Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego dla Warszawy-Śródmieścia w Warszawie

UZASADNIENIE

Przedmiot i przebieg postępowania

1.  Pozwem z dnia 29 czerwca 2022 r. powódka D. T. (1), wniosła o zasądzenie od pozwanego (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W. kwoty 40 000 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 29 października 2021 r. do dnia zapłaty tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę, kwoty 2 460 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 29 października 2021 r. do dnia zapłaty z tytułu kosztów opieki osób trzecich, a ponadto o zasądzenie od pozwanego a swoją rzecz zwrotu kosztów procesu, w tym zwrotu kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych i opłaty skarbowej. Powódka wskazała, że podczas swojego pobytu w Sanatorium (...) w S., w dniu 7 września 2021 r. przechodząc po drewnianej kładce prowadzącej do wejścia na plażę nr 23 potknęła się o niezabezpieczoną deskę i upadła. W wyniku zdarzenia powódka została przetransportowana do szpitala, gdzie po wykonaniu badań RTG, stwierdzono u niej złamanie kości nosa bez przemieszczenia odłamów kostnych oraz złamanie szyjki chirurgicznej lewej kości ramiennej ze skróceniem osi kości i jej rotacją. Ramię powódki zostało tymczasowo unieruchomiono, a w ramach zaleceń polecono jej założenie ortezy typu Dessault oraz kontrolę w poradni ortopedycznej. Po powrocie do domu powódka kontynuowała leczenie w poradni chirurgii urazowo – ortopedycznej oraz poradni otorynolaryngologicznej oraz otrzymała zalecenia do odbycia rehabilitacji. Mimo przebytej rehabilitacji u powódki nadal utrzymują się dolegliwości bólowe oraz ograniczenia ruchowe lewego stawu barkowego. Zdarzenie to wywołało u powódki także silny uraz psychiczny, nie jest ona w stanie osiągnąć stanu sprawności jakim dysponowała przed wypadkiem. Ponadto w trakcie leczenia i rehabilitacji powódka wymagała opieki, którą sprawowała jej wnuczka N. T. w okresie od dnia 10 września 2021 r. do 20 października 2021 r. w wymiarze 3 godzin dziennie (łącznie 123 godziny). Powódka zgłosiła szkodę do ubezpieczyciela MOSiR-u w S., który odmówił jednak przyjęcia odpowiedzialności za to zdarzenie oraz wypłaty zadośćuczynienia. ( pozew, k. 3-7v)

2.  W odpowiedzi na pozew z dnia 12 sierpnia 2022 r. pozwany wniósł o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie od powódki na rzecz pozwanego zwrotu kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. Kwestionował powództwo co do zasady i co do wysokości. Przeczył, aby ponosił odpowiedzialność za zdarzenie z dnia 7 września 2021 r., które miało jego zdaniem znamiona losowości, nieszczęśliwego wypadku, niezawinionego przez nikogo. Podnosił, że do pęknięcia deski mogło dojść w każdej chwili, szczególnie w przypadku wystąpienia niekorzystnych zjawisk meteorologicznych, na co pozwany nie miał wpływu. Wywodził, że nie można mu w tej sprawie przypisać braku należytej staranności w utrzymaniu drewnianego podestu, był on bowiem w dobrym stanie technicznym. Pozwany podniósł również, że roszczenia powódki zarówno co do zadośćuczynienia jak i kosztów opieki, są rażąco wygórowane. Kwestionował również roszczenie odsetkowe. Ponadto pozwany złożył wniosek o wezwanie do udziału w sprawie w charakterze interwenienta ubocznego ubezpieczonego, Miejski Ośrodek Sportu i Rekreacji w S.. ( odpowiedź na pozew, k. 78-80, przypozwanie, k. 81-82)

3.  Miejski Ośrodek Sportu i Rekreacji w S., mimo zawiadomienia o sprawie przez Sąd, nie wnioskował o dopuszczenie go do udziału w sprawie.

Ustalenia faktyczne

4.  Od dnia 20 sierpnia 2021 r. D. T. (1) przebywała w Sanatorium (...) w S..

(karta informacyjna z sanatorium, k. 25)

5.  W dniu 7 września 2021 r. w godzinach popołudniowych D. T. (1) wraz ze znajomą M. K. wybrała się na spacer nad morze. Gdy znalazły się przy wejściu na plażę nr 23 z przeciwnej strony zauważyły dziecko, które przebiegając przez pomost prowadzący na plażę nastąpiło na uszkodzoną deskę, której drugi koniec w wyniku tego nacisku uniósł się w górę. W tym momencie znajdująca się na podeście D. T. (1) zahaczyła nogą o złamaną, wystającą i uniesioną część deski i upadła. M. K. wraz z przechodniem pomogli jej wstać, posadzili ją na ławce i zadzwonili po karetkę pogotowia.

( dokumentacja fotograficzna z miejsca zdarzenia – pliki na płycie CD, k. 8, oświadczenie świadka zdarzenia B. J. złożone na piśmie, k. 10-11, zeznania świadka B. J., k. 126v-127, zeznania świadka M. K., k. 127-v, zeznania świadka N. T., k. 127v-128, zeznania powódki, k. 133-134)

6.  Na miejscu zdarzenia o godz. 15:00 stawili się ratownicy (...) Pogotowia (...), który przetransportowali D. T. (1) quadem do karetki i udzielili jej pierwszej pomocy. Chorej założono opatrunek osłonowy oraz unieruchomiono kończynę górną lewą przy pomocy chusty trójkątnej.

( raport z przeprowadzonych działań ratowniczych, k. 12, karta udzielonej kwalifikowanej pierwszej pomocy, k. 13, karta medycznych czynności ratunkowych, k. 14, zeznania świadka B. J., k. 126v-127, zeznania świadka M. K., k. 127-v, zeznania powódki, k. 133-134)

7.  Następnie o godz. 17:30 D. T. (1) została przewieziona na Kliniczny Oddział Ratunkowy Uniwersyteckiego Centrum (...) w G., gdzie wykonano jej badania RTG nosa i kości ramieniowej. Badania te wykazały u pacjentki złamanie kości nosa bez przemieszczenia odłamów kostnych oraz złamanie szyjki chirurgicznej lewej kości ramiennej ze skróceniem osi kości i jej rotacją. Chorą wypisano ze szpitala z zaleceniem dalszego leczenia ambulatoryjnego oraz zakupu ortezy typu Dessault w celu unieruchomienia ramienia lewego.

( karta informacyjna leczenia szpitalnego, k. 15-16, badania na płycie CD, k. 17, dokumentacja medyczna ze szpitala, k. 18-24, zeznania powódki, k. 133-134)

8.  D. T. (1) wróciła do ośrodka sanatoryjnego następnego dnia. Była w złym stanie fizycznym, miała siną twarz, złamany nos, podrapane czoło oraz unieruchomioną rękę na temblaku, skarżyła się na dolegliwości bólowe. Wymagała opieki osób trzecich.

( zeznania świadka B. J., k. 126v-127, zeznania świadka M. K., k. 127-v, zeznania powódki, k. 133-134)

9.  W dniu 8 września 2021 r. znajoma D. T. (1) B. J. udała się na miejsce zdarzenia i wykonała zdjęcie złamanej deski, o którą potknęła się D. T. (1). Deska ta do tego momentu nie została w żaden sposób zabezpieczona, ogrodzona ani oznaczona.

( dokumentacja fotograficzna z miejsca zdarzenia – pliki na płycie CD, k. 8, oświadczenie świadka zdarzenia B. J. złożone na piśmie, k. 10-11, zeznania świadka B. J., k. 126v-127)

10.  D. T. (1) przebywała w sanatorium w S. do dnia 10 września 2021 r. Z placówki tej odebrała ją jej wnuczka N. T. i zawiozła do domu.

( karta informacyjna z sanatorium, k. 25, zeznania świadka B. J., k. 126v-127, zeznania świadka N. T., k. 127v-128)

11.  W dniu 13 września 2021 r. D. T. (1) zgłosiła się na wizytę w Przychodni (...) w O., gdzie otrzymała skierowanie do poradni chirurgii urazowo – ortopedycznej oraz poradni otorynolaryngologicznej. Wykonane pacjentce w dniu 23 września 2021 r. badanie TK kości kończyny górnej lewej, wykazało wieloodłamowe złamanie szyjki chirurgicznej kości ramiennej lewej, z kątowym przemieszczeniem oraz wklinowaniem.

(dokumentacja medyczna z poradni w O., k. 26-27, zeznania świadka N. T., k. 127v-128)

12.  W dniu 18 października 2021 r. D. T. (1) otrzymała skierowanie na zabiegi fizjoterapeutyczne, które zostały wykonane w terminie od dnia 18 listopada 2021 r. do dnia 1 grudnia 2021 r. w Centrum Rehabilitacyjno – Edukacyjnym w S..

(skierowanie na zabiegi fizjoterapeutyczne, k. 28-29, zaświadczenie o wykonanych zabiegach rehabilitacyjnych, k. 35-36)

13.  Dnia 7 grudnia 2021 r. D. T. (1) udała się do placówki medycznej A.- Klinika (...).p w O., gdzie po wykonaniu badań stwierdzono u chorej znaczne ograniczenie odwodzenia w stawie barkowym lewym oraz ograniczenie zgięcia lewej dłoni. Z badań RTG braku wynikał zrost kostny przemieszczenia złamania bliższego końca kości ramiennej z widoczną deformacją. Następnego dnia D. T. (1) stawiła się w przychodni w O., gdzie stwierdzono istnienie wskazań do dalszej rehabilitacji barku i lewej ręki. W dniach 13 i 20 grudnia 2021 r. pacjentce wystawiono skierowanie do poradni rehabilitacyjnej.

(dokumentacja medyczna z arto-kliniki, k. 30, dokumentacja medyczna z poradni w O., k. 31-32, skierowanie na zabiegi fizjoterapeutyczne, k. 33-34)

14.  Od dnia 20 stycznia 2022 r. do 1 lutego 2022 r. D. T. (1) odbywała rehabilitację w Centrum Rehabilitacyjno – Edukacyjnym w S., a od dnia 11 marca 2022 r. do 8 kwietnia 2022 r. przebywała na Oddziale Stacjonarnym Wojewódzkiego Szpitala (...) w G. I., gdzie wykonywano jej zabiegi fizykoterapeutyczne oraz kinezyterapeutyczne. Po przeprowadzeniu rehabilitacji wypisano pacjentkę do domu w stanie ogólnym dobrym. Mimo wykonywanych zabiegów, stan zdrowia pacjentki nie pozwolił jej jednak na pełny powrót do zdrowia.

(zaświadczenie o wykonanych zabiegach rehabilitacyjnych, k. 36-37, karta informacyjna z leczenia szpitalnego, k. 38-43, zeznania świadka N. T., k. 127v-128, zeznania powódki, k. 133-134)

15.  Dnia 28 września 2021 r. D. T. (2) zgłosiła szkodę (...) S.A., ubezpieczycielowi Miejskiego Ośrodka Sportu i Rekreacji w S., odpowiedzialnego za zarządzaniem terenem, gdzie wystąpiło zdarzenie. Szkoda została zarejestrowana pod nr (...). Decyzją z dnia 30 września 2019 r. (...) S.A. odmówił przyjęcia odpowiedzialności za zdarzenia oraz wypłaty zadośćuczynienia, podnosząc, iż ubezpieczony ośrodek wywiązał się ze swoich obowiązków w zakresie utrzymania podległego mu terenu w należytym stanie.

( podsumowanie zgłoszenia szkody, k. 44-45, decyzja z dnia 30.09.2021 r., k. 46-47)

16.  D. T. (2) złożyła dwukrotnie odwołała się od decyzji ubezpieczyciela. Pismem z dnia 11 maja 2022 r., za pośrednictwem swojego pełnomocnika, wezwała ubezpieczyciela dodatkowo do zapłaty kwoty 45 000 zł tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę oraz kwotę 2 460 zł odszkodowania z tytułu opieki osób trzecich. Oba odwołania zostały rozpatrzone negatywnie. Ubezpieczyciel podtrzymał swoje dotychczasowe stanowisko o braku podstaw do wypłaty jakiegokolwiek świadczenia na rzecz D. T. (2).

( reklamacja, k. 48, decyzja z 07.10.2021 r., k. 49, odwołanie od decyzji z 11.05.2022 r., k. 50-53, potwierdzenie nadania, k. 54, decyzja z 20.05.2022 r., k. 55-57)

17.  Przed wypadkiem z dnia 7 września 2021 r. D. T. (1) była osobą w pełni sprawną jak na swój wiek, nie miała żadnych dolegliwości związaną z ręką (a była leworęczna), leczyła się jedynie na nadciśnienie. Często odwiedzała swoją córkę w O., jeździła do drugiej córki do Grecji oraz do syna do O.. Do tego czasu mieszkała sama, robiła zakupy, załatwiała sprawy urzędowe, jeździła na grzyby, zbierała jagody. Ponadto wykonywała prace w domu, ogródkach, doglądała kur, uprawiała warzywa, pielęgnowała kwiaty. Opiekowała się także małoletnim wnukiem.

( zeznania świadka N. T., k. 127v-128, zeznania powódki, k. 133-134)

18.  Po wypadku D. T. (1) zaczęła brać leki przeciwbólowe, plastry, narzekała na złe samopoczucie i bezsenność. Z uwagi na zły stan zdrowia wymagała codziennej opieki, szczególnie przy takich czynnościach jak ubieranie się, kąpiel, przygotowanie posiłków, pranie. Opieką nad chorą podjęła się w pełni jej wnuczka, N. T., która zamieszkała na stałe u babci od marca 2022 r. Oprócz czynności dnia codziennego, wnuczka zabierała babcię także do kościoła, na cmentarz. Przez okres ok. 6 tygodni od wypadku D. T. (1) musiała także ortezę. Do dzisiaj ma jednak problemy z utrzymywaniem przedmiotów, drętwieją jej palce, ręka. Nie może zajmować się ogródkiem, większość czasu jest zmuszona spędzić w domu.

( zeznania świadka N. T., k. 127v-128, zeznania powódki, k. 133-134)

19.  D. T. (1) wymagała pomocy i opieki osób trzecich przez około 6 tygodni, po około 3 godziny dziennie. Jej obrażenia należało sklasyfikować jako łącznie 8-procentowy uszczerbek na zdrowiu (w tym złamanie bliższej nasady kości ramiennej lewej z przemieszczeniem odpowiadające 10-procentowemu uszczerbkowi, który został zmniejszony do 5% z uwagi na współistniejącą osteroporozę).

( opinia biegłego ortopedy traumatologa, k. 146-150)

20.  Koszt jednej godziny usług opiekuńczych świadczonych przez Ośrodek Pomocy Społecznej w gminie Ś. wynosił 20 zł.

(wydruk ze strony internetowej OPS w Ś., k. 58-61)

Omówienie dowodów

21.  Sąd ustalił powyższy stan faktyczny na podstawie wyżej wymienionych dokumentów, a także dowodu z zeznań powołanych w sprawie świadków, zeznań powódki oraz przeprowadzonego dowodu z opinii biegłego. Jak wynikało ze stanowiska procesowego pełnomocnika pozwanego wyrażonego na rozprawie w dniu 1 lutego 2023 r., potwierdzonego na rozprawie w dniu 16 lutego 2023 r. stan faktyczny sprawy w większości był pomiędzy stronami bezsporny. Pozwany nie kwestionował wystąpienia u powódki urazów w związku ze zdarzeniem z dnia 7 września 2021 r. oraz podjęcia przez nią stosownego leczenia i rehabilitacji.

22.  Strony spierały się natomiast o ocenę prawną ujawnionych faktów i możliwość przypisania ubezpieczonemu Miejskiemu Ośrodkowi Sportu i Rekreacji w S. działania albo zaniedbania, w związku z którym (...) jako ubezpieczyciel ponosiłaby odpowiedzialność odszkodowawczą. Należy wskazać, że zgodnie z art. 6 k.c. ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne. W myśl zaś art. 232 zd. 1 k.p.c. strony są obowiązane wskazywać dowody dla stwierdzenia faktów, z których wywodzą skutki prawne. Wymaga podkreślenia, że ciężar dowodu w postępowaniu cywilnym nie zawsze spoczywa na powodzie. Zasadniczo powinien on dowieść wystąpienia faktów tworzących jego prawo podmiotowe będące źródłem roszczeń oraz faktów uzasadniających jego odpowiedź na zarzuty pozwanego, natomiast pozwany dowodzi faktów uzasadniających jego zarzuty przeciwko roszczeniu powoda - fakty tamujące lub niweczące. Reguły rozkładu ciężaru dowodu mają charakter gwarancyjny, wskazując stronę, która poniesie negatywne konsekwencje nieudowodnienia faktów mających dla rozstrzygnięcia istotne znaczenie (wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 28 czerwca 2019 r., sygn. V ACa 556/18). Jak ponadto wyjaśniono w wyroku Sądu Najwyższego z dnia 29 września 2005 r., sygn. III CK 11/05, w procesie cywilnym strony mają obowiązek twierdzenia i dowodzenia tych wszystkich okoliczności (faktów), które stosownie do art. 227 k.p.c. mogą być przedmiotem dowodu. Tzw. fakty negatywne mogą być dowodzone za pomocą dowodów faktów pozytywnych przeciwnych, których istnienie wyłącza twierdzoną okoliczność negatywną. W związku z tym w doktrynie przyjmuje się następujące reguły: a) faktów, z których wywodzone jest dochodzone roszczenie (tworzących prawo podmiotowe), powinien w zasadzie dowieść powód; dowodzi on również faktów uzasadniających jego odpowiedź na zarzuty pozwanego; pozwany dowodzi fakty uzasadniające jego zarzuty przeciwko roszczeniu powoda; b) faktów tamujących oraz niweczących powinien dowieść przeciwnik tej strony, która występuje z roszczeniem, czyli z zasady – pozwany.

23.  Zgodnie z art. 231 k.p.c. Sąd może uznać za ustalone fakty mające istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy, jeżeli wniosek taki można wyprowadzić z innych ustalonych faktów (domniemanie faktyczne). Przewidziane w art. 231 k.p.c. domniemanie faktyczne jest stosowane w braku bezpośrednich środków dowodowych, konstruowanym z uwzględnieniem reguł wskazanych w art. 233 § 1 k.p.c., a tym samym należy do kręgu czynności związanych z dokonywaniem ustaleń faktycznych i oceny dowodów. Może mieć więc zastosowanie, gdy faktu istotnego dla rozstrzygnięcia sprawy nie można udowodnić wprost za pomocą dostępnych środków dowodowych lub przeprowadzenie dowodów na taką okoliczność byłoby istotnie utrudnione - w takiej sytuacji, na podstawie całokształtu materiału dowodowego, opierając się na innych, udowodnionych faktach, sąd może wyprowadzić logiczny wniosek co do zaistnienia tego innego faktu (wyrok Sądu Najwyższego 29 grudnia 2020 r., sygn. I CSK 34/19).

24.  Powódka twierdziła, że Miejski (...) i (...) w S. zarządzający terenem, gdzie wypadek miał miejsce, nie wykonywał swoich obowiązków w sposób należyty. Jego wina wynikać miała z tego, że nie dopilnował on, aby teren podlegający jego zarządowi, był utrzymany w należytym stanie, bowiem deska znajdująca się w podeście, po którym poruszała się powódka była pęknięta. Pozwany z kolei twierdził, że powódka nie wykazała jego odpowiedzialności, gdyż przyczyny, dla których deska ta znajdowała się w stanie naruszonym mogła wyniknąć z przyczyn niezależnych od pozwanego, np. w wyniku niekorzystnych zjawisk meteorologicznych, przez co samo zdarzenie nosiło znamiona nieszczęśliwego wypadku i nie mogło wynikać z działań lub zaniechań ubezpieczonego. W takim stanie rzeczy powódkę obciążał ciężar udowodnienia tego, że nadzór ubezpieczonego nad terenem mu podlegającym nie był wykonywany w sposób właściwy, a pozwanego – że ubezpieczony ośrodek swój obowiązek realizował z należytą starannością.

25.  W tej sprawie brak było bezpośredniego dowodu na to od kiedy i w jaki sposób jedna z desek w pomoście, została uszkodzona. Zebrane dowody w sprawie, w tym szczególności zeznania świadków obecnych przy zdarzeniu jak i samej powódki nie są wystarczające do ustalenia kiedy dokładnie owa usterka powstała. Sama powódka wskazywała, że nie był to pierwszy raz kiedy tym pomostem przechodziła i wówczas żadnej uszkodzonej deski nie widziała (pamiętała natomiast, że deski się ruszały), ani nie miała wiedzy, aby komuś z tej przyczyny miał zdarzyć się jakikolwiek wypadek. Z kolei pozwany twierdził, że deski ulegają uszkodzeniu przeważnie w wyniku złych warunków atmosferycznych, na które on sam nie ma wpływu. Nie sposób zatem tylko podstawie twierdzeń stron, o charakterze przypuszczeń, wskazać „winnego” uszkodzenia jednej z desek, która była przyczyną wypadku powódki.

26.  To zaś, że ośrodek winien dbać o stan podestu i utrzymywać go w stanie należytym i bezpiecznym dla ludzi jest bezsprzecznie. Niemniej wypadki jak ten, którego poszkodowaną była powódka, czasem się zdarzają i nie można niejako automatycznie przypisywać odpowiedzialności podmiotowi zarządzającemu takimi nieruchomościami jak ośrodek. Byłoby bowiem nierealne oczekiwanie od ubezpieczonego, aby zapobiegał wystąpienia takim zdarzeniom ze stuprocentową skutecznością. Wymagałoby to całodobowego monitoringu wideo osób przemieszczających się na tym odcinku (biorąc pod uwagę, że zdarzenie miało miejsce przy wejściu na plaży, których w S. jest kilkadziesiąt, byłoby to zapewne niewykonalne, a na pewno kosztowne) albo – co jeszcze mniej prawdopodobne - zatrudnieniu stróżów pilnujących każdego wejścia na plaże przez 24 godziny na dobę. Wprowadzenie takich rozwiązań byłoby zapewne teoretycznie możliwe, ale jednocześnie nieracjonalnie kosztowne w stosunku do korzyści, jakie można by w ich wyniku osiągnąć. Konsekwencją takiego stwierdzenia musi jednak być to, że tak samo nie można bezwzględnie oczekiwać od poszkodowanego, aby przedstawił bezpośredni dowód na przyczyny zaistnienia szkody. W przeciwnym wypadku możliwość dochodzenia odszkodowania za szkody poniesione w wyniku zaniedbań osób zarządzających terenami wypoczynkowymi, jak przy wejściach na plaże, byłaby iluzoryczna i praktycznie od początku skazana na niepowodzenie.

27.  Z wymienionych powyżej powodów Sąd uznał za niezbędne oparcie się na pewnych domniemaniach faktycznych, które pozwoliły wyciągnąć z ustalonych i udowodnionych faktów wnioski na temat tego, czy ubezpieczony dochował należytej staranności w utrzymaniu podestu w dobrym stanie technicznym. Powódkę obciążał zatem ciężar udowodnienia (choćby przy pomocy domniemań faktycznych) faktów przeczących temu, że ubezpieczony w sposób prawidłowy i należyty zajmował się utrzymaniem podestu w dobrym stanie technicznym. Pozwany powinien był natomiast przedstawić dowody wskazujące (również – choćby na zasadzie domniemania), że ubezpieczony faktycznie wystarczająco zajmował się tym fragmentem należącego do niego terenu oraz że dochował należytej staranności, aby zapobiec temu, że jakaś część tego podestu (np. właśnie deska) zostanie od tego trwale odłączona, oderwana lub połamana. Mógł zatem starać dowieść, że z jego strony podjęto wszelkie możliwy środki, aby zapobiec takiego zdarzeniu, np. poprzez cykliczne, częste sprawdzenie stanu technicznego podestu, jego konserwację. Innymi słowy strona pozwana mogła zgłosić zarzuty i przedstawić dowody pośrednio wskazujące na to, że o niedochowaniu obowiązku właściwego utrzymania drewnianego podestu przy wejściu nr 23 na plaże nie może być mowy albo że nie ma związku przyczynowego pomiędzy brakiem wykonania takiego obowiązku a zdarzeniem z 7 września 2021 r.

28.  Powódka za to przedstawiła dowody, które razem stanowią podstawę do wysnucia domniemania, że ubezpieczony ośrodek nie wywiązywał się ze swojego obowiązku należycie. Świadczy o tym nie tylko fakt, że doszło do takiego zdarzenia (nie była to zresztą okoliczność wystarczająca do stwierdzenia zaniedbania po stronie ubezpieczonego u pozwanego, jak wyżej wskazano, nie można było od niego oczekiwać, aby zapobiegał wypadkom ze stuprocentową skutecznością), ale przede wszystkim z zeznań świadka B. J., która stwierdziła, że była ona w miejscu zdarzeniu dzień później i pomost nadal był utrzymany w nieodpowiednim stanie, bowiem deska, o którą potknęła się powódka wciąż była naderwana. Co istotne, na potwierdzenie słów świadka, powódka uprzednio do sprawy dołączyła dowód w postaci zdjęć, które świadek wykonała w dniu 8 września 2021 r., na których widać, że deska nadal znajduje się w stanie uszkodzonym i nie została w żaden sposób oznaczona (dokumentacja fotograficzna, k. 8). Ponadto świadek, mimo, iż nie była obecna przy samym zdarzeniu, twierdziła, że była na tym podeście jakieś pół godziny wcześniej od powódki i już wówczas widziała, że deska została złamana. To twierdzenie pozwala domniemywać, że podest był uszkodzony co najmniej na pół godziny przed wypadkiem. Z opisu zdarzenia przedstawionego przez naocznego świadka zdarzenia M. K. wynika, że nadbiegające dziecko nastąpiło na deskę (uszkodzoną – choć świadek tego wprost nie potwierdziła), które w wyniku nacisku podniosła się (gdyby bowiem nie była uszkodzona nacisk stopy człowieka nie powodowałby zmiany położenia deski), a powódka w tym momencie zahaczyła o tę wystającą deskę i przewróciła się. Przedstawiony przez wiarygodnych świadów opis zdarzenia jak i fakt, iż deska nadal była uszkodzona dzień po zdarzeniu, stanowiąc co istotne dalsze zagrożenie dla osób poruszających się po podeście i powodując niebezpieczeństwo wystąpienia następnych wypadków, pozwala sądzić, że to zaniechanie po stronie ubezpieczonego (...) w S. była przyczyną dlaczego do zdarzenia z udziałem powódki doszło. Dodać do tego należy, że deski podestu wedle zeznań powódki „ruszały się”, czyli w pewnym stopniu poluzowały się i nie były ściśle sztywno połączone z deską podestu.

29.  Z kolei pozwany w zasadzie zaniechał przedstawienia dowodów w sprawie, które mogłyby dowieść zachowania przez ubezpieczonego należytej staranności w utrzymywaniu podestu w odpowiednim stanie technicznym. Nie jest bowiem wystarczającym dowodem w sprawie oświadczenie jakie złożył na zapytanie samego ubezpieczyciela, (...) w dniu 30 września 2021 r. (akta szkody na płycie CD, k. 85) , a w którym ubezpieczony stwierdził, że naprawa i przegląd stanu kładek (podestów drewnianych) odbywa się na bieżąco. Takie oświadczenie sporządzone już po fakcie nie może stanowić potwierdzenia tego, że kładki te były właściwie utrzymywane. W takim przypadku należałoby raczej wymagać bardziej precyzyjnych informacji (np. kto konkretnie nadzoruje, jak jest z tego rozliczany, w jakich czasookresach taki nadzór miałby być sprawowany). Ponadto jeżeli ubezpieczony miałby niezwłocznie dokonywać wszelkich napraw, to w tym przypadku takiemu twierdzeniu przeczy fakt, iż nazajutrz po wypadku, kładka nadal nie była naprawiona, o czym świadczy treść zeznań świadka B. J. i dołączona do sprawy dokumentacja fotograficzna. Kładka miała zostać naprawiona dopiero kilka dni po zdarzeniu, a więc dopiero 10 września 2021 r. (tak zeznała również świadek J.).

30.  W tym miejscu należy także wspomnieć, że same twierdzenia pozwanego, iż uszkodzenie deski nastąpiło w wyniku złych warunków atmosferycznych, nie są wystarczające do tego by uznać, że to jest faktyczny winowajca za szkodę powstałą u powódki. Pozostaje to bowiem w sferze bliżej nieokreślonych, hipotetycznych przypuszczeń, które pozwany w żaden sposób nie udowodnił, gdyż taką argumentację można przypisać do każdego zdarzenia, w którym czynnik warunków pogodowych może mieć jakikolwiek wpływ na jego skutki.

31.  Zatem niewyjaśnienie przekonująco przez pozwanego, że mimo wystąpienia zdarzenia w dniu 7 września 2021 r. ubezpieczony dochował należytej staranności w utrzymaniu podestu drewnianego w dobrym stanie technicznym, musiało skutkować, zgodnie z art. 6 k.c., obciążeniem go negatywnymi konsekwencjami, a więc uznaniem, że to (...), a w konsekwencji pozwany ubezpieczyciel ponosi odpowiedzialność odszkodowawczą za skutki zdarzenia.

32.  Dowód z opinii biegłego pozwolił za to ustalił Sądowi okres i wymiar godzinowy, w jakim zachodziła konieczność sprawowania opieki nad powódką przez osoby trzecie, po wypadku z dnia 7 września 2021 r. Wnioski przedstawione przez biegłego nie były kwestionowane przez żadną ze stron.

Ocena prawna

33.  Powództwo podlegało uwzględnieniu praktycznie w całości.

Ustalenie odpowiedzialności ubezpieczyciela

34.  Zgodnie z treścią art. 822 k.c. przez umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej, ubezpieczyciel zobowiązuje się do zapłaty określonego w umowie odszkodowania za szkody wyrządzone osobom trzecim, wobec których odpowiedzialność za szkodę ponosi ubezpieczający albo osoba, na rzecz której została zawarta umowa ubezpieczenia. Świadczenie ubezpieczyciela obejmuje zapłatę sumy pieniężnej odpowiadającej wysokości poniesionej przez poszkodowanego szkody.

35.  Podstawą odpowiedzialności pozwanego ubezpieczyciela stanowi więc umowa ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej, jaka łączyła pozwanego z Miejskim Ośrodkiem Sportu i Rekreacji w S.. Zgodnie zaś z treścią art. 822 § 4 k.c. uprawniony do odszkodowania w związku ze zdarzeniem objętym umową ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej może dochodzić roszczenia bezpośrednio od ubezpieczyciela. Z tego względu powództwo o odszkodowanie mogło zostać skierowane przeciwko pozwanemu.

36.  Ubezpieczyciel przyznał wprawdzie, iż między nim a (...) w S. została zawarta umowa ubezpieczenia obowiązkowego OC, jednakże kwestionował swoją odpowiedzialność w niniejszej sprawie wskazując, iż samo zdarzenia miało charakter nieszczęśliwego wypadku i nie można przypisać ubezpieczonemu niezachowania należytej staranności w utrzymaniu podestu przy wejściu nr 23 na plażę w S. w dobrym stanie technicznym. W związku z powyższym pozwany odmówił zapłaty żądanych świadczeń.

Podstawy odpowiedzialności odszkodowawczej (...) w S.

37.  Zgodnie z art. 415 k.c., kto z winy swej wyrządził drugiemu szkodę, obowiązany jest do jej naprawienia. Przesłankami odpowiedzialności na podstawie tego przepisu są: szkoda, zawinione i bezprawne zachowanie się sprawcy szkody oraz normalny związek przyczynowy między takim zachowaniem się a szkodą. (...) w rozumieniu powyższego przepisu oznacza nie tylko niezgodność z przepisami prawa powszechnie obowiązującego, ale też z zasadami współżycia społecznego lub innymi obowiązującymi normami, na przykład deontologicznymi, związanymi z wykonywaniem jakiegoś zawodu (por. J. Gudowski, G. Bieniek [w:] T. Bielska-Sobkowicz, H. Ciepła, M. Sychowicz, R. Trzaskowski, T. Wiśniewski, C. Żuławska, J. Gudowski, G. Bieniek, Kodeks cywilny. Komentarz. Tom III. Zobowiązania. Część ogólna, wyd. II, Warszawa 2018, art. 415). W myśl art. 355 §§ 1 i 2 k.c. dłużnik obowiązany jest do staranności ogólnie wymaganej w stosunkach danego rodzaju (należyta staranność). Należytą staranność dłużnika w zakresie prowadzonej przez niego działalności gospodarczej określa się przy uwzględnieniu zawodowego charakteru tej działalności.

38.  W sprawie było bezsporne, że na ubezpieczonym MOSIR-e spoczywał obowiązek zapewnienia należytego nadzoru nad terenem przy wejściu na plażę nr 23, a więc także zapewnieniem, aby kładka drewniana, po której powódka się przemieszczała, znajdowała się w dobrym stanie technicznym, bez uszkodzeń czy naderwań. Z uwagi na powyższe w myśl art. 355 k.c. powinien on była prowadzić ten nadzór z zachowaniem należytej staranności, która powinna polegać m.in. na minimalizowaniu ryzyka zajścia wypadków spowodowanych uszkodzeniami, jakim mogą ulegać podesty drewniane znajdujące się przy wejściach na plaże. Brak nadzoru albo niewłaściwe sprawowany nadzór (przy czym „niewłaściwie” nie jest równoznaczne z „nieskutecznie”) stanowiłyby po stronie takiego podmiotu działanie bezprawne, naruszające ciążący na nim obowiązek.

39.  Jak wyżej zostało już omówione, Sąd uznał, że (...) w S. nie wykonywał swoich obowiązków w prawidłowy sposób. Mimo wypadku, nie od razu podjął czynności w celu zabezpieczenia miejsca tego zdarzenia i naprawienia uszkodzonej deski, a tym samym zapobiegnięciu kolejnych wypadkom. Do tego nie wykazał, aby przegląd stanu kładek, po których przemieszcza się dziennie w okresie letnim setki ludzi, był przeprowadzony na bieżąco tak, aby zminimalizować występowanie takich przypadków, jak ten, który przytrafił się D. T. (1). Przeciwnie, środki zaradcze podjęto dopiero po fakcie i to wcale nie w terminie możliwie najszybszym. Należało zatem uznać, że powód wykazał wystąpienie po stronie ubezpieczonego bezprawności (naruszenia obowiązku nadzoru), a pozwany nie przedstawił okoliczności lub dowodów, które by to ustalenie podważały.

40.  Szkoda po stronie powódki była bezsporna. W wyniku upadku musiała poddać się leczeniu szpitalnemu i długotrwałej rehabilitacji, która jednak nie pozwoliła jej powrócić do pełni zdrowia.

41.  Sąd uznał też za udowodnione wystąpienie normalnego związku przyczynowego pomiędzy bezprawnością po stronie ubezpieczonego a zdarzeniem z dnia 7 września 2021 r. Jeśli bowiem nadzór nad stanem kładki drewnianej przy wejściu nr 23 nie był sprawowany, to można wywnioskować, że dopełnienie takiego obowiązku powinno było pozwolić na uniknięcie przedmiotowego zdarzenia. W normalnym toku czynności okresowe sprawdzenie czy cała konstrukcja, w tym deski znajdują się w dobrym stanie technicznym, umożliwia podjęcie działań zapobiegających powstaniu takich wypadków. Rzecz jasna nadzór tego typu może okazać się oczywiście nieskuteczny. Niemniej w niniejszej sprawie nie ma żadnych poszlak wskazujących, że to, że jakikolwiek czynnik trzeci, czy to ludzki (działanie jakiejś konkretnej osoby) czy atmosferyczny (wystąpienie konkretnego zjawiska pogodowego w możliwie najbliższym czasookresie poprzedzającym to zdarzenie) doprowadził do tego, że zniszczenie kładki nastąpiło z innej przyczyny niż zaniechanie po stronie samego pozwanego.

42.  Z uwagi na to, że Sąd stwierdził wystąpienie szkody, bezprawności po stronie ubezpieczonego oraz związku przyczynowego pomiędzy zdarzeniem wyrządzającym szkodę a bezprawnością ubezpieczonego, należało zgodzić się z powodem, że ubezpieczony, a w konsekwencji sam ubezpieczyciel ponoszą odpowiedzialność odszkodowawczą za to zdarzenie.

Zadośćuczynienie

43.  W myśl art. 444 k.c. w razie uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia naprawienie szkody obejmuje wszelkie wynikłe z tego powodu koszty, a na żądanie poszkodowanego zobowiązany do naprawienia szkody powinien wyłożyć z góry sumę potrzebną na koszty leczenia, a jeżeli poszkodowany stał się inwalidą, także sumę potrzebną na koszty przygotowania do innego zawodu. Natomiast zgodnie z treścią art. 445 § 1 k.c. w wypadkach przewidzianych w artykule poprzedzającym, sąd może przyznać poszkodowanemu odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę. Regulacja kodeksu cywilnego odnosząca się do naprawienia szkody na osobie obejmuje więc zarówno szkodę majątkową (art. 444 k.c.), jak i krzywdę niemajątkową (art. 445 k.c. w zw. z art. 444 k.c.) spowodowaną uszkodzeniem ciała lub rozstrojem zdrowia i przejawiającą się ujemnymi doznaniami psychicznymi.

44.  Zadośćuczynienie musi być przede wszystkim sposobem naprawienia krzywdy. Chodzi tu o krzywdę ujmowaną jako cierpienie fizyczne, a więc ból i inne dolegliwości, oraz cierpienia psychiczne, czyli negatywne uczucia przeżywane w związku z cierpieniami fizycznymi lub następstwami uszkodzenia ciała czy rozstroju zdrowia w postaci np. zeszpecenia, wyłączenia z normalnego życia itp. Celem zadośćuczynienia jest przede wszystkim złagodzenie tych cierpień. Powinno ono mieć charakter całościowy i obejmować wszystkie cierpienia fizyczne i psychiczne, zarówno już doznane, jak i te, które zapewne wystąpią w przyszłości (a więc prognozy na przyszłość) (por. wyrok Sądu Najwyższego z 3 lutego 2000 r., I CKN 969/98, LEX nr 50824). Zadośćuczynienie jest zatem środkiem naprawienia szkody o charakterze niemajątkowym.

45.  W tej sprawie powódce bezsprzecznie należało się zadośćuczynienia za krzywdę, jaką poniosła w związku z wypadkiem. Powódka była już wówczas osobą starszą, a uszczerbek na zdrowiu jakiego doznała (i dotyczący, co ważne, jej władnącej ręki, gdyż jest osobą leworęczną) uniemożliwiał jej powrót do pełnej sprawności. Powódka przed zdarzeniem była osobą aktywną jak na swój wiek, odwiedzała swoje dzieci mieszkające w Polsce i za granicą, miała trzy ogródki, w których uprawiała warzywa, hodowała kury, chodziła na spacery i do lasu. Po wypadku powódka nie była w stanie już sama mieszkać, nie mogła wykonywać codziennych prac domowych i musiała zrezygnować z dotychczasowej aktywności. Musiała także podjąć się leczenia i kilkumiesięcznej rehabilitacji, jak również skorzystać z pomocy swojej wnuczki, która w celu zapewnienia jej kompleksowej opieki zamieszkała z nią od maja 2022 r. Nawet jednak to leczenie nie mogło i nie może doprowadzić powódki do odzyskania pełnej sprawności ruchowej, takiej jaką dysponowała przed wypadkiem.

46.  Z tego względu Sąd zasądził od pozwanego na rzecz powódki kwotę 40 000 zł tytułem należnego jej zadośćuczynienia. Zdecydowanie nie jest to kwota wygórowana, ani nadmierna. Odpowiada ona bowiem uszczerbkowi jaki powódka poniosła i pozwala w ten sposób zrekompensować powódce krzywdy, jakich doznała w wyniku zajścia tego zdarzenia.

Koszty opieki

47.  Żądanie zwrotu kosztów opieki zasługuje na uwzględnienie na podstawie ogólnych przepisów o odpowiedzialności odszkodowawczej, tj. art. 444 § 1 k.c.

48.  Jak przesądził Sąd Najwyższy w uchwale podjętej w składzie siedmioosobowym z dnia 22 lipca 2020 r., sygn. akt III CZP 31/19, poszkodowany, który doznał uszkodzenia ciała lub rozstroju zdrowia, może domagać się na podstawie art. 444 § 1 k.c. odszkodowania z tytułu kosztów opieki sprawowanej nad nim nieodpłatnie przez osoby bliskie. Opieka ta obiektywnie ma bowiem wymierną wartość ekonomiczną nawet wtedy, gdy była sprawowana nieodpłatnie. Wysokość zasądzonego z tego tytułu odszkodowania nie może jednak przekroczyć wartości rynkowej sprawowanej opieki, tj. wynagrodzenia osoby mającej odpowiednie kwalifikacje do jej wykonywania, lecz powinna takiej wartości odpowiadać (stąd też nie ma podstaw np. do obniżania zasądzonej kwoty kosztów zaledwie do stawki netto).

49.  Biegły w sporządzonej w tej sprawie opinii jednoznacznie potwierdził, że stan zdrowia powódki po opuszczeniu przez nią szpitala wymagał opieki osób trzecich. Powódka przez okres co najmniej 6 tygodni wymagała bowiem pomocy przy czynnościach życia codziennego takich jak ubieranie się, mycie, przygotowanie posiłków czy sprzątanie. Nigdy nie wróciła do pełni zdrowia. Po rehabilitacji, stan zdrowia powódki polepszył się, niemniej nadal potrzebuje ona opieki, którą sprawuje nad nią jej wnuczka.

50.  Mając na uwadze treść przeprowadzonych w tej sprawie dowodów uznać należało, że powódka wykazała, iż w okresie 123 dni od momentu zakończenia turnusu w sanatorium (10 września 2021 r.) do dnia 20 października 2021 r. wymagała opieki przez 3 godziny dziennie. Wskazywana przez powódkę stawka za jedną godzinę usług opiekuńczych (20 zł) również nie była wygórowana, oparta na rzeczywiście istniejącym cenniku (k. 58-61) i niewiele wyższa od minimalnej stawki godzinowej w 2021 r. Po przemnożeniu stawki 20 zł przez liczbę godzin świadczonej opieki dziennie (3 h), liczbę tygodni świadczonej opieki (6) oraz liczby dni w jednym tygodniu (7), otrzymana suma wynosiła 2 520 zł (20 zł/h*3*6*7). W tej sytuacji roszczenie powódki o zapłatę kwoty 2 460 zł tytułem kosztów opieki należało uwzględnić w całości.

Odsetki

51.  Zakład ubezpieczeń zobowiązany był do wypłaty kwoty tytułem zadośćuczynienia zgodnie z art. 817 k.c. w ciągu 30 dni od złożenia zawiadomienia o szkodzie. Z treści akt szkodowych dołączonych do sprawy wynika, że pozwany o szkodzie został zawiadomiony 28 września 2021 r., a zatem termin 30 dni upłynął z końcem 28 października 2021 r. Niewątpliwie zatem od 29 października 2021 r. pozwany popadł już w opóźnienie z wypłatą swojego świadczenia i powódka może od tego dnia domagać się odsetek ustawowych za opóźnienie na podstawie art. 481 k.c. od zasądzonej kwoty 40 000 zł.

52.  Powództwo zostało oddalone w zakresie odsetek ustawowych za opóźnienie liczonych od kwoty 2 460 zł stanowiącej koszty opieki. Sąd uznał bowiem, że 30- dniowy termin do wypłaty tego świadczenia należy liczyć nie od daty zawiadomienia o szkodzie (wtedy bowiem powódka takiego żądania nie zgłaszała), a dopiero od dnia 11 maja 2022 r. kiedy wniosła do pozwanego ubezpieczyciela pismo, w którym wypłaty takiej kwoty wprost zażądała (odebrane przez ubezpieczyciela w dniu 16 maja 2022 r., k. 55). Termin do zapłaty tej kwoty upłynął zatem z dniem 15 czerwca 2022 r. Zatem powód może domagać się odsetek ustawowych za opóźnienie od kwoty 2 460 zł od dnia następnego tj. od dnia 16 czerwca 2022 r. do dnia zapłaty.

Koszty postępowania

53.  Z racji tego, że powództwo zostało uwzględnione praktycznie w całości, w myśl art. 100 zd. 2 k.p.c. Sąd obciążył pozwanego obowiązkiem zwrotu powódce poniesionych przez nią kosztów procesu, na które złożyły się koszty zastępstwa procesowego w wysokości 3 600 zł (na podstawie § 2 pkt 5 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności adwokackie) wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty na podstawie art. 98 §1 ¹ k.p.c.

54.  Z uwagi na to, że powódka została zwolniona z poniesienia kosztów sądowych w całości (k. 66), jak również biorąc pod uwagę ogólny wynik procesu, Sąd na podstawie z art. 113 ust. 1 w zw. z art. 83 ust. 2 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych, obciążył pozwanego kosztem wynagrodzenia biegłego w kwocie 2 143,60 zł tymczasowo pokrytego przez Skarb Państwa oraz opłaty od pozwu w wysokości 2 123 zł, od której uiszczenia powódka została zwolniona.

ZARZĄDZENIE

(...)