Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego dla Warszawy-Śródmieścia w Warszawie

sygn. akt VI C 1102/24 upr

Uzasadnienie wyroku z dnia 12 maja 2025 r.

ograniczone do wyjaśnienia podstawy prawnej wyroku (art. 505 ⁸ § 4 k.p.c. )

1.  Powód (...) z siedzibą w L., reprezentowany przez profesjonalnego pełnomocnika, domagał się od pozwanego zapłaty kwoty 2 057,46 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od kwoty 1 517,46 zł od dnia 13 grudnia 2023 r. do dnia zapłaty oraz od kwoty 540,00 zł od dnia wytoczenia powództwa do dnia zapłaty. W uzasadnieniu powód wskazał, że uszkodzeniu uległ pojazd marki P. będący własnością D. W., a sprawca zdarzenia posiadał ubezpieczenie OC u pozwanego. Zdarzenie zostało zgłoszone do ubezpieczyciela, który zarejestrował ją pod numerem (...). Ubezpieczyciel przyjął odpowiedzialność za zdarzenie i wypłacił kwotę 1 462,41 zł. Powódka wskazała, że dochodzi przedmiotowego roszczenia na podstawie umowy cesji zawartej z poszkodowanym, na mocy której przeniesiono na powódkę wierzytelność – prawo do odszkodowania z tytułu kosztów naprawy uszkodzonego pojazdu w związku z ww. szkodą. Powód wskazywał, że poniósł dodatkowy koszt w wysokości 540 zł za sporządzenie prywatnej kalkulacji przez zewnętrzny podmiot. Wniósł o zasądzenie kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego, według norm przepisanych.

2.  Pozwany (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W., reprezentowany przez profesjonalnego pełnomocnika, w sprzeciwie od nakazu zapłaty wydanym w postępowaniu upominawczym, wniósł o oddalenie powództwa. Pozwany nie kwestionował swojej odpowiedzialności za szkodę co do zasady, natomiast zakwestionował w pierwszej kolejności legitymację czynną po stronie powoda oraz skuteczność umowy cesji zawartej między poszkodowanym a (...) sp. z o.o. (w związku z brakiem skutecznie udzielonego pełnomocnictwa do zawarcia w imieniu poszkodowanego umowy cesji). Pozwany zarzucił również, że poszkodowany nie miał wiedzy o tym, że sprzedaje powodowi swoją wierzytelność, zaś cena zbycia wierzytelności została określona w załączniku do umowy cesji wierzytelności, nie zaś w treści samej umowy.

3.  Pozwany zakwestionował też roszczenie co do wysokości, wskazując, że odszkodowanie wypłacone w toku postępowania likwidacyjnego pokryło całość szkody. Pozwany zakwestionował zasadność dochodzenia przez powoda zwrotu kosztów prywatnej ekspertyzy. Pozwany wskazał, że zaproponował poszkodowanemu wielokrotnie możliwość naprawy w warsztacie należącym do jego sieci naprawczej, z czego poszkodowany nie skorzystał ( sprzeciw od nakazu zapłaty, k. 44-51).

4.  Spornym w niniejszym postępowaniu pozostał fakt, czy powodowi przysługuje legitymacji czynna do występowania z ww. roszczeniem oraz czy uzasadnione są koszty naprawy uszkodzonego pojazdu marki P. w wyższej wysokości niż przyznane w postępowaniu likwidacyjnym, a także czy uzasadniony jest zwrot kosztów prywatnej kalkulacji.

5.  W pierwszej kolejności, Sąd zbadał legitymację czynną do występowania z roszczeniem. Zgodnie z art. 509 k.c., wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią (przelew), chyba że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania. Wraz z wierzytelnością przechodzą na nabywcę wszelkie związane z nią prawa, w szczególności odsetki i poręczenie. Jak stanowi art. 513 § 1 k.c. dłużnikowi przysługują przeciwko nabywcy wierzytelności wszelkie zarzuty, które miał przeciwko zbywcy w chwili powzięcia wiadomości o przelewie.

6.  Sąd nie znalazł podstaw do kwestionowania ważności i skuteczności umowy przelewu, mocą której – zgodnie z wolą jej stron – roszczenie uprzednio przysługujące poszkodowanemu przeciwko pozwanemu z tytułu szkody, o której mowa w pozwie, przejść miało na powoda. Powód przedłożył odpis umowy cesji wierzytelności z dnia 21 grudnia 2023 r. oraz należycie udzielone pełnomocnictwo podpisane podpisem z weryfikacją elektroniczną do podpisania w jego imieniu umowy przelewu wierzytelności dla A. T. (k. 18-21v), z której wynika, że poszkodowany przelał na rzecz powoda wierzytelność objętą żądaniem pozwu w tej sprawie. Wierzytelność ta istniała w dacie zawierania umowy cesji, a nadto została opisana w tej umowie w sposób umożliwiający jej zidentyfikowanie. Umowa ta jest ważna i skuteczna. Wierzytelność objęta tą umową niewątpliwie zaś mogła zostać zbyta przez poszkodowanego na rzecz powoda, gdyż nie było w tym zakresie ani wyłączenia ustawowego, ani umownego. Jeśli zasadą jest, że wierzytelność może zostać zbyta, to nie ma racjonalnych powodów, by od takiej zasady wyłączyć wierzytelności poszkodowanych wynikające ze szkód komunikacyjnych. Umowa nie była również sprzeczna z art. 353 ¹ k.c. Nie sposób zgodzić się również z pozwanym co do zarzutu nieważności umowy przelewu poprzez niewykazanie ceny w umowie, a dopiero w załączniku. Cena nabycia, choć ostatecznie została wskazana w załączniku, nie stanowi okoliczności istotnej dla rozstrzygnięcia przedmiotowej sprawy, a niekiedy może być uważana za tajemnicę przedsiębiorstwa. Z dokumentów przedłożonych w sprawie w pełni wynika fakt nabycia wierzytelności i skuteczności. Nie ma żadnego znaczenia, czy cena nabycia została przedstawiona w samej umowie czy w załączniku do tej umowy.

7.  Słuchany w charakterze świadka poszkodowany D. W. złożył zeznania o treści zgodnej z przedstawionymi dokumentami dotyczącymi umowy przelewu i pełnomocnictw. Poszkodowany potwierdził w szczególności fakt udzielenia pełnomocnictwa do zawarcia umowy cesji wierzytelności, potwierdził, że był i jest świadomy, że zbył na rzecz powoda swoją wierzytelność o dochodzenie dalszego odszkodowania od ubezpieczyciela w związku ze szkodą oraz, że otrzymał kwotę tytułem ceny zakupu. W ocenie Sądu nie można było uznać, że powodowi brak legitymacji czynnej do występowania z niniejszym roszczeniem.

8.  Ustawa nie wymaga żadnej szczególnej formy, w tym formy pisemnej, dla pełnomocnictwa do zawarcia umowy cesji wierzytelności (art. 99 § 1 w zw. z art. 511 k.c.).

9.  Kwestionując wysokość powstałej w niniejszej sprawie szkody, pozwany podniósł, że dowód z prywatnej kalkulacji nie może służyć za dowód w postępowaniu przed Sądem w oparciu o który ustalane będą okoliczności faktyczne. Wskazał, że nie wszystkie wskazywane przez powoda koszty są zasadne i winny być wypłacone przez ubezpieczyciela. Pozwany wskazywał, że wypłacił w związku ze szkodą w toku postępowania likwidacyjnego całość należnego odszkodowania, tj. tylko koszty celowe i ekonomicznie uzasadnione do wysokości kwoty 1 462,41 zł brutto. Pozwany wskazał, że był w stanie naprawić pojazd poszkodowanego za ww. kwotę w warsztacie współpracującym z pozwanym.

10.  Szkoda w rozumieniu art. 361 k.c. to różnica między stanem majątkowym poszkodowanego, który powstał po nastąpieniu zdarzenia powodującego uszczerbek, a stanem, jaki by w jego majątku istniał, gdyby zdarzenie nie nastąpiło. Zobowiązanie do zapłaty odszkodowania obejmuje przy tym tylko normalne następstwa działania lub zaniechania, z którego szkoda wynikła. Istnienie związku przyczynowego ma bezpośredni wpływ na ustalenie odszkodowania. Stanowi ono bowiem przesłankę odpowiedzialności, decydując o tym czy dana osoba w ogóle ponosi odpowiedzialność za szkodę i jakie są granice tej odpowiedzialności. Każdorazowo granice obowiązku naprawienia szkody wyznaczone są przez normalny związek przyczynowy między zdarzeniem wywołującym uszczerbek a szkodą. Natomiast zgodnie z dyspozycją art. 363 § 1 k.c. naprawienie szkody powinno wystąpić według wyboru poszkodowanego, bądź przez przywrócenie stanu poprzedniego, bądź przez zapłatę odpowiedniej sumy pieniężnej.

11.  Zgodnie z uchwałą Sądu Najwyższego z dnia 13 czerwca 2003 r. (III CZP 32/03) „odszkodowanie przysługujące od ubezpieczyciela odpowiedzialności cywilnej za uszkodzenie pojazdu mechanicznego obejmuje niezbędne i ekonomicznie uzasadnione koszty naprawy pojazdu, ustalone według cen występujących na lokalnym rynku”. W uzasadnieniu powyższej uchwały Sąd Najwyższy podkreślił, iż poszkodowanemu przysługuje wybór odpowiedniego warsztatu naprawczego, któremu powierzy on dokonanie naprawy uszkodzonego pojazdu, a warsztaty te mogą posługiwać się różnymi cenami w zakresie tych samych lub podobnych prac naprawczych. Co więcej, ceny te mogą obiegać od cen stosowanych przez warsztaty naprawcze działające na odpowiednim rynku lokalnym (np. na terenie określonego miasta lub gminy). Sąd Najwyższy wskazał również, że zgodnie z zasadą pełnej kompensaty poniesionej szkody (art. 361 § 2 k.c.) poszkodowany może domagać się od podmiotu odpowiedzialnego (ubezpieczyciela) odszkodowania obejmującego poniesione koszty wspomnianych prac naprawczych.

12.  Jeżeli poszkodowany poniósł już koszty naprawy pojazdu lub zobowiązał się do ich poniesienia, wysokość odszkodowania z ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych powinna odpowiadać tym kosztom, chyba że w danych okolicznościach są one oczywiście nieuzasadnione; wysokość odszkodowania nie zależy od ulg i rabatów możliwych do uzyskania przez poszkodowanego od podmiotów współpracujących z ubezpieczycielem. Jeżeli poszkodowany nie poniósł jeszcze kosztów naprawy pojazdu ani nie zobowiązał się do ich poniesienia, wysokość odszkodowania z ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych powinna odpowiadać przeciętnym kosztom naprawy na lokalnym rynku, z uwzględnieniem możliwych do uzyskania przez poszkodowanego ulg i rabatów, chyba że skorzystaniu z tych ulg i rabatów sprzeciwia się jego uzasadniony interes (uchwała SN z 8 maja 2024 r., III CZP 142/22).

13.  Odnośnie zatem do wskazywania przez pozwanego, że powód nie wybrał możliwości skorzystania z sieci naprawczej zarzut ten należy uznać za bezzasadny. Kolejno, należy przytoczyć najnowsze orzecznictwo Sądu Najwyższego w tym zakresie, z którego wynika, że w tego typu sprawach wyłączony jest jakikolwiek automatyzm. Jak wskazał Sąd Najwyższy w uchwale III CZP 119/22 z dnia 6 października 2022 r.: „Niezbędne jest ustalenie, czy faktycznie ceny z uwzględnieniem rabatów i ulg są stosowane przez ubezpieczyciela na rynku lokalnym, zaś możliwość skorzystania z nich przez poszkodowanego nie jest związana z jakimiś szczególnymi trudnościami”. Tylko na marginesie należy w niniejszej sprawie wskazać, że pozwany nie udowodnił, aby proponował poszkodowanemu realną ofertę naprawy pojazdu za cenę wskazaną w kosztorysie ubezpieczyciela. W niniejszej sprawie, naprawa nie odbyła się bezgotówkowo – a poszkodowany jak sam zeznał, naprawił pojazd na własną rękę nie korzystając z pomocy ubezpieczyciela. Ponadto pozwany nie wykazał, aby rzeczywiście był w stanie zaoferować poszkodowanemu warsztat naprawczy, w którym naprawiono by pojazd za niższą kwotę. Pozwany nie wykonał zobowiązania sądu i nie przedstawił do akt sprawy umowy handlowej z warsztatem współpracującym, powołując się na tajemnicę przedsiębiorstwa (choćby w zanonimizowanej formie).

14.  Pozwany kwestionował również wskazywaną przez powoda wysokość szkody, wywodząc, że na etapie postępowania likwidacyjnego spełnił swoje świadczenie z tego tytułu we właściwej kwocie zgodnie z sporządzonym kosztorysem naprawy.

15.  Zgodnie z art. 822 § 1 k.c. przez umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej ubezpieczyciel zobowiązuje się do zapłacenia określonego w umowie odszkodowania za szkody wyrządzone osobom trzecim, wobec których odpowiedzialność za szkodę ponosi ubezpieczający albo ubezpieczony. Przy ubezpieczeniu majątkowym świadczenie ubezpieczyciela polega w szczególności na zapłacie określonego odszkodowania za szkodę powstałą wskutek przewidzianego w umowie wypadku, przy czym w myśl art. 824 ¹ § 1 k.c., o ile nie umówiono się inaczej, suma pieniężna wypłacona przez ubezpieczyciela z tytułu ubezpieczenia nie może być wyższa od poniesionej szkody. Odszkodowanie ma zasadniczo na celu naprawienie szkody wyrządzonej ubezpieczającemu lub ubezpieczonemu w wyniku zajścia wypadku ubezpieczeniowego.

16.  Odpowiedzialność ubezpieczyciela z tytułu umowy OC wynika z treści art. 822 § 4 k.c., zgodnie z treścią którego uprawniony do odszkodowania w związku ze zdarzeniem objętym umową ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej może dochodzić roszczenia bezpośrednio od ubezpieczyciela.

17.  W ocelu ustalenia wysokości szkody, Sąd dopuścił dowód z pisemnej opinii biegłego sądowego z zakresu mechaniki samochodowej, a także pisemnej opinii uzupełniającej oraz ustnej opinii uzupełniającej. Biegły sądowy J. Z. na podstawie zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego sporządził opinię, w której ustalił koszty naprawy pojazdu: konieczny koszt naprawy po szkodzie z dnia 08 grudnia 2023 r., aktualny na czas powstania szkody, przy uwzględnieniu technologii naprawy producenta pojazdu, cen części zamiennych oryginalnych producenta samochodu sygnowanych jego marką (...) oraz przeciętnych cen robocizny w nieautoryzowanych firmach naprawczych wynosi 3 027,84 zł brutto. Biegły ustalił również stawkę za 1 rhb, która w IV kwartale 2023 r. mieściła się w kwocie od 110 zł do 744 zł netto, co równa się od 135 zł do 915 zł brutto.

18.  Wnioski co do sposobu wyliczeń prezentowane były przez biegłego w sposób rzeczowy i stosownie do postanowienia dowodowego Sądu określającego okoliczności podlegające stwierdzeniu. Sporządzona opinia biegłego pozwalała na poczynienie ustaleń faktycznych w niniejszej sprawie. Biegły szczegółowo, w logiczny i nader wyczerpujący sposób odniósł się do wszystkich zarzutów strony pozwanej, w tym w trakcie składania ustnej opinii uzupełniającej. Ponadto strona pozwana po złożeniu przez biegłego ustnej opinii uzupełniającej nie wskazywała na dalsze zastrzeżenia co do opinii biegłego.

19.  Pozwany w postępowaniu likwidacyjnym uiścił już odszkodowanie w kwocie 1 462,41 zł brutto. Ustalona przez biegłego wysokość szkody wynosiła 3 027,84 zł. Z tego względu dochodzona w tej sprawie przez powoda kwota 1 517,46 zł podlegała zasądzeniu w całości.

20.  Powód domagał się zasądzenia odsetek ustawowych za opóźnienie liczonych od kwoty 1 517,46 zł od dnia 13 grudnia 2023 r. do dnia zapłaty. Zgodnie z art. 817 § 1 k.c. (art. 14 ust. 1 u.u.o.) ubezpieczyciel obowiązany jest spełnić świadczenie w terminie 30 dni, licząc od daty otrzymania zawiadomienia o wypadku. W tej sprawie szkoda została zgłoszona ubezpieczycielowi w dniu 9 grudnia 2023 r. – roszczenie stało się zatem wymagalne po 30 dniach od tej daty, czyli 9 stycznia 2024 r. W pozostałym zakresie roszczenie o odsetki ustawowe za opóźnienie należało oddalić.

21.  Pozwany zakwestionował zasadność zwrotu kosztów sporządzonej prywatnej ekspertyzy (540 zł). Sąd w pełni podziela to stanowisko. W orzecznictwie przyjmuję się, iż nabywcy - w drodze przelewu - wierzytelności o odszkodowanie za szkodę komunikacyjną przysługuje od ubezpieczyciela odpowiedzialności cywilnej zwrot uzasadnionych kosztów ekspertyzy zleconej osobie trzeciej tylko wtedy, gdy jej sporządzenie było w okolicznościach sprawy niezbędne do efektywnego dochodzenia odszkodowania (uchwała SN z dn. 29 maja 2019 r., III CZP 68/18, LEX nr 31139360). Dalej w uzasadnieniu Sąd Najwyższy wskazał, że niewątpliwie nie mogą być uznane za pozostające w adekwatnym związku przyczynowym z wypadkiem komunikacyjnym i wejść w zakres odszkodowania ubezpieczeniowego wydatki na ekspertyzy zlecone przez cesjonariusza osobie trzeciej, które służą ocenie opłacalności cesji, nawet gdyby były poniesione już po nabyciu wierzytelności od poszkodowanego. W zakres odszkodowania może wejść tylko wydatek na ekspertyzę bezpośrednio służącą dochodzeniu roszczenia o odszkodowanie. Sama wygoda przedsiębiorcy-cesjonariusza występującego z roszczeniem nie wystarcza do uznania zlecenia za celowe w znaczeniu pozwalającym objąć koszt ekspertyzy odszkodowaniem przysługującym od ubezpieczyciela.

22.  W ocenie Sądu, powód nie wykazał żadnych okoliczności wskazujących na to, że opinia rzeczoznawcy dotycząca kosztów naprawy samochodu, była niezbędna dla dochodzonego przez niego roszczenia. Powód zajmuje się zawodowo skupowaniem roszczeń wynikających ze szkód komunikacyjnych, zaś koszt wykonania takiej kalkulacji powinien być wliczony w koszty ponoszenia ryzyka gospodarczego przedsiębiorcy. Powyższe prowadzi do wniosku, że powód był w stanie samodzielnie oszacować szkodę, bez powoływania innego rzeczoznawcy. Mając na uwadze powyższe, Sąd nie znalazł podstaw do objęcia zakresem odszkodowania kosztów prywatnej ekspertyzy i w tym zakresie powództwo oddalono.

23.  O kosztach procesu sąd orzekł na podstawie art. 100 k.p.c., i dokonał ich stosunkowego rozdzielenia, przy uwzględnieniu, że powód wygrał spór w 74%, a pozwany w 26%.

24.  Na koszty procesu po stronie powoda w łącznej kwocie 1 867 zł składały się: opłata sądowa od pozwu w kwocie 200 zł, wykorzystana zaliczka na poczet wynagrodzenia biegłego sądowego w kwocie 750 zł, opłata skarbowa od pełnomocnictwa w kwocie 17 zł oraz koszty zastępstwa prawnego w kwocie 900 zł, ustalone na podstawie § 2 pkt 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz.U. z 2023 r. poz. 1964 tekst jedn. ze zm.). Z kolei na koszty procesu po stronie pozwanego w łącznej kwocie 1 667 zł składały się: koszty zastępstwa prawnego w wysokości 900 zł, ustalone na podstawie § 2 pkt 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz.U. z 2023 r. poz. 1964 tekst jedn.) oraz opłata skarbowa od pełnomocnictwa w kwocie 17 zł oraz wykorzystane zaliczki na poczet wynagrodzenia biegłego w wysokości 750 zł. Mając na uwadze, iż powód wygrał sprawę w 74%, sąd zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 948,16 zł.