Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego dla Warszawy-Śródmieścia w Warszawie

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 08 września 2023 r. ( data stempla pocztowego – k. 43) powód (...) sp. z o.o. z siedzibą w W., reprezentowany przez profesjonalnego pełnomocnika, wniósł o zasądzenie na swoją rzecz od pozwanego Banku (...) S.A. z siedzibą w W. kwoty 7.834,52 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od dnia 27 marca 2023 r. do dnia zapłaty. Petitum pozwu objęto również zasądzenie kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych i opłaty skarbowej od pełnomocnictwa.

W uzasadnieniu powód wskazał, że w dniu 21 marca 2022 r. P. B. zawarł z Bankiem (...) S.A. z siedzibą w W. na okres 120 miesięcy umowę kredytu nr (...). Całkowita kwota kredytu wynosiła 89.900,00 zł, zaś kwota udzielonego kredytu – 99.789,00 zł i z kwoty tej sfinansowano również koszty zaliczone do całkowitego kosztu kredytu, który wynosił 52.067,40 zł. Całkowita kwota do zapłaty na dzień zawarcia umowy wynosiła 141.967,40 zł. Odsetki pobierano również od kredytowanych kosztów kredytu. Legitymację procesową do wniesienia powództwa w niniejszej sprawie powód wywodzi z umowy przelewu wierzytelności obejmującej wierzytelności obecne i przyszłe, powstałych wskutek zastosowania sankcji kredytu darmowego w stosunku do ww. umowy kredytowej. Powód zaznaczył, że konsument jest uprawniony do przelania należącej do niego wierzytelności na podmiot profesjonalny, zajmujący się dochodzeniem wierzytelności, przedmiot cesji został dokładnie określony w umowie cesji, zaś zbyta wierzytelność jest wymagalna i nie ma charakteru osobistego. Powód wskazał, że konsument złożył oświadczenie o skorzystaniu z sankcji kredytu darmowego za pośrednictwem pełnomocnika na podstawie pełnomocnictwa udzielonego powodowej spółce. Pozwana jednak stwierdziła, że nie znajduje podstaw do uznania zgłoszenia. Powód podniósł, iż podstawą zastosowania sankcji kredytu darmowego w niniejszej sprawie jest naruszenie w ww. umowie kredytowej art. 30 ust. 1 pkt 7 i 10 ustawy o kredycie konsumenckim poprzez błędne określenie rzeczywistej rocznej stopy oprocentowania oraz całkowitej kwoty do zapłaty w związku z doliczeniem do całkowitego kosztu kredytu odsetek od kwoty niewypłaconej kredytobiorcy, jak również poprzez nieokreślenie w umowie kredytu warunków zmiany kosztów kredytu, w szczególności zastrzeżenie przez kredytodawcę na swoją rzecz jednostronnej i niejasnej zmiany oprocentowania, opłat i prowizji. Powód podkreślił, że odsetki można pobierać wyłącznie od kwoty kredytu rzeczywiście wypłaconej kredytobiorcy, nie jest dopuszczalne pobieranie ich od kredytowanych kosztów kredytu w świetle przepisów ustawy o kredycie konsumenckim i jest sprzeczne z zasadami współżycia społecznego. Powód zaznaczył, że oświadczenie o skorzystaniu z sankcji kredytu zostało złożone przed upływem ustawowego terminu, ponieważ ww. umowa kredytu nie została jeszcze wykonana, a cedent wciąż spłaca kredyt. Roszczenie dochodzone niniejszym pozwem obejmuje prowizję uiszczone przez konsumenta w kwocie 593,34 zł, wyliczonej proporcjonalnie w stosunku do spłaconego kapitału kredytu określonego na dzień wydania zaświadczenia przez pozwany bank, oraz odsetki w kwocie 7.241,18 zł zapłacone od dnia zawarcia umowy do dnia 09 stycznia 2023 r. ( pozew – k. 3–8).

W odpowiedzi na pozew z dnia 31 października 2023 r. ( data stempla pocztowego – k. 131) pozwany Bank (...) S.A. z siedzibą w W., reprezentowany przez profesjonalnego pełnomocnika, wniósł o oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych wraz z opłatą od pełnomocnictwa i odsetkami ustawowymi za opóźnienie w spełnieniu świadczenia od dnia uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty. Pozwany zakwestionował powództwo w całości, podnosząc, że w niniejszej sprawie nie ma podstaw do zastosowania sankcji kredytu darmowego, która ma charakter wyjątkowy i powinna być stosowana jedynie w sytuacjach, gdy pojawia się element nieuczciwego działania kredytodawcy wobec kredytobiorcy. Powołując się na wyrok TSUE z dnia 09 listopada 2016 r. wydany w sprawie o sygn. akt C–42/15, pozwany podniósł, że art. 45 ustawy o kredycie konsumenckim przewiduje zbyt surową sankcję, a w związku z tym może nie spełniać wymogu proporcjonalności, o jakim mowa w art. 23 dyrektywy nr (...). W tym kontekście pozwany zaznaczył, że sankcja kredytu darmowego nie powinna obejmować naruszeń nieistotnych z punktu widzenia kredytobiorcy, niebędących przejawem nieuczciwego działania kredytodawcy. Sankcji tej nie można stosować automatycznie, lecz należy uwzględnić jej wyjątkowość i surowość. Pozwany zaprzeczył, aby umowa kredytu nr (...) zawierała postanowienia naruszające art. 30 ust. 1 pkt 7 i 10 ustawy o kredycie konsumenckim. W jego ocenie ani dyrektywa nr (...) ani przepisy ustawy o kredycie konsumenckim nie zakazują pobierania odsetek od kredytowanego kosztu kredytu, ani nie zakazują kredytowania kosztów kredytu. Pozwany podkreślił, że możliwość kredytowania prowizji jest rozwiązaniem korzystnym dla konsumenta w sytuacji, gdy nie ma on środków własnych na jej zapłacenie jednorazowo przy podpisaniu umowy. Pozwany podniósł, że dopełnił wszelkich obowiązków informacyjnych, które wynikają z art. 30 ust. 1 ustawy o kredycie konsumenckim. Precyzyjnie określił w umowie założenia obliczenia RRSO. Kwota prowizji nie została włączona do całkowitej kwoty pożyczki, lecz do całkowitego kosztu pożyczki i wypłaconej kwoty pożyczki. Gdyby prowizja została ujęta w całkowitej kwocie pożyczki, wówczas RRSO było znacznie niższe, wskutek czego oferta banku wyglądałaby na „korzystniejszą”. Pozwany podkreślił, że zapewnił przejrzystość umowy poprzez wprowadzenie do niej pojęć: „całkowita kwota pożyczki”, „całkowity koszt pożyczki”, „całkowita kwota do zapłaty”, „wypłacona kwota pożyczki”. Pozwany powołał się ponadto na decyzje Prezesa UOKiK nr RWA– (...) z dnia 16 lipca 2014 r. i nr (...) z dnia 14 października 2019 r., potwierdzające jego stanowisko dotyczące niewliczania kredytowanych kosztów pożyczki do całkowitej kwoty pożyczki. Pozwany wyjaśnił również, że umowa będące przedmiotem sporu w niniejszej sprawie w sposób jasny i precyzyjny określała sytuacje, kiedy mogą wzrosną koszty udzielonego kredytu. Przy czym pozwany miał obowiązek informować kredytobiorcę o zmianach na dwa miesiące przed wprowadzeniem planowanych zmian, a ten miał prawo wypowiedzieć umowę, jeśli tych zmian nie akceptował ( odpowiedź na pozew – k. 52–63).

Pismem procesowym z dnia 12 kwietnia 2024 r. ( data stempla pocztowego – k. 163) powód wniósł o zawieszenie niniejszego postępowania na podstawie art. 177 § 1 pkt 3 ¹ k.p.c. z uwagi na to, iż rozstrzygnięcie sprawy zależy od wyniku postępowania przed Trybunałem Sprawiedliwości Unii Europejskiej w sprawach o sygn. akt C–472/23 i C–71/24 ( wniosek o zawieszenie postępowania – k. 161–162).

Postanowieniem z dnia 29 maja 2024 r. Sąd oddalił wniosek o zawieszenie postępowania w trybie art. 177 § 1 pkt 3 ¹ k.p.c. do czasu rozpoznania przed Trybunałem Sprawiedliwości Unii Europejskiej spraw o sygn. akt C–472/23 i C-71/24. Sąd doszedł do przekonania, że nie zaistniały przesłanki do zawieszenia postępowania na podstawie art. 177 § 1 pkt 3 ¹ k.p.c. Wystąpienie przez Sąd do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej jest bowiem uprawnieniem, a niego obowiązkiem Sądu rozstrzygającego sprawę w I instancji, zatem do jego uznania pozostaje to, czy z takim pytaniem do organu UE się zwróci. W tej sprawie zdaniem Sądu była możliwość wydania rozstrzygnięcia, jak i ustosunkowania się do argumentów obu stron, bez posiłkowania się orzeczeniem organu unijnego.

Do czasu zamknięcia rozprawy stanowiska stron nie uległy zmianie.

Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 21 marca 2022 r. pomiędzy Bankiem (...) S.A. z siedzibą w W. a P. B. została zawarta umowa pożyczki gotówkowej, na podstawie której bank udzielił pożyczkobiorcy pożyczki gotówkowej na warunkach określonych w niniejszej umowie (§ 2 ust. 1 umowy). Pożyczka była przeznaczona spłatę kredytów P. B. w innych bankach i miała być przekazana na rachunki wskazane w § 1 umowy: 1) kwota 53.714,00 zł na rachunek (...) w banku (...), 2) kwota 14.705,00 zł na rachunek (...) w banku (...), 3) kwota 18.597,00 zł na rachunek (...) w banku (...), 4) kwota 2.884zł na rachunek (...) w (...) Bank (...) S.A. (§ 1). W § 2 ust. 2–18 określono warunki pożyczki i sposób spłaty: 1) całkowita kwota pożyczki wynosiła 89.900,00 zł, przy czym zaznaczono, że jest to suma wszystkich środków pieniężnych, które bank udostępnia pożyczkobiorcy na podstawie umowy w sposób określony w § 1, bez kredytowanych kosztów pożyczki (§ 2 ust. 2) ; 2) całkowity koszt pożyczki określono na kwotę 52.067,40 zł, przy czym wyjaśniono, że są to wszystkie koszty, które pożyczkobiorca zobowiązany jest ponieść, a które obejmują: prowizję, sumę wszystkich opłat operacyjnych i odsetki za cały okres obowiązywania umowy, wyliczone według oprocentowania pożyczki właściwego dla pierwszego okresu odsetkowego wskazanego w § 2 ust. 5 (§ 2 ust. 3); 3) całkowita kwota do zapłaty przez pożyczkobiorcę wynosiła 141.967,40 zł, przy czym wyjaśniono, że jest to suma całkowitego kosztu pożyczki i całkowitej kwoty pożyczki (§ 2 ust. 4). Oprocentowanie pożyczki było zmienne i wynosiło w pierwszym okresie odsetkowym 7,5% w stosunku rocznym, przy czym wyjaśniono, że stanowi ono sumę wskaźnika WIBOR 3M obowiązującego w banku w pierwszym okresie odsetkowym oraz stałej marży banku w wysokości 3,13 punktów procentowych z zastrzeżeniem § 3 ust. 4. Wskaźnik referencyjny WIBOR zdefiniowano jako stopę oprocentowania kredytów w złotych polskich na polskim rynku międzybankowym, zaś WIBOR 3M jest wskaźnikiem referencyjnym zdefiniowanym w rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr (...) z dnia 08 czerwca 2016 r. w sprawie indeksów stosowanych jako wskaźniki referencyjne w instrumentach finansowych i umowach finansowych lub do pomiaru wyników funduszy inwestycyjnych i zmieniające dyrektywę (...) i (...) oraz rozporządzenie UE nr (...). Zaznaczono, że zasady określania i zmiany wskaźnika referencyjnego WIBOR 3M obowiązujące w banku zostały opisane w § 3 (§ 2 ust. 5). Rzeczywistą roczną stopę oprocentowania (RRSO) określono w wysokości 10,4%, zaznaczając, że do wyliczenia RRSO oraz całkowitej kwoty do zapłaty przyjęto następujące założenia: 1) oprocentowanie pożyczki wskazane w § 2 ust. 5 nie ulega zmianie w całym okresie kredytowania; 2) umowa będzie obowiązywać przez czas, na który została zawarta, aż bank i pożyczkobiorca wypełnią zobowiązania z niej wynikające terminowo, 3) data płatności pierwszej raty przypada na miesiąc po wypłacie pożyczki, 4) kwoty wypłacone i spłacane przez strony umowy o pożyczkę nie muszą być równe ani nie muszą być płacone w równych odstępach czasu, 5) datą początkową będzie data pierwszej wypłaty pożyczki, 6) odstępy czasu między datami używanymi w obliczeniach wyrażone będą w latach lub w ułamkach roku, przy czym rok liczy 365 dni, a w przypadku lat przestępnych 366 dni, 52 tygodnie lub dwanaście równych miesięcy. Przyjmuje się, że równy miesiąc ma 30,41666 dni. Wynik obliczeń podaje się z dokładnością do co najmniej jednego miejsca po przecinku, przy czym jeżeli cyfra występująca po wybranym przez obliczającego miejsca po przecinku jest mniejsza niż 5, cyfrę tę pomija się, gdy zaś większa albo równa 5, cyfrę poprzedzającą zwiększa się o 1 (§ 2 ust. 6). W związku z udzieleniem pożyczki bank naliczał i pobierał prowizję w wysokości 9.889,00 zł, przy czym zaznaczono, że prowizja jest kredytowana przez bank i wchodzi w skład wypłaconej kwoty pożyczki oraz całkowitego kosztu pożyczki (§ 2 ust. 7). Wypłacona kwota pożyczki wynosiła 99.789,00 zł, przy czym zaznaczono, że jest to suma wszystkich środków pieniężnych wypłaconych na podstawie umowy, razem z kredytowanymi kosztami pożyczki, tj. prowizją oraz składką za ubezpieczenie (§ 2 ust. 8). Pożyczka miała być spłacona w 120 miesięcznych ratach, kwota miesięcznej raty wynosiła 1.183,00 zł i była obliczona przy założeniu oprocentowania pożyczki wskazanego w § 2 ust. 5, w tym opłaty operacyjnej wynoszące 0 zł, a termin spłaty pierwszej raty przypadał na dzień 15 kwietnia 2022 r. (§ 2 ust. 9, 10 i 11). Wysokość odsetek dziennych naliczanych od całkowitej kwoty pożyczki udostępnionej pożyczkobiorcy wynosiła 18,73 zł (§ 2 ust. 12). Termin spłat kolejnych rat (wpływ środków na rachunek pożyczki) przypadał 15. dnia każdego miesiąca, a termin spłaty ostatniej raty na dzień 15 marca 2032 r. (§ 2 ust. 13 i 14). Umowa obowiązywała na czas określony do dnia 15 marca 2032 r. (data spłaty ostatniej raty) z zastrzeżeniem, że wpływ do banku wszystkich należności wynikających z umowy będzie stanowić skuteczne zwolnienie pożyczkobiorcy z obowiązków i zobowiązań wynikających z umowy. W § 3 umowy uregulowano kwestie związane z oprocentowaniem pożyczki, opłatami, prowizjami i kosztami. Bank naliczał odsetki od wypłaconej kwoty pożyczki metodą malejącego kapitału, tj. od kapitału pozostałego do spłaty, zgodnie ze stanem aktualnego zadłużenia z tytułu pożyczki, przy czym zaczynał naliczać odsetki od daty udostępnienia przez bank środków z tytułu pożyczki oraz naliczał odsetki do dnia poprzedzającego całkowitą spłatę pożyczki (§ 3 ust. 1–3). Wskaźnikiem referencyjnym WIBOR 3M obowiązującym w banku w pierwszym okresie odsetkowym była stawka ogłoszona na dwa dni robocze przed dniem podjęcia decyzji kredytowej. Zaznaczono, że obowiązując w banku wskaźnik WIBOR 3M nie może mieć wartości ujemnych. Jeżeli w dniu, w którym ustalany był obowiązujący w banku wskaźnik referencyjny WIBOR 3M, miał on wartość ujemną, wówczas obowiązujący w banku wskaźnik WIBOR 3M wynosił 0%. Wskaźnik referencyjnym WIBOR 3M na każdy kolejny okres odsetkowy ustalany był na 2 dni robocze przed rozpoczęciem każdego nowego okresu odsetkowego. Z zastrzeżeniem § 3 ust. 5 pierwszy okres odsetkowy kończył się po 2 miesiącach, licząc od terminu spłaty pierwszej raty pożyczki, a każdy kolejny okres odsetkowy miał trwać 3 miesiące aż do całkowitej spłaty pożyczki, przy czym każdy kolejny okres odsetkowy rozpoczynał się w dniu wskazanym w umowie jako termin płatności raty pożyczki, a kończył się z upływem 3 miesięcy, w dniu poprzedzającym dzień, która datą odpowiadał pierwszemu dniowi okresu odsetkowego (§ 3 ust. 4). WE przypadku zmiany określonego w § 2 ust. 13 terminu spłaty kolejnych rat odpowiedniemu skróceniu lub wydłużeniu ulegał okres odsetkowy, w którym nastąpiła zmiana, zaś każdy kolejny okres odsetkowy rozpoczynał się w nowo ustalonym dniu płatności raty. Maksymalne oprocentowanie kredytu określone przepisami prawa nie mogło być wyższe niż dwukrotność sumy stopy referencyjnej Narodowego Banku Polskiego i 3,5 punktów procentowych (dwukrotność odsetek ustawowych). W przypadku zmiany oprocentowania pożyczki, będącej wynikiem zmiany przewidzianej prawem wysokości odsetek maksymalnych bank miał poinformować pożyczkobiorcę o tej zmianie niezwłocznie po jej dokonaniu w sposób określony w § 3 ust. 11 (§ 3 ust. 6). Zmiana wskaźnika referencyjnego WIBOR 3M (lub innego wskaźnika przyjętego w celu jego zastąpienia, o którym mowa w § 3 ust. 57–60 lub wskaźnika po istotnej zmianie, o którym mowa w § 3 ust. 63) nie stanowiła zmiany warunków umowy, ale zmiana tych wskaźników wpływała na wysokość oprocentowania pożyczki, a tym samym na wysokość miesięcznej raty kapitałowo–odsetkowej pożyczki (§ 3 ust. 7). O zmianie oprocentowania pożyczki z uwagi na zmianę wskaźnika referencyjnego WIBOR 3M (lub innego wskaźnika przyjętego w celu jego zastąpienia, o którym mowa w § 3 ust. 57–60 lub wskaźnika po istotnej zmianie, o którym mowa w § 3 ust. 63) bank miał zawiadomić w sposób określony w § 3 ust. 11 (§ 3 ust. 8). Bank informował, że korzystanie z pożyczki o zmiennej stopie oprocentowania niesie ze sobą ryzyko wzrostu kosztów obsługi pożyczki w okresie obowiązywania umowy (§ 3 ust. 10). Bank miał zawiadomić pożyczkobiorcę o wysokości oprocentowania pożyczki, wysokości rat w pierwszym okresie odsetkowym oraz w każdym następnym okresie odsetkowym w przypadku zmiany tych wartości. Zawiadamiał o tym na piśmie lub drogą elektroniczną (§ 3 ust. 11). Z zastrzeżeniem § 3 ust. 4, 6–7 i 10 pożyczkobiorca dokonywał spłaty pożyczki w równych miesięcznych ratach kapitałowo–odsetkowych (§ 3 ust. 12). Z tytułu udzielonej pożyczki bank naliczał odsetki według stopy oprocentowania pożyczki ustalonej zgodnie z § 2 ust. 5 oraz § ust. 4 z uwzględnieniem wysokości odsetek maksymalnych określonych zgodnie z powszechnie obowiązującymi przepisami prawa, w okresach miesięcznych, liczonymi przy założeniu, że rok ma 360 dni, a miesiąc 30 dni (§ 3 ust. 13). Bank mógł naliczać i pobierać od pożyczkobiorcy opłaty i prowizje wskazane w umowie, a wysokość opłat i prowizji została określona w przepisami 6 umowy (§ 3 ust.15). Bank miał prawo do powiększenia kwoty najbliższej raty o wszelkie opłaty naliczone zgodnie z przepisami 3 ust. 15 i przepisami 6 umowy. Z tytułu zaległości w spłacie pożyczki bankowi należały się do dnia spłaty zadłużenia odsetki umowne za opóźnienie w wysokości równej dwukrotności sumy stopy referencyjnej Narodowego Banku Polskiego i 5,5 punktów procentowych (dwukrotność ustawowych odsetek za opóźnienie). Na dzień zawarcia umowy odsetki za opóźnienie wynoszą 18% rocznie. W przypadku zmiany stopy referencyjnej Narodowego Banku Polskiego, będącej wynikiem zmiany przewidzianej prawem bank miał poinformować pożyczkobiorcę o tej zmianie niezwłocznie na piśmie lub drogą elektroniczną (§ 3 ust. 18). Ostatnia rata mogła być ratą wyrównującą, obejmująca ratę kapitałową, ratę odsetkową oraz niezapłacone w terminie odsetki i opłaty. O wysokości raty wyrównującej bank zawiadamiał pożyczkodawcę na piśmie lub drogą elektroniczną przed terminem jej płatności (§ 3 ust. 19). Bank zastrzegł sobie następującą kolejność zaliczania spłacanych rat pożyczki na poczet swoich należności z tytułu udzielonej pożyczki: 1) należne opłaty i prowizje, 2) odsetki za opóźnienie, 3) należne odsetki kapitałowe, 4) kapitał pozostały do spłaty (§ 3 ust. 23). Pożyczkobiorca miał prawo do wcześniejszej spłaty części lub całości pożyczki, przy czym dokonanie przedterminowej spłaty nie wymagało kontaktu z bankiem i podpisania aneksu do umowy. Dokonanie przedterminowej częściowej spłaty nie wymagało kontaktu z bankiem i: 1) powodowało naliczenie odsetek w bieżącym okresie odsetkowym od kapitału pozostałego do spłaty po dokonaniu częściowej spłaty pożyczki, 2) nie powodowało zmiany wysokości raty kapitałowo–odsetkowej w bieżącym okresie odsetkowym (zmiana wysokości raty miała nastąpić wraz ze zmianą okresu odsetkowego), 3) w przypadku spłaty kwoty nieprzekraczającej najbliższej wymaganej do spłaty raty kapitałowo‑odsetkowej nie zwalniało pożyczkobiorcy od spłaty raty w bieżącym okresie rozliczeniowym, 4) w przypadku spłaty kwoty przekraczającej najbliższą wymaganą do spłaty ratę kapitałowo‑odsetkową zwalniało pożyczkobiorcę od spłaty raty w najbliższym okresie rozliczeniowym, ale nie zwalniało od spłaty rat w kolejnych okresach rozliczeniowych pożyczki – raty miały być płatne w dotychczasowych terminach, 5) nie wymagało podpisania aneksu do umowy, 6) nie skracało okresu kredytowania; skrócenie tego okresu stanowiło odrębną czynność i było możliwe na wniosek pożyczkobiorcy za zgodą banku i nie wymagało zawarcia aneksu do umowy. W przypadku wcześniejszej spłaty pożyczki pożyczkobiorca nie był zobowiązany do zapłaty odsetek od kwoty wcześniej spłaconej za okres pozostały do końca trwania umowy (§ 3 ust. 24–26). Pożyczkobiorca miał prawo wypowiedzieć umowę w każdym czasie z zachowaniem 30–dniowego terminu wypowiedzenia. W przypadku niedotrzymania przez pożyczkobiorcę warunków udzielenia pożyczki albo w razie utraty przez pożyczkobiorcę zdolności kredytowej bank mógł wypowiedzieć umowę pożyczki z zachowaniem 30‑dniowego okresu wypowiedzenia. Jeżeli pożyczkobiorca nie spłacił swoich zobowiązań wobec banku w terminie wskazanym w wypowiedzeniu całkowita kwota pożyczki powiększona o należne odsetki i opłaty stawała się wymagalna (§ 3 ust. 28–30). W terminie 14 dni od dokonania spłaty pożyczki bank miał rozliczyć się z pożyczkobiorcą. Do chwili spłaty zadłużenia wobec banku, również po wygaśnięciu umowy, bankowi przysługiwały odsetki za opóźnienie od należnych, a niespłaconych w terminie należności wynikających z umowy w wysokości umownych odsetek za określonej w § 3 ust. 18 umowy (§ 3 ust. 32–33). Bank był uprawniony do zmiany opłat wskazanych w § 6 albo wprowadzenia nowych opłat w ciągu 6 miesięcy od wystąpienia którejkolwiek z niżej wymienionych okoliczności: 1) wprowadzenia nowych lub zmiany zakresu dotychczas świadczonych usług w celu należytego wykonywania umowy, zgodnie z zasadami określonymi w umowie, przy czym zmiany opłat miały dotyczyć wyłącznie wprowadzanych lub zmienianych usług, 2) zmiany bądź wprowadzenia nowych przepisów prawa, rekomendacji, zaleceń lub wytycznych organów nadzoru odnoszących się do wykonywania umowy w zakresie opłat lub prowizji pobieranych na rzecz organów administracji państwowej, samorządowej i sądów lub w zakresie nowych czynności lub nowej formy czynności wykonywanych przez bank, 3) wzrostu faktycznych kosztów ponoszonych przez bank w związku ze świadczeniem usługi na podstawie umowy lub wzrostu pracochłonności takiej usługi, 4) wystąpienia inflacji (wzrostu cen towarów i usług konsumpcyjnych) w wysokości co najmniej 2% za poprzedni miesiąc kalendarzowy, liczonej rok do roku, publikowanej przez Główny Urząd Statystyczny. Przy czym określona w § 3 ust. 41 zmiana opłat określonych w § 6 nie mogła: 1) prowadzić do wzrostu wysokości opłaty o więcej niż 200% w stosunku do dotychczasowej wysokości, 2) być dokonywana częściej niż raz na kwartał. Ograniczenie określone w § 3 ust. 42 pkt 1 umowy nie dotyczyło przypadków: 1) wprowadzenia nowej opłaty, 2) gdy dotychczasowa opłata wynosiła 0 zł. Bank był uprawniony do zniesienia lub obniżenia opłat określonych w umowie. Bank miał niezwłocznie poinformować pożyczkobiorcę o każdej zmianie wskazanej w ust. 41 najpóźniej na 2 miesiące przed datą jej wejścia w życie. Bank miał przesłać niezwłocznie na ostatni wskazany przez pożyczkobiorcę adres do korespondencji lub główny adres poczty elektronicznej zmienione postanowienia umowy. W przypadku niezaakceptowania zmian pożyczkobiorca miał prawo do wypowiedzenia umowy, informując o tym bank w formie pisemnej w terminie 14 dni od dnia doręczenia zawiadomienia o danej zmianie, z zachowaniem 30‑dniowego okresu wypowiedzenia. Z chwilą rozwiązania umowy wszystkie roszczenia banku wynikające z umowy stawały się wymagalne. W przypadku nieskorzystania z prawa do wypowiedzenia zmianę tę uważano za zaakceptowaną przez pożyczkobiorcę i wiążąca strony od dnia wejścia w życie zmienionych postanowień umowy (§ 3 ust. 41–45). W § 5 ust. 1–3 umowy uregulowano kwestie związane z prawem do odstąpienia od niej: prawo odstąpienia od umowy przysługiwało pożyczkobiorcy w terminie 14 dni od jej zawarcia, przy czym termin był zachowany, jeżeli pożyczkobiorca wysłał lub dostarczył bankowi przed upływem tego terminu oświadczenie o odstąpieniu od umowy. Oświadczenie mogło mieć formę wskazaną we wzorze wręczonym pożyczkobiorcy przy zawarciu umowy. Niezwłocznie, jednak nie później niż w ciągu 30 dni od daty złożenia oświadczenia o odstąpieniu od umowy, pożyczkobiorca miał zwrócić bankowi całkowitą kwotę pożyczki wskazaną w § 2 ust. 2, na rachunek banku określony w § 2 ust. 18 wraz z odsetkami dziennymi za każdy dzień w okresie od dnia udostępnienia pożyczki do dnia spłaty całkowitej kwoty pożyczki. Wysokość odsetek dziennych określono w § 2 ust. 12 umowy. W § 6 umowy określono wysokość opłat i prowizji: 1) prowizja naliczana od całkowitej kwoty pożyczki udostępnionej pożyczkobiorcy – nie więcej niż 20%, 2) opłata za każdorazową zmianę wysokości, liczby lub terminu spłaty rat pożyczki, wymagana wraz z kolejną ratą pożyczki – 50,00 zł, 3) opłata za wystawienie zaświadczeń związanych z rachunkiem pożyczki lub wygaśnięciem umowy pożyczki, kopii dokumentów dotyczących dokonanych transakcji – 35,00 zł, 4) opłata operacyjna za obsługę pożyczki, uwzględniona w kwocie miesięcznej raty – nie więcej niż 40,00 zł. W § 7 ust. 6 pożyczkobiorca oświadczył, że 1) otrzymał od banku informacje niezbędne do podjęcia decyzji w zakresie zaciąganego zobowiązania kredytowego, 2) uzyskał od banku wyjaśnienia dotyczące zgłaszanych wątpliwości, 3) ma świadomość ryzyka związanego z zaciąganym zobowiązaniem kredytowym, w tym ryzyka związanego ze zmienną stopą procentową ( dowód: umowa pożyczki gotówkowej – k. 16–19).

W okresie od dnia 07 kwietnia 2022 r. (data spłaty pierwszej raty kapitałowo–odsetkowej) do dnia 09 stycznia 2023 r. P. B. uiścił na rzecz Banku (...) S.A. z siedzibą w W. kwotę 12.774,00 zł tytułem rat kapitałowo-odsetkowych, w tym 5.532,82 zł tytułem rat kapitałowych i 7.241,18 zł tytułem rat odsetkowych. Po uiszczeniu raty kapitałowo-odsetkowej w dniu 09 stycznia 2023 r. kwota kapitału pozostałego do spłaty wynosiła 94.256,18 zł ( dowód: zaświadczenie Banku (...) S.A. – k. 20).

W dniu 09 stycznia 2023 r. za pośrednictwem platformy A. pomiędzy (...) sp. z o.o. z siedzibą w L., reprezentowaną przez K. D. (1), jako cesjonariuszem a P. B. jako cedentem została zawarta umowa przelewu wierzytelności nr (...), na mocy której cedent przelał na rzecz cesjonariusza wszelkie wierzytelności pieniężne obecne i przyszłe wraz z wszystkimi przynależnymi do wierzytelności prawami (m.in. odsetki za zwłokę i opóźnienie) wynikające z umowy kredytu konsumenckiego nr (...) z dnia 21 marca 2022 r., wobec Banku (...) S.A. z siedzibą w W., przy czym umowa, o której mowa w zdaniu poprzedzającym stanowiła załącznik nr 1 do niniejszej umowy. Wierzytelność obejmowała w szczególności wierzytelności istniejące i przyszłe wynikające z zastosowania tzw. sankcji kredytu darmowego na podstawie art. 45 ustawy o kredycie konsumenckim, wierzytelności o zwrot wszelkich nienależnie pobranych kosztów i opłat, wierzytelności powstałe w związku z zastosowaniem przez dłużnika abuzywnych postanowień umownych, np. zbyt wysokich pozaodsetkowych kosztów kredytu, w tym prowizji, wierzytelności o zwrot kosztów kredytu w związku z wcześniejszą spłatą kredytu (§ 1 ust. 1–2 umowy). Zgodnie z § 3 ust. 1–6 umowy cesjonariusz zobowiązał się do przekazania cedentowi 40% wyegzekwowanego od dłużnika świadczenia obejmującego należność główną w terminie 14 dni od zaksięgowania środków na koncie cesjonariusza. Wynagrodzenie cesjonariusza wynosi 60% od wyegzekwowanego świadczenia od dłużnika. Wszelkie opłaty i koszty konieczne do wyegzekwowania wierzytelności od dłużnika ponosi cesjonariusz. Wszelkie zasądzone koszty procesu, w tym koszty zastępstwa procesowego oraz odsetki od należności głównej, przypadają cesjonariuszowi. W przypadku braku możliwości skutecznego wyegzekwowania nabytej przez cesjonariusza wierzytelności w całości lub części wierzytelność będąca przedmiotem niniejszej umowy zostaje przeniesiona w całości lub w części z cesjonariusza na cedenta (tzw. przelew zwrotny wierzytelności), zaś niniejsza umowa wygasa. W przypadku skierowania przez cesjonariusza sprawy na drogę sądową cesjonariusz zobowiązany będzie do uiszczenia opłaty sądowej od pozwu, a także pokrycia wszelkich niezbędnych kosztów procesu. W § 4 umowy strony zgodnie postanowiły, że obowiązek zawiadomienia dłużnika o niniejszej umowie przelewu wierzytelności ciąży na cesjonariuszu, przy czym do zawiadomienia cesjonariusz miał załączyć oświadczenie cedenta potwierdzające dokonanie przelewu wierzytelności. Umowa została podpisana za pośrednictwem platformy A. w dniu 09 stycznia 2023 r. przez P. B. o godzinie 14:49, a przez K. D. (2) reprezentującego (...) sp. z o.o., o godzinie 15:57 ( dowód: umowa przelewu wierzytelności nr (...) – k. 22–23; oświadczenie – zawiadomienie o przelewie wierzytelności – k. 24; wniosek P. B. o wydanie dokumentów i udzielenie informacji – k. 28; karta podpisów A. – k. 29; zaświadczenie o realizacji usługi identyfikacji danych – k. 30–31).

W dniu 09 stycznia 2023 r. P. B. za pośrednictwem usługi identyfikacji danych (...) Bank udzielił (...) sp.z o.o pełnomocnictwa do: 1) uzyskiwania od Banku (...) S.A. z siedzibą w W. wszelkich informacji i dokumentów związanych z umową kredytu konsumenckiego nr (...) z dnia 21 marca 2022 r., 2) złożenia oświadczenia w odniesieniu do ww. umowy wynikającego z art. 45 ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim, przewidującego tzw. sankcję kredytu darmowego oraz do dalszego posługiwania się nim, w szczególności poprzez przesłanie złożonego oświadczenia do banku ( dowód: pełnomocnictwo – k. 25; zaświadczenie o realizacji usługi identyfikacji danych – k. 30–31).

Pismem z dnia 20 lutego 2023 r. pełnomocnik (...) sp. z o.o. z siedzibą w L. złożył Bankowi (...) S.A. z siedzibą w W. reklamację wraz z oświadczeniem o skorzystaniu z sankcji kredytu darmowego. Pełnomocnik powołał się na udzielone przez kredytobiorcę P. B. pełnomocnictwo wraz z prawem do udzielania dalszych pełnomocnictw, które uprawniało (...) sp. z o.o. do złożenia oświadczenia w trybie art. 45 ustawy o kredycie konsumenckim. Umowie kredytu konsumenckiego nr (...) z dnia 21 marca 2022 r. zarzucono naruszenie art. 30 ust. 1 pkt 7 i 10 ww. ustawy. Jednocześnie wezwano bank do zapłaty kwoty 17.130,18 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie w terminie 30 dni od otrzymania niniejszego wezwania, zaznaczając, że ww. kwota obejmuje prowizję w wysokości 9.889,00 zł oraz kwotę uiszczonych dotychczas odsetek na dzień 09 stycznia 2023 r. w wysokości 7.241,18 zł. Korespondencję doręczono bankowi w dniu 24 lutego 2024 r. ( dowód: reklamacja – k. 33–34; potwierdzenie nadania – k. 35; wydruk z portalu Poczty Polskiej S.A. – k. 36).

Pismem z dnia 01 marca 2023 r. Bank (...) S.A. z siedzibą w W. powiadomił pełnomocnika (...) sp. z o.o. z siedzibą w L. o negatywnym rozpatrzeniu reklamacji, wskazując, że nie znajduje podstaw do przyjęcia oświadczenia, wypłaty odsetek i pozostałych kosztów ( dowód: pismo z dnia 01 marca 2023 r. – k. 37).

Decyzją nr (...) z dnia 16 lipca 2014 r. Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów nałożył na Bank (...) S.A. z siedzibą w W. obowiązek zaniechania stosowania zakazanej praktyki naruszającej zbiorowe interesy konsumentów poprzez ujmowanie i prezentowanie kosztów kredytu konsumenckiego w formularzach dotyczących kredytu konsumenckiego oraz w umowach o kredyt konsumencki jedynie w całkowitym koszcie kredytu, a nie zarówno w całkowitym koszcie kredytu , jak i całkowitej kwocie kredytu. Ponadto umorzono jako bezprzedmiotowe postępowanie wszczęte w związku z podejrzeniem, że przedsiębiorca ten stosuje określoną w art. 24 ust. 2 pkt 3 w związku z art. 24 ust. 1 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów praktykę naruszającą zbiorowe interesy konsumentów, polegającą na wprowadzeniu w błąd, w związku z zawieraniem umów o kredyt konsumencki, co do wysokości rzeczywistej rocznej stopy oprocentowania poprzez prezentowanie informacji o jej wysokości wyliczonej przy błędnym założeniu, że kredytowane koszty kredytu powinny zostać uwzględnione w kwocie wypłaty kredytu, o której mowa w pkt 2 załącznika nr 4 do ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim. W uzasadnieniu wskazano, że bank prawidłowo określa wysokość RRSO, ponieważ nie wlicza do kwoty wypłaty kredytowanych kosztów kredytu. Bank po stronie wypłaty uwzględnia kwotę pomniejszoną o wartość kredytowanych kosztów, natomiast po stronie spłaty uwzględnia raty kapitałowe, raty odsetkowe oraz inne opłaty, w tym koszty kredytowane ( dowód: decyzja (...) z uzasadnieniem – k. 68–96).

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie całokształtu materiału dowodowego zgromadzonego w aktach sprawy załączonego przez obie strony postępowania, w granicach podniesionych przez strony twierdzeń i faktów istotnych dla rozstrzygnięcia (art. 227 k.p.c.). Dokonując powyższych ustaleń, Sąd oparł się na dowodach w postaci dokumentów i kopii dokumentów złożonych do akt sprawy, które miały charakter dokumentów prywatnych w rozumieniu art. 245 k.p.c. Ich prawdziwość i autentyczność nie była kwestionowana przez strony, a Sąd nie miał podstaw, by czynić to z urzędu.

W tym miejscu Sąd zaznacza, że spór pomiędzy stronami w niniejszej sprawie miał zasadniczo charakter prawny, dotyczył bowiem możliwości zastosowania sankcji kredytu darmowego z art. 45 ustawy o kredycie konsumenckim i oceny zawartej przez pozwanego z poprzednikiem prawnym powoda umowy o kredyt gotówkowy pod kątem ewentualnych naruszeń art. 30 tej ustawy.

Wnioski dowodowe stron sprowadzały się do przeprowadzenia dowodu z dokumentów i kopii dokumentów załączonych do akt sprawy, strony nie złożyły wniosków o wysłuchanie stron na rozprawie. Stąd zachodziły przesłanki do rozpoznania sprawy w trybie art. 148 ¹ § 1 k.p.c.

Sąd Rejonowy zważył, co następuje:

Powództwo nie zasługiwało na uwzględnienie.

W niniejszej sprawie powód (...) sp. z o.o. z siedzibą w L. domagał się od pozwanego Banku (...) S.A. z siedzibą w W. zapłaty kwoty 7.834,52 zł tytułem sankcji kredytu darmowego, o jakiej mowa w art. 45 ustawy o kredycie konsumenckim (t.j. Dz.U. 2023, poz. 1028; dalej: u.k.k.). Pozwany wniósł o oddalenie powództwa w całości, podnosząc, że w niniejszej sprawie nie ma podstaw do zastosowania sankcji kredytu darmowego, która ma charakter wyjątkowy i powinna być stosowana jedynie w sytuacjach, gdy pojawia się element nieuczciwego działania kredytodawcy wobec kredytobiorcy. Pozwany nie kwestionował legitymacji procesowej czynnej po stronie powoda ani nie podnosił zarzut nieskuteczności złożenia oświadczenia o skorzystaniu z sankcji kredytu darmowego z uwagi na upływ terminu do jego złożenia.

Legitymację procesową do wniesienia niniejszego powództwa Sąd wywiódł z art. 509 § 1 i 2 k.c. Zgodnie z tymi przepisami wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią (przelew), chyba że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania, a wraz z wierzytelnością przechodzą na nabywcę wszelkie związane z nią prawa, w szczególności roszczenie o zaległe odsetki. W razie dokonania przelewu dochodzi do szczególnego następstwa prawnomaterialnego po stronie wierzyciela, przy czym wierzytelność przechodzi na nabywcę w niezmienionym stanie i zakresie. Zgodnie ze stanowiskiem Sądu Najwyższego celem i skutkiem przelewu jest przejście na nabywcę ogółu uprawnień przysługujących dotychczasowemu wierzycielowi, który zostaje wyłączony ze stosunku zobowiązaniowego, jaki go wiązał z dłużnikiem. W takim wypadku stosunek zobowiązaniowy nie ulega zmianie, zmienia się natomiast osoba uczestnicząca po stronie wierzyciela (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 6 grudnia 2006 r., sygn. akt III CSK 232/06, LEX nr (...)). Przepis art. 511 k.c. przewiduje wymóg formy pisemnej, jeżeli wierzytelność jest stwierdzona pismem. Co do zasady przedmiotem przelewu winna być wierzytelność istniejąca oraz dostatecznie zindywidualizowana, choćby przez oznaczenie stosunku zobowiązaniowego, z którego wynika, ale dopuszczalna jest również cesja wierzytelności przyszłych i jest to pogląd ugruntowany w orzecznictwie. W uchwale z dnia 19 września 1997 r. (sygn. akt III CZP 45/97, OSNC 1998, nr 2, poz. 22) Sąd Najwyższy wyraził pogląd, że sam charakter wierzytelności przyszłych nie wyklucza ich przelewu, a mają do nich zastosowanie ogólne reguły dotyczące przelewu wierzytelności. Ze względu na to, że wierzytelność przyszła może przejść na nabywcę dopiero z chwilą powstania, wymaganie to będzie spełnione, jeżeli umowa dotycząca przelewu wierzytelności przyszłej, będzie zawierała dane pozwalające ustalić w chwili zaistnienia określonej wierzytelności, że to właśnie ona była objęta zawartą wcześniej umową. W ocenie Sądu zawarta między powodem a P. B. umowa przelewu wierzytelności nr (...) z dnia 09 stycznia 2023 r. w sposób precyzyjny określono wierzytelność, umożliwiający jej zidentyfikowanie, w § 1 ust. 2 wskazano bowiem, że wierzytelność obejmuje w szczególności wierzytelności istniejące i przyszłe wynikające z zastosowania tzw. sankcji kredytu darmowego na podstawie art. 45 ustawy o kredycie konsumenckim. W umowie wskazano również cenę zbycia wierzytelności oraz sposób i termin jej uiszczenia. Należy również wskazać, że pozwany nie podniósł żadnych zarzutów dotyczących umowy przelewu wierzytelności.

W toku niniejszego postępowania strona pozwana nie kwestionowała sposobu zawarcia umowy cesji powierniczej, niemniej Sąd ubocznie wskazuje, że cedent i cesjonariusz skorzystali z usług firmy (...) sp. z o.o. z siedzibą w P.. Na stronie internetowej (...) Centrum (...) – systemu informatycznego Narodowego Banku Polskiego zbudowanego w celu realizacji zadań powierzonych NBP przez ministra właściwego do spraw informatyzacji zgodnie z ustawą z dnia 5 września 2016 r. o usługach zaufania oraz identyfikacji elektronicznej (t.j. Dz. U. 2021, poz. 1797) art. 11, znajduje się rejestr usług zaufania, do którego są wpisani dostawcy usług zaufania zgodnie z art. 3 przywołanej ustawy, usługi świadczone przez dostawców usług. Zgodnie z przedmiotowym rejestrem usług zaufania spółka (...) sp. z o.o. z siedzibą w P. świadczy usługi niekwalifikowane w rozumieniu art. 6 ww. ustawy: usługę składania podpisu elektronicznego oraz usługę obsługi podpisywania elektronicznego dokumentów poprzez platformę A.. Podmiot ten należało zatem zakwalifikować jako dostawcę niekwalifikowanych usług zaufania. Zgodnie z art. 78 ¹ k.c. do zachowania elektronicznej formy czynności prawnej wystarcza złożenie oświadczenia woli w postaci elektronicznej i opatrzenie go kwalifikowanym podpisem elektronicznym (§ 1). Oświadczenie woli złożone w formie elektronicznej jest równoważne z oświadczeniem woli złożonym w formie pisemnej (§ 2). Dla zachowania formy elektronicznej należy opatrzyć oświadczenie woli kwalifikowanym podpisem elektronicznym w znaczeniu Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr (...) z dnia 23 lipca 2014 r. w sprawie identyfikacji elektronicznej i usług zaufania w odniesieniu do transakcji elektronicznych na rynku wewnętrznym oraz uchylające dyrektywę (...)z dnia 23 lipca 2014 r. (Dz.U.UE, L, nr 257, s.73). Zgodnie z art. 3 pkt. 12 ww. rozporządzenia kwalifikowany podpis elektroniczny oznacza zaawansowany podpis elektroniczny, który jest składany za pomocą kwalifikowanego urządzenia do składania podpisu elektronicznego i który opiera się na kwalifikowanym certyfikacie podpisu elektronicznego. Kwalifikowany podpis elektroniczny ma skutek prawny równoważny podpisowi własnoręcznemu. Z tych przyczyn podpisy złożone przez cedenta i cesjonariusza pod umową i oświadczeniami przedłożonymi w celu skorzystania z sankcji kredytu darmowego spełniają wymogi kwalifikowanego podpisu elektronicznego.

W związku z powyższym w ocenie Sądu nie było podstaw do kwestionowania ważności i skuteczności umowy przelewu wierzytelności, a w konsekwencji do kwestionowania legitymacji procesowej powoda, przy czym jak już Sąd na wstępie zaznaczył, strona pozwana nie podnosiła żadnych zarzutów w tym zakresie.

Podstawą prawną roszczeń powoda był art. 45 ustawy o kredycie konsumenckim, zgodnie z którym w przypadku naruszenia przez kredytodawcę art. 29 ust. 1, art. 30 ust. 1 pkt 1–8, 10, 11, 14–17, art. 31–33, art. 33a i art. 36a–36c konsument, po złożeniu kredytodawcy pisemnego oświadczenia, zwraca kredyt bez odsetek i innych kosztów kredytu należnych kredytodawcy w terminie i w sposób ustalony w umowie (ust. 1). Uprawnienie do złożenia oświadczenia, o którym mowa w ust. 1, wygasa po upływie roku od wykonania umowy.

W niniejszej sprawie termin do złożenia oświadczenia o skorzystaniu z sankcji kredytu darmowego nie był kwestią sporną. Umowa pożyczki gotówkowej została zawarta w dniu 21 marca 2022 r., zaś oświadczenie o skorzystaniu z sankcji kredytu darmowego zostało złożone w dniu 20 lutego 2023 r., zatem przed upływem roku od zawarcia umowy i udostępnienia kwoty pożyczki konsumentowi przez pozwany bank. W orzecznictwie można spotkać się za stanowiskiem, że roczny termin do złożenia oświadczenia w trybie art. 45 u.k.k. należałoby liczyć od momentu przekazania przez bank pożyczki konsumentowi, ze względu na to, że sformułowanie „wykonanie umowy”, o którym mowa w art. 45 ust. 5 u.k.k., należy rozumieć jako wywiązanie się ze swojego zobowiązania przez bank, co następuje w dniu przekazania kwoty pożyczki przez bank. Jest to jednak stanowisko mniejszościowe, bowiem w orzecznictwie przeważa pogląd, że roczny termin należy liczyć od dnia wykonania umowy przez obie strony, przy czym jest to najczęściej moment spłaty przez konsumenta ostatniej raty (wyrok Sądu Rejonowego dla Warszawy-Mokotowa w Warszawie z dnia 17 sierpnia 2022 r., sygn. akt XVI C 2870/21, LEX nr (...); wyrok Sądu Okręgowego w Kielcach z dnia 14 marca 2023 r., sygn. akt II Ca 98/23, LEX nr (...), wyrok Sądu Rejonowego w Człuchowie z dnia 13 czerwca 2023 r., sygn. akt I C 80/23, LEX nr(...). Sąd w obecnym tu składzie podziela pogląd, że roczny termin do złożenia oświadczenia o skorzystaniu z sankcji kredytu darmowego biegnie od momentu „wykonania umowy” przez obie strony, za czym przemawia cel wprowadzenia tej regulacji, którym było wzmocnienie ochrony konsumenta jako słabszej stronie w relacjach z przedsiębiorcami – bankami. Już językowa wykładnia tego przepisu wskazuje, że przez wykonanie umowy należy rozumieć wykonanie jej przez obie strony, a nie tylko przez kredytodawcę, umowa przecież obowiązuje nadal, dopóki kredytobiorca nie wywiąże się ze swoich zobowiązań i nie spełni świadczenia. Ponadto właśnie z uwagi na cel przyświecający wprowadzeniu tej regulacji i możliwości uruchomienia sankcji kredytu darmowego w sytuacji naruszenia obowiązków informacyjnych przez kredytodawcę, w odniesieniu do których duży nacisk kładzie się na konieczność klarowności, przejrzystości, zrozumiałości, należy wskazać, że gdyby ustawodawca chciał ograniczyć czasowo możliwość skorzystania przez konsumenta z przysługującego mu uprawnienia, wówczas znalazłoby to stosowne odzwierciedlenie w art. 45 ust. 5 u.k.k. W przepisie tym nie wskazano, że chodzi o wykonanie umowy przez jedną ze stron – kredytodawcę. Przez zwrot „wykonanie umowy” rozumie się jako wywiązanie się przez strony umowy ze wszystkich obowiązków ciążących na nich zgodnie z umową.

Przechodząc do omówienia zarzutów podniesionych przez powoda w odniesieniu do umowy pożyczki gotówkowej z dnia 21 marca 2022 r., należy na wstępie poczynić kilka uwag dotyczących samej ustawy o kredycie konsumenckim. Jej przepisy zostały wprowadzone do polskiego porządku prawnego w celu implementacji dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady nr (...) z dnia 23 kwietnia 2008 r. w sprawie umów o kredyt konsumencki oraz uchylającej dyrektywę Rady nr (...) (dalej: dyrektywa (...)). Przepisy unijne miały chronić konsumenta i zapewniać, z uwzględnieniem m.in. zasady proporcjonalności, pełną realizację praw konsumenta (a nie interesów osób trzecich) odpowiednio do przewidzianych rozwiązań prawnych, które powinny być dostosowane do konkretnego przypadku. Przepisy ustawy o kredycie konsumenckim nie mogą być odczytywane w oderwaniu od jednoznacznych nakazów dyrektywy (...), którą ustawa ta miała wdrażać. Porządek prawny w ramach ochrony konsumentów, konkurencji między kredytodawcami powinien być jak najbardziej jednolity, tak aby ewentualne różnice w porządkach krajowych nie stwarzały konsumentom ograniczeń w korzystaniu np. z kredytów transgranicznych, nie stwarzały przeszkód dla rynku wewnętrznego UE, nie zakłócały konkurencji i dostosowane były do nowych instrumentów kredytowych, na co wskazano w motywach dyrektywy (...) w punktach 1–5. W sposób szczególny dotyczy to sytuacji, gdzie w przepisach dyrektywy i ustawy implementującej mamy pewne różnice, w szczególności od zmiany ustawy o kredycie konsumenckim, m.in. w art. 5 pkt 7 i pkt 6a, które zostały wprowadzone odpowiednio ustawą z dnia 23 października 2013 r. o zmianie ustawy o nadzorze nad rynkiem finansowym oraz niektórych innych ustaw (art. 82 tej ustawy zmieniono pkt 7) oraz ustawą z dnia 05 sierpnia 2015 r. o zmianie ustawy o nadzorze nad rynkiem finansowych oraz niektórych innych ustaw (dodano pkt 6a w art. 5 u.k.k.). Definicje te mają istotne znaczenie na gruncie motywów 9 i 10 dyrektywy (...), gdzie zapisano, że „pełna harmonizacja jest niezbędna do zapewnienia wszystkim konsumentom we Wspólnocie wysokiego i równoważnego poziomu ochrony ich interesów i stworzenia prawdziwego rynku wewnętrznego. Dlatego państwa członkowskie nie powinny mieć możliwości utrzymywania ani wprowadzania przepisów krajowych innych niż ustanowione w niniejszej dyrektywie. Ograniczenia te jednak powinny mieć zastosowanie wyłącznie w zakresie, w jakim przepisy zostały zharmonizowane w niniejszej dyrektywie”. Definicje zawarte w niniejszej dyrektywie określają zakres harmonizacji. Obowiązki państw członkowskich związane z wprowadzeniem w życie przepisów niniejszej dyrektywy powinny zatem być ograniczone do takiego zakresu, jak wyznaczają te definicje.

Definicje zawiera art. 3 dyrektywy (...) w punktach od g) do l) i z uwagi na istotę sporu w niniejszej sprawie należy je przytoczyć w całości:

g) „całkowity koszt kredytu ponoszony przez konsumenta” oznacza wszystkie koszty, łącznie z odsetkami, prowizjami, podatkami oraz wszelkimi innymi opłatami, które konsument jest zobowiązany ponieść w związku z umową o kredyt, które to koszty znane są kredytodawcy, z wyjątkiem kosztów notarialnych; uwzględniane są tu także koszty usług dodatkowych związanych z umową o kredyt, w szczególności składki z tytułu ubezpieczenia, jeżeli, dodatkowo, zawarcie umowy dotyczącej usługi jest niezbędne do uzyskania kredytu lub do uzyskania go na oferowanych warunkach;

h) „całkowita kwota do zapłaty przez konsumenta” oznacza sumę całkowitej kwoty kredytu i całkowitego kosztu kredytu ponoszonego przez konsumenta;

i) „rzeczywista roczna stopa oprocentowania” oznacza całkowity koszt kredytu ponoszony przez konsumenta, wyrażony jako wartość procentowa całkowitej kwoty kredytu w stosunku rocznym, w odpowiednich przypadkach, wraz z kosztami, o których mowa w art. 19 ust. 2;

j) „stopa oprocentowania kredytu” oznacza stopę oprocentowania wyrażoną jako stałe lub zmienne oprocentowanie stosowane w stosunku rocznym do wypłaconej kwoty kredytu;

k) „stała stopa oprocentowania kredytu” oznacza, że kredytodawca i konsument uzgadniają w umowie o kredyt stosowanie jednej stopy oprocentowania kredytu przez cały okres obowiązywania umowy o kredyt lub kilku stóp oprocentowania kredytu w okresach będących częścią okresu obowiązywania umowy, wykorzystując przy tym stałą określoną wartość procentową. Jeżeli umowa o kredyt nie określa wszystkich stóp oprocentowania kredytu, stopa oprocentowania kredytu uznawana jest za stałą jedynie w odniesieniu do tych okresów będących częścią okresu obowiązywania umowy o kredyt, dla których stopy oprocentowania kredytu zostały określone wyłącznie przy wykorzystaniu stałej określonej wartości procentowej uzgodnionej przy zawarciu umowy o kredyt;

l) „całkowita kwota kredytu” oznacza maksymalną kwotę lub łączne kwoty udostępnione na podstawie umowy o kredyt.

Powyższymi definicjami jako kategorycznymi i jednoznacznymi Sąd tutejszy pozostaje związany w szczególności na gruncie art. 288 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej i wobec motywu 9, 10 dyrektywy (...) oraz nakreślonych w niej celów. Dotyczy to także właściwego odczytania aktów wdrażających tę dyrektywę.

Z treści art. 45 u.k.k. wynika, że sankcja kredytu darmowego stanowi co do zasady narządzie prawne umożliwiające konsumentowi spłatę kredytu bez odsetek i innych kosztów kredytu, które w przypadku, gdy umowa zostałaby skonstruowana poprawnie, byłyby należne kredytodawcy. Zatem celem sankcji kredytu darmowego jest pozbawienie kredytodawcy prawa do pobierania odsetek i innych opłat określonych w umowie z tytułu udzielonego kredytu za naruszenie obowiązków informacyjnych. Ustawa wskazuje wyraźnie, że sankcja kredytu darmowego odnosi się oprócz odsetek jedynie do kosztów należnych kredytodawcy. Opłatami należnymi za udzielony kredyt są koszty wchodzące w skład całkowitego kosztu kredytu. Sankcja ta w daleko idący sposób modyfikuje zatem treść stosunku prawnego łączącego kredytodawcę z konsumentem na niekorzyść tego pierwszego. Co do zasady zatem przepisy sankcjonujące dane postępowanie powinny być możliwie ściśle interpretowane, nie pozwalając na pojawienie się obszarów niepewności prawnej. Sankcja kredytu darmowego sprowadza się do pozbawienia kredytodawcy przychodów z tytułu określonego kredytu konsumenckiego, czyli utraty zarobku planowanego w ramach danej transakcji. W przypadku zastosowania sankcji kredytu darmowego kredytobiorca pozostaje zobowiązany jedynie – z pewnymi wyjątkami – do zwrotu kredytodawcy kapitału wykorzystanego kredytu. Z powyższego wywodu wynika zatem, że w przypadku kiedy zastosowanie znajdzie sankcja kredytu darmowego, bank w istocie traci wszelki zysk, jaki z tej transakcji chciał osiągnąć, bowiem „odzyskuje” od kredytobiorcy jedynie to, co sam mu dał, a zatem kapitał. Dlatego przypadki, kiedy taka sankcja miałaby zostać przez Sąd uwzględniona, powinny być interpretowane bardzo ściśle, z uwagi właśnie na daleko idące konsekwencje takiej procedury. Z powyższych względów ma rację pozwany, gdy wskazuje, że sankcja przewidziana w art. 45 u.k.k. powinna być stosowana w wyjątkowych sytuacjach, gdy mamy do czynienia z nieuczciwym działaniem kredytodawcy wobec kredytobiorcy–konsumenta.

Sankcja kredytu darmowego będzie miała zastosowanie w przypadku naruszenia przez kredytodawcę któregoś z przepisów wymienionych w art. 45 ust. 1 u.k.k., przy czym wystarczy naruszenie jednego z przepisów z katalogu wskazanego w tym przepisie, aby skorzystanie przez konsumenta z uprawnienia mu przyznanego przez ustawodawcę było skuteczne.

Należy również zauważyć, że zgodnie z art. 23 dyrektywy (...) państwa członkowskie ustanawiają przepisy dotyczące sankcji mających zastosowanie w przypadku naruszenia przepisów krajowych przyjętych zgodnie z niniejszą dyrektywą i podejmują wszelkie niezbędne działania w celu zapewnienia stosowania tych sankcji. Przewidziane sankcje muszą być skuteczne, proporcjonalne i odstraszające. Wykładając przepisy art. 45 u.k.k. w świetle zacytowanego art. 23 dyrektywy (...) – nakazującego proporcjonalność sankcji – należy wskazać, że skorzystanie z sankcji kredytu darmowego może być uprawnione jedynie w sytuacji, w której naruszenie któregokolwiek z przepisów wymienionych w art. 45 ust. 1 u.k.k. mogło mieć wpływ na decyzję konsumenta dotyczącą zawarcia umowy. W wyroku z dnia 09 listopada 2016 r. wydanego w sprawie o sygn. akt C–42/15 Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej stwierdził, że art. 23 dyrektywy (...) należy interpretować w ten sposób, że nie stoi on na przeszkodzie temu, by państwo członkowskie przewidziało w uregulowaniu krajowym, że w wypadku, gdy umowa o kredyt nie zawiera wszystkich elementów wymaganych w art. 10 ust. 2 tej dyrektywy, umowę tę uważa się za nieoprocentowaną i bezpłatną, o ile chodzi o element, którego brak może pozbawić konsumenta możliwości dokonania oceny zakresu ciążącego na nim zobowiązania.

Powód zarzucił naruszenie przez pozwany bank obowiązków informacyjnych wskazanych w art. 30 ust. 1 u.k.k. w wymienionych w tym przepisie w punktach 7 i 10 poprzez błędne określenie rzeczywistej rocznej stopy oprocentowania oraz całkowitej kwoty do zapłaty w związku z doliczeniem do całkowitego kosztu kredytu odsetek od kwoty niewypłaconej kredytobiorcy, jak również poprzez nieokreślenie w umowie kredytu warunków zmiany kosztów kredytu, w szczególności zastrzeżenie przez kredytodawcę na swoją rzecz jednostronnej i niejasnej zmiany oprocentowania, opłat i prowizji. Główny zarzut powoda sprowadzał się do nieuprawnionego naliczania odsetek od kredytowanych kosztów kredytu – w tym wypadku prowizji – co ma zniekształcać wartość rzeczywistej rocznej stopy oprocentowania kredytu podanej w umowie pożyczki gotówkowej z dnia 21 marca 2022 r., zaś według powoda odsetki umowne można pobierać wyłącznie od kwoty rzeczywiście udostępnionej/wypłaconej kredytobiorcy. W ocenie powoda podanie wskutek powyższej praktyki błędnego RRSO jest w istocie zaniechaniem podania w ogóle rzeczywistej rocznej stopy oprocentowania.

W tym miejscu należy podkreślić, że naruszenie przepisów powinno być na tyle poważne, żeby uniemożliwiało konsumentowi zweryfikowania zobowiązania, jakie wobec banku zaciąga w związku z zawarciem umowy o kredyt konsumencki. Jak zauważył Sąd Okręgowy w Warszawie w wyroku zapadłym w sprawie o sygn. akt XXVII Ca 3099/23 (niepubl.), a Sąd w orzekający w niniejszej sprawie pogląd ten podziela, przesłanki „naruszenia” nie spełniają wszystkie wadliwości umowy związane z przepisami wymienionymi w art. 45 ust. 1 u.k.k., a jedynie takie nieprawidłowości, które naruszają cel ochrony konsumenckiej i które uniemożliwiają konsumentowi upewnienie się co do treści zobowiązania.

Stosownie do treści art. 30 ust. 1 pkt 7 u.k.k. umowa o kredyt konsumencki powinna określać rzeczywistą roczną stopę oprocentowania oraz całkowitą kwotę do zapłaty przez konsumenta ustaloną w dniu zawarcia umowy o kredyt konsumencki wraz z podaniem wszystkich założeń przyjętych do jej obliczenia.

W ocenie powoda pozwany bank błędnie podał rzeczywistą roczną stopę oprocentowania oraz całkowitą kwotę do zapłaty z powodu doliczenia do całkowitego kosztu kredytu odsetek od kwoty niewypłaconej kredytobiorcy, tj. kredytowanej prowizji. Powód twierdzi, że odsetki umowne można pobierać wyłącznie od kwoty rzeczywiście udostępnionej kredytobiorcy (faktycznie wypłaconej), nie jest natomiast dopuszczalne pobieranie odsetek od kredytowanych kosztów kredytu. A ponieważ wskutek tego podano błędną wartość RRS, to oznacza, że w istocie zaniechano podania rzeczywistej rocznej stopy oprocentowania.

Powyższym twierdzeniom powoda przeczy treść przedmiotowej umowy pożyczki gotówkowej z dnia 21 marca 2022 r. W umowie podano wszystkie wymagane parametry kredytu: 1) całkowita kwota pożyczki (tj. suma wszystkich środków pieniężnych, które bank udostępnia pożyczkobiorcy na podstawie umowy w sposób określony w § 1, bez kredytowanych kosztów pożyczki) – 89.000,00 zł, 2) prowizja – 9.889,00 zł, przy czym wskazano, że prowizja jest kredytowana przez bank i wchodzi w skład wypłaconej kwoty pożyczki oraz całkowitego kosztu pożyczki, 3) całkowity koszt pożyczki – 52.067,40 zł, przy czym wyjaśniono, że są to wszystkie koszty, które pożyczkobiorca zobowiązany jest ponieść, na które składają się: prowizja, suma wszystkich opłat operacyjnych oraz odsetki za cały okres obowiązywania umowy, wyliczone według oprocentowania pożyczki właściwego dla pierwszego okresu odsetkowego wskazanego w § 2 ust. 5, 4) całkowita kwota do zapłaty – 141.967,40 zł, przy czym wyjaśniono, że jest to suma całkowitego kosztu pożyczki i całkowitej kwoty pożyczki 5) RRSO – 10,40%. Przy czym w tym miejscu umowy od razu wyjaśniono, jakie założenia przyjęto do wyliczenia RRSO i całkowitej kwoty do zapłaty: 1) oprocentowanie pożyczki wskazane w § 2 ust. 5 nie ulega zmianie w całym okresie kredytowania; 2) umowa będzie obowiązywać przez czas, na który została zawarta, aż bank i pożyczkobiorca wypełnią zobowiązania z niej wynikające terminowo, 3) data płatności pierwszej raty przypada na miesiąc po wypłacie pożyczki, 4) kwoty wypłacone i spłacane przez strony umowy o pożyczkę nie muszą być równe ani nie muszą być płacone w równych odstępach czasu, 5) datą początkową będzie data pierwszej wypłaty pożyczki, 6) odstępy czasu między datami używanymi w obliczeniach wyrażone będą w latach lub w ułamkach roku, przy czym rok liczy 365 dni, a w przypadku lat przestępnych 366 dni, 52 tygodnie lub dwanaście równych miesięcy. Przyjmuje się, że równy miesiąc ma 30,41666 dni. Wynik obliczeń podaje się z dokładnością do co najmniej jednego miejsca po przecinku, przy czym jeżeli cyfra występująca po wybranym przez obliczającego miejsca po przecinku jest mniejsza niż 5, cyfrę tę pomija się, gdy zaś większa albo równa 5, cyfrę poprzedzającą zwiększa się o 1. Ponadto w umowie w § 2 ust. 8 podano kwotę wypłaconej pożyczki – 99.789,00 zł, wyjaśniając, że jest to suma wszystkich środków pieniężnych wypłaconych na podstawie umowy, razem z kredytowanymi kosztami pożyczki, to jest prowizją oraz składką za ubezpieczenie. W umowie w § 2 ust. 5 wskazano, że oprocentowanie pożyczki jest zmienne i wynosi w pierwszym okresie odsetkowym 7,5% w stosunku rocznym, przy czym wyjaśniono, że stanowi ono sumę wskaźnika WIBOR 3M obowiązującego w banku w pierwszym okresie odsetkowym oraz stałej marży banku w wysokości 3,13 punktów procentowych z zastrzeżeniem § 3 ust. 4. Wskaźnik referencyjny WIBOR zdefiniowano jako stopę oprocentowania kredytów w złotych polskich na polskim rynku międzybankowym, zaś WIBOR 3M jest wskaźnikiem referencyjnym zdefiniowanym w rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr (...) z dnia 08 czerwca 2016 r. w sprawie indeksów stosowanych jako wskaźniki referencyjne w instrumentach finansowych i umowach finansowych lub do pomiaru wyników funduszy inwestycyjnych i zmieniające dyrektywę (...) i (...) oraz rozporządzenie UE nr (...) Zaznaczono, że zasady określania i zmiany wskaźnika referencyjnego WIBOR 3M obowiązujące w banku zostały opisane w § 3.

W świetle przywołanych powyżej postanowień umowy sformułowanych w § 2 nietrafny jest argument powoda, że w przedmiotowej umowie kredytu gotówkowego podano błędną wartość RRSO. Kredytodawca dopełnił obowiązku podania założeń przyjętych do ustalania RRSO, ponieważ w § 2 ust. 6 precyzyjnie przedstawił założenia przyjęte do obliczenia RRSO oraz całkowitej kwoty do zapłaty. Przy czym w umowie podano konkretne wartości: 1) całkowity koszt kredytu – 52.067,40 zł, 2) całkowita kwota do zapłaty – 141.967,40 zł, 3) RRSO – 10,40%.

W wyroku z dnia 21 marca 2024 r. w sprawie o sygnaturze C-714/22 S.R.G. przeciwko (...) B. (...) Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej wyraził stanowisko, że wskazanie w umowie o kredyt konsumencki RRSO, która nie odzwierciedla dokładnie wszystkich kosztów, o których mowa w art. 3 lit. g) dyrektywy (...), tj. odsetki, prowizje, podatki oraz wszelkie inne opłaty, które konsument jest zobowiązany ponieść w związku z umową o kredyt, jak również koszty usług dodatkowych związanych z umową o kredyt, w szczególności z tytułu ubezpieczenia, pozbawia konsumenta możliwości określenia zakresu jego zobowiązania w taki sam sposób, jak brak podania RRSO (pkt 55). W takim wypadku sankcją za niewskazanie RRSO obejmującej wszystkie koszty przewidziane w art. 3 lit. g) ww. dyrektywy umowę taką należy uważać za nieoprocentowaną i bez opłat (pkt 56). W realiach niniejszej sprawy sankcja ta nie znajduje jednak zastosowania, ponieważ zarówno w treści umowy wskazano wszystkie koszty, z uwzględnieniem których obliczono RRSO, jak również sposób tego wyliczenia.

Odnosząc się natomiast do zarzutu powoda, że w świetle obowiązujących przepisów nie można naliczać odsetek od kredytowanych kosztów kredytu, takich jak prowizja, Sąd zauważa, że nie ma żadnego przepisu ustawy, który zabraniałby pożyczkodawcy pobierania pozaodsetkowych kosztów pożyczki w taki sposób ani który nakazywałby mu naliczanie odsetek wyłącznie od całkowitej kwoty kredytu (por. wyroki Sądu Okręgowego w Warszawie z dnia 31 marca 2023 r., sygn. akt V Ca 3217/22, LEX nr (...)i z dnia 31 lipca 2023 r., sygn. akt V Ca 2068/23, LEX nr (...)). Ustawa o kredycie konsumenckim nie wyłącza możliwości ani kredytowania pozaodsetkowych kosztów kredytu (domagania się spłaty ich równowartości), ani pobierania od tych skredytowanych kosztów odsetek. Kredytobiorca korzysta w takiej sytuacji z kapitału kredytodawcy, który jednoznacznie uzależnił udzielenie pożyczki od pokrycia dodatkowych kosztów, a skoro kredytobiorca ich nie poniósł od razu, to dzięki ich skredytowaniu mógł w ogóle zawrzeć umowę pożyczki. Jeśli kredytobiorca wolał pokryć pozaodsetkowe koszty kredytu od razu, bez obowiązku zapłaty odsetek na rzecz kredytodawcy, miał zresztą taką możliwość. Umowa wyraźnie przewidywała możliwość jej wcześniejszej spłaty i wskazywała wysokość prowizji, zatem pożyczkobiorca mógł dokonać wcześniejszej spłaty, spłacając równowartość pozaodsetkowych kosztów w dniu otrzymania środków z kredytu, w ten sposób unikając odsetek od tych kosztów.

Tutejszy Sąd stoi na stanowisku, że dopuszczalne jest pobieranie przez bank oprocentowania od kredytowanych kosztów kredytu, w tym od prowizji. Kredytowaną prowizję należy w tym wypadku traktować jako kapitał, z którego korzysta konsument w tym sensie, iż nie jest zobowiązany do zapłaty prowizji jednorazowo, ale może rozłożyć jej spłatę na raty. Z tego względu pobieranie oprocentowania od prowizji nie stoi w sprzeczności z istotą odsetek kapitałowych, które zgodnie z przepisami Kodeksu cywilnego (art. 359 k.c.) stanowić mają wynagrodzenie za korzystanie z kapitału. Należy również zauważyć, iż pomimo powszechnej praktyki w tym względzie banków i innych firm udzielających pożyczek, praktyka taka nie została do tej pory zakwestionowana przez Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej. Ponadto pobierania odsetek od kredytowanych kosztów kredytu nie zakazują przepisy ustawy o kredycie konsumenckim. Aktualnie żaden przepis prawa nie zabrania pobierania odsetek od kredytowanych kosztów kredytu (por. wyrok Sądu Okręgowego w Warszawie z dnia 31 marca 2023 r., sygn. akt V Ca 3217/22, LEX nr (...)).

Odnosząc się do twierdzeń powoda, że niedopuszczalne jest pobieranie odsetek od kredytowanych kosztów kredytu, należy wskazać, że w orzecznictwie i doktrynie kwestia ta nie jest oceniana jednoznacznie i zajmowane są różne stanowiska: wyłączające tę możliwość lub opowiadające się za możliwością naliczania odsetek od kredytowanej prowizji, skoro zostaje ona udzielona w poczet kapitału pożyczki. Jak zauważył Sąd Okręgowy w Warszawie w wyroku z dnia 31 marca 2023 r. (sygn. akt V Ca 3217/22, LEX nr(...)), obowiązujące przepisy nie wprowadzają zakazu naliczania odsetek od kredytowanego kosztu kredytu. Wynika to z treści art. 5 pkt 7 u.k.k., w którym expressis verbis mowa jest o „kredytowanych kosztach kredytu”. Ustawa nie zakazuje kredytowania takich kosztów, a jedynie wyłącza je z zakresu pojęcia całkowitej kwoty kredytu. Sąd Okręgowy powołał się na wyrok Sądu Najwyższego z dnia 30 stycznia 2019 r. (sygn. akt I NSK 9/18, LEX nr (...)), w którym Sąd ten wskazał, że w aktualnym stanie prawnym nie jest dopuszczalne prezentowanie tej samej kwoty (np. opłaty przygotowawczej, prowizji itp.) zarówno w ramach całkowitej kwoty kredytu, jak i w kosztach kredytu. I to nawet wówczas, gdy składniki kosztów kredytu są kredytowane przez kredytodawcę. W związku z powyższym Sąd Okręgowy doszedł do konkluzji, że po pierwsze, składniki kosztu kredytu mogą być kredytowane przez kredytodawcę, a po drugie, prowizja – nawet jeśli jest kredytowana – nie może być wykazywana w umowie zarówno w całkowitej kwocie kredytu, jak też w kosztach kredytu. Nawiązując do powyższego, należy wskazać, że w umowie pożyczki gotówkowej z dnia 21 marca 2022 r. wskazano, że 1) wypłacona kwota pożyczki wynosi - 99.789,00 zł z zaznaczeniem, że jest to suma wszystkich środków pieniężnych wypłaconych na podstawie umowy, razem z kredytowanymi kosztami pożyczki, tj. z prowizją oraz składką za ubezpieczenie i 2) całkowitą kwotę pożyczki wynosi – 88.900,00 zł, z zaznaczeniem, że jest to suma wszystkich środków pieniężnych, które bank udostępnia pożyczkobiorcy na podstawie umowy w sposób określony w § 1, bez kredytowanych kosztów pożyczki. Ponadto osobno podano koszty kredytu – 52.067,40 zł, przy których zaznaczono, że są to wszystkie koszty, które pożyczkobiorca zobowiązany jest ponieść, a które obejmują: prowizję, sumę wszystkich opłat operacyjnych i odsetki za cały okres obowiązywania umowy, wyliczone według oprocentowania pożyczki właściwego dla pierwszego okresu odsetkowego wskazanego w § 2 ust. 5.

Należy jednak wyraźnie podkreślić, że co do zasady Sąd Najwyższy nie wykluczył możliwości naliczania odsetek od kosztów, które kredytobiorca powinien uiścić (np. zapłata prowizji), ale nie mając na to środków, korzysta z dodatkowych środków udostępnionych mu przez bank. W postanowieniu z dnia 15 czerwca 2023 r. (sygn. akt I CSK 4175/22, LEX nr(...)) Sąd Najwyższy wskazał, że jeśli umowa przewiduje obowiązek zapłaty prowizji w chwili oddania przez bank sumy kredytu do dyspozycji kredytobiorcy, a kredytobiorca na te warunki przystaje i zdecyduje się do zapłaty prowizji przygotowawczej nie ze środków własnych, które by przekazał bankowi, lecz ze środków, o których udostępnienie umówił się z bankiem, to środki przekazane na ten cel kredytobiorcy zwiększają jego zadłużenie kredytowe, które powinno być spłacane zgodnie z harmonogramem i z obciążeniem odsetkowym uzgodnionym przez strony.

Ponadto zgodnie z art. 5 pkt 10 u.k.k. stopa oprocentowania kredytu to stopa oprocentowania wyrażona jako stałe lub zmienne oprocentowania stosowane do wypłaconej kwoty na podstawie umowy o kredyt w stosunku rocznym. Ze sformułowania „wypłacona kwota” nie wynika, że musi być to kwota wypłacona bezpośrednio do rąk konsumenta. Dosłowne brzmienie art. 5 pkt 10 u.k.k. nie stanowi argumentu za tezą, jakoby niezgodne z ustawą było pobieranie odsetek od kredytowanych pozaodsetkowych kosztów kredytu. Przepisy ustawy o kredycie konsumenckim należy interpretować w świetle przepisów dyrektywy (...), która przepisami ustawy o kredycie konsumenckim została zaimplementowana do krajowego systemu prawnego. Przepis art. 5 pkt 10 u.k.k. jest dosłownym powtórzeniem art. 3 lit. j) tej dyrektywy, w którym stopę oprocentowania kredytu zdefiniowano jako stopę oprocentowania wyrażoną jako stałe lub zmienne oprocentowanie stosowane w stosunku rocznym do wypłaconej kwoty kredytu. W tym miejscu należy wskazać, że interpretacja językowa przepisów dyrektywy nie może się ograniczać tylko do jej brzmienia w tłumaczeniu na jeden z oficjalnych języków Unii Europejskiej, skoro tekst dyrektywy jest tekstem autentycznym w każdym z tych tłumaczeń, a (przynajmniej docelowo) prawo europejskie powinno być w każdym z krajów członkowskich mieć takie samo brzmienie. W świetle utrwalonego orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej wszystkie wersje tekstu dyrektywy są w równym stopniu obowiązujące, zaś potrzeba jednolitej wykładni prawa unijnego zakłada wobec tego konieczność interpretacji treści dyrektywy w danym języku w świetle innych oficjalnych wersji językowych. Przy czym w przypadku różnic między poszczególnymi wersjami dany przepis należy interpretować na podstawie ogólnej systematyki i celu regulacji, której część on stanowi (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 30 stycznia 2019 r., sygn. akt I NSK 9/18, LEX nr (...) i przywołane tam orzecznictwo TSUE).

Biorąc powyższe pod uwagę, należy zatem uwzględnić także brzmienie dyrektywy w innych wersjach językowych niż polska. I tak art. 3 lit. j) dyrektywy w innych językach UE brzmi przykładowo (po prawej tłumaczenie przy użyciu translatora translate.google.com):

‘borrowing rate’ means the interest rate expressed as a fixed or variable percentage applied on an annual basis to the amount of credit drawn down (język angielski)	„stopa kredytu” oznacza stopę procentową wyrażoną jako stały lub zmienny procent, stosowaną w skali roku do kwoty zaciągniętego kredytu
„Sollzinssatz“ den als festen oder variablen periodischen Prozentsatz ausgedrückten Zinssatz, der auf jährlicher Basis auf die in Anspruch genommenen Kredit-Auszahlungsbeträge angewandt wird (język niemiecki)	„Stopa oprocentowania pożyczki” oznacza stopę procentową wyrażoną jako stała lub zmienna okresowa wartość procentowa, stosowana w ujęciu rocznym do pobranych kwot wypłaty pożyczki
«taux débiteur»: le taux d'intérêt exprimé en pourcentage fixe ou variable, appliqué sur une base annuelle au montant de crédit prélevé (drawn down) (język francuski)	„stopa kredytu”: stopa procentowa wyrażona jako stała lub zmienna wartość procentowa, stosowana w skali roku do kwoty zaciągniętego kredytu (j. francuski)
«tipo deudor»: el tipo de interés expresado como porcentaje fijo o variable aplicado con carácter anual al importe del crédito utilizado (język hiszpański)	„stopa zadłużenia”: stopa procentowa wyrażona jako stała lub zmienna wartość procentowa, stosowana corocznie do kwoty wykorzystanego kredytu
«tasso debitore»: il tasso d'interesse, espresso in percentuale fissa o variabile, applicato su base annuale all'importo dei prelievi effettuati (język włoski)	«stopa zadłużenia»: stopa procentowa wyrażona jako stały lub zmienny procent, stosowana w skali roku do kwoty dokonanych wypłat
„úroková sadzba úveru“ je úroková sadzba vyjadrená ako fixné alebo variabilné percento, ktoré sa na ročnom základe uplatňuje na výšku čerpaného úveru (język słowacki)	„oprocentowanie kredytu” oznacza stopę procentową wyrażoną jako stały lub zmienny procent, stosowaną w skali roku do kwoty zaciągniętego kredytu
„výpůjční úrokovou sazbou“ úroková sazba vyjádřená jako pevná nebo pohyblivá procentní sazba uplatňovaná ročně na čerpanou výši úvěru (język czeski)	„stopa procentowa kredytu” oznacza stopę procentową wyrażoną jako stała lub zmienna stopa procentowa stosowana corocznie do kwoty wykorzystanej pożyczki
’lainakorolla’ korkoa, joka ilmoitetaan nostetun luoton määrään vuositasolla sovellettuna kiinteänä tai vaihtuvana prosenttilukuna (język fiński)	stopa procentowa „odsetki od pożyczki”, wyrażona jako stała lub zmienna wartość procentowa stosowana w stosunku rocznym do kwoty pożyczki
„лихвен процент“ означава лихвеният процент, изразен или като фиксиран, или като променлив процент, който се прилага на годишна основа към сумата на усвоения кредит (język bułgarski)	„stopa procentowa” oznacza stopę procentową wyrażoną jako stopa stała lub zmienna, stosowana w skali roku do kwoty zaciągniętej pożyczki
„hitelkamatláb”: rögzített vagy változó százalékban kifejezett, a lehívott hitel összegére éves szinten alkalmazott kamatláb (język węgierski)	„oprocentowanie kredytu”: roczna stopa procentowa, wyrażona jako stała lub zmienna wartość procentowa, stosowana do kwoty zaciągniętego kredytu
kredito palūkanų norma – palūkanų norma, išreikšta fiksuotu arba kintamu procentiniu dydžiu, kasmet taikomu išmokėtai kredito daliai (język litewski)	oprocentowanie kredytu – stopa procentowa wyrażona w stopie stałej lub zmiennej, stosowana corocznie do uruchomionej części kredytu
„debetrentevoet”: de rentevoet, uitgedrukt op jaarbasis en toegepast in een vast of variabel percentage (język niderlandzki)	„stopa procentowa debetu”: stopa procentowa wyrażana w skali roku i stosowana jako stała lub zmienna wartość procentowa

Pomijając pewne oczywiste niedoskonałości zautomatyzowanych tłumaczeń, widać jednak tendencję do posługiwania się w innych językach niż polski pojęciami bliższymi znaczeniowo sformułowaniom takim jak „zaciągnięcie”, „wykorzystanie” kredytu, a niekoniecznie jego wypłata. Gdyby faktycznie celem dyrektywy było wyłączenie możliwości naliczania odsetek od skredytowanych pozaodsetkowych kosztów kredytu, to w art. 3 lit. j) dyrektywy zapewne posłużono by się zwrotem jednoznacznie odwołującym się do rzeczywiście otrzymanej albo rozdysponowanej lub wypłaconej kwoty i byłoby to widoczne w wielu różnych wersjach językowych dyrektywy – a tymczasem tak nie jest. Zestawienie powyżej przedstawionych wersji językowych nie wskazuje, aby celem definicji stopy procentowej było ograniczenie możliwości naliczania odsetek wyłącznie do całkowitej kwoty kredytu, bez pozaodsetkowych kosztów kredytu.

Ponadto należy wskazać, że przepisy ustawy o kredycie konsumenckim nie precyzują celów kredytu, przyjmuje się jedynie, że umowa o kredyt konsumencki dotyczy kredytów w wysokości nie większej niż 255.550 zł lub równowartość tej kwoty wyrażona w innej walucie (art. 1 ust. 1 u.k.k.). Kredyt może być zatem wykorzystany na dowolny cel, m.in. również na spłatę innych zobowiązań konsumenta, a wówczas z reguły kwota udzielonego kredytu nie jest wypłacana bezpośrednio do rąk konsumenta, lecz na wskazany przez niego rachunek bankowy. Przykładowo fakt przeznaczenia części pożyczki/kredytu na spłatę innych zobowiązań, co powoduje nieudostępnienie tej kwoty bezpośrednio do rąk konsumenta, lecz właśnie najczęściej bezpośrednio na wskazane rachunki bankowe w innych instytucjach kredytowych, nie oznacza, że od w taki sposób rozdysponowanej kwoty nie powinny być naliczane odsetki. Tak też było zresztą w realiach niniejszej sprawy, bowiem cała kwota pożyczki udostępnionej przez pozwany bank pożyczkobiorcy została przeznaczona na pokrycie jego zobowiązań w innych bankach i zgodnie z dyspozycjami określonymi w § 1 umowy miała być wpłacona bezpośrednio na rachunki bankowe w innych bankach. W związku z tym należy zgodzić się ze stanowiskiem wyrażonym w doktrynie, że przepisy ustawy o kredycie konsumenckim nie wprowadzają odmiennych zasad pobierania odsetek od wykorzystanego kredytu, w zależności od tego, co ma być przedmiotem kredytu, a w szczególności w zależności od tego, czy celem kredytowania są koszty udzielonego kredytu (J. G., M. S., Problematyka odsetek od kredytowanych kosztów bankowego kredytu konsumenckiego, „Monitor .Prawa Bankowego” 2022, nr 6, s. 59-74). Zgodnie z art. 69 ust. 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (t.j. Dz.U. 2023, poz. 2488) przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu. Z treści tego przepisu wprost wynika, że wynagrodzeniem banku za udostępnienie kapitału są odsetki oraz prowizja.

W niniejszej sprawie prowizja nie została uiszczona ze środków własnych kredytobiorcy przy zawarciu umowy, lecz została przez pozwanego skredytowana, co oznacza, że wchodziła ona w skład kwoty udzielonej pożyczki, od której bankowi należało się wynagrodzenie w postaci odsetek.

Należy zgodzić się z pozwanym, że kredytowanie kosztów kredytu, które pożyczkobiorca jest obowiązany uiścić przy zawarciu umowy, może stanowić dla konsumenta dogodne rozwiązanie. Zakaz kredytowania kosztów kredytu w dużym stopniu ograniczałby konsumentom możliwość ubiegania się o kredyt w sytuacji, gdy kredyt jest im potrzebny, lecz nie mają środków własnych na pokrycie prowizji bądź chcą je przeznaczyć na innych cel. Z urzędu Sądowi wiadomym jest, że konsumenci nie mają często środków własnych na zapłacenie prowizji związanej z udzieleniem kredytu czy np. pokrycie kosztów ubezpieczenia stanowiących jedno z zabezpieczeń kredytu, dzięki któremu możliwe jest obniżenie miesięcznej raty kredytu, która w przypadku braku takiego zabezpieczenia byłaby wyższa. Ponadto zakładając czysto hipotetycznie, że nie mając środków własnych na zapłacenie prowizji od udzielonego kredytu, kredytobiorca zaciąga kredyt w innym banku na zapłatę tejże, to wówczas musiałby przecież zwrócić bankowi, w którym zaciągnął kredyt w celu zapłacenia prowizji w innym banku, kapitał wraz z odsetkami. Konsekwencją stanowiska prezentowanego przez powoda jest przyjęcie, że udzielenie kredytu konsumentowi na sfinansowanie kosztów kredytu powinno się odbyć bez konieczności uiszczania przez niego z tego tytułu żadnego wynagrodzenia, tj. de facto „za darmo”. Bank miałby udostępnić kredytobiorcy kapitał, nie pobierając żadnego wynagrodzenia, co w ocenie Sądu stanowiłoby zaprzeczenie istoty kredytu i byłoby sprzeczne z art. 69 ust. 1 ustawy Prawo bankowe, skoro z treści tego przepisu wynikają wzajemne zobowiązania kredytodawcy i kredytobiorcy. Istota umowy kredytu polega przecież na tym, że kredytodawca (bank) oddaje do dyspozycji na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, zaś kredytobiorca wykorzystuje ją zgodnie z przeznaczeniem i ma obowiązek zwrócić kapitał wraz z odsetkami oraz zapłacić prowizję. W realiach niniejszej sprawy dodatkowo istotne jest to, że pożyczka nie została wypłacona wprost „do rąk” pożyczkobiorcy, lecz na wskazane w umowie rachunki bankowe w innych bankach w celu spłaty jego zobowiązań finansowych w tych bankach. Zatem zgodnie z logiką prezentowaną przez powoda pozwany bank w tym wypadku w ogóle nie powinien naliczać odsetek od udzielonej pożyczki, gdyż pożyczka nie została „rzeczywiście” udostępniona konsumentowi, lecz przekazana na rachunki bankowe w innych bankach celem spłaty kredytu.

Należy wskazać, że umowa pożyczki gotówkowej z dnia 21 marca 2022 r. w sposób precyzyjny i klarowny wskazywała, że od kredytowanych kosztów pożyczki są naliczane odsetki. Bank tej informacji nie ukrywał przed konsumentem, skoro w § 2 ust. 8 umowy wskazano, że wypłacona kwota pożyczki to 99.789,00 zł, zaznaczając, że jest to suma wszystkich środków pieniężnych wypłaconych na podstawie umowy, razem z kredytowanymi kosztami pożyczki, tj. prowizją oraz składką za ubezpieczenie.

Stosownie do treści art. 30 ust. 1 pkt 10 u.k.k. umowa o kredyt konsumencki powinna określać informację o innych kosztach, które konsument jest zobowiązany ponieść w związku z umową o kredyt konsumencki, w szczególności o opłatach, w tym opłatach za prowadzenie jednego lub kilku rachunków, na których są zapisywane zarówno transakcje płatności, jak i wypłaty, łącznie z opłatami za korzystanie ze środków płatniczych zarówno dla transakcji płatności, jak i dla wypłat, prowizjach, marżach oraz kosztach usług dodatkowych, w szczególności ubezpieczeń, jeżeli są znane kredytodawcy, oraz warunki, na jakich koszty te mogą ulec zmianie.

W odniesieniu do tego przepisu ustawy powód zarzucił pozwanemu jego naruszenie poprzez nieokreślenie w umowie kredytu warunków, na jakich koszty kredytu mogą ulec zmianie, w szczególności zastrzeżenie przez kredytodawcę na swoją rzecz możliwości jednostronnej i niejasnej zmiany oprocentowania, opłat i prowizji.

W ocenie Sądu zarzut ten jest nietrafny. Kredytodawca po pierwsze, w § 6 umowy „Tabela opłat i prowizji” wskazał wartości wszystkich opłat: 1) prowizja naliczana od całkowitej kwoty pożyczki udostępnionej pożyczkobiorcy – nie więcej niż 20%, 2) opłata za każdorazową zmianę wysokości, liczby lub terminu spłaty rat pożyczki, wymagana wraz z kolejną ratą pożyczki – 50,00 zł, 3) opłata za wystawienie zaświadczeń związanych z rachunkiem pożyczki lub wygaśnięciem umowy pożyczki, kopii dokumentów dotyczących dokonanych transakcji – 35,00 zł, 4) opłata operacyjna za obsługę pożyczki, uwzględniona w kwocie miesięcznej raty – nie więcej niż 40,00 zł. Po drugie, w § 3 ust. 41 umowy w sposób wyczerpujący wskazał, w jakich okolicznościach opłaty te mogą ulec zmianie i czym to jest uwarunkowane. I tak bank był uprawniony do zmiany opłat wskazanych w § 6 albo wprowadzenia nowych opłat w ciągu 6 miesięcy od wystąpienia którejkolwiek z niżej wymienionych okoliczności: 1) wprowadzenia nowych lub zmiany zakresu dotychczas świadczonych usług w celu należytego wykonywania umowy, zgodnie z zasadami określonymi w umowie, przy czym zmiany opłat miały dotyczyć wyłącznie wprowadzanych lub zmienianych usług, 2) zmiany bądź wprowadzenia nowych przepisów prawa, rekomendacji, zaleceń lub wytycznych organów nadzoru odnoszących się do wykonywania umowy w zakresie opłat lub prowizji pobieranych na rzecz organów administracji państwowej, samorządowej i sądów lub w zakresie nowych czynności lub nowej formy czynności wykonywanych przez bank, 3) wzrostu faktycznych kosztów ponoszonych przez bank w związku ze świadczeniem usługi na podstawie umowy lub wzrostu pracochłonności takiej usługi, 4) wystąpienia inflacji (wzrostu cen towarów i usług konsumpcyjnych) w wysokości co najmniej 2% za poprzedni miesiąc kalendarzowy, liczonej rok do roku, publikowanej przez Główny Urząd Statystyczny. Przy czym określona w § 3 ust. 41 zmiana opłat określonych w § 6 nie mogła: 1) prowadzić do wzrostu wysokości opłaty o więcej niż 200% w stosunku do dotychczasowej wysokości, 2) być dokonywana częściej niż raz na kwartał, co zaznaczono w § 3 ust. 42. Z kolei zgodnie z § 3 ust. 45 umowy bank miał obowiązek niezwłocznego poinformowania pożyczkobiorcy o planowanej zmianie opłat najpóźniej na 2 miesiące przed datą jej wejścia w życie. Bank miał przesłać niezwłocznie na ostatni wskazany przez pożyczkobiorcę adres do korespondencji lub główny adres poczty elektronicznej zmienione postanowienia umowy. W przypadku niezaakceptowania zmian pożyczkobiorca miał prawo do wypowiedzenia umowy, informując o tym bank w formie pisemnej w terminie 14 dni od dnia doręczenia zawiadomienia o danej zmianie, z zachowaniem 30‑dniowego okresu wypowiedzenia. Z chwilą rozwiązania umowy wszystkie roszczenia banku wynikające z umowy stawały się wymagalne. W przypadku nieskorzystania z prawa do wypowiedzenia zmianę tę uważano za zaakceptowaną przez pożyczkobiorcę i wiążąca strony od dnia wejścia w życie zmienionych postanowień umowy.

W świetle omówionych wyżej, podanych w umowie pożyczki gotówkowej z dnia 21 marca 2022 r. warunków zmian opłat określonych w § 6 umowy, nie sposób zgodzić się z powodem, że zmiany te nie zostały w sposób jasno określone. Dodatkowo należy wskazać, że przepis art. 30 ust. 1 pkt 10 u.k.k. odnosi się wyłącznie do kosztów w postaci opłat, a nie oprocentowania. Należy jednak wskazać, że w § 3 umowy kredytodawca w sposób obszerny przedstawił sposób naliczania odsetek, zmiany oprocentowania, szczegółowo opisał wskaźnik referencyjny WIBOR 3M.

Uzasadniając zastosowanie sankcji kredytu darmowego z art. 45 u.k.k., powód powołał się na naruszenie art. 30 ust. 1 u.k.k. Główny jego zarzut dotyczył naliczania odsetek nie tylko od kwoty rzeczywiście wypłaconej pożyczki, lecz również od kredytowanych kosztów, tj. prowizji. W ocenie Sądu zarzuty powoda są w tym zakresie w całości nietrafne. Przede wszystkim należy wskazać, że celem art. 30 u.k.k. jest zapewnienie konsumentowi łatwego dostępu do informacji na temat warunków udzielonego mu kredytu i jego sytuacji prawnej w związku z udzielonym kredytem. Dokument umowy powinien stanowić zwięzłe kompendium informacji prawnych, tak aby kredytobiorca nie musiał podejmować dodatkowego wysiłku w celu uzyskania dodatkowych wiadomości, które mu pozwolą ocenić sytuację prawną związaną z udzielonym kredytem. Pozwany bank nie naruszył obowiązków informacyjnych dotyczących naliczania odsetek od kredytowanej prowizji, nie zataił tych informacji przed pożytczkobiorcą, wynikają one wprost z treści umowy, o czym kilkakrotnie Sąd wspominał wyżej. Należy bowiem rozróżnić naruszenie obowiązków informacyjnych (których w ocenie Sądu pozwany bank nie naruszył) i ewentualną abuzywność postanowień umownych, ta jednak kwestia nie była objęta pozwem. Jak wskazał Sąd Najwyższy w uzasadnieniu przywołanego powyżej postanowienia z dnia 15 czerwca 2023 r. (sygn. akt I CSK 4175/22, LEX nr (...)), przekazane konsumentowi przez bank informacje, zakres których i formę ich przekazania regulują art. 13 i 14 u.k.k., powinny pozwolić konsumentowi podjąć świadomą decyzję, czy ma się wiązać umową o treści zaproponowanej przez bank. Przy czym informacje te powinny być przekazane w sposób przystępny i przejrzysty ze względu na to, iż konsument nie dysponuje specjalistyczną wiedzą z zakresu finansów i bankowości. Stąd ustawodawca wprowadził w art. 14 u.k.k. obowiązek przekazania informacji w formularzu informacyjnym, którego wzór został określony w załączniku nr 1 do ustawy o kredycie konsumenckim. Ten standardowy formularz informacyjny ujednolica i porządkuje wszystkie informacje w taki sposób, aby konsument mógł porównać oferty różnych kredytodawców, oszacować skutki zawarcia umowy o kredyt i na tej podstawie podjąć odpowiednią decyzję. Sąd Najwyższy podkreślił, że zawarcie umowy kredytowej z zachowaniem tych wymagań i nieskorzystanie przez kredytobiorcę z możliwości odstąpienia od niej w terminie 14 dni od dnia jej zawarcia sprawia, że umowa wiąże obie strony. Do akt sprawy nie został załączony formularz informacyjny, ale już analiza treści umowy pożyczki gotówkowej z dnia 21 marca 2022 r. wskazuje, że pozwany bank dopełnił swoich obowiązków informacyjnych wynikających z art. 30 ust. 1 u.k.k. względem pożyczkobiorcy.

Wskazać należy, że powództwo nie mogło zostać uwzględnione także w oparciu o przepisy o niedozwolonych postanowieniach umownych. Zgodnie z art. 385 ¹ k.c. postanowienia umowy zawieranej z konsumentem nieuzgodnione indywidualnie nie wiążą go, jeżeli kształtują jego prawa i obowiązki w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy (niedozwolone postanowienia umowne). Nie dotyczy to postanowień określających główne świadczenia stron, w tym cenę lub wynagrodzenie, jeżeli zostały sformułowane w sposób jednoznaczny. W myśl § 3 tego artykułu nieuzgodnione indywidualnie są te postanowienia umowy, na których treść konsument nie miał rzeczywistego wpływu. W szczególności odnosi się to do postanowień umowy przejętych z wzorca umowy zaproponowanego konsumentowi przez kontrahenta. Postanowienia umowne, z którymi wiązało się zobowiązanie do zapłaty (wysokość prowizji, odsetek od kwoty pożyczki lub odsetek za opóźnienie), nie naruszały rażąco interesów pożyczkobiorczyni. Nie można rażącego naruszenia interesów utożsamiać z tym tylko, że umowa została (jak to zwykle w przypadku umów kredytu konsumenckiego) ukształtowana jako odpłatna, a pozwany zastrzegł dla siebie, obok odsetek, opłaty stanowiące pozaodsetkowe koszty kredytu. Postanowienia umowne dotyczące zmiany opłat czy wysokości oprocentowania z kolei odwoływały się do okoliczności obiektywnych i nie pozwalały na jednostronne, całkowicie dowolne kształtowanie obowiązków pożyczkobiorczyni przez pożyczkodawcę.

Przeprowadzone postępowanie dowodowe wykazało, że pozwany bank dopełnił obowiązków informacyjnych zgodnie z art. 13 i 14 u.k.k. i nie naruszył obowiązków informacyjnych określonych w art. 30 ust. 1 u.k.k., w związku z czym powództwo podlegało oddaleniu, o czym Sąd orzekł w punkcie I wyroku.

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 98 § 1 i § 1 ¹ k.p.c. Zgodnie z tymi przepisami strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony, zaś od kwoty zasądzonej tytułem zwrotu kosztów procesu należą się odsetki w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego za czas od dnia uprawomocnienia się orzeczenia, którym je zasądzono do dnia zapłaty. Pozwany jest niewątpliwie stroną wygrywającą postępowanie w całości, zatem to powód obowiązany jest zwrócić pozwanemu poniesione koszty procesu w wysokości 1.817,00, na które składały się opłata skarbowa od pełnomocnictwa w wysokości 17,00 zł i koszty zastępstwa procesowego w wysokości 1.800,00 zł ustalone na podstawie § 2 pkt 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (t.j. Dz.U. 2023, poz. 1964).

Mając powyższe na uwadze, Sąd orzekł jak w sentencji wyroku.

Sędzia Olga Sielczak-Prządka

ZARZĄDZENIE

(...)

Warszawa, 26 czerwca 2024 r.

Sędzia Olga Sielczak-Prządka