Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego dla Warszawy-Śródmieścia w Warszawie

UZASADNIENIE

Przedmiot i przebieg postępowania

1.  Pozwem z dnia 26 lutego 2024 r. powód (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W. wniósł o zasądzenie od pozwanego (...) (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. kwoty 95 134,92 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 27 października 2023 r. do dnia zapłaty wraz z kosztami postępowania, w tym kosztami zastępstwa procesowego wg. norm przepisanych. W uzasadnieniu powód wskazał, że zawarł z pozwanym w dniu 31 lipca 2020 r. umowę subwencji finansowej w ramach programu rządowego „(...) dla Małych i Średnich Firm”. Wskazał, że umowa subwencji została zawarta za pośrednictwem Bankowości Elektronicznej Banku za pomocą narzędzi autoryzacyjnych przekazanych Beneficjantowi przez Bank. Fundusz wypłacił pozwanemu kwotę subwencji w wysokości 478 561 zł na rachunek wskazany przez spółkę. Powód ustalił na podstawie postanowień umowy i regulaminu, że należna kwota subwencji do zwrotu wynosi 239 280,50 zł, płatna zgodnie z harmonogramem w 24 ratach. Niewywiązanie się przez pozwanego z postanowień umowy subwencji, spowodowało jej wypowiedzenie przez powoda. Na dochodzą kwotę składa się: kwota 90 033,28 zł tytułem niespłaconej do dnia złożenia pozwu kwoty subwencji podlegającej zwrotowi oraz 5 101,64 zł jako kwota skapitalizowanych kwota odsetek ustawowych za opóźnienie od należności głównej. (pozew, k. 3-5v)

2.  Do pozwu powód dołączył dowód na to, że z tym samym roszczeniem wystąpił wcześniej w elektronicznym postępowaniu upominawczym, do którego pozew wniósł 27 października 2023 r. Na skutek sprzeciwu pozwanego nakaz zapłaty w (...) utracił moc, a postępowanie w tej sprawie umorzono postanowieniem z dnia 6 grudnia 2023 r. ( pozew w epu, k. 9; sprzeciw, k. 12; postanowienie, k. 12v)

3.  Pozwany w terminie nie złożył w terminie odpowiedzi na pozew. (k. 54)

4.  Wyrokiem zaocznym z dnia 17 czerwca 2024 r. Sąd w pkt 1 uwzględnił roszczenie powoda w całości zasądzając na jego rzecz od pozwanego kwotę 95 134,92 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 27 października 2023 r. do dnia zapłaty, nadając wyrokowi w tym zakresie rygor natychmiastowej wykonalności (pkt 2). W pkt 3 Sąd zasądził na rzecz powoda koszty procesu w wysokości 12 874 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty. (wyrok zaoczny, k. 72)

5.  W sprzeciwie od wyroku zaocznego pozwany wniósł o uchylenie wyroku zaocznego, ewentualne uchylenie rygoru natychmiastowej wykonalności wyroku zaocznego oraz o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie od powoda na swoją rzecz zwrotu kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. Pozwany podniósł szereg zarzutów: przedwczesność powództwa, bezskuteczność wypowiedzenia umowy, nieudowodnienie roszczenia co do zasady, ani co do wysokości, legitymację procesową powoda oraz niewłaściwość funkcjonalną Sądu i konieczność przekazania sprawy do odpowiedniego wydziału gospodarczego. Pozwany kwestionował także wiążący charakter regulaminu. Z ostrożności procesowej podniósł zarzut przedawnienia. ( sprzeciw od wyroku zaocznego, k. 85-88v)

6.  Postanowieniem z dnia 18 lipca 2024 r. Sąd w pkt 1 oddalił wniosek o przekazanie sprawy wg. właściwości do Sądu Rejonowego dla m.st. Warszawy w Warszawie – Sądu Gospodarczego, a w pkt 2 oddalił wniosek o zawieszenie lub uchylenie rygoru natychmiastowej wykonalności wyroku zaocznego (pkt 2). (postanowienie, k. 93-v)

Ustalenia faktyczne

7.  W związku ze zwalczaniem skutków Covid-19 w Polsce Rada Ministrów powierzyła na podstawie art. 21a ustawy z dnia 4 lipca 2019 r. o systemie instytucji rozwoju (dalej: ustawa o (...)) (...) (dalej: (...)) realizację programu rządowego pn. ,,(...) dla małych i średnich firm”. W ramach pierwszej odsłony tego programu („Tarcza 1.0”) rozpoczęto przyjmowanie wniosków i wypłaty dnia 30 kwietnia 2020 r., a zakończono 31 lipca 2020 r. W ramach tego programu wypłacono łącznie 60,3 mld zł wsparcia dla 348 136 beneficjantów z 387 815 wnioskujących podmiotów.

( bezsporne)

8.  Warunku działania tego programu zawarto w treści Regulaminu ubiegania się o udział w programie rządowym ,,(...) dla małych i średnich firm’’ z dnia 28 kwietnia 2021 r. Zasadniczym celem tego programu była realizacja podstawowego interesu ekonomicznego RP w postaci zapewnienia stabilności przedsiębiorstwa i gospodarki oraz zapobiegnięcie ryzyka masowej upadłości beneficjentów oraz zwolnień ich pracowników na skutek znaczących zakłóceń w funkcjonowaniu gospodarki w związku z epidemią C.-19 (§ 2 ust. 2). Program miał być realizowany zgodnie z ustawą o (...) i dokumentami programowymi (§ 2 ust. 4).

(regulamin, k. 29)

9.  Beneficjentem tego programu mógł zostać przedsiębiorca w rozumieniu art. 4 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. Prawa Przedsiębiorców pod warunkiem uznania, iż podmiot ten spełnia warunki przyznania mu statusu Mikroprzedsiębiorcy lub MŚP, wnioskującego do (...) o udzielenie Subwencji Finansowej, lub któremu (...) udzielił subwencji finansowej (§ 1 ust. 2).

(regulamin, k. 26v)

10.  Finansowanie Programowe miało być udzielane zgodnie z zasadami regulującymi przyznawanie pomocy publicznej w Polsce i Unii Europejskiej i było udzielane przez (...) Beneficjentem w ramach programu pomocowego zatwierdzonego przez Komisję Europejską na podstawie decyzji z dnia 27 kwietnia 2020 r. (§ 2 ust. 7). Łączna maksymalna kwota finansowania programowego, jakiej mogła udzielić (...) w ramach programu to kwota 75 000 000 000 zł, na co składały się dwa działania: a) tarcza finansowa dla mikroprzedsiębiorców o łącznej maksymalnej wartości do 25 000 000 000 zł; b) tarcza finansowa dla (...) o łącznej maksymalnej wartości do 50 000 000 000 zł (§ 3 ust. 1).

(regulamin, k. 29)

11.  Finansowanie Programowe udzielane było za pośrednictwem Banków, przyjmujących w imieniu (...) wnioski i odwołania, przekazujących beneficjentom decyzje (...), zawierających umowy subwencji finansowych w charakterze pełnomocnika (...) i przekazujących beneficjentom w imieniu (...) środki pieniężne tytułem subwencji finansowych (§ 3 ust. 3). (...) mógł podejmować na zasadach racjonalnej uznaniowości decyzje indywidualne o zmianach warunków zwolnienia beneficjentów z określonych kategorii z obowiązku zwrotu subwencji finansowej w całości lub części w przypadkach określonych w dokumentach programowych (§ 3 ust. 5). W przypadkach stwierdzenia złożenia przez beneficjenta nieprawdziwych oświadczeń lub podania we wniosku nieprawdziwych informacji, (...) mógł podjąć decyzję o zobowiązaniu beneficjenta do zwrotu całości lub części subwencji finansowej § 3 ust. 6).

(regulamin, k. 29)

12.  Środki z subwencji finansowej mogły zostać przeznaczone przez beneficjenta wyłącznie m.in. na pokrycie kosztów prowadzonej działalności gospodarczej, w tym wynagrodzeń pracowników, kosztów zakupu towarów i materiałów, kosztów usług obcych, bieżących kosztów obsługi finansowania zewnętrznego, kosztów najmu nieruchomości czy zakupu urządzeń czy innych środków trwałych niezbędnych do prowadzenia działalności gospodarczej (§ 7 ust. 1).

(regulamin, k. 33)

13.  O udział w programie mogli ubiegać się beneficjenci będący osobami fizycznymi, osobami prawnymi lub jednostkami organizacyjnymi nieposiadającymi osobowości prawnej, którym odrębna ustawa przyznaje zdolność do nabywania praw i obowiązków we własnym imieniu, wykonujący działalność gospodarczą oraz wspólnicy spółki cywilnej w zakresie wykonywanej przez nich działalności gospodarczej, w każdym przypadku pod warunkiem posiadania przez beneficjenta statusu Mikroprzedsiębiorcy lub (...) (§ 10 ust. 2). W programie mógł udział wyłącznie beneficjent, który łącznie spełniał m.in. następujące kryteria: prowadził działalność gospodarczą na dzień 31 grudnia 2019 r. i działalność ta została zarejestrowana na terytorium RP w Krajowym Rejestrze Sądowym albo Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej (§ 10 ust. 8 pkt b i g). (...) mógł, biorąc pod uwagę całokształt okoliczności, z uwzględnieniem zasady racjonalności ekonomicznej, w tym wyważenia słusznych interesów danego beneficjenta, ogółu wszystkich beneficjentów i Skarbu Państwa oraz realizacji celów szczegółowych określonych w programie, odstąpić od stosowania niektórych ww. Warunków Programowych, każdorazowo z zastrzeżeniem stosowania się do zasad i warunków decyzji Komisji Europejskiej dotyczącej programu (§ 10 ust. 11). Warunki programowe zostały na wstępie regulaminu zdefiniowane jako wszelkie warunki, oświadczenia, wymogi lub kryteria determinujące jakiekolwiek uprawnienia lub obowiązki Beneficjenta związane z Finansowaniem Programowym, w tym w szczególności (m.in.) warunki determinujące możliwość ubiegania się przez Beneficjenta o udział w programie.

(regulamin, k. 33v-34, 28v)

14.  Treść składanego wniosku była najpierw weryfikowana przez Bank pod kątem jej kompletności i wstępnej zgodności z warunkami programowymi, w zakresie ustalonym między (...) i bankiem. Następnie po poprawnym wprowadzeniu beneficjenta danych w formularzu wniosku, w bankowości elektronicznej wygenerowano projekt umowy subwencji finansowej zawierający odpowiednie dane zamieszczone przez beneficjenta w formularzu wniosku, o ile system informatyczny zapewniał taką możliwość. Beneficjent uzyskiwał możliwość zapoznania się w umową w formie elektronicznej, wydrukowania i zapisania elektronicznie jej projektu oraz dostępu do zapisanego projektu po ponownym zalogowaniu, o ile bankowość elektroniczna banku zapewnia takie funkcjonalności. Umowa mogła zostać podpisana przez osobę upoważnioną w bankowości elektronicznej banku za pomocą narzędzi autoryzacyjnych przekazanych beneficjentowi przez bank. Następnie umowę w imieniu (...) podpisywał Bank działając w charakterze pełnomocnika, na podstawie pełnomocnictwa zawartego w umowie łączącej bank z (...), opatrując umowę pieczęcią banku lub kwalifikowanym podpisem elektronicznym osób uprawnionych do reprezentowania banku, a następnie udostępniał ją beneficjentowi w bankowości elektronicznej. Bank przekazywał wniosek do (...), która miała rozpatrzyć go zgodnie z procedurą opisaną w dokumentach programowych (§ 11 ust. 6). Zawarcie przez beneficjenta umowy subwencji było wymogiem koniecznym dla otrzymania subwencji finansowej, jednakże nie gwarantowało jej otrzymania w przypadku braku spełnienia przez beneficjenta warunków programowych lub w sytuacji niepozyskania przez (...) kwoty finansowania programowego. Udzielenie subwencji było uzależnione od spełnienia przez beneficjenta wszystkich warunków programowych (§ 11 ust. 10). W przypadku, gdy beneficjent otrzymał subwencję finansową na podstawie nieprawdziwych oświadczeń, od których uzależnione był udzielenie subwencji lub jej wysokości, beneficjent zobowiązany był do niezwłocznego, nie później niż w terminie 14 dni roboczych od dnia jej otrzymania, zwrotu subwencji lub jej części na wyodrębniony rachunek techniczny banku (§ 11 ust. 13).

(regulamin, k. 34v-35)

15.  Stosownie do treści § 12 ust. 1 (...) rozpatrywał wnioski w celu weryfikacji spełnienia przez beneficjenta warunków programowych. (...) podejmował decyzję o odmowie przyznania subwencji finansowej, jeżeli na podstawie informacji uzyskanych z Zakładu Ubezpieczeń lub Ministerstwa Finansów, (...) stwierdzi, że beneficjent nie spełnia warunków do jej wypłaty lub oświadczenia złożone w związku z zawarciem umowy subwencji finansowej były nieprawdziwe (§ 12 ust. 6). Umowa subwencji finansowej była zawierana z chwilą złożenia przez Bank, działający jako pełnomocnik (...) oświadczenia woli o zawarciu umowy subwencji poprzez opatrzenie umowy pieczęcią bankową lub kwalifikowanym podpisem elektronicznym osób uprawnionych do reprezentowania banku (§ 12 ust. 13).

(regulamin, k. 35-v)

16.  Zgodnie z § 13 ust. 3 beneficjent przyjmował do wiadomości i akceptował, że niektóre aspekty programu miały charakter uznaniowy lub oceny, w związku z tym odpowiednia decyzja miała być podejmowana przez (...), lub podmiot, za pośrednictwem którego (...) realizuje program, na zasadzie racjonalnej uznaniowości. Nadto beneficjent przyjmował do wiadomości i akceptował, że informacje przekazane we wniosku stanowią podstawę do dokonania wstępnej oceny spełnienia warunków programowych. (...) zastrzegł sobie prawo do przeprowadzenia dalszej pogłębionej analizy w celu weryfikacji spełnienia przez beneficjenta warunków programowych. Beneficjent przyjmował do wiadomości, że po złożeniu wniosku lub odwołania przez beneficjenta, (...) mógł poprosić o złożenie dodatkowych oświadczeń oraz dostarczenie dodatkowych informacji, w tym wykraczających poza listę wymogów informacyjnych, której pobranie możliwe było w ramach formularza wniosku lub odwołania (§ 13 ust. 7). Złożenie wniosku oznaczało akceptację przez beneficjenta regulaminu oraz zasad ubiegania się i udzielania finansowania programowego opisanych w tym regulaminie i dokumentach programowych (§ 15). Stosownie do § 16 ust. 3 regulamin stanowił integralną część umowy, w zakresie, w jakim strony w umowie subwencji finansowej nie ustalą odmiennie swoich praw i obowiązków. W § 16 ust. 1 regulaminu wskazano, że (...) może przekazywać informacje dotyczące niniejszego regulaminu w formie komunikatów publikowanych na stronie(...) Komunikaty mają charakter informacyjny.

(regulamin, k. 35v-36, 37)

17.  Osobę przedsiębiorcy będącego beneficjentem programu precyzował pkt 3.1. wyciągu z dokumentu programu stanowiącego załącznik nr 1 do regulaminu. Z jego treści wynikało, że programem objęci są przedsiębiorcy w rozumieniu art. 4 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. Prawo przedsiębiorców tj. osoby fizyczne, osoby prawne lub jednostki organizacyjne niebędące osobą prawną, którym odrębna ustawa przyznane zdolność prawną, wykonujące działalność gospodarczą oraz wspólnicy spółki cywilnej w zakresie wykonywanej przez nich działalności gospodarczej, będący mikro-, małymi lub średnimi przedsiębiorcami. Celami szczegółowymi programu były m.in. udostępnianie małym i średnim przedsiębiorcom finansowania na warunkach preferencyjnych dla zapewnienia płynności i stabilności finansowej w okresie poważnych zakłóceń w gospodarce w związku ze skutkami pandemii Covid, przeciwdziałanie zakłóceniom w funkcjonowaniu gospodarki w okresie kryzysu gospodarczego wywołanego pandemią Covid, stabilizacja finansowa małych i średnich przedsiębiorstw celem ochrony miejsc pracy i bezpieczeństwa finansowego obywateli oraz zapewnienie pomocy finansowej dla sektorów szczególnie silnie dotkniętych skutkami pandemii Covid.

( załącznik nr 1 – wyciąg z dokumentu programu, k. 39, 38v)

18.  Dnia 31 lipca 2020 r. pomiędzy (...) S.A. w W., reprezentowanym przez (...) S.A. z siedzibą w W., a (...) (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. została zawarta umowa subwencji finansowej nr (...)SP. Osoba działająca w imieniu przedsiębiorcy oświadczyła, że jest uprawniona do reprezentacji przedsiębiorcy, w tym do zawarcia umowy o subwencję finansową oraz dokonywania wszelkich innych czynności związanych z jej zawarciem i wykonaniem. Ponadto potwierdziła, że wszystkie przedstawione informacje oraz złożone oświadczone są zgodne z prawdą i jest świadoma odpowiedzialności karnej za przedstawienie fałszywych informacji oraz złożenia fałszywych oświadczeń. Przedsiębiorca oświadczył ponadto, że na dzień 31 grudnia był małym lub średnim przedsiębiorcą (zatrudniającym do 249 pracowników z wyłączeniem właściciela) a jego roczny obrót nie przekroczył równowartości 50 mln EUR lub suma bilansowa nie przekroczyła 43 mln EUR, przy czym nie jest mikroprzedsiębiorcą lub nie jest beneficjentem programu rządowego (...) dla Dużych Firm (§ 1 ust. 1 i 2).

(umowa, k. 14)

19.  Przedsiębiorca oświadczył, że liczba zatrudnionych pracowników na koniec miesiąca poprzedzającego złożenie wniosku o zawarcie umowy subwencji finansowej wynosiła 4 osoby, a w czerwcu 2020 r. doszło u niego do spadku obrotów gospodarczych o 79% (§ 1 ust. 4-6). Podał, że w 2019 r. wielkość tych obrotów wynosiła 5 982 020 zł (§ 1 ust. 8). Wnioskował o przyznanie mu subwencji finansowej w kwocie 478 561 zł, oświadczając, że zarówno na dzień 31 grudnia 2019 r. jak i na dzień złożenia wniosku prowadzi działalność gospodarczą sklasyfikowaną w klasie (...): 46.90.Z (§ 1 ust. 9, 10 pkt a i e, 12). Stosownie do § 2 ust. 11 i 19 umowy (...) mógł podjąć decyzję o odmowie wypłaty subwencji finansowej w przypadku powzięcia wątpliwości co do charakteru działalności prowadzonej przez przedsiębiorcę. Przedsiębiorca oświadczył, że jest świadomy tego, że subwencja finansowa jest udzielania jako pomoc dotycząca wyłącznie przedsiębiorstw spełniających kryteria mikro-, małego i średniego przedsiębiorcy w rozumieniu programu oraz załącznika nr 1 do rozporządzenia Komisji (UE) nr (...) z dnia 17 czerwca 2014 r. uznające niektóre rodzaje pomocy za zgodne z rynkiem wewnętrznym w zastosowaniu art. 107 i 108 Traktatu. Zgodnie z art. 1 tego załącznika za przedsiębiorstwo uważa się podmiot prowadzący działalność gospodarczą bez względu na jego formę prawną. Zalicza się tu w szczególności osoby prowadzące działalność na własny rachunek oraz firmy rodzinne zajmujące się rzemiosłem lub inną działalnością, a także spółki lub stowarzyszenia prowadzące regularną działalność gospodarczą.

(umowa, k. 14, 15)

20.  Otrzymana przez przedsiębiorcę będącego małym i średnim przedsiębiorcą subwencja finansowa podlegała zwrotowi w przypadku m.in. prowadzenia działalności gospodarczej przez przedsiębiorcę w całym okresie 12 miesięcy od dnia przyznania subwencji finansowej w kwocie stanowiącej 25% wartości tej subwencji bezwarunkowo (§ 3 ust. 2 pkt b ppkt i). Stosownie do § 3 ust. 6 umowy do czasu całkowitego zwrotu subwencji finansowej przez przedsiębiorcę, (...) może kontrolować prawdziwość informacji i oświadczeń złożonych w związku z zawarciem umowy przez przedsiębiorcę lub osobę go reprezentującą. W przypadku stwierdzenia nieprawdziwości informacji lub oświadczeń zawartych w niniejszej umowie (...) może podjąć decyzję o zwrocie przez przedsiębiorcę całości lub części subwencji finansowej. W takim przypadku subwencja finansowa stanie się wymagalna w terminie 14 dni roboczych od dnia udostępnienia przedsiębiorcy informacji o decyzji (...) w sposób pozwalający przedsiębiorcy zapoznać się z informacją o decyzji (...).

(umowa, k. 15v)

21.  Kwota subwencji była nieoprocentowana (§ 4 ust. 1). Spłata subwencji rozpoczynała się 13 miesiąca, licząc od pierwszego pełnego miesiąca od dnia wypłaty subwencji finansowej przedsiębiorcy, w 24 równych miesięcznych ratach, na rachunek bankowy wskazany w harmonogramie spłaty (§ 4 ust. 2-3). W przypadku niespłacenia jakiejkolwiek raty subwencji finansowej lub jej części zgodnie z harmonogramem spłaty, naliczane były odsetki ustawowe za opóźnienie od dnia następującego po dniu wymagalności raty do dnia faktycznej jej zapłaty (§ 5 ust. 1). Opóźnienie w spłacie co najmniej dwóch rat mogło być podstawą natychmiastowego wypowiedzenia umowy przez (...). Wypowiedzenia stawało się skuteczne w dniu udostępnienia przedsiębiorcy oświadczenia o wypowiedzeniu w sposób pozwalający mu zapoznanie się z tym wypowiedzeniem. W przypadku wypowiedzenia umowy przedsiębiorca zobowiązany był zwrócić pozostałą do spłaty kwotę subwencji finansowej w terminie 14 dni roboczych od dnia wypowiedzenia umowy (§ 5 ust. 2-3).

(umowa, k. 15v-16)

22.  Przedsiębiorca zobowiązał się m.in. do tego, aby środki z subwencji finansowej przeznaczyć wyłącznie na pokrycie kosztów prowadzonej działalności gospodarczej z wyłączeniem przeznaczenia środków na nabycie (przejęcie) w sposób bezpośredni lub pośredni innego podmiotu oraz do niezwłocznego zawiadomienia (...) o wszelkich okolicznościach mających wpływ na realizację zobowiązań wynikających z umowy (§ 7 ust. 1 pkt b i d). Oświadczył przy tym, że uzyskał wszelkie zgody niezbędne do zawarcia niniejszej umowy (§ 7 ust. 3 pkt a).

(umowa, k. 16)

23.  Zawierając umowę subwencji Przedsiębiorca akceptował, że po zawarciu umowy subwencji, wszystkie kolejne oświadczenia przedsiębiorcy składane w związku z Programem, mogły być składane jedynie w Banku. Wnioski lub pisma składane za pośrednictwem innych banków nie były przyjmowane (§ 10 ust. 1). Zgodnie z § 11 ust. 4 i 5 umowy prawa i obowiązki (...) oraz przedsiębiorcy związane z wypłaconą subwencją finansową określone są także w regulaminie ubiegania się udział w programie rządowym. Przedsiębiorca oświadczył, że zapoznał się z tym regulaminem, rozumie go i akceptuje jego treść. Regulamin stanowi integralną część umowy, o ile strony w Umowie nie ustalą odmiennie swoich praw i obowiązków. (...) przysługuje prawo do zmiany Regulaminu w trakcie trwania umowy. Wprowadzenie zmiany wymaga poinformowania o niej Przedsiębiorcy w taki sposób, który umożliwi mu zapoznanie się z informacją o takiej zmianie wraz ze wskazaniem postanowień podlegających zmianie, przy czym zmiana taka wchodzi w życie w terminie 14 dni od dnia doręczenia Przedsiębiorcy informacji (§ 11 ust. 6).

(umowa, k. 16v-17)

24.  Decyzją z dnia 3 sierpnia 2020 r. (...) poinformował (...) (...) spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. o pozytywnej weryfikacji spełnienia przez niego warunków otrzymania subwencji finansowej.

(decyzja w sprawie subwencji finansowej, k. 19)

25.  W dniu 4 sierpnia 2020 r. (...) Fundusz (...) wypłacił na konto bankowe (...) (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. kwotę 478 561 zł tytułem subwencji finansowej w ramach programu rządowego Tarczy Finansowej.

( potwierdzenie realizacji przelewu, k. 20)

26.  Dnia 18 sierpnia 2021 r. (...) (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. złożyła do (...) oświadczenie o rozliczeniu subwencji nr (...), w ramach której spółka jako Beneficjent oświadczyła, że subwencja finansowa została wydatkowana w zgodzie z § 7 ust. 1 b) i c) umowy (§ 1 ust. 5). Wnioskowała przy tym o zwolnienie jej z obowiązku zwrotu subwencji finansowej w kwocie nie większej niż 239 280,50 zł (§ 1 ust. 7). Beneficjent oświadczył również, że na dzień złożenia oświadczenia prowadzi działalność gospodarczą, która nie została zawieszona ani wykreślona z CEiDG albo rejestru przedsiębiorców KRS, a także, że działalność tę prowadzi nieprzerwanie w okresie od dnia przyznania subwencji finansowej, do dnia złożenia oświadczenia (§ 2 ust. 1 pkt a, e). Oświadczył, że spadek przychodów ze sprzedaży w okresie od 1 października 2020 r. do 30 grudnia 2020 r. w porównaniu do okresu do 1 października 2019 r. do 31 grudnia 2019 r. wyniósł 46% (§ 4 ust. 4 w zw. z ust. 2b). Spółka nie zredukowała zatrudnienia ani nie poniosła straty w okresie istotnym dla rozliczenia subwencji (§ 3 ust. 3 i 5 oświadczenia).

( oświadczenie o rozliczeniu subwencji, k. 21-v)

27.  (...) wydał w dniu 1 września 2021 r. decyzję w sprawie zwolnienia z obowiązku zwrotu subwencji finansowej, w której wyliczył na podstawie dostępnych danych należne spółce zwolnienie w wysokości 50%. Na podaną wartość umorzenia zwolnienia z ww. obowiązku zwrotu składały się: 25% – związane z prowadzeniem działalności gospodarczej w całym okresie 12 miesięcy od dnia przyznania subwencji finansowej oraz 25% – związane z utrzymaniem zatrudnienia przez 12 miesięcy. Wartość subwencji finansowej pozostająca do spłaty wynosiła 239 280,50 zł, którą beneficjent był zobowiązany do spłaty zgodnie z umową oraz regulaminem produktu, na zasadach określonych w harmonogramie spłat – w 24 ratach po 9 970,02 zł każda (oprócz ostatniej – 9 970,04 zł). Termin spłaty pierwszej raty upływał z dniem 25 października 2021 r., a ostatniej 23 września 2023 r. Treść tej decyzji została spółce udostępniona w formie elektronicznej na profilu firmowym należącym do (...) (...) sp. z o.o.

( decyzja, k. 22, harmonogram spłat, k. 22v, zrzut ekranu ze strony bankowości elektronicznej, k. 113)

28.  Po otrzymaniu ww. decyzji (...) sp. z o.o. rozpoczęła spłatę subwencji zgodnie z harmonogramem.

( wypowiedzenie subwencji, k. 23; wezwanie do zapłaty, k. 25)

29.  Pismem z dnia 29 maja 2023 r. (...) S.A. działający na postawie pełnomocnictwa udzielonego przez (...) wypowiedział (...) (...) sp. z o.o. umowę subwencji finansowej w związku z niedotrzymaniem warunków spłaty zadłużenia, ze skutkiem natychmiastowym oraz wezwał dłużnika do spłaty całkowitej spłaty zadłużenia w kwocie 90 935,03 zł, na którą składały się: kapitał wymagalny: 50 153,18 zł, kapitał niewymagalny: 39 880,10 zł oraz odsetki przeterminowane: 901,75 zł wraz z odsetkami naliczonymi od dnia 29 maja 2023 r. do dnia spłaty, w terminie 14 dni roboczych od daty otrzymania niniejszego oświadczenia. Wypowiedzenie zostało doręczone spółce w dniu 2 czerwca 2023 r.

(oświadczenie w przedmiocie wypowiedzenia umowy, k. 23, epo, k. 24, pełnomocnictwo, k. 114-v, 115-116)

30.  (...) S.A. działający na postawie pełnomocnictwa udzielonego przez (...) wystosował do (...) (...) sp. z o.o. wezwanie do zapłaty kwoty 91 436,15 zł tytułem dobrowolnego uregulowania zadłużenia, w terminie najpóźniej do dnia 7 lipca 2023 r. Na dochodzą kwotę złożyły się: 90 033,28 zł tytułem kapitału oraz 1 402,87 zł tytułem odsetek za opóźnienie.

( przedsądowe wezwanie do zapłaty, k. 25-v, pełnomocnictwo, k. 114-v)

Omówienie dowodów

31.  Sąd ustalił powyższy stan faktyczny na podstawie zebranych w sprawie dowodów z dokumentów. Autentyczność tych dokumentów nie była przez strony kwestionowana, a jednocześnie ich treść pozwalała na dokonanie ustaleń istotnych faktów dla sprawy. Co do ich formy (w zakresie, w którym pozwana spółka formułowała zarzut) Sąd wypowie się w kolejnej części uzasadnienia.

32.  Sąd przyjął, że pozwany przez pewien czas spłacał zwrot subwencji zgodnie z jego harmonogramem. Jakkolwiek żadna ze stron nie przyznała wprost tej okoliczności w swoich twierdzeniach, to jednak porównując wysokość wymagalnego zadłużenia z wypowiedzenia z 29.05.2024 r. – 50 153,18 zł – z harmonogramem spłat i wskazanym w nim saldzie pozostającym do spłaty na 25.05.2024 r. – 39 880,10 zł z 229 310,48 zł (różnica 189 430,38 zł) – można wywnioskować, że pozwana zwróciła subwencję w kwocie 139 277,20 zł (różnicy pomiędzy kwotą która zgodnie z harmonogramem powinna była być spłacona do 25 maja 2024 r., 189 430,38 zł, a wskazaną w wypowiedzeniu wymagalną kwotą zadłużenia 50 153,18 zł).

Ocena prawna

33.  Powództwo zasługiwało na uwzględnienie, wobec czego wydany uprzednio w dniu 17 czerwca 2024 r. wyrok zaoczny uległ uchyleniu jedynie w niewielkim zakresie.

34.  Powód wywodził swoje roszczenie z faktu braku zwrotu udzielonej pozwanemu subwencji finansowej w wysokości wynikającej z treści decyzji z dnia 3 sierpnia 2020 r. i związanym z nią wypowiedzeniem umowy subwencji finansowej.

35.  Zgodnie z art. 471 § 1 k.c. dłużnik obowiązany jest do naprawienia szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania, chyba że niewykonanie lub nienależyte wykonanie jest następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi.

36.  Wbrew zarzutom pozwanego przedstawionym w sprzeciwie od wyroku zaocznego i podtrzymywanych w dalszych pismach procesowych powództwo zostało w należyty sposób wykazane, a podnoszone przez pozwanego zarzuty całkowicie bezzasadne.

37.  Po pierwsze nie jest prawdą, że umowa subwencji finansowej nie została wypowiedziana pozwanemu skutecznie. W umowie w § 5 ust. 2 wskazano wprost przesłanki, których spełnienie umożliwiało (...) wypowiedzenia umowy subwencji. O ile sam fakt, że pozwany zalegał w płatności co najmniej dwóch rat nie był przez niego kwestionowany, to kwestia zapoznania się przez niego z wypowiedzeniem w sposób zgodny z treścią umowy i jednocześnie warunkujący skuteczność tego wypowiedzenia, pozostawało już pomiędzy stronami sporne.

38.  Zdaniem Sądu rację w tym zakresie ma powód. Wypowiedzenie zostało bowiem podpisane przez osobę do tego upoważnioną. Powód wraz z odpowiedzią na sprzeciw przedstawił pełnomocnictwo dla spółki (...) S.A. (k. 114-v) oraz pełnomocnictwo udzielone pracownikowi tej spółki, który podpisał się pod wypowiedzeniem umowy subwencji (k. 115-116). Wypowiedzenie to zostało ponadto doręczone pozwanemu skutecznie, o czym świadczy załączone do pozwu epo z podpisem osoby upoważnionej do odbioru przez adresata (k. 24).

39.  Kwestia sposobu komunikacji pomiędzy stronami także co do skuteczności doręczenia decyzji o zwrocie subwencji, również nie powinna budzić większych wątpliwości. Już z samej treści regulaminu jak i umowy subwencji wynikało, że standardowo strony będą się porozumiewać w drodze elektronicznej za pośrednictwem banku. To, że w § 3 ust. 6 umowy opisano sposób udostępnienia decyzji o zwrocie subwencji bardzo ogólnymi słowami – tj. „w sposób pozwalający przedsiębiorcy zapoznać się z informacją o decyzji (...) nie miało dla powoda negatywnych konsekwencji i nie zagroziło w jakikolwiek sposób otrzymaniem decyzji z zaskoczenia (w tj. w sposób nieprzewidziany, zaskakujący), gdyż została ona udostępniona w sposób standardowy dla tej umowy, czyli poprzez bankowość elektroniczną. Należy przy tym zauważyć, że w taki sam sposób pozwany otrzymał od powoda decyzję w sprawie przyznania subwencji finansowej (k. 19) jak również tą metodą komunikacji złożył oświadczenie o rozliczenie subwencji finansowej (k. 21-v) – mimo tego skuteczności tych czynności prawnych nie kwestionował.

40.  Można co prawda zgodzić się ze stroną pozwaną co do tego, że powód w toku postępowania nie przedłożył dowodu na to, że decyzja ta została podpisana podpisem kwalifikowanym albo opatrzona elektroniczną pieczęcią banku. Należy jednak wspomnieć, że zgodnie z art. 76 k.c. gdy strony zastrzegły dokonanie czynności w formie pisemnej, dokumentowej albo elektronicznej, nie określając skutków niezachowania tej formy, w razie wątpliwości poczytuje się, że była ona zastrzeżona wyłącznie dla celów dowodowych. Umowa lub regulamin nie zastrzegały dla decyzji o zwrocie subwencji formy elektronicznej pod rygorem nieważności, dlatego też można tę formę uznać za zastrzeżoną tylko dla celów dowodowych. Dołączony do pozwu wydruk decyzji spełnia natomiast wymogi formy dokumentowej i jest zdaniem Sądu dowodem na to, że decyzja określająca zwrot subwencji została przez powoda wydana. Przedłożony do odpowiedzi na sprzeciw dowód w postaci zrzutu ekranu profilu firmowego (...) (...) sp. z o.o. w bankowości elektronicznej, potwierdza, że została ona udostępniona pozwanemu w dniu 1 września 2021 r. Spółka zresztą zaczęła, jak to wynika z pism oraz wysokości dochodzonej kwoty zwracać otrzymaną kwotę subwencji i dopiero po pewnym czasie popadła w opóźnienie ze spłatą według harmonogramu.

41.  Odnośnie zaś kwestii ważności dokonania zmiany regulaminu należy wskazać, że zmiana ta odbywała się zgodnie z art. 384 ¹ k.c., który stanowi, że wzorzec wydany w czasie trwania stosunku umownego o charakterze ciągłym wiąże drugą stronę, jeżeli zostały zachowane wymagania określone w art. 384, a strona nie wypowiedziała umowy w najbliższym terminie wypowiedzenia. Zgodnie z art. 384 § 4 k.c. jeżeli jedna ze stron posługuje się wzorcem umowy w postaci elektronicznej, powinna udostępnić go drugiej stronie przed zawarciem umowy w taki sposób, aby mogła ona wzorzec ten przechowywać i odtwarzać w zwykłym toku czynności. W umowie znajdowała się informacja, że o zmianach regulaminu strona będzie informowana poprzez publikację na stronie internetowej (...). Taki sposób uregulowania zmian wzorca umowy, który posługuje się jedna strona, w obrocie innym niż konsumencki nie jest wykluczony. Nie było więc tak, jak twierdził pozwany, że o każdej zmianie powód miał obowiązek informować w drodze pisma albo nawet komunikatu wysyłanego w bankowości elektronicznej.

42.  Mając powyższe na uwadze Sąd uznał, że żądanie powoda znajduje uzasadnienie i pozwany winien co do zasady wykonać zobowiązanie wynikające z decyzji o zwrocie subwencji finansowej.

43.  Ustalając wysokość zasądzonego roszczenia Sąd opierał się zasadniczo o treść wydanej decyzji o zwrocie subwencji, przy czym co warte podkreślenia ta decyzja sama w sobie nie była wystarczającym dowodem do wykazania wysokości roszczenia. Powód przedstawił jednak dodatkowo oprócz tej decyzji dowód w postaci oświadczenia o rozliczeniu subwencji finansowej, które jak wynika z jego treści zostało złożone mu przez stronę pozwaną. I właśnie w tym oświadczeniu wymienione są okoliczności, które potem miały wpływ na wysokość podlegającego zwrotowi kwoty subwencji zgodnie z umową, a dokładnie z § 3 ust. 2 ppkt i oraz ii tej umowy. W świetle tych postanowień umowy pozwany powinien był zwrócić ¼ subwencji bezwarunkowo (niezależnie od spełnienia jakichś dodatkowych warunków) i kolejną ¼ z uwagi na to, że nie poniósł straty (której poniesienie zgodnie z ppkt ii obniżałoby część subwencji podlegającej zwrotowi). To bowiem na tym oświadczeniu powód ostatecznie opierał swoją decyzję o wysokości kwoty subwencji, której zwrot będzie mu należny. Pozwany w tej sprawie nie przedłożył żadnych dowodów wskazujących na to, aby uchylił się od treści złożonego oświadczenia albo by podał dane niezgodne z rzeczywistym stanem rzeczy, w wyniku czego przysługiwało mu zwolnienie ze zwrotu subwencji w wyższej kwocie niż przyznana w decyzji PFRu (50% subwencji).

44.  Dlatego też powództwo co do kwoty głównej tj. 90 033,28 zł zostało uwzględnione w całości i wyrok zaoczny w tym zakresie został utrzymany.

45.  Odnośnie zaś części roszczenia co do odsetek skapitalizowanych naliczonych od kwoty głównej, których powód domagał się w kwocie 5 101,64 zł, to Sąd uznał, że powód nie wykazał, aby były mu one należne w tej właśnie kwocie, mimo że Sąd na rozprawie w dniu 19 września 2024 r. zobowiązał powoda do sprecyzowania żądania w tej kwestii. Pismo złożone przez pełnomocnika powoda w dniu 30 września 2024 r. (data prezentaty) nie wskazuje daty dziennej, od której powód zaczął naliczać skapitalizowane odsetki za opóźnienie. Powoływanie się jedynie na przepis art. 482 k.c. i datę wymagalności nie jest wystarczającą odpowiedzią na zobowiązanie Sądu skoro nie wynikają z tego żadne konkretne daty. Sąd przyjął zatem za datę rozpoczęcia naliczania skapitalizowanych odsetek za opóźnienie w oparciu o oświadczenie o wypowiedzeniu i dowód doręczenia tego oświadczenia.

46.  Mając na uwadze powyższe Sąd ustalił, że prawo do wypłaty odsetek od kwoty głównej powód udowodnił najwcześniej od dnia 27 czerwca 2023 r., tj. po upływie 14 dni roboczych od dnia odebrania przez pozwanego oświadczenia o wypowiedzeniu (co miało miejsce w dniu 2 czerwca 2023 r., k. 24) – do dnia 27 października 2023 r. Kwota naliczonych skapitalizowanych odsetek za ww. okres wynosiła więc, wedle wyliczeń Sądu, 3 550,15 zł. Dlatego też do tej kwoty 3 550,15 zł wyrok zaoczny został utrzymany w mocy, a co do kwoty odsetek w wysokości 1 551,49 zł (5 101,64 zł - 3 550,15 zł), wyrok zaoczny został uchylony i powództwo w tym zakresie oddalone. Od kwoty należności głównej i wykazanych odsetek ustawowych za opóźnienie przysługiwały powodowi dalsze odsetki ustawowe za opóźnienie od dnia wytoczenia powództwa w elektronicznym postępowaniu upominawczym, tj. od 27.10.2023 r. Zgodnie bowiem z art. 505 ³⁷ § 2 zd. 2 k.p.c. jeżeli w terminie trzech miesięcy od dnia wydania postanowienia o umorzeniu elektronicznego postępowania upominawczego powód wniesie pozew przeciwko pozwanemu o to samo roszczenie w postępowaniu innym niż elektroniczne postępowanie upominawcze, skutki prawne, które ustawa wiąże z wytoczeniem powództwa, następują z dniem wniesienia pozwu w elektronicznym postępowaniu upominawczym. Jednym ze skutków, jakie prawo wiąże z wytoczeniem powództwa, jest prawo do naliczania odsetek od odsetek (art. 482 § 1 k.c.). Powód spełnił warunek wniesienia pozwu w odpowiednim terminie od daty umorzenia postępowania w elektronicznym postępowaniu upominawczym, toteż żądanie zasądzenia dodatkowych odsetek od skapitalizowanych odsetek od 27.10.2023 r. zasługiwało na uwzględnienie.

Koszty procesu

47.  Z uwagi na to, że wyrok zaoczny, choć w niewielkiej części, został jednak oddalony, o kosztach Sąd orzekł ponowne, uchylając uprzednio tę część wyroku zaocznego, w którym o tych kosztach orzeczono.

48.  W tym postępowaniu o kosztach procesu orzeczono na podstawie art. 100 zd. 2 k.p.c. Powód wygrał sprawę w 98% (93 583,43 zł/95 134,92 zł), a pozwany w 2%. Dlatego też Sąd obciążył pozwanego koniecznością zwrotu powodowi 98% poniesionych przez niego kosztów, na które składały się: opłata od pozwu (4 757 zł, w tym opłata 1 190 zł w epu), opłata skarbowa od pełnomocnictwa (17 zł) oraz koszty zastępstwa procesowego (1,5 % * 5 400 zł co daje 8 100 zł – na podstawie § 2 pkt 6 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności radców prawnych), łącznie 12 874 zł. Sąd podwyższył przyznaną powodowi kwotę kosztów zastępstwa procesowego o połowę z uwagi na to, że wcześniej powód złożył pozew w elektronicznym postępowaniu upominawczym. Reprezentacja powoda w postępowaniu przez pełnomocnika nie ograniczała się zatem tylko do postępowania przed niniejszym sądem, ale też przez Sądem Rejonowym Lublin-Zachód w Lublinie, które zakończyło się umorzeniem postępowania na skutek wniesienia sprzeciwu przez pozwanego. W myśl art. 505 ³⁷ § 2 zd. 2 k.p.c. na żądanie stron sąd, rozpoznając sprawę, uwzględni koszty poniesione przez strony w elektronicznym postępowaniu upominawczym. Takie uwzględnienie nie może jednak polegać, w świetle uchwał Sądu Najwyższego z dnia 13 czerwca 2024 r., sygn. III CZP 48/23, oraz z dnia 10 kwietnia 2024 r., sygn. III CZP 53/23, na zasądzeniu dwóch odrębnych opłat za czynności pełnomocnika – jedną wg. stawki za postępowanie zwykłe (§ 2 właściwego rozporządzenia) i jedną wg. stawki za postępowanie upominawcze (§ 3 właściwego rozporządzenia). Z tego względu Sąd uwzględnił koszty poniesione przez powoda w ten sposób, że zasądził opłatę za czynności fachowego pełnomocnika w stawce przekraczającej stawkę minimalną.

49.  Z racji tego, że żądanie pozwu został uwzględnione niemalże w całości, Sąd obciążył obowiązkiem zwrotu kosztów procesu wyłącznie pozwanego. A zatem do zasądzenia na rzecz powoda od pozwanego pozostawała kwota 12 616,52 zł (98% * 12 874 zł) wraz z odsetkami, o których mowa w art. 98 § 1 ¹ k.p.c.

Zarządzenie:
(...)