Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego dla Warszawy-Śródmieścia w Warszawie

UZASADNIENIE

Przedmiot i przebieg postępowania

1.  Pozwem z dnia 30 października 2019 r. (data stempla pocztowego) powódka Wspólnota Mieszkaniowa (...) z siedzibą w W., wniosła o zasądzenie od pozwanej Wspólnoty Mieszkaniowej W. (...) z siedzibą w W. na swoją rzecz kwoty 21 092 zł wraz z odsetkami ustawowymi liczonymi od dnia 6 sierpnia 2019 r. do dnia zapłaty oraz kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego i opłaty skarbowej od pełnomocnictwa według norm przepisanych. Powódka twierdziła, że kwota objęta pozwem stanowi należność powstałą z faktu korzystania przez pozwaną z nieruchomości należącej do powódki bez tytułu prawnego. W skład tej nieruchomości wchodzi piwnica, przez którą przechodzą urządzenia pozwanego (związane z przesyłem wody, energii elektrycznej, gazu). Bezumowne korzystanie z nieruchomości obejmowało zaś okres od co najmniej 18 lutego 2015 r. przy przyjętej przez powódkę stawce 400 zł miesięcznie. ( pozew, k. 1-5, 18-19).

2.  W sprzeciwie od nakazu zapłaty z dnia 26 maja 2020 r. pozwana wniosła w pierwszej kolejności o zawieszenie postępowania do czasu prawomocnego zakończenia sprawy prowadzonej w tut. Sądzie pod sygn. VI Ns 792/18 w przedmiocie ustalenia służebności, a ponadto o oddalenie powództwa w całości i o zasądzenie na jej rzecz od powódki kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego pełnomocnika. Pozwana podnosiła brak wykazania roszczenia, w tym brak wskazania źródła zobowiązania, z którego powódka mogłaby wywodzić obowiązek pozwanej do zapłaty wynagrodzenia. Przeczyła, aby takim źródłem miałyby być dowody załączone do pozwu. Kwestionowała także wysokość roszczenia jako nieudowodnionego. (sprzeciw, k. 28-31).

3.  Postanowieniem z dnia 12 maja 2021 r. Sąd zawiesił postępowanie na podstawie art. 177 § 1 pkt 1 k.p.c. (postanowienie, k. 65).

4.  Postępowanie zostało podjęte postanowieniem Sądu z dnia 3 marca 2025 r. (postanowienie, k. 86). Sąd (w osobie innego referenta niż w dniu 12 maja 2021 r.) po analizie zgłoszonych stanowisk w sprawie VI Ns 792/18 doszedł do wniosku, że rozstrzygnięcie tej sprawy (o ustanowienie służebności) nie będzie miało wpływu na niniejszą sprawę. Stanowiska stron pozostały bez zmian. (protokół z rozprawy, k. 97).

Ustalenia faktyczne, ocena dowodów

5.  Wspólnota mieszkaniowa (...) w W. zarządza nieruchomością wspólną, dla której prowadzona jest księga wieczysta o nr (...) i w skład której wchodzi piwnica. Przez tę piwnicę przechodzą urządzenia związane z przesyłem wody, energii elektrycznej i gazu, zaopatrujące potrzeby mieszkańców budynku W. (...) w W..

(bezsporne)

6.  Pismem z dnia 18 lutego 2015 r. wspólnota mieszkaniowa (...) informowała wspólnotę mieszkaniową W. (...) o niewyrażeniu zgody na dalszy przesył tranzytem gazu przez swoją nieruchomość do ich budynku. Wskazała także, że za użytkowaną część wspólną jej nieruchomości pozwana wspólnota miała wnosić opłatę w wysokości 1 000 zł.

(pismo, k. 12)

7.  W piśmie z dnia 10 lipca 2019 r. pełnomocnik wspólnoty mieszkaniowej (...) wezwał wspólnotę mieszkaniową W. (...) do zapłaty kwoty 52 730 zł wraz z odsetkami z tytułu bezumownego korzystania przez nią z nieruchomości (pomieszczenia piwniczego) w ten sposób, że w tych pomieszczeniach usytuowane są urządzenia/instalacje przesyłowe należącego do wezwanego, w terminie 14 dni od dnia doręczenia wezwania.

8.  Wezwanie ponowiono w dniu 21 sierpnia 2019 r., gdzie powódka z tego z tytułu domagała się zapłaty kwoty 53 500 zł. Wezwanie doręczono pozwanej wspólnocie w dniu 23 sierpnia 2019 r.

(wezwania do zapłaty, k. 9, 13, potwierdzenia nadania, k. 10, 14, potwierdzenie odbioru, k. 11)

9.  Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie złożonych przez powoda dokumentów. Okoliczność istnienia urządzeń przesyłowych pozwanej wspólnoty na nieruchomości powódki pozostawała bezsporna.

10.  Z przedłożonych przez powódkę dowodów nie wynika jednak nic oprócz tego, że powódka domagała się od pozwanej zapłaty kwoty wynagrodzenia, które miałoby być jej należne z tytułu bezumownego korzystania przez nią z nieruchomości powódki. To, co konkretnie miałoby się w tej nieruchomości znajdować a przynależeć do pozwanej, nie zostało przez powódkę w żaden sposób wykazane. Pełnomocnik powódki w żadnym piśmie nie przedstawił, co należało rozumieć pod pojęciem urządzeń przesyłowych w nieruchomości, czy są to np. jedynie rury przesyłowe doprowadzające wodę, gaz czy energię elektryczną do nieruchomości pozwanej, czy też są to urządzenia w postaci np. jakiś liczników, pomp, hydrofory. Nie wskazano także, w jaki sposób pozwana z tych instalacji korzysta – czy powód musi tylko biernie znosić istnienie tych urządzeń, czy musi w związku z nimi udostępniać piwnicę pozwanej Wspólnocie lub służbom technicznym (a jeśli tak, to jak często).

11.  Większą inicjatywę dowodową w tym zakresie przedstawiła strona pozwana, mimo, iż faktycznie to nie na niej spoczywał obowiązek dowodowy w tym zakresie. Pełnomocnik pozwanej w piśmie przygotowawczym z dnia 2 października 2020 r. (k. 52) wnosił bowiem o zobowiązanie powódki do złożenia dokumentacji architektonicznej budynku przy ul. (...) w jego części piwnicznej, gdzie miałyby znajdować się urządzenia/ instalacje przesyłowe doprowadzające do budynku przy W. (...): energię elektryczną, gaz i wodę, na okoliczności wykazania kiedy zostały przedmiotowe urządzenia przesyłowe umieszczone w budynku (...). Powódka w piśmie przygotowawczym z dnia 8 grudnia 2020 r. (k. 60) wniosła jednak o oddalenie tego wniosku podnosząc, że było to dla rozstrzygnięcia sprawy zupełnie bezprzedmiotowe. Wobec takiego stanowiska powódki Sąd na rozprawie w dniu 12 czerwca 2025 r. oddalił wniosek o zobowiązanie jej do przedstawienia dokumentacji budowlano – architektonicznej (k. 97). Jak zostanie później szerzej wyjaśnione, to nie pozwaną obciążał ciężar wykazania, w jaki sposób korzysta z nieruchomości powoda, w związku z czym przeprowadzenie takiego dowodu nie było istotne z punktu widzenia ochrony jej interesów w postępowaniu.

12.  Sąd nie ograniczył stronom możliwości przedstawiania dowodów istotnych dla postępowania. Podejmując postępowania – po jego uprzednim zawieszeniu jeszcze w 2021 r. –postanowieniem z dnia 3 marca 2025 r. (k. 86), przewodniczący zobowiązał jednocześnie pełnomocników obu stron do przedstawienia swojego aktualnego stanowiska w sprawie co do istoty i wniosków oraz do przedłożenia ewentualnie nowych wniosków dowodowych, w tym na przykład z dokumentów znajdujących się lub dołączonych do akt postępowania o sygn. VI Ns 792/18 (a zatem do sprawy, która uprzednio stanowiła podstawę do zawieszenia niniejszego postępowania), w terminie miesiąca, pod rygorem m.in. że stanowiska te pozostają bez zmian.

13.  Wobec nieprzedstawienia dowodów na powyższe okoliczności Sąd nie znalazł podstaw także do przeprowadzenia opinii biegłego w takim zakresie w jakim zostało do określone w pozwie (k. 2). Aby biegły mógł dokonać wyceny wynagrodzenia należnego powódce z tytułu bezumownego korzystania z nieruchomości przez pozwaną wspólnotą potrzebny był do tego konkretny materiał dowodowy. Nie były nim ani korespondencja dołączona do pism stron, ani zawarte w pismach procesowych twierdzenia. Do wykonania polecenia zgodnie z tezą dowodową zakreśloną w pozwie biegły musiałby dokonać jeszcze innych czynności – musiałby zatem stawić się na miejscu i dokonać oględzin pomieszczeń (brak bowiem w aktach jakichkolwiek dowodów na to, w jakim stanie znajdują się te pomieszczenia i co w nich się znajduje), wysłuchać zainteresowanych co do sposobów korzystania z urządzeń, zapoznać się z dokumentacją architektoniczno-budowlaną lub geodezyjną, gdyby taką powódka chciałaby przedstawić. Innymi słowy biegły musiałby działać poniekąd jako Sąd, samodzielnie dokonując ustalenia stanu faktycznego sprawy, do tego bowiem zmierzałoby dokonanie oględzin pomieszczeń lub samodzielne gromadzenie materiału dowodowego co do ustalenia ilości i rodzaju umieszczonych w piwnicy urządzeń. To zaś istotnie stoi w sprzeczności z tym, do czego dowód z opinii biegłego służy w postępowaniu cywilnym. Opinia biegłego nie może być sama w sobie źródłem materiału faktycznego sprawy, ani tym bardziej stanowić podstawy ustalenia okoliczności będących przedmiotem oceny biegłego. Niewątpliwie bowiem ustalenie stanu faktycznego należy do sądu orzekającego, a biegli powinni udzielić odpowiedzi na konkretne pytania dostosowane do stanu faktycznego sprawy (wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z dnia 7 maja 2015 r., sygn. I ACa 158/15). Dlatego Sąd na podstawie art. 235 ² § 1 pkt 2 i 4 pominął ten dowód jako niemożliwy do przeprowadzenia na podstawie zebranych dowodów i (ich znikomej wartości dowodowej), a przez to nieistotny dla rozstrzygnięcia sprawy.

Ocena prawna

14.  Powództwo nie zasługiwało na uwzględnienie.

15.  Wobec zaprzeczenia przez pozwaną twierdzeniom powódki, że była jej należna jakaś kwota z tytułu wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z nieruchomości piwnicznej w związku z umieszczeniem tam urządzeń przesyłowych należących do pozwanej – w myśl art. 232 k.p.c. oraz art. 6 k.c. – to na powódce właśnie spoczywał ciężar przedstawienia środków dowodowych w celu wykazania prawdziwości zawartych w pozwie twierdzeń. W sytuacji kwestionowania roszczenia przez pozwaną to powódka powinien udowodnić, że przysługuje jej wobec niej roszczenie w wysokości wskazanej w treści żądania pozwu. W ocenie Sądu, w niniejszej sprawie powódka nie podołała temu obowiązkowi.

16.  Zgodnie z art. 6 k.c. ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne. W myśl natomiast art. 232 zd. 1 k.p.c. strony są obowiązane wskazywać dowody dla stwierdzenia faktów, z których wywodzą skutki prawne. Oznacza to, że ten kto, powołując się na przysługujące mu prawo, żąda czegoś od innej osoby, obowiązany jest udowodnić fakty uzasadniające to żądanie, ten zaś kto odmawia uczynienia zadość żądaniu, a więc neguje uprawnienie żądającego, obowiązany jest udowodnić fakty wskazujące na to, że uprawnienie żądającemu nie przysługuje.

17.  W tej sprawie powódka nie przedstawiła zaś wystarczających dowodów, na podstawie których Sąd mógłby ustalić, jakie konkretnie instalacje pozwanej znajdują się na terenie nieruchomości powódki, jaką konkretnie powierzchnię one zajmują, ani w jaki sposób pozwana korzysta z tych instalacji. Co prawda strona pozwana nie zaprzeczała, że jakieś instalacje znajdują się na nieruchomości powódki, niemniej wyłącznie ogólnikowe stwierdzenia powódki nie są w żadnym stopniu wystarczające do tego, żeby tylko na tej podstawie dokonać ustalenia wysokości możliwego wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z nieruchomości przez pozwaną.

18.  Potrzebne byłyby niewątpliwie jakieś dowody, które opisywałyby zajętą powierzchnię piwniczną (np. wspomniana już dokumentacja budowlano-architektoniczna) jak i rodzaj urządzeń, które się w niej znajdującą (czy to są w istocie same rury bądź kable poprowadzone między budynkami, czy też są duże „budowle, przedmioty”, z których składa się dana instalacja wodna, gazowa czy elektryczna). Strona powodowa nie wykazała się, jak zostało to już wcześniej wspomniane, wystarczającą inicjatywą dowodową w tym zakresie. Nie zgłosiła bowiem żadnych innych wniosków dowodowych np. z zeznań świadków, z przesłuchania stron, które miałyby wiedzę o architekturze pomieszczeń i umiałyby wskazać co konkretnie znajduje się w nich, umiałby te urządzenia zrozumiale opisać i wskazać ich przeznaczenie; jak również dowodu z dokumentacji architektoniczno-budowlanej, która dałaby obraz tego, co konkretnie powódka rozumie poprzez urządzenia przesyłowe, jakie jest ich umieszczenie, powierzchnia, albo chociażby dowodu z oględzin.

19.  Powódka nie zmieniała swojego stanowiska nawet po podjęciu przez Sąd postępowania w 2025 r., kiedy to mogła jeszcze podjąć stosowną inicjatywę dowodową. Zgodnie z art. 3 k.p.c. to obowiązkiem stron postępowania jest przedstawianie dowodów, Sąd zaś nie jest uprawniony do tego, aby bez zajścia jakiegoś szczególnego wypadku odciążać stronę, na której spoczywa obowiązek wykazania konkretnych faktów, od składania wniosków dowodowych poprzez prowadzenie postępowania dowodowego z urzędu. To powódka winna podjąć stosowne czynności w celu wykazania zasadności swojego roszczenia, czego zdaniem Sądu nie wykonała.

20.  Z tego powodu Sąd oddalił powództwo w całości jako nieudowodnione.

Koszty postępowania

21.  O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 98 § 1 k.p.c. Jako, że powódka przegrała sprawę w całości, to na niej spoczywał ciężar zwrotu poniesionych przez pozwaną kosztów procesu, na które składały się: opłata od pełnomocnictwa (17 zł) oraz koszty zastępstwa procesowego na podstawie § 2 pkt 5 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności adwokackie (3 600 zł), łącznie 3 617 zł. Dlatego też Sąd zasądził od powódki na rzecz pozwanej kwotę 3 617 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie, o których mowa w art. 98 § 1 ¹ k.p.c.

ZARZĄDZENIE

(...)