Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego dla Warszawy-Śródmieścia w Warszawie

sygn. akt VI C 1681/24

Uzasadnienie wyroku z dnia 07 lutego 2025 r.

ograniczone do wyjaśnienia podstawy prawnej wyroku (art. 505 ⁸ § 4 k.p.c. )

1.  Z uwagi na fakt, że wartość przedmiotu sporu w tej sprawie nie przekraczała 4 tys. zł, uzasadnienie wyroku ograniczono do wyjaśnienia podstawy prawnej wydanego rozstrzygnięcia.

2.  W niniejszej sprawie powód domagał się od pozwanego zapłaty kwoty 2 710,61 zł na którą to kwotę składały się: kwota 1 480,61 zł tytułem zapłaty za fakturę za naprawę samochodu oraz kwota 1 230,00 zł z tytułu uzyskanej pomocy prawnej oraz wnosił o zasądzenie kwoty 2 460,00 zł tytułem kosztów procesu na podstawie sporządzonego kosztorysu. Powód dochodził powyższych kwot z uwagi na szkodę wyrządzoną mu przez ubezpieczoną u pozwanego – J. L. oraz z faktu odmowy wypłaty odszkodowania przez pozwanego. Sprawczyni szkody J. L. wycofała złożone przez siebie oświadczenie, czym naraziła powoda na kolejne koszty związane z samodzielną naprawą samochodu, a także związane z udzieloną mu na etapie przedsądowym pomocą prawną.

3.  Pozwany zakład ubezpieczeń, wnosząc o oddalenie powództwa, zarzucał przede wszystkim iż nie ponosi on odpowiedzialności za wyrządzoną szkodę, zakwestionował ponadto zasadność i wysokość dochodzonych kosztów usług prawniczych jako niemieszczące się wśród normalnych następstw szkody. Pozwany zakwestionował również zasadność roszczenia odsetkowego oraz wskazał na bezpodstawność żądania kosztów zastępstwa procesowego według kosztorysu, a nie według stawek z rozporządzenia. Pozwany jednak nie zakwestionował wysokości kosztów naprawy opiewających na kwotę 1 480,61 zł. Spór pomiędzy stronami dotyczył zasadności dochodzonych przez powoda kosztów pomocy prawnej, udzielonej mu na etapie przedsądowym.

4.  Nakaz zapłaty wydany w postępowaniu upominawczym przeciwko pozwanej J. L. uprawomocnił się (pozwana nie wniosła sprzeciwu).

5.  Obydwie strony były reprezentowane przez profesjonalnych pełnomocników.

6.  Podstawą prawną dochodzonego roszczenia był przepis z art. 822 § 1 k.c., przez umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej ubezpieczyciel zobowiązuje się do zapłacenia określonego w umowie odszkodowania za szkody wyrządzone osobom trzecim, wobec których odpowiedzialność za szkodę ponosi ubezpieczający albo ubezpieczony. Zaś zgodnie z art. 34 ust. 1 u.u.o., zakład ubezpieczeń zobowiązany jest do wypłaty odszkodowania z ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych, jeżeli posiadacz lub kierujący pojazdem mechanicznym są obowiązani do odszkodowania za wyrządzoną w związku z ruchem tego pojazdu szkodę, której następstwem jest śmierć, uszkodzenie ciała, rozstrój zdrowia bądź też utrata, zniszczenie lub uszkodzenie mienia. Ubezpieczyciel odpowiada w granicach odpowiedzialności sprawcy szkody – odpowiada za normalne następstwa działania bądź zaniechania, z którego szkoda wynikła. Wysokość odszkodowania winna odpowiadać rzeczywistym, uzasadnionym kosztom usunięcia skutków wypadku.

7.  Ubezpieczeniem OC posiadaczy pojazdów mechanicznych jest objęta odpowiedzialność cywilna każdej osoby, która kierując pojazdem mechanicznym w okresie trwania odpowiedzialności ubezpieczeniowej, wyrządziła szkodę w związku z ruchem tego pojazdu (art. 35 u.u.o.). Zakład ubezpieczeń w ramach odpowiedzialności gwarancyjnej wynikającej z umowy ubezpieczenia przejmuje obowiązki sprawcy wypadku. Odpowiedzialność zakładu ubezpieczeń nie może wykraczać poza granice odpowiedzialności cywilnej posiadacza lub kierującego pojazdem, ale również nie może być mniejsza niż wynikła na skutek ruchu pojazdu mechanicznego szkoda. W sferze odpowiedzialności odszkodowawczej podstawowym założeniem wszelkich rozważań jest z reguły zasada pełnego odszkodowania. Wynika z niej, że wszelka szkoda wyrządzona przez posiadacza lub kierowcę pojazdu mechanicznego, powinna być w świetle obowiązujących przepisów prawa pokrywana przez zakład ubezpieczeń w ramach obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej. Poszkodowany w związku ze zdarzeniem objętym umową ubezpieczenia obowiązkowego odpowiedzialności cywilnej może dochodzić roszczeń bezpośrednio od zakładu ubezpieczeń (art. 19 ust. 1 u.u.o., art. 822 § 4 k.c.).

8.  W sprawie wątpliwości nie mogła budzić zasadność dochodzonego roszczenia co do kwoty 1 480,61 zł tytułem odszkodowania za naprawę uszkodzonego samochodu powoda. Koszty naprawy nie były finalnie kwestionowane przez pozwany zakład ubezpieczeń.

9.  Sporne było natomiast to, czy powód ma prawo dochodzić od zakładu ubezpieczeń odszkodowania w kwocie 1 230,00 zł. Kwotę tą powód wydał na wynagrodzenie dla profesjonalnego pełnomocnika, który reprezentował powoda na etapie przed wniesieniem powództwa do sądu. Pomoc prawna udzielona powodowi dotyczyła negocjacji z warsztatem samochodowym, które były niezbędne w związku z tym, iż ubezpieczyciel (pozwany) odmówił warsztatowi zapłaty odszkodowania po tym, jak sprawca wypadku, J. L., wycofała swoje oświadczenie, w którym przyznała się do winy za kolizję. Pozwany argumentował, że kwota ta nie wchodzi w zakres szkody – nie pozostaje w adekwatnym związku przyczynowo-skutkowym ze zdarzeniem. Pomoc prawna udzielona powodowi na etapie przed wniesieniem sprawy do sądu nie dotyczyła bowiem stricte postępowania likwidacyjnego, ale zasadzała się na reprezentowaniu powoda w rozmowach z warsztatem naprawczym, który żądał od powoda zapłaty kosztów naprawy po tym, jak wypłaty odmówił warsztatowi pozwany ubezpieczyciel. Nie jest to zatem ani celowy ani uzasadniony koszt wynikający ze zdarzenia.

10.  Sąd podzielił stanowisko strony powodowej i doszedł do przekonania, że koszty wynagrodzenia należnego profesjonalnemu pełnomocnikowi, który udzielił powodowi pomocy prawnej na etapie przedsądowym, wchodzą w zakres szkody i pozostają w adekwatnym związku przyczynowo-skutkowym ze zdarzeniem. Nie można w szczególności zgodzić się z twierdzeniem, że w żadnym stopniu pomoc prawna nie dotyczyła postępowania likwidacyjnego i ukierunkowana była jedynie na wynegocjowanie z warsztatem niższych kosztów naprawy. Jakkolwiek okoliczności sprawy nie były typowe, tak sąd uznał, że w tym konkretnym przypadku koszty pomocy prawnej poniesione przez powoda należało w tej sprawie uznać za ekonomicznie i celowo uzasadnione oraz związane ze szkodą i postępowaniem tak sprawcy kolizji, jak i ubezpieczyciela.

11.  Istotne w tej sprawie jest to, że sprawca kolizji, J. L., w dniu wypadku podpisała oświadczenie, w którym to przyznała się do winy w spowodowaniu stłuczki. Poszkodowany T. S., bazując na tymże oświadczeniu, udał się niezwłocznie do warsztatu naprawczego, aby oddać samochód do naprawy, zaś warsztat zgodził się na naprawę bezgotówkową, sądząc – mając na uwadze oświadczenie J. L. – że kwestia odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń za koszty naprawy samochodu nie powinna budzić wątpliwości ubezpieczyciela. W toku postępowania likwidacyjnego okazało się jednakże, że J. L. odwołała swoje oświadczenie wskazując, iż została przymuszona do jego złożenia. Ubezpieczyciel zatem odmówił wypłaty odszkodowania warsztatowi samochodowemu, warsztat ten zaś dochodził zapłaty kosztów naprawy od powoda.

12.  J. L. została jednak ostatecznie prawomocnie skazana za spowodowanie przedmiotowej kolizji (k. 20), zatem okoliczność ta pozostaje poza sporem w niniejszym postępowaniu.

13.  Istotne jest w tej sprawie również to, że ubezpieczyciel – po uzyskaniu od J. L. informacji o wycofaniu jej oświadczenia – nie podjął żadnych działań zmierzających do wyjaśnienia powodów takiego postępowania J. L.. Nie podjął też żadnych działań, które zmierzałyby do ustalenia osoby odpowiedzialnej za spowodowanie kolizji. Nie przeprowadził w tym zakresie żadnych własnych ustaleń. Odmowę wypłaty odszkodowania za koszty naprawy pojazdu oparł jedynie na tym, że J. L. swoje oświadczenie wycofała.

14.  Odszkodowanie za szkodę powstałą na skutek zdarzenia komunikacyjnego ustala się i wypłaca w granicach odpowiedzialności cywilnej posiadacza lub kierowcy pojazdu mechanicznego (sprawcy szkody). Przy czym dla ustalenia granic odpowiedzialności cywilnej sprawcy szkody koniecznym jest odwołanie się do podstawowych zasad przewidzianych przepisami kodeksu cywilnego (art. 361 i art. 363 § 2 k.c.).

15.  Reguła wyrażona w przepisie art. 361 § 1 k.c. stanowi, że zobowiązany do odszkodowania ponosi odpowiedzialność tylko za normalne następstwa działania lub zaniechania, z którego szkoda wynikła. Stosownie zaś do § 2 przepisu art. 361 k.c. naprawienie szkody obejmuje straty, jakie poszkodowany poniósł, a także korzyści, które mógłby osiągnąć, gdyby nie wyrządzono mu szkody. W myśl przepisu art. 363 § 2 k.c. jeżeli naprawienie szkody ma nastąpić w pieniądzu, wysokość odszkodowania powinna być ustalona według cen z daty ustalenia odszkodowania, chyba że szczególne okoliczności wymagają przyjęcia za podstawę cen istniejących w innej chwili.

16.  W uchwale składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia 13 marca 2012 r. przesądzono, iż uzasadnione i konieczne koszty pomocy świadczonej przez osobę mającą niezbędne kwalifikacje zawodowe, poniesione przez poszkodowanego w postępowaniu przedsądowym prowadzonym przez ubezpieczyciela, mogą w okolicznościach konkretnej sprawy stanowić szkodę majątkową podlegającą naprawieniu w ramach obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych (uchwała SN (7) z 13.03.2012 r., III CZP 75/11). W uzasadnieniu wskazanej uchwały sprecyzowano jednak, iż nie w każdym wypadku skorzystanie z pomocy pełnomocnika - specjalisty pozostaje z wypadkiem w związku przyczynowym, który może być uznany za adekwatny, o takim można bowiem mówić wówczas, gdy sięgnięcie po pomoc prawną następuje w okolicznościach, w których stan zdrowia, kwalifikacje osobiste lub sytuacja życiowa poszkodowanego usprawiedliwiają stanowisko o niezbędności takiej pomocy w celu sprawnego, efektywnego i ekonomicznie opłacalnego przebiegu postępowania likwidacyjnego.

17.  Sąd doszedł do przekonania, że powód, na którym spoczywał w tym zakresie ciężar dowodu, wykazał należycie, że w tej konkretnej sprawie zachodziły szczególne okoliczności uzasadniające skorzystania z profesjonalnej pomocy prawnej na etapie przedsądowym.

18.  Sąd uznał, że działanie pełnomocnika było niezbędne, aby zapewnić powodowi należytą ochronę prawną w związku ze szkodą i zaistniałym wypadkiem. Gdyby nie to, że J. L. odwołała swoje oświadczenie oraz gdyby nie to, że ubezpieczyciel nie podjął żadnych działań w celu ustalenia sprawcy kolizji (mimo wcześniejszego jednoznacznego oświadczenia ubezpieczonej J. L.), powód nie musiałby korzystać z usług profesjonalnego pełnomocnika, który dążył do wyjaśnienia okoliczności sprawy, w tym w kontaktach z ubezpieczycielem. Działania pełnomocnik były również skuteczne w negocjacjach z warsztatem naprawczym co do ustalenia ceny za naprawę (co, notabene, finalnie skutkowało zmniejszeniem zakresu odpowiedzialności samego pozwanego zakładu ubezpieczeń). Odwołanie oświadczenia przez sprawczynię szkody spowodowało odmowę wypłaty odszkodowania przez ubezpieczyciela. Poszkodowany, w zaufaniu do oświadczenia sprawczyni, zaprowadził w dobrej wierze auto do naprawy, za co warsztat domagał się od powoda (po odmowie wypłaty odszkodowania przez ubezpieczyciela) zapłaty – na początku kwoty 2 218,93 zł, która to kwota następnie została zmniejszona w wyniku negocjacji pełnomocnika z właścicielem warsztatu. Należy mieć na uwadze, że cena za naprawę musiała być uiszczona początkowo ze środków własnych poszkodowanego – istotne było, aby kwota ta pozostawała jak najmniejsza i jak najmniej dolegliwa dla poszkodowanego. Nadto, negocjacje z warsztatem samochodowym przebiegały ze strony warsztatu z udziałem profesjonalnego pełnomocnika – toteż poszkodowany pozostawał, w uzasadnionej zdaniem sądu obawie, iż nie poradzi sobie samodzielnie z negocjacjami z profesjonalnym pełnomocnikiem, toteż zdecydował się do tych negocjacji skorzystać z pomocy profesjonalnego pełnomocnika – adwokat J. K. – L.. W sytuacji, w której sprawczyni szkody nie wycofałaby oświadczenia, a ubezpieczyciel wypłacił należne odszkodowanie (albo choćby podjął próby ustalenia sprawcy kolizji) – koszty tytułem pomocy prawnej po stronie poszkodowanego nie powstałyby – powód miałby bowiem pewność sytuacji, w której się znalazł i nie musiałby poszukiwać profesjonalnej porady prawnej.

19.  Sąd miał na uwadze, że stawka wynikająca z wystawionego przez pełnomocnika paragonu, mając na względzie wysokość odszkodowania tytułem kosztów naprawy, jest uzasadniona nakładem pracy pełnomocnika i pozostaje adekwatna w stosunku do przedmiotu sprawy (i kwoty roszczenia). Kwota ta nie była nadmierna ani wygórowana i mieściła się w granicach stawek rynkowych (pozwany nie podnosił zresztą w tej mierze żadnych zarzutów).

20.  Odsetki ustawowe za opóźnienie od kwoty 1 230,00 zł sąd zasądził od dnia 22 października 2022 r., gdyż jak wynikało z akt sprawy, ta kwota została po raz pierwszy zgłoszona jako szkoda w postępowaniu likwidacyjnym ubezpieczycielowi w piśmie, które dostało doręczone do kancelarii ubezpieczyciela 21 września 2022 r. Od tej daty należało liczyć termin 30 dni (art. 14 ust. 1 u.u.o.) na wywiązanie się z obowiązku zapłaty odszkodowania przez ubezpieczyciela. Termin ten upłynął 21 października 2022 r. i od dnia następnego należało zasądzić od pozwanego odsetki od tej kwoty. Powództwo w pozostałym zakresie należało oddalić.

21.  W zakresie kosztów procesu, Sąd uznał, że powód uległ jedynie w niewielkiej części dochodzonego roszczenia, toteż o kosztach Sąd orzekł na podstawie art. 100 k.c.

22.  W zakresie kosztów procesu, powód wnosił o zasądzenie kosztów procesu w wysokości 2 460,00 zł, powołuj się na fakturę z lipca 2022 r. za usługi prawne. W tym zakresie Sąd nie mógł podzielić argumentacji powoda, gdyż z samych twierdzeń pozwu wynika, że kwota ta nie dotyczyła jedynie zastępstwa procesowego w tym konkretnym postępowaniu, ale dotyczyła także udzielania powodowi porad prawnych w postępowaniu wykroczeniowym oraz występowania z pismami do ubezpieczyciela. Nie można zatem uznać, że zasadne było zasądzenie kosztów wedle spisu kosztów w sytuacji, w której przedstawiony przez stronę powodową kosztorys dotyczył również innych czynności prawnych i usług prawnych dotyczących innych postępowań.

23.  Na zasądzoną tytułem kosztów procesu kwotę 1 117,00 zł składała się kwota 900,00 zł ( § 2 pkt 3 Rozporządzenia MS z 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie) oraz 17,00 zł (opłata skarbowa od pełnomocnictwa) oraz 200 zł tytułem opłaty od pozwu.