe powódki skoncentrowane było w lokalu mieszkalnym nr (...) przy ul. (...) w W.. Powódka przeprowadziła się do tego mieszkania w 2019 r. na stałe. Od tamtego czasu nie dysponowała żadnym tytułem prawnym do innego mieszkania. W celu zaadaptowania lokalu do zamieszkiwania w nim wraz z tatą przeprowadziła w nim gruntowny remont. Jej zamieszkiwanie w lokalu nie miało charakteru przejściowego, gdyż traktowała ona ten lokal jako swój dom, stałe miejsce zamieszkania, tam również znajdowały się wszystkie jej rzeczy, które pozostają tam zresztą do chwili obecnej. W żaden sposób nie można zatem przyjąć, iż powódka posiadała inne miejsce zamieszkania. Zamiarem powódki było zamieszkiwanie w lokalu nr (...) przy ul. (...) w W. (animus manendi). Okoliczności te potwierdzili świadkowie, w tym M. B., pomagała jej w przeprowadzce do lokalu przy ul. (...), pomagała powódce również w urządzeniu się w nowym miejscu, w przeniesieniu rzecz oraz mebli, kartonów z książkami. Świadek wraz z mężem pomagali powódce w skręcaniu nowych mebli czy przykręcaniu do ścian karniszy. Ponadto, sąsiadki powódki, B. Z. (1) i M. W., które często widywały powódkę w mieszkaniu, a także niejednokrotnie były przez powódkę zapraszane na kawę do lokalu zajmowanego przez powódkę i jej ojca. Sąsiadki zgodnie twierdziły, że często widziały powódkę w mieszkaniu, bądź na klatce przed śmiercią ojca, a także z tą samą częstotliwością widziały ją również po jego śmierci. Jednocześnie fakt przebywania w lokalu K. K. – potwierdzili pozostali świadkowie – znajomi zmarłego D. S. S. i A. L.. Potwierdzili oni fakt zamieszkiwania powódki ww. lokalu, a także przeprowadzaniu wspólnie ze zmarłym ojcem remontu mieszkania. O stałości zamieszkiwania przez powódkę w spornym mieszaniu świadczy również to, że poczuwała się do ponoszenia odpowiedzialności za lokal, tj. za pomagała ojcu w jego utrzymaniu, wspólnie partycypowała w kosztach przeprowadzonego remontu, a także po uiszczała opłaty za lokal.

24.  W ocenie Sądu fakt, iż powódka nie była zameldowana w lokalu nr (...) przy ul. (...) w W. – a ponadto, fakt złożenia oświadczenia przez matkę powódki o jej zamieszkiwaniu w mieszkaniu przy ul. (...), nie może przesądzać o tym, czy powódka faktycznie zamieszkiwała w tym lokalu wraz z najemca i jaki był charakter tego zamieszkiwania. O niezamieszkiwaniu przez powódkę w spornym mieszkaniu nie świadczą także jej częste pobyty w Hiszpanii, gdzie pracuje oraz gdzie mieszka jej partner. Jak wskazano wyżej, centrum życiowe powódki znajduje się w W. – tam ma wszystkie swoje rzeczy, tam wraca z wakacji i miejsce to traktuje jako swój dom. Raz jeszcze należy podkreślić, że czasowe – uzasadnione określonymi przyczynami – przebywanie poza miejscem stałego miejsca zamieszkania nie oznacza, by najemca przestał mieszkać w "swoim" lokalu, by zmienił miejsce zamieszkania.

V.  Koszty procesu

25.  O kosztach procesu sąd orzekł na podstawie art. 98 § 1 k.p.c., obciążając nimi w całości stronę pozwaną, która przegrała sprawę. Łącznie koszty po stronie strony powodowej wyniosły 457,00 zł, na koszty te składały się: opłata od pozwu (200,00 zł), koszty zastępstwa procesowego (240,00 zł, § 7 pkt 1 Rozporządzenia MS ws opłat za czynności adwokackie) oraz koszt opłaty sądowej od pełnomocnictwa w wysokości 17,00 zł (k.7)

ZARZĄDZENIE

1.  (...)

2.  (...)

ASR Agnieszka Pikała

Warszawa, 26 marca 2024 r.