VI C 66/25 - zarządzenie, uzasadnienie Sąd Rejonowy dla Warszawy-Śródmieścia w Warszawie z 2025-05-23
UZASADNIENIE
wyroku z dnia 23 maja 2025 roku
Pozwem z daty 30 września 2024 r. powódka: (...) spółka akcyjna z siedzibą w W. , reprezentowana przez Pełnomocnika procesowego, wniosła o zasądzenie na swoją rzecz od (...) Banku (...) spółki akcyjnej z siedzibą w W. kwoty 9.747,35 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od dnia 20 września 2024 r. do dnia zapłaty oraz zasądzenie kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych i opłaty skarbowej od pełnomocnictwa w wysokości 17 zł. W uzasadnieniu Powódka wskazała na umowę pożyczki nr (...) z 11.06.2018 r., jaką zawarł poprzednik prawny strony powodowej (Pożyczkobiorca, Cedent) z (...) Bankiem (...) spółką akcyjną z siedzibą w W. - umowę pożyczki gotówkowej, na dowolny cel konsumpcyjny i na spłatę kosztu związanego z udzieleniem pożyczki, z okresem spłaty wyznaczonym na 96 miesięcy. Jednym z następstw oprocentowania przez Pozwanej kwoty pożyczki obejmującej kredytowaną prowizje (2.283,83 zł) jest błędne wyliczenie rzeczywistej rocznej stopy oprocentowania (RRSO) w Umowie. Pozwana błędnie wskazała w Umowie, że RRSO pożyczki udzielonej poprzednikowi prawnemu Powódki wynosiła 15,04% powyższe stanowi o naruszeniu art. 30 ust. 1 pkt 7 ustawy o kredycie konsumenckim. Powódka wskazywała dodatkowo na naruszenie przez Pozwaną art. 30 ust. 1 pkt 10, 16, 11 ustawy o kredycie konsumenckim (dalej jako u.k.k.). W zakresie legitymacji czynnej Powódka powołała się na zawartą umowę z konsumentem - pożyczkobiorcą. Jako podstawę prawną wskazano art. 405 410 § 2 k.p.c. w związku z powołanym w pozwie oświadczeniem o sankcji kredytu darmowego. Pełna treść pozwu k. 2-11.
W dniu 29 listopada 2024 r. Referendarz sądowy wydał nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym (k. 41).
Nakaz został zaskarżony sprzeciwem z dnia 26 grudnia 2024 r. wniesionym przez pozwaną spółkę tj. przez (...) Bank (...) spółkę akcyjną z siedzibą w W., reprezentowaną Pełnomocnika procesowego. Pozwana wnosiła o oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych wraz z opłatą od pełnomocnictwa i odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty. Pozwana zarzucała brak legitymacji czynnej Powódki z uwagi na nieważność umowy cesji, brak skutecznego złożenia oświadczenia o skorzystaniu z sankcji kredytu darmowego z uwagi na brak legitymacji do jego złożenia, wygaśnięcie uprawnień do jego złożenia w związku z upływem rocznego terminu przewidzianego w art. 45 ust. 5 u.k.k., braku zasadności roszczenia z uwagi na brak zaistnienia przesłanek do zastosowania sankcji kredytu darmowego, brak zasadności roszczenia z uwagi na fakt, że domaganie się przez stronę powodową roszczenia objętego żądaniem pozwu stanowi nadużycie prawa podmiotowego (art. 5 k.c.). Na wypadek niepodzielenia powyższych zarzutów, Pozwana zarzuciła brak przesłanek do zasądzenia całej kwoty prowizji z uwagi na to, iż prowizja była kredytowana i była spłacana wraz z kredytem, a nie zapłacona przez pożyczkobiorcę z własnych środków. Pełna treść sprzeciwu k. 49-64
Wyznaczono termin rozprawy, wezwano świadka zawnioskowanego przez Pozwaną. Stanowiska Stron w swej istocie nie uległy zmianie argumenty były stawiane w pismach jak i w głosach końcowych na rozprawie. Powódka na zobowiązanie z art. 248 k.p.c. uzupełniła materiał w aspekcie podpisywanych przez Powódkę i pożyczkobiorcę umów.
I. FAKTY I DOWODY
1. K. K. w czerwcu 2018 r. miał 35 la, z zawodu jest kucharzem (dalej także Konsument lub Pożyczkobiorca). Na ówczesnym etapie zawierał już umowy o pożyczki na cele konsumpcyjne. Nie w każdym wypadku potrafi sobie przypomnieć, która jego celu dotyczyła. Jedna z umów dotyczyć mogła potrzeb na remont mieszkania. Tego typu umowy zawiera z uwagi na wysokość własnych zarobków i także po to także czasami, aby spłacić zadłużenie z poprzedniej umowy kredytu. Ze strony pożyczkodawcy dla swoich potrzeb oceny oczekuje, iż otrzyma informacje, ile będzie miał do zapłaty w całości oraz przyjmuje, iż powinna to być to ta kwota wskazana w umowie jako całkowita kwota do zapłaty. Przy czym nie bierze pod uwagę, iż oprocentowanie w tego typu umowach jest zmienne i - że przy zmiennym oprocentowaniu - w takiej umowie jest podawana kwota całkowita do zapłaty wedle stanu z dnia zawarcia umowy. Oczekuje też, iż umowy powinny odpowiadać prawu, jednak zapisy prawne są dla niego trudne do zrozumienia, w tym zapisy z ustawy z dnia 12 maja 2011 r o kredycie konsumenckim, która jest adresowana właśnie do konsumentów. Nie zajmuje się zawodowo kredytami czy pożyczkami i nie ma orientacji w obowiązujących przepisach prawa i wiele pojęć stosowanych w ustawach jest dla niego niezrozumiała, obca i nie potrafiłby ich przełożyć na wyliczenia pod kątem umowy. Gdyby np. podać Konsumentowi wszystkie czynniki pozwalające na wyliczenie RRSO wedle zapisów w.w. Ustawy czy dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/48/WE z 23.04.2008 r. w sprawie umów o kredyt konsumencki oraz uchylająca dyrektywę Rady 87/102/EWG i z ich Załączników, w tym wzór na obliczenie RRSO - nie potrafiłby tego zrozumieć i przeanalizować. Koncentruje się na kwocie, którą ma zapłacić w całości. Informacje na temat prawa - podobnie jak wielu innych konsumentów - czerpie z mediów i nie orientuje się w swoich prawach np. w zakresie skorzystania z pomocy np. Miejskiego/Powiatowego Rzecznika Praw Konsumentów (względnie Prokuratora), który mógłby wytoczyć powództwo na jego rzecz bez konieczności przelewu wierzytelności czy przelewu powierniczego. Mimo obowiązujących licznych ustaw, dyrektyw i powołanych instytucji jak rzecznicy praw konsumentów wielu z konsumentów nadal nie jest zorientowanych w swoich uprawnieniach i w szerokiej jak i różnorakiej ochronie swych praw nie tylko z sankcji kredytu darmowego, ale i z tytułu klauzul niedozwolonych czy nieuczciwych warunków rynkowych.
{Dokumentacja załączona do pozwu, w tym Umowa k. 20- art. 243 1, 245, 309 k.p.c., zeznania świadka K. K. - art. 258, 271 k.p.c., art. 231, 233 k.p.c.}
2. W czerwcu 2018 r. Konsument chciał skorzystać z kolejnej pożyczki i chciał ją uzyskać w „swoim” banku gdzie posiadał rachunek, a była to (...) Bank (...) spółka akcyjna z siedzibą w W. (dalej także Bank). Konsument brał pod uwagę także oferty innych banków, ale zdecydował się na tenże Bank, w którym również miał wcześniejszy kredyt do spłaty. Miała to być pożyczka na cel konsumpcyjny, przy czym część kwoty pożyczki miała zostać przeznaczona na spłatę poprzedniej pożyczki w kwocie zadłużenia 4.996,22 zł w tym samym Banku oraz na koszty - prowizję przy aktualnie zawieranej umowie, a pozostała kwota miała zostać przelana na wskazany przez Konsumenta rachunek. Konsumenta, przy jego zarobkach jak i konieczności spłaty poprzedniej pożyczki, nie było stać na opłacenie - prowizji dotyczącej nowej umowy. Zarazem spłata poprzedniej pożyczki była konieczna pod katem zdolności kredytowej Konsumenta, aby uzyskać kolejną pożyczkę. Co do samej prowizji przy kolejnej umowie, Konsument nie był informowany przez Bank, iż miałby taką możliwość zapłaty kwoty prowizji z własnych środków, gdyby takie środki miał, już wówczas musiał spłacił poprzedni kredyt z zadłużeniem na kwotę 4.996,22 zł, a jego dochody nie są znaczne i jest zmuszony posiłkować się pożyczkami konsumenckimi, a jego zdolność kredytowa nie była na znacznym poziomie. Konsument (dalej także Konsument lub Pożyczkobiorca) przystąpił więc do zawarcia umowy z Bankiem umowy pożyczki oznaczonej numerem (...) (dalej także Umowa). Kwota pożyczki na w.w. cele została ustalona na łączną kwotę 17.235,05 zł i z kwoty tej: a) miała zostać zapłacona prowizja 2.238,83 zł (dalej także Prowizja), b) miało być spłacone zadłużenie 4.996,22 zł z poprzedniej umowy w tymże Banku, c) pozostała zaś kwota 10.000,00 zł na rachunek wskazany przez Konsumenta. Mimo, informacji o zmiennym oprocentowaniu, Konsument oczekiwał (skądinąd wbrew przepisom zapisom prawa), iż umowa pożyczki będzie zawierała kwotą jaką zapłaci w przyszłości. Nie zakładał zmian w całkowitej kwocie do zapłaty, mimo, iż Umowa wskazywała na zmienne oprocentowanie. Umowa podawała informację o całkowitej kwocie do zapłaty wedle stanu danych na dzień jej zawarcia i kwota ta wynosiła na dzień zawarcia Umowy 25.124,43 zł. Umowa została spisana na wzorcu stosowanym przez Bank, a Konsument otrzymał m.in. Formularz informacyjny (dalej także FI), Informację o ryzyku stopy procentowej, ryzyku walutowym oraz ryzyku zmiany cen rynkowych zabezpieczeń dla Pożyczkobiorców (dalej także IR) ze wskazaniem na możliwość wzrostu raty kredytu, a także wzór oświadczenia o odstąpieniu od Umowy. Z Umową Konsument się zapoznał.
{Dokumentacja załączona do pozwu, w tym Umowa - art. 243 1, 245, 309 k.p.c., sam fakt treści Umowy niesporny - art. 229, 230 k.p.c., zeznania świadka - art. 258, 271 k.p.c., wnioski z art. 385 § 4 k.p.c., art. 231, 233 k.p.c.}
3. Na pierwszej stronie Umowa podawała (w formie czytelnej, choć drobnym drukiem) m.in. następujące dane : kwotę udzielnej pożyczki (użyto sformułowania „gotówkowej, choć żadnej gotówki Pożyczkobiorca nie miał otrzymać wedle ustalonych celów) tj. 17.235,05 zł (dalej także Pożyczka). Ponieważ z kwoty tej Pożyczki miała być zapłacona Prowizji 2238,83 zł, w Umowie odrębnie podano informację o całkowitej kwocie pożyczki (dalej także CKP) tj. 14.996,22 zł. Ponadto w § 1 zostały podane informacje o: a) okresie kredytowania 96 miesięcy z odwołaniem się do § 6 w szczegółach, b) o całkowitym koszcie pożyczki 10.128,21 zł (dalej także CK), c) całkowitej kwocie do zapłaty 25.124, 43 zł (dalej także (...)) z opisem, iż jest to suma CKP i CK, d) RRSO - 15,04 %. W § 1 ust. 6 zapisano, iż do wyliczenie wielkości jak wyżej przyjęto, iż Umowa będzie obowiązywać przez czas, na który została zawarta oraz że obie strony wypełnią zobowiązania wynikające z umowy w terminach określonych w umowie. Nie było zapisu wedle brzmienia w.w. Ustawy czy Dyrektywy, czy z w.w. Załączników określających jak zostało wyliczone RRSO. W szczególności nie zostało podane, jakie wielkości i dane z § 1 brane są pod uwagę w ramach wzoru z w.w. załączników w pozycji wypłat i spłat. Zapisu i wzoru Konsument nie zrozumiałby i nie potrafiłby go zastosować do własnej oceny, nawet gdyby te zapisy szczegółowe znalazłyby się w Umowie. § 2 Umowy podawał odrębnie kwotę Prowizji 2.238,83 zł; Konsument nie uzyskał informacji z czego ta kwota wynika, dlaczego wynosi akurat tyle, jak została skalkulowana, nie było indywidualnych negocjacji co do tej kwoty. Kwota Prowizji została podana przez Bank. Prowizja stanowiła 14,9 % CKP, zaś względem przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w 2018 r. 4.585,03 zł - stanowiła 48,8 %. § 3 zawierał informacje o dodatkowych opłatach za niektóre czynności np. za prolongatę czy zawieszeniu okresu spłaty poprzez wskazanie „3 % nie mniej niż 100 zł” czy 50 zł za sporządzenie aneksu. Opisana procedura ich zmian była bardzo skomplikowana i zależna od czynników opisanych, ale nie zbyt łatwych do analizy. Na procedurę tych zmian Konsument nie miał wpływu przy czym w przypadku braku akceptacji tych zmian miał prawo wypowiedzieć Umowę. Na drugiej stronie Umowy w § 5 była mowa o zmiennym oprocentowaniu, które w dniu zawarcia Umowy wynosiło 9,99 % w stosunku rocznym. Ponadto wprost zapisano, iż oprocentowaniu polega kwota Pożyczki z § 1 ust. 1 Umowy, a zatem kwota 17.235,05 zł. Umowa nie zawierała zapisu, iż Bank pobiera odsetki od Prowizji. Umowa zawierała zapis o oprocentowaniu (odsetkach) od kwoty Pożyczki, jakiej udzielał Bank Konsumentowi m.in. na zapłacenie Prowizji. Bank nie pobierał odsetek od kwoty wpłaconej z własnych środków niezależnych od Pożyczki przez Pożyczkobiorcę. Opisano w § 5 zasady ich obniżenia albo podwyższenia w przypadku odpowiednio spadku albo wzrostu wartości stopy referencyjnej NBP. Podano kiedy stopa ta jest sprawdzana z zastrzeżeniem zarazem, iż oprocentowanie to nie może przekroczyć stopy odsetek maksymalnych. Zmiana wysokości oprocentowania odpowiednio mogła spowodować obniżenie albo wzrost wysokości raty Pożyczki. Zapisano także, iż Konsument ma prawo wypowiedzieć Umowę, jeśli nie akceptuje zmiany oprocentowania. Zgodnie z § 6 wysokość 96 rat określał plan spłaty: I rata 280,41 zł do 15.07.2018 r., II i kolejne raty do przedostatniej raty po 261,54 zł do 15 dnia każdego miesiąca oraz ostatnia rata 259,26 zł do 15.06.2026 r. . Plan ten podawała dane na dzień zawarcia Umowy i na ten dzień podano wysokość łącznej kwoty odsetek 7.889,38 zł. Zostało podanej kolejny raz, iż wysokość raty może ulec zmianie w przypadkach zmiany oprocentowania ze wskazaniem, iż Pożyczkobiorca będzie o tym zawiadamiany. Spłata rat miała następować w drodze potrąceń z rachunku Konsumenta, który zarazem zobowiązał się do zapewnienia odpowiednich środków na rachunku celem tych spłat. Opisano kolejność spłat: prowizje i opłaty, odsetki od zadłużenia przeterminowanego, odsetki zaległe, zadłużenie przeterminowane z tytułu Pożyczki, odsetki bieżące, zadłużenie z tytułu kwoty Pożyczki. W § 7 zapisano, iż Pożyczkobiorca ma prawo do wcześniejszej spłaty Pożyczki. Bank za wcześniejszą spłatę żadnych rekompensat czy prowizji nie pobierał. Podano również, iż w przypadku wcześniejszej częściowej spłaty oznacza to skrócenie okresu czasu kredytowania lub zmniejszenie wysokości rat przy zachowaniu dotychczasowego okresu kredytowania. Opisano sposób zaliczenia spłaty częściowej. § 8 Umowy zawierał informacje dotyczące zadłużenia przeterminowanego i wymagalnego, którym stawały się kwoty niespłaconych w całości lub w części rat Pożyczki w terminach określonych w § 6. M.in. wskazano, iż w przypadku niespłacenia raty w terminie Bank pobierał od kwoty zaległej raty pożyczki odsetki według zmiennej stopy procentowanej zadłużenia przeterminowanego (ust. 2). Stopa procentowa miała odpowiadać aktualnej wysokości odsetek maksymalnych za opóźnienie wynikającej z powszechnie obowiązujących przepisów prawa i w dniu zawarcia Umowy wynosiła dwukrotność sumy stopy referencyjnej NBP i 5,5 punktów procentowych, tj. 14% w stosunku rocznym. Zmiana wysokości odsetek maksymalnych za opóźnienie powodowała równoczesną i analogiczną zmianę wysokości stopy procentowej, o której mowa w ust. 3 § 8. Bank miał poinformować Pożyczkobiorcę o zmianie wysokości stopy procentowej zadłużenia przeterminowanego do końca miesiące kalendarzowego, w którym nastąpiła zmiana, poprzez udostępnienie aktualnej wysokości tej stopy na stronie internetowej Banku oraz w oddziałach (...) S.A. Zmiana wysokości oprocentowania powodowała odpowiednio wzrost lub obniżenie wysokości raty Pożyczki. W § 11 opisane zostały okoliczności rozwiązania Umowy tj. m.in. w wyniku zgodnego porozumienia stron, w przypadku wypowiedzenia Umowy przez Pożyczkobiorcę lub Bank, w przypadku odstąpienia od Umowy przez Pożyczkobiorcę; wskazano także na terminy wypowiedzenia Umowy. W § 15 podano dane dotyczące prawa do odstąpienia od Umowy , warunki wystarczające dla takiego odstąpienia jak i dzienna kwotę odsetek 4,10 zł naliczanych od dnia następnego po dniu wypłaty do dnia zapłaty Pożyczki w związku z obowiązkiem jej zwrotu w przypadku odstąpienia od Umowy. Podano formy składania reklamacji , korespondencji. Wedle § 17 Umowy wszelkie zmiany Umowy wymagały formy pisemnej i miały być wprowadzane w postaci aneksu do Umowy, z wyjątkiem zmian wysokości oprocentowania, opłat, prowizji, danych osobowych lub adresu Pożyczkobiorcy, planu spłaty oraz numeru rachunku bankowego wskazanego do spłaty.
{Dokumentacja załączona do pozwu, w tym Umowa - art. 243 1, 245, 309 k.p.c., sam fakt powstanie Umowy danej treści niesporny - art. 229, 230 k.p.c., zeznania Świadka - art. 258, 271 k.p.c., wnioski z art. 385 § 4 k.p.c., dane o przeciętnym wynagrodzeniu - art. 228 § 1 k.p.c., art. 231, 233 k.p.c.}
4. Obie Strony Umowy przystąpiły do jej wykonywania. Bank dokonał wypłat i z kwoty Pożyczki została zapłacona Prowizja. Z kolei Pożyczkobiorca przystąpił do spłaty. Konsument nie skorzystał z prawa do odstąpienia od Umowy. Pożyczkobiorca uznawał, iż spłacane raty są za wysokie, jednak nie składał reklamacji, zaś wysokość spłacanej raty wynosiła czasem 261,54 zł tak jak w Umowie, a czasem np. 256,29 zł w listopadzie 2019 r., w październiku 2020 r. 241,75 zł (zatem o ok. 20 zł zł niższa niż w Umowie), we wrześniu 2021 r. 241,75 zł, w czerwcu 2023 r. była wyższa 282,73 zł (o ok. 20 zł), zaś w styczniu 2024 r. wyniosła 276,86 zł (wyższa o ok. 15 zł). W 2018/2019 r. rata wynosił tyle, ile w Umowie, potem uległa zmniejszeniu, w tym była niższa w 2020, 2021 r. , a wzrostowi uległa od maja 2022 r. Zmiany te nie tylko były skokowe, ale i nadto raty były i niższe i wyższe w poszczególnych okresach. Konsument nie wypowiedział Umowy ani z powodu niższej raty, ani z powodu wyższej raty. Sam Konsument uznawał, iż jest go stać na spłatę raty miesięcznej do 1700 zł. Nie kierował pism do Banku celem uzyskania wyjaśnienia w aspekcie informacji zawartych w Umowie, dlaczego rata jest niższa, a dlaczego wyższa. Take aktualnie Pożyczkobiorca nadal spłaca Pożyczkę w ratach i terminach, w poszczególnych momentach, nielicznych uchybiał terminowi płatności, gdzie były pobierane odsetki karne np. marzec 2020 r. styczeń 2020 r. czy wrzesień 2023 r. W związku z tymi zmianami w wysokości rat nie doszedł do przekonania własnego, iż Umowa nie zawierała pełnej informacji i których informacji zabrakło. Ocenił zaś, iż Umowę należy zakwestionować albowiem dowiedział się że jest taka możliwość, że było o tym głośno w „telewizji” . Dowiedział się, iż umowy mogą być źle skonstruowane. Wówczas Konsument nawiązał współpracę z (...) spółką akcyjną z siedzibą w W. celem sprawdzenia jego Umowy (dalej także Spółka). Tej Spółce przekazał dokumenty dotyczące Umowy.
{Załączniki do pozwu, w tym Umowa, Zaświadczenie - art. 243 1, 245, 309 k.p.c., w części zeznania Świadka - art. 258, 271 k.p.c., art. 231, 233 k.p.c.}.
5. Na dzień 24.06.2024 r. tj. w okresie 72 rat (od lipca 2018 r. do czerwca 2024 r.) Pożyczkobiorca spłacił kapitał Pożyczki w kwocie 11.433,24 zł, odsetki: 7.508,52 zł, odsetki karne 1,85 zł. W ramach kwoty spłacanej z oprocentowaniem pożyczki w 96 ratach była spłacana także część Pożyczki przeznaczona na zapłatę Prowizji. W ramach spłaty na czerwiec 2024 r. tj. 72 zł na tę część Pożyczki przypadałaby proporcjonalnie kwota 1.679,12 zł.
{Załączniki do pozwu, w tym Zaświadczenie i Umowa - art. 243 1, 245, 309 k.p.c., 231, 233 k.p.c.}
6. (...) S.A. z siedzibą w W. (dalej także Spółka) została zarejestrowana w KRS na podstawie wpisu z 02.08.2018 r. (uprzednio jako (...) SPÓŁKA AKCYJNA). Jako przedmiot przeważającej działalności przedsiębiorcy wpisano m.in. działalność prawniczą, zaś w dalszym zakresie m.in. działalność rachunkowo-księgowa; doradztwo podatkowe, działalność portali internetowych, działalność związana z oprogramowaniem, pozostała działalność usługowa w zakresie informacji, gdzie indziej niesklasyfikowana, stosunki międzyludzkie (public relations) i komunikacja.
{Dane jawne z KRS - art. 228 § 1 k.p.c., w części zeznania Świadka - art. 258, 271 k.p.c.}
7. W dniu 28 maja 2024 r. Konsument i Spółka podpisali Umowę o świadczenie usług prawnych (...) (dalej także Umowa UP), które m.in. Załącznikiem nr 1 wzór umowy przelewu, jaką w Umowie UP Konsument zobowiązywał się zawrzeć. Umowa przelewu została podpisana tego samego dnia (dalej także Przelew) i została określona jako Załącznik nr 1 do Umowy UP, choć wedle Umowy UP załącznikiem był jedynie wzór przelewu (w przypadku obu umów dalej także Umowy ze spółką). Umowy ze Spółką dotyczyły Umowy pożyczki , w tym przelania przez Konsumenta na rzecz Spółki wszelkich wierzytelności pieniężnych, zarówno istniejących jak i przyszłych wynikających z Umowy pożyczki zawartej z w.w. Bankiem przez Konsumenta o zwrot wszelkich pobranych od Konsumenta kwot, w tym wierzytelności o zwrot kosztów kredytu w związku z wcześniejszą spłatą kredytu, skorzystania z sankcji kredytu darmowego wraz ze związanymi z nimi należnościami, w tym m.in. odsetkami. Obie Umowy ze spółką miały tę samą datę, przy czym w Przelewie wskazano, iż zostaje on zawarty w wykonaniu zawartej Umowy UP (§ 2 ust. 4 Przelewu). W Umowie UP Konsument zobowiązał się do zawarcia Przelewu wedle wzoru stanowiącym Załącznik nr 1 do Umowy. Oba dokumenty zostały podpisane na wzorcu umowny stosowanym przez Spółkę. W Umowie UP zapisano, iż jej przedmiotem jest ustalenie zasad wykonywania przez Spółkę czynności dochodzenia wierzytelności od Banku . Spółka miała m.in. dokonać analizy prawnej, skierować reklamacje, udzielać odpowiedzi e-mail na zapytania Konsumenta,, pozew, pisma procesowe, udział w rozprawach, korespondencja w postępowaniu sądowym. Za wykonanie tych usług Spółka miała otrzymać wynagrodzenie „uzależnione od sukcesu”. W każdym razie oznaczało to, iż Spółka miała otrzymać wynagrodzenie od warunkiem uzyskania częściowej lub całkowitej spłaty wierzytelności od Banku po podjęciu przez Spółkę czynności w celu jej dochodzenia i wynagrodzenie to miało wynieść 45 % wszystkich świadczeń spłaconych przez Bank i miało być z nich potrącone. Określono też prawo Konsumenta do odstąpienia od Umowy - także w przypadku tej Umowy UP podobnie jak w przypadku Umowy z Bankiem - Konsument nie odstąpił od Umowy UP. Określono też zasady płatności części wynagrodzenia w zależności od czasu odstąpienia względem podejmowanych przez Spółkę czynność. W zakresie wypowiedzenia odwołano się do art. 746 k.c. Po podpisaniu tych Umów, w tym Przelewu i z powołaniem się na podpisanie 28.05.2024 r. „umowy cesji wierzytelności” Konsument złożył przez siebie podpisane oświadczenie o skorzystaniu z sankcji kredytu darmowego z dnia 28.05.2024 r. względem Umowy pożyczki z Bankiem (dalej także Oświadczenie). Jako adres do korespondencji podał dane spółki, podał swoje dane , powołał Umowę pożyczki, przepisy ustawy o kredycie konsumencki, pisał o materializacji sankcji kredytu darmowego, napisał, iż Bank w szczególności nie określił prawidłowo rzeczywistej rocznej stopy oprocentowania. Ponadto udzielił upoważnienie w zakresie tajemnicy bankowej i udzielił Spółce Pełnomocnictwa do odbioru korespondencji. Konsument podpisał to Oświadczenie nie rozumiejąc go: nie zna bowiem ani treści ustawy z dnia 12.05.2011 r o kredycie konsumenckim ani nie rozumie na czym polega wyliczenie RRSO. Nie ma wiedzy aby w szczególności stwierdzić nieprawidłowość określenia RRSO, choć takie stwierdzenie podpisał. Oświadczenie do Banku dotarło pocztą w dniu 25.06.2025 r. Były prowadzone długie rozmowy ze Spółką co do Umów ze Spółką. Umowę z Bankiem była krótsza. Konsument nie otrzymał przykładu wyliczenia „wynagrodzenia” z § 4 Umowy UP. Nie wpływał na określenie 45 % a nie np. 30 czy 60 % czy 15 %. Zaakceptował to co zaproponowała mu Spółka. Na podstawie zapisu Umowy UP o należności Spółki nie byłby w stanie ustalić jaka kwota przypadnie Spółce. Konsument przyjął, iż w Umowie z B są nieprawidłowości na podstawie informacji udzielonych mu przez Spółkę, własnej analizy nie był w stanie dokonać. Spółka skierowała 05.09.2024 r. do Banku wezwanie do zapłaty kwoty 9.747,35 zł w terminie 7 dni z odsetkami w przypadku opóźnienia (dalej także Wezwanie). W Wezwaniu tym powołano się na Przelew, na Oświadczenie Konsumenta o skorzystaniu z sankcji kredytu darmowego. Wezwanie doręczono do Banku w dniu 12.09.2024 r. W przypadku odniesienia stawki 45 % z § 4 Umowy UP do kwoty opisanej w Wezwaniu 9.747,35 zł, oznaczałoby to wynagrodzenie w kwocie dochodzonej 4.386,30 zł w okresie ok. 1 roku do 2 lat, zakładając dwie instancje i wydłużony czas procesu (2024-2026). W stosunku do przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia za 2024 r. - 8181,72 zł - 53,6%. Stawki wynagrodzeń w ramach kosztów zastępstwa procesowego przy wartości przedmiotu sporu powyżej 5000 zł do 10.000 zł wynoszą 1800 zł, w przypadku rozprawy stawka ta może być wyższa stosownie do złożonego wniosku, nakładu pracy w tym co do np. rzeczywiście uzyskanego wynagrodzenia miedzy radcą prawny/ adwokatem a klientem. Stawki bowiem z rozporządzeń są stawkami minimalnymi, ale mogą być na wniosek są podwyższane, przy czym wnioski o podwyższenie są bardzo rzadkie.
{Dokumentacja przy pozwie i piśmie Powoda z 11.04.2025 r. r., w tym Umowy ze Spółką, Wezwanie - art. 243 1, 245 k.p.c., 309 k.p.c., sam fakt powstania dokumentów danej treści niesporny - art. 229, 230 k.p.c., dane o stawkach jak i przeciętnym wynagrodzeniu - jawne - wynikają z publikacji GUS, jak i publikacji rozporządzeń - art. 228 § 1 k.p.c., w części zeznania Świadka - art. 258, 271 k.p.c., wnioski z art. 385 § 4 k.p.c., art. 231, 233 k.p.c.}.
8. Spółka w dniu 17.10.2024 r. wniosła pozew do sądu powszechnego o zapłatę kwoty 9.747,35 zł (wskazana w Wezwaniu) wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 20 września 2024 roku do dnia zapłaty wskazując na sankcję kredytu darmowego, złożone Oświadczenie oraz Umowy ze Spółką.
{Pozew i pieczęć wpływu - odpowiednio art. 245, 244 k.p.c.}
II. UWAGI CO DO FAKTÓW, DOWODÓW
1. Wiele z faktów było niespornych, w tym nikt nie kwestionował zapisów widniejących we wszystkich ujawnionych w sprawie Umowach. Także z zeznań Świadka nie wynikało, aby kwestionował treść zawieranych Umów, czy podpisywane oświadczenia. Stąd odpowiednie ustalenia na podstawie art. 229, 230 k.p.c., art. 243 1, 245, 309 k.p.c.
2. Z punktu widzenia obowiązków informacyjnych co do niedopełnienia których stawiał zarzuty Powód istotne było ustalenia w granicach tych twierdzeń czy i jakie informacje zostały zapiane w Umowie pożyczki. Powód - niebędący konsumentem - w ramach nakreślonej podstawy faktycznej (zresztą i prawnej) domagał się zasądzone dochodzonej kwoty z sankcji kredyty darmowego nie zaś innego tytułu (art. 187 k.p.c., art. 227 k.p.c.).
3. Zakres ustaleń wynikał także z zakresu zarzutów Pozwanego: legitymacja czynna, termin zawity, brak przesłanek z art. 45 Ustawy o kredycie konsumenckim, art. 5 k.c.
4. W tym kontekście Sąd Rejonowy uznał za celowe przesłuchanie świadka tj. konsumenta, paradoksalnie bowiem - mimo, iż nie był stroną procesową - to jego sytuacji i jemu przyznanych praw dotyczy spór w sprawie. Co więcej, w ocenie Sądu w pierwszej kolejności wniosek o jego przesłuchania winien zgłosić Powód, gdyż powództwo dotyczy obowiązków informacyjnych względem Konsumenta.
5. Odnośnie tych zeznań Konsumenta jako świadka Sąd Rejonowy uwzględnił je prawie w całości z pewnymi uwagami i mając na uwadze poniższe kwestie:
a) nie było podstaw do przyjęcia, iż w każdym momencie zeznań świadek łączy zdarzenie z konkretną Umową pożyczki z czerwca 2018 r. - świadek wskazywał na więcej niż jedną - w konsekwencji Sąd uwzględnił zeznanie o ile dało się je powiązać z konkretnym zapisem Umowy z tej sprawy; np. świadek wyraźnie pamiętał sprawę spłaty kredytu;
b) świadek wskazywał na np. a sprawę dodatkowych usług czy o ubezpieczeniu , a tymczasem tu taka usługa nie była kredytowana przy Umowie pożyczki; świadek mówił też że jego raty są za wysokie i że zarazem oceniał iż może spłacać miesięcznie ratę do 1700 zł - tymczasem z Umowy raty miesięczne były wynosił 280,41 zł I, kolejne do przedostatniej po 261,54 zł i ostatnia 259,26 zł zaś z zaświadczenia wynika, iż raty na początku odpowiadały tym kwotom właśnie,2018, 2019, co więcej potem zmalały i były niższe w m.in. 2020, 2021 i wzrosły maksymalnie w 2022 , 2023, 2024 r. (o ok. 10-20 zł);
c) nie wynikało też z zeznań, skoro Świadek miał wątpliwości co do wysokości tych rat aby w ramach współdziałania czy prawa do reklamacji zakwestionował wysokość zmieniających się rat, w tym aby kwestionował niższe raty np. z 2020 r.;
d) nie do końca było zrozumiałe zeznania o deklaracji możliwości zapłaty prowizji 2.238,83 zł, skoro sam świadek opisywał swoją sytuację finansową opartą na kredytach i dochodach, o spłacie poprzedniego kredytu; istotnie sąd ustalił, iż Bank nie udzielił dodatkowej informacji, jednak w sytuacji Powoda nie miało to realnego przełożenia na konkretny przypadek;
e) do pozwu załączono podpisane przez Świadka Oświadczenie w zestawieniu treści tego dokumentu z zeznaniami Świadka nie wynika, aby Świadek Konsument wiedział co podpisuje i aby podpisane oświadczenie wiedzy o nieprawidłowości obowiązku informacyjnego z RRSO było jego oświadczeniem i aby w ogóle je rozumiał;
f) z zeznań Świadka wynika, iż jego wiedza jest jednak niższa niż przeciętnego konsumenta i nadto niektórych sformułowań np. opisu RRSO w ogóle nie jest w stanie zrozumieć, nawet jeśli zostałyby zaprezentowane świadkowi wszystkie parametry dla wyliczenia RRSO; co więcej większość przesłuchiwanych świadków nie traktuje RRSO jako w ogóle istotnej informacji c punktu widzenia decyzji o zawarciu umowy kredytu; z zeznań Świadka w tej sprawie płynie analogiczny wniosek: interesowała go sprawa spłaty poprzedniego kredytu (nie rozumiał konieczności jego spłaty) oraz kwota jaką będzie musiał zwrócić oraz wysokość raty - te zaś informacje uzyskał i są one zwarte w Umowie; przy czym istotnie Sąd ustalił, iż nie zostały podstane w dostatecznym stopniu zasady jego wyliczenia m.in. w zakresie uwzględnienia kwoty CKP w pozycji wypłat np.;
g) jeśli idzie o niepokojącą Świadka sprawę spłaty kredytu to wskazuje to na niedostrzeganiu niebezpieczeństwa w zakresie oparcie swojego funkcjonowaniu na kolejnych kredytach, w tym niebezpieczeństwa w popadnięcie w tzw. „spiralę zadłużenia” i potrzebę ceny zdolności kredytowej co jest obowiązkiem każdego banku;
h) z zeznań też Świadka wynika, iż zakwestionował Umowę pożyczki nie z powodu braku tej czy innej informacji w tej konkretnej Umowie, ale z powodu informacji w telewizji i analiz dostarczonych przez Powoda; Świadek zeznał np., iż nie zawarłby Umowy, gdyby wiedział o możliwości jednostronnej zmiany raty, a tym czasem mówi że rata była za wysoka (uwagi jak wyżej w aspekcie tej Umowy) i w samej Umowie jest informacja, że oprocentowanie jest zmienne co jest standardem większości Umów w tym z oparcie oprocentowania na stopie referencyjnej NBP co również widnieje w Umowie; świadek zeznaje o karcie debetowej czy ubezpieczeniu, co nie dotyczy tej Umowy pożyczki; świadek zeznaje, iż nie był informowany o tym, że oprocentowanie będzie dotyczyło pozaodsetkowych kosztów kredytu, a tymczasem nie ma odsetek od Prowizji, ale tylko i wyłącznie od Pożyczki , co wynika wprost z Umowy § 4 ust. 1 i § 1 ust. 1czyli od kwoty 17.235,05 zł; była też sprawa tabeli innych opłat w Umowie przy czym z samych zeznań Powoda nie wynika, która opłata i jaka została mu naliczona czy zmieniona, czy za np. aneks pobrano inna kwotę niż 50 zł; przy czym istotnie mimo opisu (podania informacji), procedura zmian jest bardzo skomplikowana jak i na kredyt konsumencko;
i) z zeznań Konsumenta wynika też, iż nie rozumiał z czego wynika 45 % stawka dla określenia wynagrodzenia Spółki oraz czy i na jakie wartości konkretne świadczenia pieniężne ma przełożenie; z tych zeznań wynikało też, iż Świadek nie otrzymał reprezentatywnego przykładu (podobnie jak przy Umowie pożyczki np. z RRSO) wyliczenia chociażby w aspekcie Wezwania do zapłaty na kwotę tam wskazaną;
j) zeznania Konsumenta wskazywały, iż mimo upływu czasu, szerszego dostępu do informacji jest nadal bardzo wielu konsumentów, którzy nie tylko nie znają swoich praw, ale nie wiedzą kiedy, jak ich dochodzić, w jakim przypadku z jakiej ochrony (jest ona bardzo różna) korzystać.
6. Co do wysokości, Sąd Rejonowy zwrócił uwagę na zarzut Pozwanego, iż istotnie Powód określając wysokość roszczenia (w trakcie wykonywania Umowy pożyczki, Pożyczka, w tym jej część przeznaczona na Prowizję) pominął , iż Pożyczka nie została spłacona w całości. Została udzielona jedna Pożyczka na 3 cele konsumpcyjne. Nie chodzi tu zarazem o opłaty czy prowizje jeszcze niezapłacone. Zaś Prowizję zapłacono z Pożyczki jeszcze niespłaconej. Zatem można byłoby mówić o zwrocie po 72 ratach jedynie kwoty 1.679, 12 zł, w przeciwna razie całej kwoty uwzględnionej w powództwie Powód żądałby całej Prowizji zapłaconej z Pożyczki, która nadal wymaga spłaty, zatem o bezpodstawnym wzbogaceniu co do całej kwoty jeszcze niespłaconej nie można mówić.
7. M.in. z uwagi na zarzut co do legitymacji czynnej jak i z art. 5 k.c. poza przesłuchaniem Konsumenta należało poczynić ustalenia, w tym pewne wniosku w powiązaniu z danymi z dokumentów i z danymi np. o przeciętnym miesięcznym wynagrodzeniu stąd ustalenia jak wyżej, w tym dane co do np. relacji m.in. wynagrodzeniem Spółki a przeciętnym miesięcznym wynagrodzeniem czy kwotą z Wezwania oraz relacji m.in. Prowizją Banku a przeciętnym miesięcznym wynagrodzeniem i w obu wypadkach czasowy aspekt. Tu należy zauważyć, w aspekcie daty Oświadczenia o skorzystaniu z sankcji kredytu darmowego, iż Przelew poprzedzający to Oświadczenie dotyczył także wierzytelności przyszłych.
8. Co do wysokości, Sąd Rejonowy zwrócił uwagę na zarzut Pozwanego, iż istotnie Powód określając wysokość roszczenia (w trakcie wykonywania Umowy pożyczki, Pożyczka, w tym jej część przeznaczona na Prowizję) pominął , iż Pożyczka nie została spłacona w całości. Została udzielona jedna Pożyczka na 3 cele konsumpcyjne. Nie chodzi tu zarazem o opłaty czy prowizje jeszcze niezapłacone. Zaś Prowizję zapłacono z Pożyczki jeszcze niespłaconej. Zatem można byłoby mówić o zwrocie po 72 ratach jedynie kwoty 1.679, 12 zł, w przeciwna razie całej kwoty uwzględnionej w powództwie Powód żądałby całej Prowizji zapłaconej z Pożyczki, która nadal wymaga spłaty, zatem o bezpodstawnym wzbogaceniu co do całej kwoty jeszcze niespłaconej nie można mówić. W aspekcie tej wysokości przy zakresie stanowisk Stron w tym danych z Umowy wyliczenie dotyczyło prostej arytmetyki bez sięgania po wiedzę specjalną.
9. Co do dowodu z dokumentów nie ma obowiązku wydawania odrębnego postanowienia. Zaś decyzje dowodowe mogły dotyczyć tylko wniosków zgłoszonych zgodnie z przepisami K.p.c. po zmianach. Opinię prawną czy stanowisko co do prawa załączone przez Pozwanego przy sprzeciwie można było uznać za argumentację prawną Pozwanego, zaś co do prawa dowodu się nie prowadzi. Oddalenie wniosku o przesłuchanie świadka w części dotyczy kwestii ocen - prawa, albowiem dowody prowadzi się dla ustalenia faktów istotnych (art. 227 i 232 k.p.c.). Niektóre fakty były powszechnie znane, publikowane stąd ustalenia na zasadzie art. 228 § 1 k.p.c.
C. SPRAWY ZAWISŁE PRZED TSUE
1. Nie było wniosków o zawieszenie ze strony Stron procesu.
2. Sąd ma świadomość, iż zostało skierowanych kilka pytań. Sąd I instancji nie widzi podstaw do kierowania w tej (jak i w innych sprawach już rozstrzygniętych) sprawie pytań, albowiem:
a) kwestia skierowania takich pytań - zawieszenia należy do oceny sądu krajowego, który może, ale nie ma obowiązku kierować pytania jak i zawieszać postępowania – art. 177 k.p.c. i art. 267 Traktatu o Unii Europejskiej (w szczególności zd. 3),
b) Strony mają międzynarodowe, europejskie i konstytucyjne prawo do sądu i uzyskania rozstrzygnięcia rozsądnym terminie, a najlepiej jeśli wyrok zapada na pierwszym terminie rozprawy, zatem decyzja procesowa o pytaniu czy zawieszeniu winna być rozsądna i dotyczyć kwestii wyraźnie niejasnych, albowiem:
a) sąd krajowy jest co oczywiste – a często pomijane - sądem europejskim w ramach sądów działających na trenie Unii Europejskiej i sąd krajowy ma obowiązek sprawować wymiar sprawiedliwości z uwzględnieniem rozsądnego czasu,
b) sąd krajowy – europejski ma prawo i obowiązek wydać rozstrzygniecie w oparciu o prawo krajowej jak i europejskie, które tenże sąd stosuje przy spójnej jego wykładni i w sposób dostosowany do indywidualnego przypadku sprawy, a nie tylko abstrakcyjnie,
c) orzecznictwo TSUE jest już bardzo bogate, a Dyrektywa 2008/48/WE z 23.04.2008 r. jest jasna w swym brzmieniu, w tym w jej motywach: 9, 10, 19, 20, 31 i w art. 3 i 10, 22 i 23, gdzie normy są precyzyjne,
d) należy pamiętać, iż orzecznictwo TSUE nie oznacza wyroku w sprawie ani nie zastępuje, sądu krajowego w wydaniu wyroku w sprawie – orzecznictwo TSUE wskazuje na wykładnię aktów prawa unijnego, nie oznacza to zarazem rozstrzygnięcia sprawy przed sądem krajowym poprzez odpowiedź, ale ta odpowiedź ma zostać użyta przez sąd krajowy do przeprowadzenia indywidualnego badania konkretnego przypadku i w konsekwencji oceny zasadności roszczenia w konkretnej sprawie, we wszystkich w istocie powołanych poniżej orzeczeniach TSUE wskazuje, iż to sąd krajowy ma dokonać oceny, rozstrzygnięć, albowiem sąd krajowy nie kieruje pytań (nie może) o to, jaki wyrok ma wydać w sprawie rozpoznawanej przez sąd krajowy,
e) wreszcie Sąd tutejszy jest sądem I instancji, nie jest uzasadnionym, aby do zwieszenia dochodziło już na tym etapie, w szczególności iż już kilka pytań w innych sprawach sądy krajowe kierowały; w ocenie Sądu I instancji ewentualne przedłużenia procesu już na tym etapie naruszałoby prawa stron do uzyskania niezwłocznego rozstrzygnięcia i nie korespondowałoby z art. 267 Traktatu o Unii Europejskiej (zdaniem trzecie), albowiem od wyroku tutejszego Sądu jako sądu I instancji przysługuje środek zaskarżenia w postaci apelacji.
D. PRAWO
1. Umowa pożyczki została zawarta w czerwcu 2018, Umowa UP, Przelew zaś miał miejsce w maju 2024 r. zatem należało się odwołać do przepisów prawa, jakie obowiązywały w tym czasie odpowiednio co do czasu tych zdarzeń tj.:
a) dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/48/WE z dnia 23 kwietnia 2008 r. w sprawie umów o kredyt konsumencki oraz uchylająca dyrektywę Rady 87/102/EWG (dalej także Dyrektywa 2008),
b) dyrektywy 2005/29/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 11 maja 2005 r. dotyczącej nieuczciwych praktyk handlowych stosowanych przez przedsiębiorstwa wobec konsumentów na rynku wewnętrznym oraz zmieniającej dyrektywę Rady 84/450/EWG, dyrektywy 97/7/WE, 98/27/WE, 2002/65/WE Parlamentu Europejskiego i Rady oraz rozporządzenie (WE) nr 2006/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady (dalej także Dyrektywa 2005),
c) ustawa z dnia 12 maja 2011 roku o kredycie konsumenckim (dalej także Ustawa K),
d) ustawa z dnia z dnia 23 sierpnia 2007 r. o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym (dalej także Ustawa P) ,
e) przepisy Kodeksu cywilnego (także k.c.),
f) przepisy ustawy z dnia 29.08.1997 r. Prawo bankowe (dalej także Prawo bankowe),
g) a także generalne zasady płynące z regulacji traktatowych czy Konstytucji RP, a także Karta Praw Podstawowych (dalej także odpowiednio Konstytucja i KPP).
Należy w tym miejscu przypomnieć, iż dyrektywy są aktami prawa pochodnego, jednakże jeśli podlegały implementacji do krajowego porządku prawnego (jak wyżej wymienione), to w przypadku ewentualnej niezgodności normy krajowej z dyrektywą pierwszeństwo ma dana dyrektywa przy zastosowaniu, o ile jest oczywiście dostatecznie jasna, precyzyjna i kategoryczna czyli może być wprost zastosowana do danego przypadku. Wykładnia racjonalna wymaga, aby zakładać, iż dany prawodawca nie ma na celu wprowadzanie norm sprzecznych, zatem w ramach wykładni systemowej i celowościowej należy dokonywać spójnej interpretacji tych przepisów. W stosunkach prawa prywatnego istotna jest też sprawa natury danego prawa czy stosunku oraz cel, dla którego dana norma została ustanowiona. Na gruncie m.in. art. 5 k.c. i np. w aspekcie motywów poszczególnych dyrektyw wykonywanie prawa sprzeczne z tymi celami nie podlega ochronie prawnej. Także na gruncie prawa europejskiego przyjmuje się koncepcję nadużycia prawa na co wskazywał w orzecznictwie TSUE (m.in. C 155/20 i 187/20 pkt 120-122, C 251-16 ). Wprost zaś o nadużyciu prawa mowa w art. 54 KPP czy art. 17 Europejskiej Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności.
2. Wszystkie powołane przepisy miały (cel) chronić konsumenta i zapewniać z uwzględnieniem m.in. zasady proporcjonalności, pełną realizację jego praw – konsumenta (a nie interesów osób trzecich) odpowiednio do przewidzianych rozwiązań prawnych, które właśnie poprzez zasadę proporcjonalności (m.in. wskazana w motywie 47 Dyrektywy 2008 i art. 23) winny być dostosowane do konkretnego przypadku. Wyżej powołane akty prawa przewidują bowiem różne rozwiązania i różne roszczenia, a nie tylko sankcję kredytu darmowego z art. 45 Ustawy. Zarazem chodzi o harmonizację w zakresie rynku kredytów konsumenckich, a nie o rozwój rynku obrotu wierzytelnościami konsumenckimi. Definicje, są istotne na gruncie motywu 9 i 10 Dyrektywy 2008, gdzie zapisano (podkreślenia własne), iż:
(9) Pełna harmonizacja jest niezbędna do zapewnienia wszystkim konsumentom we Wspólnocie wysokiego i równoważnego poziomu ochrony ich interesów i stworzenia prawdziwego rynku wewnętrznego. Dlatego państwa członkowskie nie powinny mieć możliwości utrzymywania ani wprowadzania przepisów krajowych innych niż ustanowione w niniejszej dyrektywie. Ograniczenia te jednak powinny mieć zastosowanie wyłącznie w zakresie, w jakim przepisy zostały zharmonizowane w niniejszej dyrektywie.
(10) Definicje zawarte w niniejszej dyrektywie określają zakres harmonizacji. Obowiązki państw członkowskich związane z wprowadzaniem w życie przepisów niniejszej dyrektywy powinny zatem być ograniczone do takiego zakresu, jaki wyznaczają te definicje.
Definicje w Dyrektywie znajdują się w art. 3 w pkt g) do l) i brzmią (podkreślenia własne):
|
„ całkowity koszt kredytu ponoszony przez konsumenta” oznacza wszystkie koszty łącznie z odsetkami, prowizjami, podatkami oraz wszelkimi innymi opłatami, które konsument jest zobowiązany ponieść w związku z umową o kredyt, które to koszty znane są kredytodawcy, z wyjątkiem kosztów notarialnych; uwzględniane są tu także koszty usług dodatkowych związanych z umową o kredyt, w szczególności składki z tytułu ubezpieczenia, jeżeli, dodatkowo, zawarcie umowy dotyczącej usługi jest niezbędne do uzyskania kredytu lub do uzyskania go na oferowanych warunkach; „ całkowita kwota do zapłaty przez konsumenta” oznacza sumę całkowitej kwoty kredytu i całkowitego kosztu ponoszonego przez konsumenta |
|
„ rzeczywista roczna stopa oprocentowania” oznacza całkowity koszt kredytu ponoszony przez konsumenta, wyrażony jako wartość procentowa całkowitej kwoty kredytu w stosunku rocznym, w odpowiednich przypadkach, wraz z kosztami, o których mowa w art. 19 ust. 2; „stopa oprocentowania kredytu” oznacza stopę oprocentowania wyrażoną jako stałe lub zmienne oprocentowanie stosowane w stosunku rocznym do wypłaconej kwoty kredytu” „stała stopa oprocentowania kredytu” oznacza, że kredytodawca i konsument uzgadniają w umowie o kredyt stosowanie jednej stopy oprocentowania kredytu przez cały okres obowiązywania umowy o kredyt lub kilku stóp oprocentowania kredytu w okresach będących częścią okresu obowiązywania umowy, wykorzystując przy tym stałą określoną wartość procentową. Jeżeli umowa o kredyt nie określa wszystkich stóp oprocentowania kredytu, stopa oprocentowania kredytu uznawana jest za stałą jedynie w odniesieniu do tych okresów będących częścią okresu obowiązywania umowy o kredyt, dla których stopy oprocentowania kredytu zostały określone wyłącznie przy wykorzystaniu stałej określonej wartości procentowej uzgodnionej przy zawarciu umowy o kredyt” „całkowita kwota kredytu” oznacza maksymalną kwotę lub łączne kwoty udostępnione na podstawie umowy o kredyt |
|
3. W Dyrektywie 2008 i podobnie jak w Ustawie K, RRSO opisano jako całkowity koszt kredytu ponoszony przez konsumenta, wyrażony jako wartość procentowa całkowitej kwoty kredytu w stosunku rocznym, w odpowiednich przypadkach, wraz z kosztami, o których mowa w art. 19 ust. 2. Zatem nie może ulegać wątpliwości iż ta wartość procentowa to inna postać podania kosztów, jakie wedle umowy ma ponieść konsument. Jednoznacznie należy zauważyć, iż RRSO to nie odsetki; RRSO do wskaźnik procentowy wszystkich kosztów, który ustalany jest od całkowitej kwoty kredytu, jaką przy wyliczeniu jedynie bierze się pod uwagę w pozycji wypłat, a w pozycji spłat m.in. spłacane. Sprawą dodatkową jest to czy kredytodawca udziela kredytu także na zapłatę np. prowizji czy innych opłat względnie usług dodatkowych, odrębną sprawą jest też charakter tych dodatkowych opłat. Konsument ma prawo decydować co z kredytem mu udzielonym zrobi oczywiście w granicach celu konsumpcyjnego umówionego. Konsument ma prawo przeznaczyć kredyt także na prowizję, do której zobowiązuje się zapłacić, a której w innym sposób nie uiszcza, albowiem go na to np. nie stać. Koszty zaś te np. odsetki od takiego kredytu nie mogą być eliminowane z pozycji kosztów kredytu, a w konsekwencji z RRSO, albowiem doszłoby do zaniżenia kosztów, podania niepełnych informacji o kosztach, jak trafnie zwrócono uwagę w sprawie C 377-14. Wszystkie te spłacane koszty są w pozycji spłat. Jeśli kredytodawca nalicza odsetki od kredytu, który został przeznaczony np. na koszty administracyjne związane z podpisaniem/zawarciem umowy pożyczki, to te odsetki winny znaleźć się w informacji o całkowitym koszcie kredytu, a w konsekwencji w jego procentowym ujęciu poprzez RRSO (przy wyliczeniu w pozycji spłat). W przeciwnym razie pomijanie tej informacji o odsetkach oznaczałoby wprowadzenie konsumenta w błąd, podanie mu niepełnej informacji wbrew motywom 19 i 31 Dyrektywy. Ustawa K podlegała zmianom m.in. w związku z art. 36a i pojęciem tzw. pozaodsetkowych kosztów kredytu. Wprowadzono tu m.in. zmianę definicji z art. 5 Ustawy K (poprzednio odpowiadającej zapisom Dyrektywy) tj. w punkcie 7 art. 5 (całkowita kwota kredytu : maksymalna kwota wszystkich środków pieniężnych nieobejmujących kredytowanych kosztów kredytu, które kredytodawca udostępnia konsumentowi na podstawie umowy o kredyt, a w przypadku umów, dla których nie przewidziano tej maksymalnej kwoty, suma wszystkich środków pieniężnych nieobejmujących kredytowanych kosztów kredytu, które kredytodawca udostępnia konsumentowi na podstawie umowy o kredyt). Ustawodawca krajowy zdecydował się na uściślenie uzupełniając, iż chodzi o kwotę kredytu, bez tej jej części, która byłaby przeznaczana przez konsumenta na sfinansowanie kosztów po swojej stronie, a dotyczących umowy pożyczki . Istotnie czyni to także bardziej czytelnym dodany zapis z art. 36a Ustawy K jak i Załącznik do Ustawy oraz wzór wyliczeń : pozycja wypłaty i spłaty. W pozycji wypłaty pojawia się właśnie całkowita kwota kredytu, czyli kwota bez tej części kredytu przeznaczana na np. opłatę przygotowawczą czy inną, jaką sam konsument chce sfinansować kredytem nie naruszając np. własnych oszczędności albo go po prostu nie stać na jej uiszczenie. Zarazem jednak nie zmienia to istoty rzeczy: a) nie ma zakazu, aby od kredytu naliczać odsetki, b) nie ma zakazu, aby od kredytu, który konsument - wedle swego wyboru - przeznacza na koszty okołokredytowe po swojej stronie naliczać odsetki. Wszystkie zaś koszty są uwzględniane w pozycji spłat co jest istotne dla obliczenia RRSO wedle wzoru (dalej także Wzór):
4. W aspekcie tego wzoru należy zauważyć, iż aby wypełnić zapis art. 30 ust. 1 pkt 7 Ustawy tj. podać wszystkie założenia przyjęte do jej obliczenia należałoby podać wszystkie składowe wyliczeń wedle Wzoru, a Wzór ten nie jest zrozumiały, w tym nie byłby zrozumiały - jak ustalono - dla Konsumenta w tej sprawie. Nadto podanie tych wszystkich założeń (jak zapisano w art. 30 ust. 1 pkt 7 Ustawy K) , taka wykładnia nie do końca korespondowałaby z motywem 31 Dyrektywy 2008 (także wskazanie pkt 90 C 33-20 TSUE). Jednakże należy oczekiwać, właśnie w aspekcie kredytowania Prowizji, iż należałoby podać, iż dla wyliczenia RRSO pożyczkodawca uwzględniał CKP po stronie wypłat, zaś odsetki po stronie spłat. Nie oznacza to jednak, iż z punktu widzenia danego konsumenta te informacje, jeśli byłyby zrozumiałe, będą w danym przypadku miały jakiekolwiek przełożenie na decyzję o zawarciu umowy kredytu.
5. Na terenie całej Unii mamy konsumentów o różnym poziomie ich finansowego sytuowania. Dyrektywa 2008, Ustawa K nie może być wykładana w ten sposób, iż - w aspekcie umownych zapisów o odsetkach od kredytu przeznaczonego przez konsumenta na sfinansowanie kosztów związanych z podpisaniem takiej umowy - wykluczy z kredytów konsumenckich (w szczególności zawieranych z bankami) tych konsumentów, który są najubożsi tzn., których nie stać w wielu sytuacjach na pokrycie kosztów okołokredytowych. Jak ujawniono w tej sprawie, sytuacja Konsumenta była trudna finansowo na tyle, aby wspomagać się kredytem (np. przy zakupie sprzętów AGD) oraz zachodziła konieczność uzyskania odpowiedniej zdolności kredytowej (czasem określana jako rating) poprzez spłatę poprzedniego kredytu, nie miał środków na zapłatę Prowizji. Pożyczkobiorcy więc w Jego sytuacji mogliby być narażeni na nieuzyskanie pożyczki z uwagi na brak możliwości zapłaty prowizji, której prawo nie wyklucza o ile oczywiście nie przekracza granic ustawowych. Zatem pewnym rozwiązaniem jest uzyskanie kredytu, który w części będzie przeznaczony także na prowizję czy opłatę przygotowawczą. Co więcej w niektórych sytuacjach, jeśli np. konsument posiadałby jakieś środki na rachunku oszczędnościowym, nieopłacalnym może być ich naruszenie celem zapłaty prowizji ; wszystko zależy od konkretnego przypadku. W każdym razie nie można przyjąć, iż do wykluczenia gorzej sytuowanych konsumentów zmierzałyby zapisy aktów prawa krajowego rangi ustawowej, albowiem stawałaby w sprzeczności z art. 32 Konstytucji ustanawiającym m.in. zakaz dyskryminacji w życiu społecznym, gospodarczym zakaz dyskryminacji z jakiejkolwiek przyczyny. Nie można tez uznać, iż przepisy miałyby zmierzać do podważenia zasady swobody umów opartych na woli 2 stron. Nie znajduje uzasadnienia pozbawienie konsumenta prawa do wyboru na co kredyt chce przeznaczyć. Umożliwienie zaciągnięcia kredytu przez słabiej finansowo sytuowanych konsumentów także na pozaodsetkowe koszty kredytu jest istotne z punktu widzenia zaspokojenie przez nich celów konsumpcyjnych. Wpisuje się to też odpowiednio w zakaz dyskryminacji wynikający z art. 21 Karty Praw Podstawowych w związku z art. 6 Traktatu o Unii Europejskiej i w związku z polsko – brytyjskim protokołem (...) w sprawie stosowania Karty Praw Podstawowych i art. 32 polskiej Konstytucji. Normalnym jest też prawem pożyczkodawcy – niepodważanym ani w Dyrektywie, ani w Ustawie K - jest prawo pożyczkodawcy do uzyskania odsetek kapitałowych od pożyczki, z której korzystać ma w danym czasie pożyczkobiorca. Takie prawo można wywieść z ogólnego art. 140 k.c. (a także art. 345 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej i art. 17 Karty Praw Podstawowych) dotyczącego czerpania korzyści ze swojej własności, gdzie przedmiotem tejże własności byłby kapitał wyrażony sumą pieniężną w danej walucie.
6. W motywie 7 Dyrektywy 2008 w aspekcie jej celów mowa o wewnętrznym rynku kredytów konsumenckich. Celem Dyrektywy nie było i nie jest stworzenie innego rynku wewnętrznych dla przedsiębiorców (usługowych instytucji finansowych) z obciążeniem zarazem dla konsumentów tj. kosztem ich zasadniczych należności czy ochrony (art. 22 Dyrektywy 2008). W sposób szczególny taka ochrona z Ustawy K czy z Dyrektywy 2008 r. będzie wykorzystywana sprzecznie z jej celem (przeznaczeniem), jeśli miałoby dojść zarazem do rażącego naruszeń praw konsumenta w innym aspekcie (art. 385 1 k.c.) czy stosowania nieuczciwych praktyk rynkowych w aspekcie Ustawy P czy Dyrektywy 2005. Wreszcie co istotniejsze przy danym poziomie obciążeń dla konsumenta w aspekcie np. przelewów powierniczych czy przelewów klasycznych może dochodzić w praktyce do efektu zakazanego art. 22 ust. 2 Dyrektywy 2008 ( zakaz zrzekania się przez konsumentów praw przyznanych Dyrektywą 2008). Takie okoliczności – badane indywidualnie mogą stanowić (konkretny przypadek) nadużycie prawa materialnego w rozumieniu art. 5 k.c., jak i ogólnych zasad prawa unijnego (nie można powoływać się na normy unijne w sposób noszący znamiona nadużycia (C 155/20 i 187/20 pkt 120-122, C 251-16 ). Istotnie w zapisach traktatowych nie mamy literalnego odpowiednika regulacji np. art. 5 k.c., jednakże od lat orzecznictwo TSUE odwoływało się do tej zasady generalnej, która jest oczywista w każdym porządku prawnym każdego demokratycznego państwa prawa (art. 2 Konstytucji RP), a w szczególności na gruncie Karty Praw Podstawowych art. 54, przyjętej na terenie UE (tu odpowiednio i w związku z polsko-brytyjskim Protokołem co do KPP). Jak zasygnalizowano wyżej, w aspekcie zaś nabycia wierzytelności konsumenta z umowy o kredyt konsumencki dochodzą wyraźne, literalne ograniczenia z art. 22 Dyrektywy 2008. W aspekcie zaś art. 385 1 k.c. należy też zauważyć, iż w tej sprawie Powód dochodził zapłaty z sankcji kredytu darmowego i nie przedstawił takich informacji, które wskazywałoby na potrzebę eliminacji zapisu ze skutkiem zasądzenia np. różnicy w kwotach pobranych, a kwotach należnych na wypadek takiej eliminacji (art. 187 k.p.c.). Dla takiej oceny konstrukcja powództwa musiałby być inna i winny być wskazane dodatkowe informacje. Jak wskazano wyżej prawo przewiduje różne rodzaju ochrony zestawienie przepisów art. 385 1 k.c. i art. 45 Ustawy K wskazuje, iż nie są to rozwiązania semantycznie równoważne, w tym co do skutków: nie każde naruszenie z art. 45 w zw. z art. 30 Ustawy K będzie stanowiło o stosowaniu klauzul niedozwolonych i zarazem nie w każdym wypadku klauzuli niedozwolonej dochodzi do naruszenia obowiązku informacyjnego. Przy czym istotnie w niektórych przypadkach może dojść do zbiegu które mogą ale nie musza mieć przełożenia na skutki finansowe w tym negatywne skutki dla konsumenta (nie jest negatywnym skutkiem dla pożyczkobiorcy zmiana oprocentowania powodująca jego obniżenie i niższą ratę).
7. Zgodnie z motywem 31 Dyrektywy celem obowiązków informacyjnych ma być umożliwienie konsumentom poznanie swoich praw i obowiązków, a informacje te winny być podane w sposób jasny i zwięzły (pkt 90 C 33-20 TSUE). Celem ustanowienia obowiązków informacyjnych nie jest więc samo w sobie zastosowanie sankcji kredytu darmowego i wykorzystanie tego środka ochrony konsumenta - dla wypracowania zysku przez innego przedsiębiorcę. Chodzi o to, aby konsument uzyskał informacje o swoich prawach i obowiązkach, a jeśli tych informacji nie uzyskał, aby tenże konsument był chroniony środkiem ochrony w postaci sankcji kredytu darmowego. Jest to zarazem sankcja poważna i w ujęciu praktycznym poważniejsza niż nawet nieważność całej umowy kredytu. Zatem zwrócenie uwagi na to, czemu mają służyć obowiązki informacyjne, w tym z art. 30 Ustawy K jest istotne, aby przy stosowaniu sankcji zachować wszystkie cechy opisane motywem 47 Dyrektywy i art. 23 Dyrektywy 2008, to jest także proporcjonalność, obok skuteczności czy waloru odstraszającego. W tym miejscu należy powołać więc motyw 31 Dyrektywy 2008 (podkreślenia własne): (31) W celu umożliwienia konsumentom poznania swoich praw i obowiązków wynikających z umowy o kredyt powinna ona zawierać wszelkie niezbędne informacje podane w sposób jasny i zwięzły. (47) Państwa członkowskie powinny ustanowić przepisy dotyczące sankcji stosowanych w przypadku naruszenia przepisów krajowych przyjętych zgodnie z niniejszą dyrektywą i zapewnić ich wdrożenie. Wybór sankcji pozostaje w gestii państw członkowskich, lecz przewidziane sankcje powinny być skuteczne, proporcjonalne i odstraszające.
8. Co do orzecznictwa TSUE należy wskazać, iż w świetle Traktatu o Unii Europejskiej i także Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (dalej także Traktaty), Trybunał m.in. pełni rolę orzeczniczą w zakresie wykładni prawa poprzez orzeczenia prejudycjalne. Zatem nie ma uprawnień ustawodawczych, ale dokonuje wykładni prawa Unii Europejskiej odpowiadając na pytania prejudycjalne zadawane przez sądy państwa członkowskich (art. 267 TUE, dawny art. 234 TWE). Udzielając odpowiedzi na pytanie sądu, TSUE nie wydaje wyroku w sprawie prowadzonej przez sąd krajowy. Poniżej Sąd tutejszy odniesienie się do kilku orzeczeń TSUE, z których jasno wynika, iż ocena indywidualnego przypadku należy do sądu krajowego, a TSUE wielokrotnie podkreśla tenże obowiązek sądu krajowego oceny i zbadania konkretnego przypadku m.in. na gruncie celów Dyrektywy 2008 jak i zakazu nadużycia prawa unijnego. TSUE w sprawie C – 714/22 - co najmniej dwukrotnie zaznaczył, iż ostateczna ocena i kwalifikacja poszczególnych zapisów umowy należy do sądu odsyłającego (krajowego) i to ten sąd odsyłający ma dokonać badania indywidualnego (m.in. pkt 63, 65, 74). W sprawie C 377-14 TSUE wyraźne wskazywał, iż do całkowitej kwoty kredytu, istotnie nie podlegają doliczeniu koszty, ale zarazem w żadnym miejscu nie wskazał, iż pożyczkodawca jest pozbawiony prawa naliczania odsetek od kredytu jaki udostępnia ze względu na cel przeznaczenia i aby te koszty w postaci tych odsetek od tej jego części nie były uwzględniane w całkowitym koszcie kredytu, a zatem w jego procentowanym wskaźniku tj. RRSO po stronie kosztów (spłaty). W Umowie pożyczki z tej sprawy całkowita kwota kredytu tu CKP została podana odrębnie bez doliczenia do niej kosztów, w tym prowizji. Znanym jest, iż w załączniku do Dyrektywy 2008 znajduje się powołany wyżej w całości Wzór. Wzór - de facto z matematyki finansowej - ma tu swoje odrębne znaczenie, albowiem nie sposób by było przyjąć, iż to poprzez ten wzór - ze specyficznymi znakami sumy Σ czy potęgowaniem z ujemnym i ułamkowym wykładnikiem „…(1+X) ( -S)1 oraz odpowiednio ułamkową podstawą, także z elementem pierwiastkowania - konsument ma uzyskać precyzyjną informację, tak jak zapisano to literalnie w Dyrektywie czy Ustawie K. Umowa pożyczki to nie cytat z ustaw czy z załączników, Umowa ma podawać w sposób jasny i zwięzły informacje, jakie ma odczytać konsument dla siebie. Poza tym, także w tej sprawie TSUE podkreślił, iż to sąd krajowy dokonuje badania i wyciąga wnioski oraz stosuje sankcje w przypadku stwierdzenia naruszenia, pod warunkiem zarazem, iż te sankcje spełniają wymogi ustanowione art. 23 Dyrektywy, zatem o ile m.in. są proporcjonalne (skuteczność, odstraszenie i proporcjonalność). W tej sprawie sąd krajowy dokonał indywidualnych ustaleń, iż dla Konsumenta definicje RRSO z samych aktów prawa czy czynniki dla jego wyliczenia są niezrozumiałe, nawet gdyby je podać i Konsument koncentrował się na de facto innych elementach ratach do zapłaty i (...), które wedle swej oceny (tu nietrafnej) uważał, iż powinny być niezmienne (prawo wymaga danych na chwilę zawarcia Umowy pożyczki ze zmiennym oprocentowaniem (oprocentowaniem od Pożyczki i podanym w § 5 Umowy pożyczki). Poza tym w tej też sprawie TSUE wskazał na art. 22 ust. 2 Dyrektywy 2008 (pkt 15), iż państwa członkowskie (a zatem ich sądy krajowe m.in.) zapewniają, by konsumenci nie mogli zrzekać się praw przyznanych im na mocy przepisów prawa krajowego wprowadzających w życie niniejszą dyrektywę lub do niej się odnoszących. Z kolei ze spraw C 155/20 i 187/20 (rozpatrywane w łącznie ze sprawą C 33/20) wynika stanowisko co do braku ochrony dla działań stanowiących nadużycie prawa, prawa unijnego. TSUE wskazywał m.in., iż należy zbadać czy korzystanie przez konsumenta z przysługującego mu prawa (tam chodziło o odstąpienie od umowy) nie ulega ograniczeniu w efekcie zastosowania ogólnej zasady prawa Unii, według której „podmioty prawa nie mogą powoływać się na normy prawa w sposób noszący znamiona oszustwa lub nadużycia.” (podkreślenie własne). Tym bardziej więc dotyczyć to będzie sytuacji, gdzie powodem nie jest konsument, ale przedsiębiorca, który poprzez Przelew zawierany „w wykonaniu” Umowy UP z wynagrodzeniem 45 % ewentualnych należności Konsumenta, prowadzi własną działalność gospodarczą.
9. Mając na uwadze poczynione ustalenia oraz powołane przepisy prawne i wskazania co do ich wykładni Sąd Rejonowy ocenił, iż roszczenie Powódki jest niezasadne, przy czym niezasadność ta wynika po pierwsze z przyjęcia braku podstaw do zastosowania sankcji kredytu darmowego, w tym indywidualnie zbadanym przypadku, albowiem nie ma podstaw do przyjęcia naruszeń opisanych w pozwie w aspekcie art. 30 ust. 1 pkt 7, 10, 11 i 16 w zw. z art. 45 ust. 1 Ustawy K tj. takich przy których można byłoby przyjąć, iż konkretny Konsument nie poznał swoich praw i obowiązków z Umowy K (jasny, zwięzły) w rozumieniu celów Dyrektywy 2008 i z tych przyczyn błędnie podjął decyzję o zawarciu Umowy pożyczki (skuteczność, odstraszenie i proporcjonalność - ocena indywidualna w aspekcie zeznań Konsumenta). W znacznej mierze zeznania Świadka i poczynione ustalenia na tej podstawie przemawiały przeciwko zastosowaniu sankcji w tym przypadku. Ponadto, powoływane Umowy ze Spółką tj. Przelew w wykonaniu Umowy UP w aspekcie art. 22 ust. 2 Dyrektywy 2008 zmierzają do obejścia tego zakazu oraz ponadto stanowią nadużycie prawa unijnego w zakresie celu Dyrektywy 2008 ochrona praw konsumentów i harmonizacja rynku kredytów konsumenckich, nawet przy uznaniu zaistnienia przesłanek z art. 45 Ustawy K. Dyrektywa 2008 i sankcja kredyt darmowego nie miała na celu budowanie rynku czy zysków po stronie przedsiębiorców kosztem (w tym wypadku aż w 45 % ) kosztem Konsumenta. Nie sposób też przyjąć, aby sam Konsument w ramach zawartej Umowy - jeśli istotnie miał zastrzeżenia do „wysokości raty” aby zgłaszał reklamacje czy wykazał się innym współdziałaniem, jeśli istotnie doszłoby do błędu w przeliczeniu; nie wynika też, aby Bank w takim aspekcie odmówił współpracy czy współdziałania (art. 354 k.c., § 16 Umowy). W tej sprawie zarazem nie było podstaw do uznania, iż termin zawity z art. 45 Ustawy K nie został dotrzymany. Umowa pożyczki pozostaje w trakcie jej wykonywania, nie została wypowiedziana. Skoro Umowa dotyczy 2 stron, to aby była wykonana, musza ją wykonać obie Strony, a przecież Konsument nadal spłaca Umowę pożyczki. Ponadto nie było podstaw do uznania braku legitymacji w aspekcie daty Umów ze Spółka i Oświadczenia. Istotnie Oświadczenie o skorzystaniu z sankcji kredytu darmowego ma miejsce po Umowach ze Spółką, ale z Przelewu właśnie wynika, iż przelew dotyczy także wierzytelności przyszłych. Zatem wierzytelność mgła się zmaterializować następczo po złożeniu oświadczenia (jeśli były do tego przesłanki). Zaś opis wierzytelności przyszłej też jest dostateczny (art. 508 i następne k.c. w zw. z art. 353 1 k.c.)
10. Co do pierwszej ze wskazanych przyczyn nieuwzględnienia powództwa Sąd Rejonowy wskazuje:
a) nie doszło do naliczania odsetek od „kredytowanych kosztów” – z Umowy pożyczki wynika jednoznacznie, iż odsetki umowne - kapitałowe oprocentowanie (§ 5) były naliczane od kwoty Pożyczki z § 1 ust. 1 Umowy tj. 17235,05 zł; nie istnieje taki fakt jak naliczenie odsetek od Prowizji - albowiem Prowizję finansowała Pożyczka, a nie Konsument z własnych dodatkowych środków; naliczenie odsetek od pożyczki jest zjawiskiem naturalnym i de facto typowym dla kredytów konsumenckich (art. 4 ust. 1 pkt 1 Ustawy K);
b) Prowizja jak i odsetki od Pożyczki są kosztami kredytu zatem podlegają uwzględnieniu w RRSO, gdyż RRSO wskazuje na koszty kredytu w ujęciu procentowym, zatem musi uwzględniać i prowizje odsetki od kredytu (pozycja co oczywiste z Wzoru – spłaty); Powód zarzucał (k. 4) błędne naliczenie RRSO jako następstwo „oprocentowania przez Pozwanego kwoty pożyczki obejmującej kredytowaną prowizję” - naliczenie odsetek kapitałowych od Pożyczki zaś nie narusza prawa (uwagi jak w punkcie D.10a); została też odrębnie podana CKP tj. 14.996,22 zł - § 1 ust. 2 Umowy;
c) CKZ całkowita kwota do zapłaty prawidłowo (§ 1 ust. 4 Umowy ) uwzględnia kwotę Pożyczki, w tym CKP oraz odsetki umowne do Pożyczki (podane odrębnie kwotowo § 6 ust. 3 Umowy), Prowizję – wyliczenie arytmetyczne także jest poprawne;
d) CK – całkowity koszt kredytu też podano prawidłowo: Prowizja (2.238,83 zł , Odsetki Umowne (7.889,38 zł); a co więcej podano nadto informacje o innych opłatach tabelarycznie; istotnie zmiany są dość złożone, ale nie oznacza to, iż informacje nie zostały podane; odrębną sprawą jest to czy takie zasady zmian naruszają albo nie dobre obyczaje , rażąca prawa konsumenta w aspekcie art. 385 1 k.c., jednak w tej sprawie powództwo wywodzone jest z sankcji kredytu darmowego; nie zostały w konsekwencji podane także dane o tym czy i jakie zmiany miały miejsce i czy jakiekolwiek skutki były brane pod uwagę, także z zeznań Świadka nie wynikało, w jaki sposób te zmiany ewentualne miały odnieść skutek w przypadku tego kontraktu;
e) zarzut braku informacji o warunkach wcześniejszej spłaty, w ogóle jest niezrozumiały; po pierwsze niezasadnie sankcję kredytu z art. 45 Ustawy K powiązano i wiąże się z inną instytucją z art. 49 i 52 Ustawy (przepisy powszechnie znane, w tym termin 14 dni); nie ma podstaw do rozszerzania działania sankcji kredytu o przesłanki nieopisane w art. 45 Ustawy K; informacje wynikające z pkt 10 i 16 art. 30 Ustawy K; w szczególności Umowa pożyczki nie przewidywała opłaty czy rekompensaty z pkt 10 art. 30, a Konsument otrzymał informację spłacie jak w § 7 , w tym sposobie zaliczenia;
f) jest niezrozumiałym zarzut co dyspozycji spłaty o „bezzasadnym uzależnieniu prawa do wcześniejszej spłaty kredytu do złożone stosownej dyspozycji, którą należy rozmieć jako obowiązek informowania kredytodawcy o zamiarze spłaty”; Powód przyjął tu swoje własne definicje nie wynikające ani z Umowy pożyczki, ani z prawa; Umowa pożyczki mówi o jedynie pisemnej dyspozycji; trudno sobie wyobrazić, aby odbyło się to przez telefon i bez dyspozycji Pożyczkobiorcy, który dokonuje takiej spłaty; § 7 Umowy nie wprowadza żadnej definicji „o zamiarze” jaką przyjęto w pozwie (k. 4v);
g) nie zostało wykazane, w tym nie wynikało to z zeznań Świadka, aby kwestie formułowane jako zarzuty przez Powoda miały przełożenie na decyzję kredytową w przypadku tej Umowy Powoda i aby którakolwiek z tych kwestii wpłynęła czy była istotna dla podjęcia decyzji o zawarciu Umowy pożyczki w aspekcie obowiązków informacyjnych; należy też zauważyć, iż nie jest niedopełnieniem obowiązków informacyjnych, jeśli np. dany konsument nie zapoznaje się z umową, nie czyta jej w całości; w tym wypadku Konsument jak zeznał zapoznał się z Umową, zarazem jednak należy przyjąć, iż ten Pożyczkobiorca miał mniejszą wiedzę (mimo zaciąganych już pożyczek) niż w innych tego typu sprawach, ale zarazem były kwestie dla niego ważne; z zeznań Świadka (omówionych wyżej z poczynionymi tam zastrzeżeniami) wynika, iż koncentruje się na kwocie Pożyczki, kwocie do zapłaty i wysokości rat a wszystkie te dane zostały podane w Umowie; co więcej zeznań Świadka nie były do końca spójne w aspekcie zmian wysokości rat czy kwoty do zapłaty i to z uwagi na zmienne oprocentowanie, które jest typowe i oznacza, iż CKZ może ulec zmianie; z uwagi na zmienne oprocentowanie (które jest dopuszczalne) Konsument mógł o otrzymał zgodnie z prawem dane o odsetkach i CKZ na dzień zawarcia Umowy; kolejną sprawą jest wysokość raty- Świadek wskazywał, że była za wysoka, a tymczasem była odpowiednio taka jak podana w Umowie (a tych rat nie kwestionował) , następnie była nawet niższa niż ta z Umowy i dopiero w ostatnich 2 latach rata wzrosła i jest znacznie niższa niż próg określany przez samego Świadka 1700 zł; zdolność kredytowa i konieczność spłaty poprzedniego kredytu celem uzyskania kolejnego przy takiej metodyce przyjętej w finansach Konsumenta nie jest niczym zadziwiającym i wskazuje, iż Konsument nie rozumie wszystkich aspektów korzystania z kredytów w ogóle i obowiązku banków do badania zdolności kredytowej (art. 70 Prawa bankowego); jeśli dana osoba ma obciążenia kredytowe, w tym liczne może po prostu nie uzyskać kolejnego kredytu o który się stara; nie jest też bezpieczne zaciąganie kolejnych kredytów, aby nie popaść w ich spiralę co w wielu wypadkach prowadzi do upadłości konsumenckiej; istotnie na temat RRSO jest za mało informacji co do podstaw wyliczenia, w szczególności nie zostało podane wprost, iż CKP uwzględniana jest w pozycji wypłat; bardziej czytelne i raczej uproszczone winny być procedury zmian tych nielicznych dodatkowych opłat tzw. tabelarycznych i lektura może być trudna także dla przeciętnego konsumenta, a tym bardziej dla Świadka - Konsument, którego wiedza jest jednak mniejsza; nadal jednak nie można przyjąć, aby w przypadku tego Konsumenta miało to jakikolwiek wpływ na decyzję o zawarciu Umowy czy nawet w aspekcie jej wykonywania; w konsekwencji nie było podstaw do zastosowania sankcji kredytu darmowego, albowiem byłoby to nieproporcjonalne do tego konkretnego przypadku i w przypadku tego Konsumenta w kontekście określonych przez niego jako ważne informacji omówionych jak wyżej.
11. Jeśli chodzi o drugą przyczynę, to nawet jeśli wbrew prawu i wbrew danym z Umowy pożyczki przyjąć, iż jakieś niedociągnięcia są w zakresie zmian dodatkowych opłat tabelarycznych czy w zakresie RRSO (brak dostatecznych danych o założeniach) to roszczenie zgłoszone przez Powoda – Przedsiębiorcę, który z Konsumentem zawiera Umowy ze Spółką o takiej treści jak załączone do pism Powoda, to powództwo Powoda stanowi nadużycie prawa unijnego, albowiem nie zmierza do ochrony prawa konsumenta i ujednolicenia rynku kredytów konsumenckich, ale zmierza do wypracowania zysku przez Powódkę w zakresie swego przedsiębiorstwa poprzez obrotu wierzytelnościami konsumenckim wykonaniu Umowy UP określającej wynagrodzenie na poziomie 45 % wierzytelności Konsumenta. Oczywiście wypracowanie zysku nie jest nielegalne i rozwój przedsiębiorczości jest jak najbardziej wskazany i celem przedsiębiorców jest wypracowanie zysku, gdyż bez tego prowadzenie przedsiębiorstwa nie ma ekonomicznego uzasadnienia; ale nie oznacza to, że ma się to odbyć nieuprawnionym obciążeniem konsumentów i kosztem pozbawiania przyznanej im ochrony. Celem Ustawy K i Dyrektywy 2008 w aspekcie art. 22 ust. 2 tej Dyrektywy nie było i nie jest ochrona konsumenta na poziomie 45 %. W tej sprawie jak i w wielu innych Sąd obserwuje (i rozważa skierowanie do Prezesa UOKiK pisma – informacji, gdyż ujawnione do tej pory przelewu najwyraźniej mają charakter masowy), iż prawa konsumenta przestały de facto mieć znaczenie albo mają znaczenie drugorzędne. Oczywiście wszystko zależy od konkretnego przypadku i rodzaju umów, kwot itd. Przy umowie o kredycie konsumenckim mamy wyraźny zakaz. Zakaz z art. 22 ust. 2 Dyrektywy 2008 nie może być obchodzony przelewami, przelewami powierniczymi w wykonaniu umów o świadczenie usług. Jest to szczególnie rażące, w sytuacji, kiedy takie Umowy ze Spółką (art. 385 ( 1) k.c., Ustawa P, Dyrektywa 2005) nie wyjaśniają Konsumentowi choćby szacunkowo, na jakim poziomie kwotowym może otrzymać środki i jakie szacunkowo może być wynagrodzenie dla Powoda od Konsumenta. Tu warto wskazać, jakie są proporcje w zestawieniu: Bank - Konsument - Prowizja oraz Spółka - Konsument - Wynagrodzenie. Bank ustalił (jednostronnie) Prowizję na kwotę 2.238,83 zł przy Umowie P trwającej 8 lat; kwota ta stanowiła 14,9 % CKP, zaś względem przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w 2018 r. 4.585,03 zł - stanowiła 48,8 %. Tymczasem Wynagrodzenie Spółki 45 % z dochodzonej kwoty „Wierzytelności” to 45 % tej wierzytelności 4.386,30 zł, okresie ok. do 2 lat, zakładając dwie instancje i wydłużony czas procesu (2024-2026), a w stosunku do przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia za 2024 r. - 8181,72 zł - to 53,6%. Jeśli porównać więc koszty mające stanowić wynagrodzenie w aspekcie obu Umów, to Umowa z Bankiem byłaby mniej obciążająca i bardziej konkretna (kwota wprost spłacana w ramach kredytu jaki pokrył prowizję), choć w obu wypadkach obaj Przedsiębiorcy narzucili Konsumentowi odpowiednio i Prowizję, i Wynagrodzenie, bez wyjaśnienia dlaczego są na takim, a nie innym poziomie. W zakresie porównania z wynagrodzeniem, należałoby uzupełnić wnioski o proces inflacji. W każdym razie roszczenie Powódki w tej sprawie podlegałoby oddaleniu także z tej dodatkowej przyczyny z art. 5 k.c. w zw. z art. 22 ust. 2 Dyrektywy 2008. Aby jeden podmiot – przedsiębiorca stawiał zarzuty drugiemu przedsiębiorcy, trzeba pamiętać iż co do zasady powinien być wolny sam od takich zarzutów, albowiem wyroki wydawane przez sądy powszechne mają stanowić wyraz sprawowanego wymiaru sprawiedliwości, a nie nadużywania przepisów prawa celem wypracowania zysków kosztem osoby trzeciej – rzeczywiście chronionej. Prowadzić to może wręcz do utraty w znacznym stopniu podmiotowości konsumentów w stosunkach prawa materialnego w zakresie im przyznanej ochrony, gdyż na pierwszym planie pozostają dwaj przedsiębiorcy.
12. Kolejną sprawą jest wysokość dochodzonej kwoty. Na dzień 24.06.2024 r. (na dzień zaświadczenia) – wedle podstawy powództwa można mówić o zapłacie prowizji (poniesionym koszcie przez Konsumenta) w kwocie 1.679,12 zł, gdyż Prowizja była finansowana Pożyczką, a ta jest w trakcie spłaty. Zestawiając Prowizję z zakresem powództwa 72 miesiące - raty i czasem całej Umowy (...) rat-miesięcy uzyskamy kwotę 1.679,12 zł. Zatem w aspekcie samej wysokości nie byłoby podstawy do żądania w ramach powództwa całej kwoty 2.238,83 zł.
13. Mając na uwadze powyższe, powództwo zostało oddalone jak w punkcie I wyroku. W punkcie II zamieszczono orzeczenie o kosztach procesu. Pozwanej Spółce należny był zwrot kosztów procesu w całości jako stronie wygrywającej wraz z odsetkami wedle norm przepisanych - art. 98 k.p.c. Odpowiadały one kosztom zastępstwa procesowego i opłacie skarbowej – 1817 zł. Spisu kosztów czy szerszego wniosku Pozwana nie składała wobec prowadzonej.
ZARZĄDZENIE
1.(...)
2. (...)
10.06.2025 r.
Podmiot udostępniający informację: Sąd Rejonowy dla Warszawy-Śródmieścia w Warszawie
Osoba, która wytworzyła informację: SSR Milena Dutkowska
Data wytworzenia informacji: