Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego dla Warszawy-Śródmieścia w Warszawie

UZASADNIENIE

wyroku z dnia 14 lutego 2025 r.

I.  Stanowiska stron

1.  Powód T. K., reprezentowany przez profesjonalnego pełnomocnika, dochodził w tej sprawie od pozwanego (...) S.A. z siedzibą w S., zapłaty kwoty 21 510,23 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od 19 sierpnia 2021 r. do dnia zapłaty.

1.  Powyższej kwoty powód dochodził, powołując się na nabycie wierzytelności od bezpośredniego poszkodowanego ( (...) sp. z o.o. z siedzibą w W.), od pozwanego zakładu ubezpieczeń, tytułem ( pismo pełn. powoda ze sprecyzowaniem żądania pozwu - k. 300):

.1  odszkodowania za 84 dni najmu pojazdu zastępczego, po stawce 246,00 zł brutto – łącznie 18 669,00 zł (w postępowaniu likwidacyjnym pozwany ubezpieczyciel wypłacił kwotę 1995,00 zł brutto, przyjmując swoją odpowiedzialność za 21 dni najmu, po stawce 95,00 zł brutto za 1 dzień najmu);

.2  odszkodowania za koszty związane z przechowywaniem pojazdu na „parkingu powypadkowym” przez 76 dni, po stawce 43,05 zł brutto – łącznie 2 496,90 zł (w postępowaniu likwidacyjnym pozwany ubezpieczyciel wypłacił kwotę 774,90 zł brutto, przyjmując swoją odpowiedzialność za 21 dni parkingu pojazdu, po stawce 36,90 zł za 1 dzień parkingu);

.3  odszkodowania za holowanie pojazdu – w wysokości 98,40 zł brutto (w postępowaniu likwidacyjnym ubezpieczyciel wypłacił 492,00 zł brutto za koszty holowania pojazdu);

.4  odszkodowania za koszty oględzin pojazdu – w wysokości 123,00 zł brutto (w postępowaniu likwidacyjnym ubezpieczyciel nie uznał swojej odpowiedzialności w powyższym zakresie w całości);

.5  odszkodowania za koszty obsługi biurowej szkody – w wysokości 123,00 zł brutto (w postępowaniu likwidacyjnym ubezpieczyciel nie uznał swojej odpowiedzialności w powyższym zakresie w całości).

2.  Podstawą dochodzonego roszczenia była umowa ubezpieczenia OC, umowa cesji wierzytelności, którą powód zawarł z bezpośrednim ubezpieczonym oraz kolizja drogowa, która miała mieć miejsce 19 lutego 2020 r., na skutek której uszkodzeniu uległ samochód marki R. (...), nr rej. (...). Jak wskazywał powód, poszkodowany, z uwagi na utratę możliwości korzystania ze środka transportu, postanowił wynająć pojazd zastępczy, zawarł z powodem umowę najmu pojazdu zastępczego (stawka 246,00 zł brutto za dobę najmu), umowę pomocy poszkodowanym ustalającą koszt obsługi szkody na kwotę 123,00 zł brutto, koszty dobowy parkingu na kwotę 43,05 zł brutto oraz koszt przygotowania pojazdu do oględzin na kwotę 430,50 zł brutto. Jednocześnie tego samego dnia poszkodowany miał dokonać na rzecz powoda cesji wierzytelności przysługującej mu wobec ubezpieczyciela z tytułu szkody. Szkodę rozliczono jako całkowitą, w dniu 30 kwietnia 2020 r., wypłacono z tego tytułu kwotę 5 000,00 zł, zaś uszkodzony pojazdu został 4 maja 2020 r. odebrany z parkingu. Najem pojazdu zastępczego zakończono 11 maja 2020 r. Najem trwał 84 dni i miał być, w ocenie powoda, uzasadniony czasem trwania postępowania likwidacyjnego. Okres parkowania samochodu wynosił 76 dni. Powód podnosił, że przyjęta stawka najmu mieści się w granicach stawek rynkowych obowiązujących na rynku lokalnym. Zauważał, że pozwany dopiero 18 maja 2020 r. przekazał mu dane oferenta zainteresowanego nabyciem wraku. Podnosił też, że koszty holowania samochodu, poniesione przez poszkodowanego, mieszczą się w granicach stawek rynkowych.

3.  Uzasadniając twierdzenia dotyczące odszkodowania z tytułu najmu pojazdu zastępczego, powód nie wskazywał, aby poszkodowany nie miał w dyspozycji innego samochodu, którym mógłby zastąpić uszkodzony pojazd. Pozew nie zawierał w tym zakresie żadnych twierdzeń (k. 2-10). W piśmie procesowym datowanym na 9 marca 2023 r. powód wskazywał jedynie (k. 108), że fakt, iż poszkodowana spółka w dacie zdarzenia posiadała inny pojazd, nie może stanowić przesłanki do odmowy wypłaty odszkodowania z tytułu najmu pojazdy zastępczego. Powód nie wskazywał żadnych faktów (istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy) w tym zakresie – w ogóle nie podawał, czy poszkodowana spółka była właścicielem innych pojazdów, czy mogła nimi zastąpić uszkodzony pojazd etc. Wskazywał jedynie, że pozwany „nie uprawdopodobnił, iż poszkodowany był w posiadaniu innego pojazdu niż uszkodzony pojazd”. Nie podawał jednak własnych twierdzeń w tym zakresie – ani w pozwie ani w piśmie procesowym z 9 marca 2023 r.

4.  W stanowiskach wyrażanych w pozwie oraz w dalszych pismach procesowych powód nie wskazywał na powód, dla którego szkoda została początkowo zgłoszona do nieprawidłowego zakładu ubezpieczeń ( (...) S.A. w miejsce pozwanego), mimo iż na okoliczności te powoływała się w swoich pismach procesowych strona pozwana (k. 165/166).

5.  W sprzeciwie od nakazu zapłaty wydanym w postępowaniu upominawczym, pozwany ubezpieczyciel, reprezentowany przez profesjonalnego pełnomocnika (k. 61), wniósł o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie na jego rzecz kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego.

6.  Pozwany nie kwestionował swojej odpowiedzialności za skutki kolizji drogowej z 19 lutego 2020 r. co do zasady. Zarzuty pozwanego dotyczyły w tej sprawie tego, że wypłacona w toku postępowania likwidacyjnego kwota wyczerpuje poniesioną przez poszkodowanego kolizją szkodę. Pozwany kwestionował zarówno okres trwania najmu pojazdu zastępczego, jak i przyjętą przez powoda stawkę najmu.

7.  W ocenie pozwanego uzasadniony czas najmu pojazdu zastępczego winien w tej sprawie wynosić 21 dni (podobnie jak uzasadniony czas parkowania zniszczonego pojazdu). Pozwany zauważył także, że szkoda została przekazana ubezpieczycielowi dopiero pismem datowanym na 16 marca 2020 r. (które doręczono pozwanemu 23 marca 2020 r.). Pozwana zaproponowała najem pojazdu zastępczego za kwotę 95,00 zł brutto za dobę najmu – poszkodowany z propozycji tej nie skorzystał, czym naruszył swój obowiązek minimalizacji szkody. Pozwana zauważyła, że wartość pojazdu przed szkodą została ustalona na kwotę 7 400,00 zł brutto, zaś koszt najmu pojazdu zastępczego opiewać ma na kwotę 20 664,00 zł. Najem pojazdu był w tej sytuacji wydatkiem bezproduktywnym. Pozwany kwestionował ponadto, aby w okresie, w którym doszło do najmu pojazdu zastępczego, poszkodowany nie posiadał innych pojazdów, które mogłyby zastąpić uszkodzony pojazd.

8.  Pozwany zakwestionował również okres, i stawkę za przechowywanie uszkodzonego pojazdu na parkingu. W ocenie pozwanego uzasadniony czas parkowania pojazdu na parkingu winien w tej sprawie wynosić 21 dni (7 dni jako czas od zgłoszenia szkody do poinformowania o wystąpieniu szkody całkowitej oraz 14 dni na zagospodarowanie pozostałości), zaś stawka dobowa parkingu – 36,90 zł brutto za dobę parkingu.

9.  Pozwany zakwestionował koszt holowania pojazdu, wskazując, że koszt ten nie powinien przekraczać kwoty 492,00 zł brutto (wypłaconej już w postępowaniu likwidacyjnym).

10.  Pozwany zakwestionował co do zasady i co do wysokości roszczenie powoda w zakresie zwrotu kosztów oględzin powypadkowych i obsługi biurowej szkody. Wskazał, że koszty te nie pozostają w adekwatnym związku przyczynowym ze szkodą. Oględziny powypadkowe miały miejsce jeszcze przez zgłoszeniem szkody pozwanemu i wykonane zostały przez (...), zaś poszkodowany miał możliwość samodzielnego reprezentowania się w procesie likwidacji szkody.

11.  Na końcowym etapie postępowania, po przesłuchaniu świadka D. B., pozwany zakwestionował zasadność wynajęcia pojazdu zastępczego, w jakimkolwiek zakresie. Wskazywał, że po naprawie pojazdu nie był on już użytkowany, nie był w jego miejsce zakupiony nowy pojazd (k. 309v).

II.  Fakty ustalone w sprawie - istotne dla rozstrzygnięcia

12.  T. K. prowadzi działalność gospodarczą pod nazwą (...) T. K.. Przedmiotem jego działalność jest wynajem i dzierżawa samochodów osobowych i furgonetek.

dowód: wydruk z (...), k. 14-14v; bezsporne

13.  W dniu 19 lutego 2020 r. doszło do kolizji drogowej, w wyniku której uszkodzeniu uległ samochód marki R. (...), nr rej. (...), będący własnością spółki (...) sp. z o.o. z siedzibą w W.. Do zdarzenia doszło w W. na skrzyżowaniu ulic (...), w trakcie manewru mijania, kiedy to doszło do bocznego zderzenia pojazdów mechanicznych.

14.  Sprawcą kolizji była osoba ubezpieczona od odpowiedzialności cywilnej w (...) S.A. z siedzibą w S. S. (1) S..

15.  Tego samego dnia pojazd został odholowany (na trasie ok. 15 km) i przyjęty na parking powypadkowy prowadzony przez T. K..

bezsporne

16.  Spółka (...) sp. z o.o. z siedzibą w W., wpisana do KRS pod numerem (...), zajmowała się m. in. sprzedażą detaliczną prowadzoną na straganach i targowiskach, sprzedaż detaliczną prowadzoną w niewyspecjalizowanych sklepach z przewagą żywności, napojów i wyrobów tytoniowych, prowadzeniem sieci C. (...).

17.  Samochód R. (...) służył spółce m. in. do rozwożenia pieczywa, czym zajmował się D. B., który do tego celu wykorzystywał samochód. Spółka (...) sp. z o.o. była powiązana osobowo i kapitałowo z innymi spółkami, było ich łącznie kilkanaście.

18.  W okresie od 19 października 2018 r. do 11 maja 2021 r. jako prezes zarządu spółki był wpisany w KRS J. F.. W okresie od 28 września 2018 r. do 19 października 2018 r. prezesem zarządu spółki był K. K., którą to funkcję K. K. pełni ponownie od 13 stycznia 2022 r.

19.  W okresie od lutego do maja 2020 r. (...) sp. z o.o. z siedzibą w W. nie była w posiadaniu lub współposiadaniu żadnego pojazdu. Spółka nie zgłaszała także nabycia/zbycia jakiegokolwiek pojazdu.

zeznania świadka D. B., k. 241, 292v-293; KRS spółki (...) sp. z o.o. z siedzibą w W.; pismo (...) m. W. z 20 kwietnia 2023 r., k. 131

20.  Szkoda została zgłoszona początkowo do (...) S.A. i zarejestrowana pod numerem (...), gdzie ustalono szkodę całkowitą.

21.  Szkodę zgłosił do (...) S.A. D. B. w dniu 21 lutego 2020 r. Szkoda została zgłoszona do zakładu (...) – mimo iż sprawca zdarzenia był ubezpieczony w innym zakładzie ubezpieczeń ( (...) S.A. z siedzibą w S.).

22.  D. B. nie zgłaszał ubezpieczycielowi potrzeby wynajęcia pojazdu zastępczego.

23.  W piśmie z 24 lutego 2020 r. (...) S.A. poinformował D. B., że jeśli zdecyduje się na wynajem pojazdu zastępczego we własnym zakresie, to zakład ubezpieczeń będzie mógł ograniczyć wysokość zwrotu, który przyzna i wypłaci kwotę zgodną z kosztami, jakie ubezpieczyciel by poniósł, gdyby pojazd zastępczy był organizowany przez ubezpieczyciela. Do pisma dołączono zasady wynajmu pojazdu zastępczego, w którym wskazano m. in., że wysokość stawki (netto) za dobę wynajmu, w przypadku samochodu klasy C, wynosi 95 zł za dobę najmu.

24.  W dniu 3 marca 2020 r. (...) S.A. poinformował D. B., że przewidywane koszty naprawy pojazdu przekraczają jego wartość rynkową, w związku z tym jest to szkoda całkowita. Poinformował także, że wartość pojazdu w stanie nieuszkodzonym (brutto) ustalono na kwotę 7 900,00 zł, zaś wartość pojazdu w stanie uszkodzonym (brutto) – na kwotę 1 900,00 zł, a wartość odszkodowania ustalono na kwotę 5 500,00 zł, zaś kwota ta zostanie wypłacona po ustaleniu odpowiedzialności.

pismo (...) z 3 marca 2020 r., k. 83; pismo (...) z 24 lutego 2020 r., k. 80-82

25.  W dniu 23 marca 2020 r. (...) S.A. przekazało sprawę (...) S.A. z siedzibą w S., gdzie sprawa została zarejestrowana pod numerem (...).

26.  W wyniku wypadku poszkodowany spółka (...) sp. z o.o. z siedzibą w W. został pozbawiony możliwości korzystania ze swojego pojazdu marki R. o nr. rej (...).

akta szkody z (...), k. 80-84, zeznania świadka D. B., k. 292v-293

27.  W dniu kolizji, czyli 19 lutego 2020 r., uszkodzony pojazd został odholowany na parking powypadkowy prowadzony przez T. K., znajdujący się ok. 15 km do miejsca wypadku.

28.  Holowanie pojazdu wykonane zostało przez T. K. (...). Koszty holowania wyniosły 590,40 zł brutto (480,00 zł netto). T. K. wystawił z tego tytułu fakturę o numerze (...). Kwota ta nie została uiszczona przez (...) sp. z o.o. z siedzibą w W..

29.  W I kwartale 2020 r. na terenie W. i okolic rynkowe ceny netto za holowanie pojazdu pokolizyjnego na trasie 15 km wahały się od kwoty 365,00 zł do kwoty 505,00 zł (448,95 zł – 621,15 zł brutto).

faktura, k. 29; opinia biegłego sądowego, k. 134-135v; 141v-143

30.  Tego samego dnia D. B., działający na podstawie upoważnienia, w imieniu spółki (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W., pracownik spółki, zawarł z T. K. prowadzącym działalność gospodarczą pod nazwą (...) T. K. umowę najmu pojazdu zastępczego.

31.  W umowie tej wskazano, że jej przedmiotem jest najem samochodu marki C. (...), zaznaczono, że w przypadku powstania w pojeździe najemcy szkody całkowitej pojazd zastępczy musi zostać zwrócony niezwłocznie po zakupie nowego pojazdu. Okres najmu nie mógł przekraczać 7 dni od dnia wypłaty odszkodowania. W przypadku dłuższego okresu najmu najemca zobowiązany był do wykazania zasadności dłuższego okresu najmu pojazdu zastępczego (§ 1). Strony ustaliły czynsz z tytułu najmu na kwotę 246 zł za dobę, a całkowity koszt najmu będzie wyliczony na wystawionej fakturze po zwrocie pojazdu i podpisaniu protokołu zdawczo – odbiorczego (§ 2).

32.  W dniu 20 lutego 2020 r., najemca (...) sp. z o.o. z siedzibą w W., w imieniu którego działał D. B., zwrócił T. K. wynajmowany pojazd C. (...).

33.  W dniu 20 lutego 2020 r. D. B. działający na podstawie upoważnienia w imieniu spółki (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W. zawarł z T. K. prowadzącym działalność gospodarczą pod nazwą (...) T. K. drugą umowę najmu pojazdu zastępczego.

34.  W umowie wskazano, że jej przedmiotem jest najem samochodu marki M. model (...), zaznaczono, że w przypadku powstania w pojeździe najemcy szkody całkowitej pojazd zastępczy musi zostać zwrócony niezwłocznie po zakupie nowego pojazdu. Okres najmu nie mógł przekraczać 7 dni od dnia wypłaty odszkodowania. W przypadku dłuższego okresu najmu najemca zobowiązany był do wykazania zasadności dłuższego okresu najmu pojazdu zastępczego (§ 1). Strony ustaliły czynsz z tytułu najmu na kwotę 246 zł za dobę, a całkowity koszt najmu będzie wyliczony na wystawionej fakturze po zwrocie pojazdu i podpisaniu protokołu zdawczo – odbiorczego (§ 2).

dowód: umowa najmu samochodu zastępczego, k. 15-15v, umowa najmu samochodu zastępczego, k. 17-17v, upoważnienie, k. 21, protokół zdawczo-odbiorczy, k. 16, protokół zdawczo-odbiorczy, k. 18; zeznania świadka D. B., k. 292v-293

35.  W dniu 19 lutego 2020 r. została podpisana umowa kompleksowej pomocy poszkodowanym. Stronami umowy była spółka (...) Sp. z o.o. w W. (w imieniu której działał D. B.) oraz T. K. prowadzący działalność gospodarczą pod firmą (...) w W.. Na podstawie umowy zleceniodawca zlecił zleceniobiorcy świadczenie usług: holowania pojazdu marki R. (...) z miejsca uszkodzenia na parking zleceniobiorcy, parkowania pojazdu oraz przygotowania pojazdu do oględzin. W § 3 umowy wskazano, że holowanie pojazdu jest płatne zgodnie z wystawioną fakturą. Zgodnie z § 4 koszt parkowania pojazdu określony został w następujący sposób: a) stawka za dobę parkowania pojazdu wynosiło 35 zł netto (43,05 zł brutto); b) stawka za przyjęcie pojazdu na parking w godzinach od 18 do 8 oraz w dni wolne od pracy wynosi 100 zł netto (123 zł brutto). Zgodnie z § 5 opłata za obsługę szkody wynosiła 100 zł netto (123 zł brutto). Zgodnie z § 6 opłata za przygotowanie pojazdu do oględzin wynosi 350 zł (430,50 zł brutto). W § 7 wskazano, że opłaty za usługi świadczone na rzecz zleceniodawcy przez zleceniobiorcę o których mowa w § 4, 5 i 6 będą dokonywane na podstawie faktur wystawionych przez zleceniobiorcę na rzecz zleceniodawcy.

dowód: umowa kompleksowa, k. 19-20, upoważnienie, k. 21, cennik, k. 34-40v, opinia prywatna biegłego P. H., k. 41-42; zeznania świadka D. B., k. 292v-293

36.  W dniu 19 lutego 2020 r. została zawarta umowa przelewu wierzytelności. Stronami umowy była spółka (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W. (w imieniu której działał D. B.) oraz T. K. prowadzący działalność gospodarczą pod firmą (...). Na podstawie umowy cedent przelał na rzecz cesjonariusza przysługujące mu wierzytelności – prawo do odszkodowania z tytułu szkody całkowitej lub częściowej, kosztów najmu pojazdu, parkingu pojazdu, obsługi szkody, oględzin pojazdu i holowania. Wraz z wierzytelnością przeszły a cesjonariusza wszelkie związane z nią prawa, w szczególności roszczenia o zaległe odsetki (§ 1).

dowód: umowa przelewu wierzytelności, k. 75-75v; upoważnienie, k. 21

37.  (...) S.A. z siedzibą w S. decyzją z dnia 29 kwietnia 2020 r. przyznało odszkodowanie poszkodowanemu (...) Sp. z o.o. w zakresie szkody w pojeździe R. kwotę 5 500,00 zł brutto.

38.  Kwota 5 500,00 zł brutto została wypłacona T. K.. Wypłata miała miejsce w dniu 30 kwietnia 2020 r.

39.  Przyznana kwota stanowiła różnicę pomiędzy wartością rynkową pojazdu w dniu wypadku wyliczoną na kwotę 7 400 zł, a wartością pozostałości w kwocie 1 900 zł. Poinformowano również o nieopłacalności naprawy i zakwalifikowano szkodę jako całkowitą, wyliczono wysokość szkody jako różnicę pomiędzy wartością rynkową pojazdu w dniu wypadku, a wartością pozostałości. Kwotę 5 500,00 zł wypłacono na rzecz AUTO-KOM.

dowód: decyzja z dnia 29 kwietnia 2020 r., k. 26, potwierdzenie przelewu, k. 27

40.  W dniu 04 maja 2020 r. uszkodzony pojazd R. (...), należący do (...) sp. z o.o. z siedzibą w W., został odebrany z parkingu przez D. B., który potwierdził, że stan pojazdu zgadza się ze stanem opisu aukcji.

41.  18 maja 2020 r. (...) S.A. z siedzibą w W. przekazał T. K. dane oferenta zainteresowanego nabyciem wraku pojazdu za kwotę 1 600,00 zł brutto.

e-mail z 18 maja 2020 r., k. 116

42.  Pojazd R. nie został sprzedany na aukcji i w dalszym ciągu jest pozostawiony przez spółkę (...) sp. z o.o. z siedzibą w W. na parkingu, w bliżej nieustalonym miejscu, gdzie jest unieruchomiony i od dnia wypadku nie jest użytkowany.

43.  Poszkodowana spółka (...) sp. z o.o. nie zakupiła w miejsce uszkodzonego pojazdu marki R. innego pojazdu. Uszkodzony pojazd nie był również zastąpiony innym pojazdem z floty spółki lub innych powiązanych kapitałowo lub osobowo ze spółką podmiotów. Z uwagi na pandemię (...) (...) spółka ograniczała swoją działalność związaną z rozwozem pieczywa.

44.  Zwrot pojazdu M. (...) nastąpił w dniu 11 maja 2020 r., potwierdzony protokołem zdawczo-odbiorczym. Zwrot pojazdu M. (...) nastąpił w dniu 11 maja 2020 r., potwierdzony protokołem zdawczo-odbiorczym. Pojazd został zwrócony przez najemcę (...) sp. z o.o. z siedzibą w W., poprzez D. B., wynajmującemu T. K..

45.  Pojazd zastępczy samochód marki M. był wynajmowany przez (...) sp. z o.o. z siedzibą w W. przez okres 84 dni. Pojazd R. (...) stał na „parkingu powypadkowym” przez 76 dni.

46.  W dniu 01 września 2020 r. T. K. prowadzący działalność gospodarczą pod nazwą A. T. K. wystawił spółce (...) Sp. z o.o. w W. fakturę za holowanie, parkowanie oraz pojazd zastępczy, oględziny powypadkowe i obsługę biurową po szkodzie na łączną kwotę 24 772,20 zł brutto.

dowód: protokół zdawczo-odbiorczy, k. 18, oświadczenie, k. 28, faktura VAT, k. 29; zeznania świadka D. B., k. 292v-293

47.  T. K. wezwał (...) S.A. w S. do zapłaty kwoty 24 772,20 zł w terminie 30 dni od dnia otrzymania pisma. Pismo zostało odebrane przez ubezpieczyciela w dniu 19 lipca 2021 r.

48.  Decyzją z dnia 05 sierpnia 2021 r. ubezpieczyciel (...) S.A. z siedzibą w W. wypłacił T. K. – jako nabywcy wierzytelności – dodatkową kwotę tytułem odszkodowania, w wysokości 3 261,90 zł brutto.

49.  Na wypłaconą dodatkowo kwotę 3 261,90 zł składała się:

.1  - kwota 400 zł netto tytułem odszkodowania za holowanie

.2  - kwota 1 995,00 zł tytułem odszkodowania za wynajęcie pojazdu zastępczego;

.3  - 630,00 zł netto tytułem odszkodowania za koszty parkowania pojazdu na parkingu powypadkowym.

fakty bezsporne, wezwanie do zapłaty, k. 30, potwierdzenie nadania, k. 31, decyzja 05 sierpnia 2021 r., k. 32, potwierdzenie przelewu, k. 33

50.  Koszt najmu pojazdu zastępczego na rynku (...), w 2020 r., jeśli chodzi o samochody klasy R. L. (klasa C), mieścił się w granicach od 109 do 307 zł brutto za dobę, koszt usługi parkowania – od 24,60 do 61,50 zł brutto za dobę.

51.  Do 16 marca 2020 r. możliwe było zagospodarowanie (sprzedanie) uszkodzonego pojazdu i odebranie go z parkingu powoda.

52.  Konieczny, niezbędny i uzasadniony czas parkowania uszkodzonego pojazdu wynosi maksymalnie 27 dni kalendarzowych.

53.  Stawki rynkowe holowania uszkodzonego pojazdu, w 2020 r., na rynku (...), mieszczą się w granicach od 448,95 zł do 621,15 zł brutto. Średnia stawka usługi holowania w I kwartale 2020 r. na kwotę około 531,90 zł brutto (432,44 zł netto). Średnia stawka czynszu parkowania za 1 dobę w I i II kwartale 2020 r. to około 36,60 zł brutto (29,79 zł netto).

dowód: opinia biegłego sądowego, k. 133-143, opinia uzupełniająca biegłego sądowego, k. 180-182

III.  Ocena dowodów

54.  Sąd oparł fakty ustalone w sprawie na większości dokumentów zgromadzonych w aktach, stanowiących dowód bez wydania w tym przedmiocie postanowienia, art. 243 ² k.p.c. Wszystkie dokumenty zgromadzone w aktach sprawy sąd uznał za wiarygodne i miarodajne. Nie kwestionowały ich strony tego postępowania, nie było też podstaw, aby kwestionować je z urzędu.

55.  Zeznania świadka K. K., złożone w tej sprawie na piśmie (k. 216), nie miały znaczenia dla ustalania okoliczności faktycznych w sprawie. Świadek zeznał, że w roku 2019 zachorował, przeszedł operację i nie potrafi podać szczegółów zdarzenia. Świadek, prezes zarządu Spółki(...)z siedzibą w W., według KRS w okresie od 28 września 2019 r. do 19 października 2019 r., nie wskazał natomiast ani tego, aby poszkodowana spółka nie mogła w okresie od 19 lutego 2020 r. do 18 maja 2020 r. korzystać z innego pojazdu, ani nie wyjaśnił powodów, dla których uszkodzony pojazdu był przechowywany, przed 76 dni, na parkingu powypadkowym powoda. Już w tym miejscu zaznaczenia wymaga, że powód, reprezentowany przez profesjonalnego pełnomocnika, zgłosił na świadka K. K., nie zaś J. F., pomimo iż w okresie kiedy doszło do zdarzenia oraz w okresie najmu pojazdy zastępczego, to J. F., nie K. K., pełnił funkcję prezesa zarządu spółki.

56.  Sąd uznał za wiarygodne w całości zeznania świadka D. B.. Świadek nie pamiętał wszystkich okoliczności związanych ze sprawą, jednak zeznawał w sposób spontaniczny, logiczny, zgodny z doświadczeniem życiowym, wewnętrznie spójny. Zeznania świadka były dla sądu miarodajne i stanowiły istotne źródło dowodowe w zakresie, w jakim świadek wskazał, że spółka (...) była jedną z kilkunastu powiązanych ze sobą kapitałowo i osobowo spółek, posiadała w swojej flocie wiele samochód, po kolizji samochód był naprawiany, ale nie był już użytkowany ani nie został sprzedany. Świadek nie był w stanie wskazać, czy w spornym okresie pojazd mógł być zastąpiony inny samochodem oraz czy spółka posiadała środki na zakup innego pojazdu.

57.  Sąd oparł się także w całości na sporządzonej w tej sprawie opinii biegłego sądowego, którą ocenił jako spójną, szczegółową i przekonywającą. Biegły szczegółowo uzasadnił wydane w sprawie opinie, odniósł się do zarzutów podnoszonych przez powoda.

58.  Biegły ustalił, że koszt najmu pojazdu zastępczego na rynku (...), w 2020 r., mieścił się w granicach od 109 do 307 zł brutto za dobę, koszt usługi parkowania – od 24,60 do 61,50 zł brutto za dobę. Biegły ustalił także, że możliwe było zagospodarowanie pojazdu uszkodzonego w okresie maksymalnie do 16 marca 2020 r., a konieczny, niezbędny i uzasadniony czas parkowania uszkodzonego pojazdu powinien wynieść maksymalnie 27 dni kalendarzowych. Stawki rynkowe holowania uszkodzonego pojazdu, w 2020 r., na rynku (...), kształtowały się natomiast w granicach od 448,95 zł do 621,15 zł brutto. Nadto biegły w opinii ustalił, że w przedmiotowej sprawie uzasadniony był najem pojazdu zastępczego przez 83 dni, a korzystanie z przechowywania pojazdu (parkowanie) przez nie więcej niż 27 dni. Biegły ustalił również średnią stawkę usługi holowania samochodów należących do klasy R. (...) na odcinku do 15 km biorąc pod uwagę średnie stawki oferowane przez firmy na terenie W. i okolic w I kwartale 2020 r. na kwotę około 531,90 zł brutto (432,44 zł netto). Natomiast w ten sam sposób biegły ustalił średnią stawkę czynszu parkowania za 1 dobę w I i II kwartale 2020 r. w wysokości około 36,60 zł brutto (29,79 zł netto). Biegły ustalił również koszt załadunku i rozładunku pojazdu pokolizyjnego na mieszczące się w zakresie od 100,00 zł do 170,00 zł (123,00 zł – 209,10 zł brutto).

59.  Jakkolwiek opinia biegłego sądowego była dla sądu w całości spójna i rzetelna, tak jednak sąd oparł się na niej jedynie w ograniczonym zakresie. W szczególności opinia ta nie była dla sądu miarodajna w zakresie ustalonego przez biegłego koniecznego, niezbędnego i uzasadnionego czasu najmu pojazdu zastępczego po kolizji, który wynosić miał 83 dni. Opinia ta nie miała zresztą w tej części zasadniczego znaczenia z tego względu, że roszczenie powoda w części, w jakiej dotyczyło odszkodowania za najem pojazdu zastępczego, polegało oddaleniu na innych podstawach (ze względu na niewykazanie przez powoda, aby w spornym okresie poszkodowany nie mógł zastąpić uszkodzonego pojazdu innym, pozostającym w jego dyspozycji, pojazdem). Również jeśli chodzi o roszczenie powoda w zakresie odszkodowania za koszty parkowania pojazdu na parkingu powypadkowym powoda, to i w tym zakresie opinia biegłego sądowego miała dla sądu jedynie pomocnicze znaczenie – bowiem roszczenie podlegało oddaleniu w całości na innych podstawach.

IV.  Ocena prawna

60.  Powództwo należało oddalić w przeważającej części, za wyjątkiem roszczenia, które dotyczyło odszkodowania z tytułu kosztów holowania uszkodzonego pojazdu (w zakresie, w jakim odszkodowanie wypłacone z tego tytułu na etapie postępowania likwidacyjnego nie pokryło kosztów holowania poniesionych przez poszkodowanego w tej sprawie, mieszczących się w granicach stawek rynkowych na rynku W. i okolic w I kwartale 2020 r.). W pozostałym zakresie – co do odszkodowania za najem pojazdu zastępczego, parkowanie pojazdu, koszty oględzin i koszty biurowej obsługi szkody – roszczenie powoda podlegało oddaleniu w całości jako niewykazane i niezasadne.

2.  W sprawie tej – jak wskazała strona pozwana – odpowiedzialność pozwanego co do zasady, w tym legitymacja czynna powoda, pozostawała poza sporem.

3.  Pozwany nie kwestionował swojej odpowiedzialności z tytułu odszkodowania za skutki wypadku komunikacyjnego z 19 lutego 2020 r. co do zasady. Odpowiedzialność ta wynikała z umowy ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej, którą objęty był sprawca wypadku. były przepisy kodeksu cywilnego (w szczególności art. 822 k.c., art. 805 k.c., 436 § 2 k.c. w zw. z art. 415 k.c.), przepisy ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych (w szczególności art. 23 ust. u.u.o., art. 35, art. 36, art. 37 ust. 1 u.u.o.). Odpowiedzialność ta, jak już wspomniano, zasadniczo nie była przedmiotem sporem, nie ma zatem potrzeby szerszego odnoszenia się do którejś z przytoczonych podstaw prawnych roszczenia.

4.  Co istotne w tej sprawie, pozwany na żadnym etapie postępowania (tak likwidacyjnego, jak i sądowego w tej sprawie), nie kwestionował także umowy cesji wierzytelności, na którą powoływał się powód zwracając się do pozwanego zakładu ubezpieczeń o wypłatę odszkodowania. W konsekwencji pozwany nie kwestionował także legitymacji czynnej powoda w tej sprawie i w ocenie sądu nie było też podstaw, aby sąd czynił to z urzędu. Pozwany nie zakwestionował w szczególności ważności ani skuteczności przedłożonej do pozwu umowy cesji wierzytelności, nie kwestionował, aby cesja ta została zawarta przez poszkodowanego – właściciela samochodu, (...) sp. z o.o. z siedzibą w W. (w imieniu którego działał – upoważniony przez ówczesnego prezesa zarządu spółki – D. B.). Należało zatem uznać, że umowa cesji jest ważna i skuteczna i stanowi podstawę legitymacji procesowej czynnej powoda w tej sprawie.

5.  Przed przystąpieniem do omówienia zasadności poszczególnych roszczeń dochodzonych w tej sprawie przez stronę powodową, należy w pierwszej kolejności zauważyć następujące okoliczności, które musiały wpływać na ocenę żądania.

6.  Powód (nabywca wierzytelności) to profesjonalny podmiot zajmujący się najmem pojazdów zastępczych.

7.  Po kolizji wartość pojazdu wynosiła 1 900,00 zł (brutto) – przed kolizją 7 900,00 zł (brutto). Wartość naprawy przekraczała wartość pojazdu po kolizji, co uzasadniało zakwalifikowanie szkody jako tzw. całkowitej (5 500,00 zł – bezsporne). Kwota odszkodowania za uszkodzenie pojazdu została wypłacona powodowi (nabywcy wierzytelności), nie poszkodowanej spółce. Poszkodowana spółka nie sprzedała pojazdu (do tej pory), w szczególności nie skorzystała z danych oferenta przekazanych jej przez zakład ubezpieczeń. Wartość odszkodowania dochodzonego w tej sprawie (najem pojazdu zastępczego, parking, koszty oględzin, koszty obsługi szkody) to ponad 20 tys. zł – czyli czterokrotność odszkodowania za uszkodzenie pojazdu oraz ponad dziesięciokrotność wartości pojazdu po uszkodzeniu. Jednocześnie, jak wynika z zeznań świadka D. B., pojazd miał zostać naprawiany, ale nie był już nigdy użytkowany.

8.  Dodatkowo powód nie podnosił żadnych twierdzeń w zakresie tego, aby poszkodowana spółka nie mogła w okresie najmu pojazdu zastępczego korzystać z innego samochodu oraz nie wskazywał na powody, dla których uszkodzony pojazd był przechowywany (odpłatnie) przed 76 dni na parkingu powypadkowym powoda (podczas gdy po tym, jak został odebrany przez poszkodowanego, nie został sprzedany, nie jest użytkowany i jest przechowywany przez poszkodowanego na własną rękę). Przez cały tok postępowania nie przytoczył także żadnych twierdzeń w zakresie okoliczności faktycznych związanych ze zgłoszeniem szkody do nieprawidłowego ubezpieczyciela ( (...) w miejsce pozwanego).

9.  Wszystkie powyższe okoliczności nakazywały sądowi badanie sprawy ze szczególną wnikliwością, w szczególności pod kątem wywiązania się przez poszkodowanego z obowiązku minimalizacji szkody oraz pod kątem tego, czy strona powodowa zdołała wykazać, zgodnie ze spoczywającym na niej ciężarem dowodu, wszystkie przesłanki dochodzonego roszczenia.

Najem pojazdu zastępczego

10.  Roszczenie powoda, w zakresie, w jakim dotyczyło odszkodowania za koszty najmu pojazdu zastępczego, podlegało oddaleniu w całości.

11.  Kwestia najmu pojazdu zastępczego była wielokrotnie przedmiotem analizy sądów powszechnych i Sądu Najwyższego. Wskazuje się, że istotne jest, aby brak możliwości korzystania z pojazdu spowodował szkodę majątkową, która to szkoda winna być – w świetle art. 361 k.c. – zrekompensowana (por. wyrok SO w Warszawie z dnia 17.09.2010 r., XXIII Ga 408/10, niepubl). Szkodę majątkową, o której mowa, stanowi utrata możliwości korzystania z rzeczy wskutek jej zniszczenia, bądź uszkodzenia – jeżeli zatem poszkodowany poniósł w związku z tym koszty, które były konieczne, na wynajem pojazdu zastępczego, to mieszczą się one w granicach skutków szkodowych, podlegających wyrównaniu. Utrata możliwości korzystania z pojazdu jest szkodą sama w sobie (por. wyrok SN z dnia 08.09.2004 r., IV CK 672/03, Legalis).

12.  Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 22 listopada 2013 r., III CZP 76/13, wskazał, że odpowiedzialność ubezpieczyciela z tytułu umowy obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych obejmuje celowe i ekonomicznie uzasadnione wydatki na najem pojazdu zastępczego poniesione przez poszkodowanego w okresie niezbędnym do nabycia innego pojazdu mechanicznego, jeżeli odszkodowanie ustalone zostało w wysokości odpowiadającej różnicy pomiędzy wartością pojazdu mechanicznego sprzed zdarzenia powodującego szkodę, a wartością pojazdu w stanie uszkodzonym, którego naprawa okazała się niemożliwa lub nieopłacalna (szkoda całkowita). W takim przypadku należy przyjąć, że w zakres szkody pozostającej w adekwatnym, związku przyczynowym ze zdarzeniem szkodzącym wchodzą koszty najmu pojazdu zastępczego poniesione przez poszkodowanego w okresie niezbędnym do nabycia nowego pojazdu.

13.  Jak wskazał Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 24 sierpnia 2017 r., III CZP 20/17, wydatki na najem pojazdu zastępczego poniesione przez poszkodowanego, przekraczające koszty zaproponowane przez ubezpieczyciela skorzystania z takiego pojazdu są objęte odpowiedzialnością z tytułu umowy obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych, jeżeli ich poniesienie było celowe i ekonomicznie uzasadnione. Podkreślenia wymaga, iż na wierzycielu ciąży obowiązek zapobiegania szkodzie i zmniejszania jej rozmiarów. Co więcej, nie jest celowe nadmierne rozszerzanie odpowiedzialności odszkodowawczej i w konsekwencji- gwarancyjnej ubezpieczyciela, gdyż mogłoby to prowadzić do wzrostu składek ubezpieczeniowych. Gdy skutki danego zdarzenia mogą być usunięte w mniej uciążliwy dla dłużnika sposób, to w sytuacji, gdy godny interes poszkodowanego nie będzie zagrożony, powinny być dokonane w ten mniej uciążliwy dla dłużnika sposób. Zatem jeżeli ubezpieczyciel we współpracy z przedsiębiorca trudniącym się wynajmem pojazdu zastępczego, proponuje skorzystanie z pojazdu zastępczego równorzędnego pod istotnymi względami pojazdowi uszkodzonego lub zniszczonemu, to tylko wtedy te wyższe koszty powinny zostać uwzględnione, jeżeli wykaże szczególne racje, przemawiające za uznaniem ich za celowe i ekonomicznie uzasadnione. W tej perspektywie należy uwzględnić równorzędność pojazdu oraz inne warunki umowy (czas i miejsce udostępnienia oraz zwrotu pojazdu zastępczego czy zwrot kaucji). W treści uchwały podniesiono również, iż drobne niedogodności o charakterze niemajątkowym, wiążące się np. z koniecznością nieznaczenie dłuższego oczekiwania na podstawienie pojazdu zastępczego proponowanego przez ubezpieczyciela nie mogą stanowić podstawy odstępstwa od obowiązku minimalizacji szkody. Co istotne, sam fakt szczególne zaufania jakim darzy poszkodowany kontrahenta, z którego usług chciałby skorzystać nie uzasadnia obciążenia ubezpieczyciela kosztami najmu pojazdu zastępczego w całości. Sama prostota w skorzystaniu z najmu pojazdu zastępczego w serwisie naprawczym nie może być uzasadnioną podstawą do zwrotu pełnych kosztów. Nie jest nią również konieczność dodatkowego kontaktu z ubezpieczycielem (często mająca charakter wyłącznie telefoniczny). Podkreślenia wymaga rozróżnienie sytuacji, gdy podstawą przyznania odszkodowania jest szkoda związana z naprawą samochodu. Należy bowiem wskazać, iż ochrona interesów majątkowych poszkodowanego podlega silniejszej ochronie niż w przypadku najmu pojazdu zastępczego, gdyż w przypadku najmu pojazdu zastępczego polega na eliminacji negatywnych następstw majątkowych doznanych przez poszkodowanego w wyniku uszkodzenia.

14.  Odrębnego podkreślenia wymaga, iż powyższe wnioski nie prowadzą do pozbawienia poszkodowanego wyboru kontrahenta oferującego najem pojazdu zastępczego. Poszkodowany bowiem nadal może wybrać swojego kontrahenta, jednakże wysokość tych kosztów podlega racjonalizacji z perspektywy celowości i ekonomicznego uzasadnienia.

15.  Jak wynika z utrwalonego już orzecznictwa sądów powszechnych i Sądu Najwyższego, celowość i ekonomiczne uzasadnienie kosztów najmu pojazdu zastępczego wymaga kazuistycznej, każdorazowej oceny stanu faktycznego. Różnorodność okoliczności związanych z następstwami wypadków komunikacyjnych oraz sytuacje życiowe poszkodowanych nie pozwalają na formułowanie ogólnych wskazówek. Oceniając, czy wydatki na najem pojazdu zastępczego były w danej sprawie celowe i ekonomicznie uzasadnione, należy uwzględniać: (i) ciążący na wierzycielu obowiązek zapobiegania szkodzie i zmniejszania jej rozmiarów (art. 354 § 2 k.c., art. 362 k.c., art. 826 § 1 k.c.), (ii) rozsądną proporcję między korzyścią wierzyciela a obciążeniem dłużnika. Celowe i ekonomicznie uzasadnione mogą być tylko wydatki służące wyeliminowaniu następstw, których nie można wyeliminować w inny sposób.

16.  W przypadku poszkodowanych prowadzących – jak poszkodowany w tej sprawie – działalność gospodarczą, istotne jest również wykazanie przez poszkodowanego (lub nabywcę wierzytelności), że okresie najmu pojazdu zastępczego poszkodowany nie dysponował żadnym innym samochodem, którym mógłby zastąpić uszkodzony pojazdu (tak jak w przypadku osób fizycznych, które wykorzystywały uszkodzony samochód do celów niezwiązanych z prowadzoną działalność gospodarczą, można uznać taką okoliczność jako powszechną i dość oczywistą, tak jednak w przypadku podmiotów prowadzących działalność gospodarczą, okoliczność taka oczywista już nie jest, tym bardziej, jeśli dany podmiot dysponuje flotą samochód). Istotne jest także wykazanie, że wynajmowany samochód był niezbędny dla prowadzonej działalności gospodarczej w okresie najmu pojazdu zastępczego.

17.  W tej sprawie następujące okoliczności nakazywały oddalenie powództwa w całości.

18.  Po pierwsze – powód nie wykazał (a to na nim w tym zakresie spoczywał ciężar dowodu) aby poszkodowany, spółka (...) sp. z o.o., nie mógł po kolizji z 19 lutego 2020 r. korzystać z innego samochodu. Powód nie przytoczył w tym zakresie żadnych twierdzeń, niejako pomijając tę okoliczność, stanowiącą pierwszą i podstawą przesłankę oceny zasadności roszczenia o zwrot kosztów najmu pojazdu zastępczego. Powód nie wskazał, jaka była sytuacja finansowa i majątkowa spółki w spornym okresie najmu pojazdu zastępczego, nie wskazał, jaka była ilość pojazdów będących w posiadaniu spółki, nie wskazywał, aby spółka nie mogła skorzystać w tymże okresie z innego pojazdu, który zastąpiłby ten uszkodzony, zgodnie z obowiązkiem minimalizacji szkody. Jak wynika natomiast z zeznań świadka D. B., działalność gospodarczą prowadziło kilkanaście powiązanych ze sobą spółek, które dysponowały flotą samochodów. Jednocześnie, po wybuchu pandemii, spółka zaczęła ograniczać działalność związaną z rozwozem pieczywa do piekarni, zaś po wypłacie odszkodowania za szkodę w pojeździe , samochód nie został zastąpiony innym i nie był już użytkowany (ani nie został sprzedany – mimo przekazania poszkodowanemu danych oferenta zainteresowanego jego nabyciem). Okoliczności nakazywały przyjąć, że omawiana przesłanka niemożności skorzystania z innego samochodu, nie została przez powoda wykazana. Zauważenia też wymaga, że powód – którego w omawianym zakresie obciążał ciężar dowodu – powołał na świadka osobę, która w problemowym okresie nie pełniła funkcji prezesa zarządu poszkodowanej spółki, była niedysponowana i nie pamiętała istotnych okoliczności w sprawie.

19.  Nie sposób także uznać, aby powód wykazał, że samochód, który uległ uszkodzeniu, był w spornym okresie niezbędny dla prowadzonej przez poszkodowanego działalności – tym bardziej, że po zakończeniu najmu pojazd nie był już wykorzystywany, spółka nie zakupiła w jego miejsce żadnego innego samochodu, zaś, jak zeznał D. B., po wybuchu pandemii (...) (...) spółka powoli zamykała piekarnie i ograniczała swoją działalność związaną z rozwożeniem pieczywa. Powód w żaden sposób nie wyjaśnił i nie przytoczył na tę okoliczność żadnych twierdzeń (także w stanowisku końcowym), z jakiego powodu samochód przestał być niezbędny dla spółki do celów prowadzonej działalności gospodarczej dokładnie dzień po zakończeniu umowy najmu pojazdu zastępczego zawartej przez poszkodowanego z powodem. Okoliczności faktyczne tej sprawy budziły duże wątpliwości co do rzeczywistej niezbędności uszkodzonego pojazdu do prowadzonej działalności gospodarczej przez spółkę (w całym okresie najmu pojazdu zastępczego) i już to samo w sobie, w połączeniu z niewykazaniem przez powoda, aby w okresie najmu pojazdu zastępczego nie mógł korzystać z innego samochodu, nakazywało oddalenie powództwa w omawianym zakresie w całości.

20.  Abstrahując od powyższego, należało po drugie stwierdzić, że powód nie wykazał, aby wywiązał się z obowiązku minimalizacji szkody, zgłosił ubezpieczycielowi potrzebę wynajęcia pojazdu zastępczego, a tym samym umożliwił ubezpieczycieli zaoferowanie poszkodowanemu wynajęcia pojazdu zastępczego na korzystnych dla ubezpieczyciela warunkach. Tym bardziej w sytuacji, w której zaraz po wynajęciu pojazdu zastępczego doszło do cesji wierzytelności poszkodowanego wobec zakładu ubezpieczeń na rzecz powoda – profesjonalnego podmiotu, działającego na rynku najmu pojazdów zastępczych, w pełni zorientowanego co do obowiązku minimalizacji szkody. Tym samym powód nie miał podstaw do dochodzenia w tej sprawie odszkodowania za najem pojazdu zastępczego po stawkach mieszczących się w granicach stawek rynkowych, ale co najwyżej – gdyby hipotetycznie przyjąć zasadność roszczenia powoda co do zasady – w wysokości stawek zaproponowanych przez ubezpieczyciela.

21.  Po trzecie – powód nie wykazał, aby okres najmu pojazdu zastępczego, trwający aż 83 dni, i generujący koszty ponad 18 tys. zł, przy wartości pozostałości samochodu 1,8 tys. zł, był w tej sprawie zasadny. Okres ten w ocenie sądu, gdyby hipotetycznie przyjąć zasadność roszczenia powoda co do zasady, powinien wynosić maksymalnie 21 dni. Poszkodowany nie miał żadnych podstaw do tego, aby zwlekać z zakupem nowego samochodu (czego finalnie nie uczynił) do czasu wypłaty mu odszkodowania, tym bardziej, że samo odszkodowanie (za szkodę całkowitą) zostało wypłacone nie poszkodowanemu, ale powodowi. Brak jest jakichkolwiek racjonalnych argumentów do przyjęcia, aby okres najmu zastępczego był uzasadniony oczekiwaniem na zaproponowanie poszkodowanemu przez ubezpieczyciela oferenta do zakupu wraku (tym bardziej, że uszkodzony pojazd w ogóle nie został finalnie sprzedany). Przy tego typu okolicznościach sprawy w ocenie sądu żaden racjonalnie postępujący poszkodowany, wywiązujący się z obowiązku minimalizacji szkody, nie zdecydowałby się na wynajęcie samochodu zastępczego na okres 83 dni, generując koszty ponad dziesięciokrotnie przewyższające wartość uszkodzonego samochodu i stanowiące czterokrotność wypłaconego odszkodowania za szkodę całkowitą. Powód w żaden sposób nie uzasadnił, z jakiego powodu okres najmu pojazdu zastępczego trwał w tej sprawie aż 83 dni. Nadmienienia wymaga, że już 3 marca 2020 r. powód otrzymał informację (pochodzącą z (...)) o tym, że szkoda ma charakter całkowity, a jej wysokość wynosi 5 500,00 zł. Poszkodowany (ani powód) ustaleń tych nie kwestionowali. Brak jest podstaw do przyjęcia, że okres najmu pojazdu zastępczego był w tej sprawie uzasadniony trwającym postępowaniem likwidacyjnym i oczekiwaniem na decyzję pozwanego ubezpieczyciela, skoro powód nie zakupił nowego samochodu za otrzymaną (notabene – wypłata nastąpiło na rzecz T. K., nie poszkodowanego) kwotę odszkodowania za szkodę całkowitą w pojeździe ani nie zdecydował się na sprzedaż uszkodzonego pojazdu (o wartość ok. 1 600 – 1 900,00 zł). Sam fakt, że postępowanie likwidacyjne było w toku nie uzasadnia tego, że poszkodowany w tym okresie wynajmował pojazd zastępczy. Nie można stawiać prostego znaku równości pomiędzy okresem trwania postępowania likwidacyjnego a uzasadnionym i ekonomicznie celowym, niezbędnym okresem najmu pojazdu zastępczego. W tej sprawie w żadnym razie nie można mówić o sytuacji, w której poszkodowany oczekuje na decyzję ubezpieczyciela po to, aby uzyskać należne mu odszkodowanie i za tą kwotę zakupić nowy samochód (na co nie ma środków).

22.  Dodatkowo przyjąć trzeba, że w tej sprawie powód w ogóle nie wykazał, aby to ubezpieczyciela obciążała odpowiedzialność za zgłoszenie przez poszkodowanego szkody do niewłaściwego ubezpieczyciela (co wydłużyło postępowanie likwidacyjne – bowiem pozwany o szkodzie dowiedział się dopiero 21 marca 2020 r., podczas gdy D. B. zgłosił szkodę do (...) w dniu 21 lutego 2020 r.).

23.  Zdarzenie powodujące szkodę miało miejsce 19 lutego 2020 r., natomiast poszkodowany – spółka (...) w której imieniu działał D. B., zgłosił szkodę do ubezpieczyciela (...) S.A. w dniu 21 lutego 2020 r. o godzinie 12:35. W zwykłym toku czynności można zatem przyjąć, iż holowanie pojazdu, podpisanie umowy cesji, określenie warunków naprawy i najmu pojazdu zastępczego, przygotowanie wniosku do ubezpieczyciela można było oczekiwać od cesjonariusza, iż zgłosi szkodę tego samego dnia, ewentualnie najpóźniej następnego dnia. Powód nie przedstawia żadnych argumentów mających uzasadniać dlaczego nie doszło do zgłoszenia szkody w dniu 19-20 lutego 2020 r. Co jednak bardziej istotne, mimo iż jak wynika z notatki informacyjnej o zdarzeniu drogowym – nie było wątpliwości co do tego, kto jest sprawcą kolizji i jaka jest jego tożsamość, a także to w jakim towarzystwie ubezpieczeniowym jest ubezpieczony od odpowiedzialności cywilnej – poszkodowany zgłasza szkodę do (...) S.A. zamiast do wskazywanego (...) S.A. w S..

24.  Tym samym powód – raz jeszcze należy to podkreślić, tylko hipotetycznie zakładając zasadność roszczenia powoda co do zasady, a zatem zakładając, że poszkodowany potrzebował samochodu do prowadzonej działalności gospodarczej, nie miał środków na zakup nowego samochodu i musiał oczekiwać do wypłatę środków przez ubezpieczyciela (co jak już wspomniano, w tej sprawie z pewnością nie miało miejsca) – mógłby w tej sprawie dochodzić odszkodowania za maksymalnie 21 dni najmu pojazdu zastępczego, w stawce 246,00 zł brutto za maksymalnie 2 dni (zgłoszenie szkody nastąpiło w piątek, 21 lutego 2020 r., zaś ubezpieczyciel udzielił odpowiedzi i zaoferował najem pojazdu zastępczego następnego dnia roboczego, tj. w poniedziałek 24 lutego 2020 r.), następnie co najwyżej 19 dni najmu w stawce 95,00 zł brutto (3 marca 2020 r., a zatem 11 dni po zgłoszeniu szkody, udzielono powodowi informacji o szkodzie całkowitej i wysokości odszkodowania).

25.  W tym miejscu należy podkreślić, że biegły wydając opinię w tej sprawie, nie oceniał materiału dowodowego i sprawy pod omawianym przez sąd kątem. Stąd też nie opierał się w omawianym zakresie na wydanej opinii. W szczególności biegły nie badał, czy poszkodowany potrzebował samochodu do prowadzonej działalności gospodarczej, nie sprzedał samochód, czy zakupił w jego miejsce nowy pojazdu.

Koszty parkowania

61.  Oddaleniu w całości podlegało także roszczenie powoda w zakresie, w jakim dotyczyło odszkodowania za koszty parkowania uszkodzonego samochodu na płatnym parkingu powypadkowym należącym do powoda (przez 76 dni).

62.  W ocenie sądu, do spraw o zapłatę tytułem odszkodowania za koszty parkowania uszkodzonego pojazdu odpowiednie zastosowanie winny znaleźć zasady wypracowane przez orzecznictwo w zakresie odszkodowań za koszty najmu pojazdu zastępczego. Również i w tym przypadku należy każdorazowo oceniać, czy poniesione koszty parkowania były celowe, niezbędne i ekonomicznie uzasadnione oraz czy poszkodowany wywiązał się z obowiązku minimalizacji szkody (por. powołane wyżej uchwały Sądu Najwyższego, a dodatkowo uchwała Sądu Najwyższego z dnia 17 listopada 2011 r., III CZP 5/11).

63.  W tej sprawie powód nie wykazał, aby okoliczności uzasadniały pozostawienie przez poszkodowanego pojazdu na parkingu powypadkowym powoda na jakikolwiek okres (tym bardziej na 76 dni). Dla oceny tej okoliczności bez znaczenia pozostawała wydana w sprawie opinia biegłego (główna i uzupełniająca), w której biegły ocenił uzasadniony czas pozostawienia samochodu na parkingu na 27 i 76 dni (w zależności od daty, w której ubezpieczyciel miał przedstawić poszkodowanemu oferenta do nabycia wraku). Powód nie wykazał bowiem, aby samo pozostawienie pojazdu przez poszkodowanego na parkingu powoda, na jakikolwiek okres, było celowe i ekonomicznie uzasadnione, i pozostawało w adekwatnym związku przyczynowo-skutkowym ze szkodą, skoro:

(i)  poszkodowany prowadził działalność gospodarczą, do której dysponował flotą samochodów; nie wyjaśniono, gdzie pozostałe samochody były przechowywane;

(ii)  po odebraniu pojazdu z parkingu poszkodowany również nie sprzedał samochodu i nie skorzystał z oferty przedstawionej mu przez ubezpieczyciela;

( (...))  poszkodowany w dalszym ciągu nie sprzedał samochodu i przechowuje go na własną rękę, powód zaś nie wyjaśnił, z jakiego powodu stało się to możliwie po okresie 76 dni płatnego parkowania, tym bardziej, że okres najmu pojazdu zastępczego trwał dłużej ;

(iv)  jak wynika z zeznań D. B. – odebrany z parkingu powoda samochód miał zostać wcześniej naprawiony (nie zostało wyjaśnione, w jakiej konkretnej dacie, jednak jest to kolejna okoliczność która rzutuje na celowość i racjonalność przechowywania samochodu na płatnym parkingu);

(v)  przechowywanie samochodu na płatnym parkingu powoda wygenerowało koszty na kwotę ponad 3 tys. zł, w sytuacji, w której wartość uszkodzonego pojazdu to ok. 1,6-1,9 tys. zł;

64.  Powód wskazywał, że okres parkowania był uzasadniony czasem trwania postępowania likwidacyjnego (k. 258). Podawał, że „uszkodzony samochód, znajdujący się cały czas w jednym miejscu, może być przedmiotem zainteresowania osób trzecich, gotów sądzić, że samochód jest np. porzucony a w każdym razie nie interesuje on więcej właściciela. Ponadto niezbędne było jego zabezpieczenie na czas postępowania likwidacyjnego kiedy ustalany zakres uszkodzeń i sposób rozliczenia szkody; skłonić do kradzieży osoby trzecie”. Powód nie przytoczył jednakże żadnych okoliczności, które potwierdzałyby, że poszkodowany nie dysponował własnym parkingiem czy przestrzenią, w której mógłby przechowywać samochód, a nawet jeśli – to aby przestrzeń ta nie zapewniała należytego zabezpieczenia dla pojazdu, choćby na okres trwania postępowania likwidacyjnego czy do czasu sprzedaży wraku (co nigdy nie nastąpiło). Powód nie przytoczył na tę okoliczność żadnych twierdzeń. Przeciwnie – z przeprowadzonego postępowania dowodowego wynika, że poszkodowany dysponował takim miejscem, skoro odebrał samochód, nie sprzedał go, a następnie przechowywał na własną rękę. Następnie, z zeznań świadka D. B. wynika, że samochód został naprawiony, co całkowicie poddaje w wątpliwość twierdzenia powoda. Trudno natomiast przykładowo uznać, aby uszkodzony samochód, który przez 2,5 miesiąca stoi, przykładowo, na prywatnej (ogrodzonej) nieruchomości, mógł stać się „przedmiotem zainteresowania osób trzecich, gotowych sądzić, że samochód jest porzucony, w każdym razie nie interesuje on właściciela”.

65.  Tym samym ustalenie daty, w której ubezpieczyciel przedstawił poszkodowanemu dane oferenta, nie miało w tej sprawie kluczowego znaczenia – tym bardziej, że poszkodowany finalnie z danych oferenta nie skorzystał i nie sprzedał samochodu.

Koszty holowania pojazdu

66.  Roszczenie podlegało uwzględnieniu w całości w zakresie dochodzonego zwrotu poniesionych kosztów holowania pojazdu (mieszczących się w stawkach rynkowych), tj. w zakresie kwoty 98,40 zł (w postępowaniu likwidacyjnym ubezpieczyciel wypłacił z tego tytułu powodowi kwotę 492,00 zł).

67.  Jak wynika z ustaleń biegłego sądowego, stawki rynkowe holowania uszkodzonego pojazdu, w 2020 r., na rynku (...), mieściły się w granicach od 448,95 zł do 621,15 zł brutto. Koszty holowania poniesione przez poszkodowanego wyniosły w tej sprawie 590,40 zł brutto (480,00 zł netto) – jest to kwota mieszcząca się w granicach stawek rynkowych, a zatem roszczenie w tym zakresie należało uwzględnić w całości, jako wchodzące w zakres szkody, pozostające w adekwatnym związku przyczynowo-skutkowym ze szkodą.

Koszty oględzin pojazdu i koszty obsługi biurowej szkody

68.  Roszczenie w tym zakresie podlegało oddaleniu w całości jako niepozostające w adekwatnym związku przyczynowo-skutkowym ze szkodą. Powód w żaden sposób nie wykazał, aby w tej konkretnej sprawie niezbędne i konieczne były również koszty oględzin pojazdu i „obsługi biurowej szkody”.

69.  Odszkodowanie za szkodę powstałą na skutek zdarzenia komunikacyjnego ustala się i wypłaca w granicach odpowiedzialności cywilnej posiadacza lub kierowcy pojazdu mechanicznego (sprawcy szkody). Przy czym dla ustalenia granic odpowiedzialności cywilnej sprawcy szkody koniecznym jest odwołanie się do podstawowych zasad przewidzianych przepisami kodeksu cywilnego (art. 361 i art. 363 § 2 k.c.).

70.  Reguła wyrażona w przepisie art. 361 § 1 k.c. stanowi, że zobowiązany do odszkodowania ponosi odpowiedzialność tylko za normalne następstwa działania lub zaniechania, z którego szkoda wynikła. Stosownie zaś do § 2 przepisu art. 361 k.c. naprawienie szkody obejmuje straty, jakie poszkodowany poniósł, a także korzyści, które mógłby osiągnąć, gdyby nie wyrządzono mu szkody. W myśl przepisu art. 363 § 2 k.c. jeżeli naprawienie szkody ma nastąpić w pieniądzu, wysokość odszkodowania powinna być ustalona według cen z daty ustalenia odszkodowania, chyba że szczególne okoliczności wymagają przyjęcia za podstawę cen istniejących w innej chwili.

71.  W uchwale składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia 13 marca 2012 r. przesądzono, iż uzasadnione i konieczne koszty pomocy świadczonej przez osobę mającą niezbędne kwalifikacje zawodowe, poniesione przez poszkodowanego w postępowaniu przedsądowym prowadzonym przez ubezpieczyciela, mogą w okolicznościach konkretnej sprawy stanowić szkodę majątkową podlegającą naprawieniu w ramach obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych (uchwała SN (7) z 13.03.2012 r., III CZP 75/11). W uzasadnieniu wskazanej uchwały sprecyzowano jednak, iż nie w każdym wypadku skorzystanie z pomocy pełnomocnika - specjalisty pozostaje z wypadkiem w związku przyczynowym, który może być uznany za adekwatny, o takim można bowiem mówić wówczas, gdy sięgnięcie po pomoc prawną następuje w okolicznościach, w których stan zdrowia, kwalifikacje osobiste lub sytuacja życiowa poszkodowanego usprawiedliwiają stanowisko o niezbędności takiej pomocy w celu sprawnego, efektywnego i ekonomicznie opłacalnego przebiegu postępowania likwidacyjnego.

72.  Jak ponadto wskazał Sąd Najwyższy z uzasadnieniu uchwał 7 sędziów z 2 września 2019 r. (III CZP 99/18) oraz z 29 maja 2019 r. (III CZP 68/18), odszkodowanie przysługujące z umowy ubezpieczenia może obejmować koszty ekspertyzy wykonanej na zlecenie poszkodowanego, jednakże roszczenie w tym zakresie powinno być oceniane z punktu widzenia konieczności i racjonalności poniesionych wydatków. Sąd Najwyższy w uzasadnieniu uchwały z 2 września 2019 r. podniósł, że przy ocenie tego typu roszczeń należy przede wszystkim wziąć pod uwagę to, czy cesjonariusz prowadzi działalność gospodarczą obejmującą nabywanie i dochodzenie roszczeń odszkodowanych. Prowadzenie przez powoda działalności gospodarczej nie wyklucza wprawdzie a limine możliwości dochodzenia zwrotu kosztów ekspertyzy, jednak w istotny sposób wpływa na ocenę przysługiwania mu takiej możliwości.

73.  W niniejszej sprawie nie zostało w żaden sposób wykazane, aby poniesione przez poszkodowanego wydatki na oględziny pojazdu i koszty biurowej obsługi szkody były niezbędne, celowe, konieczne, racjonalne i ekonomicznie uzasadnione. Powód nie przytoczył żadnych twierdzeń, które uzasadniałyby przyczyny, dla której w tej sprawie niezbędne było wykonanie oględzin pojazdu (skoro wykonywał je również ubezpieczyciel) oraz „obsługa biurowa szkody” – skoro w dniu wypadku powód, podmiot profesjonalny, zajmujący się najmem pojazdów zastępczych, nabył wierzytelność od poszkodowanego. Zgłoszenie szkody ubezpieczycielowi nie jest czynnością skomplikowaną, a żaden okoliczności leżące po stronie poszkodowanego (prowadzącego działalność gospodarczą) nie uzasadniały skorzystania z tym zakresie z profesjonalnej pomocy.

V.  Koszty procesu

74.  O kosztach procesu sąd orzekł na podstawie zasady odpowiedzialności za wynik sprawy (art. 98 § 1 k.p.c.), uznając, że pozwany uległ żądaniu tylko w niewielkim zakresie (art. 100 zd. drugie k.p.c.), w związku z czym należy mu się zwrot kosztów procesu w całości. Na koszty te składały się: koszty zastępstwa procesowego w wysokości 3 600,00 zł oraz wydatki związane ze skonsumowanymi zaliczkami na wynagrodzenie biegłego: 457,55 zł (k. 187) i 259,12 zł (k. 203).

ZARZĄDZENIE

1.  (...)

2.  (...)

3.  (...)

ASR Agnieszka Pikała

W., 8 kwietnia 2025 r.