Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego dla Warszawy-Śródmieścia w Warszawie

Sygn. akt II Kp 2080/24

Uzasadnienie do postanowienia z dnia 10 stycznia 2025 r.

W dniu 21 czerwca 2024 r. Prokurator zatwierdził postanowienie funkcjonariusza Policji z 17 czerwca 2024 roku o umorzeniu dochodzenia w sprawie nieumyślnego sprowadzenia w nocy z 15 na 16 marca 2024 roku w W. przy ul. (...)/ul. (...) bezpośredniego niebezpieczeństwa zdarzenia zagrażającego mieniu w wielkich rozmiarach mającego postać pożaru drewnianej altany, tj. o czyn z art. 164 § 2 kk – na podstawie art. 17 § 1 pkt 1 kpk wobec braku danych dostatecznie uzasadniających podejrzenie popełnienia przestępstwa.

Zażalenie na powyższe postanowienie w terminie ustawowym złożył Przeor pokrzywdzonego Klasztoru (...) w W.. Zaskarżonemu postanowieniu zarzucił:

1.  obrazę przepisów postępowania – art. 167 kpk w zw. z art. 297 § 1 pkt 1 i 4 kpk poprzez niemal całkowite zaniechanie przeprowadzenia postępowania dowodowego mającego na celu ustalenie okoliczności zdarzenia, jego charakteru, ustalenie czy został popełniony czyn zabroniony i czy stanowi on przestępstwo, a w dalszej kolejności podjęcia działań w celu wykrycia jego sprawcy, co w konsekwencji doprowadziło do zaniechania ustalenia stanu faktycznego w sprawie i nieustalenia niemal żadnych jej okoliczności istotnych z perspektywy prawnokarnego wartościowania czynu;

2.  obrazę przepisów postępowania – art. 201 kpk poprzez pozostanie i niejako, jak wynika to z uzasadnienia zaskarżonego postanowienia, przyjęcie przez organ procesowy za swoją opinii biegłego będącą opinią niepełną, niejasną, sprzeczną wewnętrznie, ale też zawierającą całkowicie będące poza zakresem biegłego twierdzenia odnoszące się do przyznania waloru wiarygodności dowodów, jak i interpretacji (co nadto całkowicie błędnej interpretacji) znamion typu czynu zabronionego określonego w art. 164 kk oraz przepisu, do którego on odsyła czyli art. 163 kk, gdzie kwestia oceny, czy konkretne zdarzenie, o jakim mowa w art. 163 § 1 kk, zagrażało życiu lub zdrowiu wielu osób albo mieniu w wielkich rozmiarach, czy też stanowiło bezpośrednie niebezpieczeństwo dla zdrowia i życia wielu osób lub mienia w wielkich rozmiarach jest wyłączną domeną organu procesowego, albowiem jest to zagadnienie prawne, jak też zaniechanie przez organ procesowu wywołania uzupełniającej opinii biegłego;

3.  obrazę prawa materialnego – art. 164 § 2 kk polegającą na błędnej wykładni tego przepisu i uznaniu, że zdarzenie mające miejsce w nocy z 15 na 16 marca 2024 r. nie miało postaci pożaru, ponieważ nie stanowiło zagrożenia dla życia, zdrowia wielu osób oraz mienia w wielkich rozmiarach, a także nie stanowiło bezpośredniego niebezpieczeństwa takiego zdarzenia, przy czym prawidłowa interpretacja znamion art. 164 § 2 kk analizowana przez pryzmat okoliczności zdarzenia jednoznacznie musi prowadzić do wniosku, iż zdarzenie to miało postać pożaru i co najmniej stanowiło bezpośrednie niebezpieczeństwo dla zdrowia, życia wielu osób, a przy tym także mienia w wielkich rozmiarach.

Powołując się na powyższe zarzuty odwołujący się wniósł o uchylenie zaskarżonego postanowienia i przekazanie sprawy Prokuratorowi do dalszego prowadzenia.

Prokurator zażalenie przekazał do rozpoznania tut. Sądowi. W pisemnym stanowisku wniósł o utrzymanie w mocy zaskarżonego postanowienia.

Sąd zważył, co następuje:

Zażalenie nie zasługuje na uwzględnienie, albowiem nie zawierało żadnych zarzutów, które mogłyby skutecznie doprowadzić do wzruszenia decyzji Prokuratora o umorzeniu dochodzenia. W ocenie Sądu wywiedziony środek odwoławczy w istocie sprowadza się do obszernej polemiki z wydaną w sprawie decyzją procesową, która dla pokrzywdzonego nie jest korzystna. Nadto odwołujący się kontestuje całość przeprowadzonego postępowania dowodowego, zakres i charakter podjętych w sprawie czynności.

Sąd po przeanalizowaniu materiału dowodowego zgromadzonego w aktach dochodzenia, doszedł do przekonania o zasadności wniosków organu postępowania przygotowawczego. W wyniku przeprowadzonych w toku postępowania czynności potwierdzono, że w nocy 15 na 16 marca 2024 r. doszło do spalenia altany przy ul. (...)/ul. (...) w W.. Na skutek tego zdarzenia uszkodzeniu uległa elewacja budynków Klasztoru (...) w W.. W ocenie Sądu wobec przeprowadzonych oględzin i zgromadzonych dokumentów, które wskazywały jednoznacznie na źródło i charakter pożaru altany, zasadną była decyzja prowadzącego dochodzenie o zasięgnięciu na te okoliczności opinii biegłego z zakresu pożarnictwa. Skarżący zasadniczo nie kwestionował podjęcia tych czynności, kwestionując przede wszystkim treść i wnioski wynikające z opinii biegłego. Sąd przy tym nie mógł podzielić zarzutów pokrzywdzonego. Przede wszystkim należy dostrzec, że wbrew skarżącemu biegły w opinii odnosił się do pojęcia pożaru definiowanego w oparciu o Polską Normę – zestaw charakterystyk ustalany stosownie do wymogów i czerpiący swoje źródło w ustawie z 12 września 2002 r. o normalizacji. Stosowanie do normy PN-ISO 8421-1:1997 pożar jest niekontrolowanym procesem spalania, występującym w miejscu do tego nieprzeznaczonym, rozprzestrzeniającym się w sposób niekontrolowany, powodującym zagrożenie dla zdrowia i życia ludzi i zwierząt oraz straty materialne. Co istotne biegły sporządzając przedmiotową opinię odnosił się właśnie do tak rozumianej definicji pożaru. W konsekwencji należy uznać, że wnioski opinii nie stanowiły wypowiedzi odnośnie znamion czynów zabronionych opisanych w art. 163 kk i 164 kk, lecz dotyczyły przyjętej powszechnie definicji zjawiska jakim jest pożar. Niewątpliwie pomiędzy znamionami ww. występków i definicją pożaru zachodzi zbieżność terminologiczna. Jednakże w tych warunkach ewidentnym jest, że treść opinii nie stanowi oceny prawnej okoliczności badanych przez biegłego, lecz ich ewaluację w odniesieniu do definicji pożaru. Po wtóre opinia biegłego jest syntetyczna, spójna i logiczna. Wywód poprzedzający wnioski jest klarowny i koresponduje z wynikami ekspertyzy. Biegły wskazał również precyzyjnie materiał dowodowy i czynniki na jakich opierał własne rozumowanie. W tych okolicznościach Sąd doszedł do przekonania, że prowadzący dochodzenie nie przekroczył zasady swobodnej oceny materiału dowodowego w zakresie przyznania opinii biegłego z zakresu pożarnictwa waloru wiarygodnego dowodu i oparcia ustaleń faktycznych w sprawie na wnioskach jakie wynikają z tej ekspertyzy.

Wbrew stanowisku prezentowanemu w zażaleniu fakt, że organ prowadzący postępowanie przygotowawcze przyznał rację wnioskom wynikającym z opinii biegłego, nie może stanowić naruszenia reguł procesowych. Jak już bowiem wywiedziono fachowość ekspertyzy nie budziła wątpliwości, zaś w sprawie nie ujawniły się inne dowody, które podważałyby treść wniosków biegłego. Z przedmiotowej opinii wynikało zaś, że zdarzenie stanowiące przedmiot sprawy nie stanowiło pożaru (w opisanym we wcześniejszej części uzasadnienia kontekście), ponieważ nie stanowiło sytuacji, gdzie brak jest możliwości ewakuacji ludzi, spalanie nie rozprzestrzeniało się na inne budynki, nie występowały również szczególnie niekorzystne warunki rozwoju spalania. Brak tych czynników skutkował wnioskiem biegłego, że spalanie się altany nie stanowiło zagrożenia dla życia i zdrowia osób oraz mienia. Należy zaś zważyć, że do znamion czynu zabronionego opisanego w art. 163 § 1 kk należy sprowadzenie zdarzenia, które zagraża życiu lub zdrowiu wielu osób albo mieniu w wielkich rozmiarach i ma postać pożaru. Natomiast czyn zabroniony opisany w art. 164 § 2 kk polega na nieumyślnym sprowadzeniu bezpośredniego niebezpieczeństwa między innymi zdarzenia, które zagraża życiu lub zdrowiu wielu osób albo mieniu w wielkich rozmiarach i ma postać pożaru. Dostrzec przy tym należy, że sposób rozumienia pojęcia pożaru na gruncie prawa karnego ma utrwaloną i spójną definicję, którą przytoczył Sąd Najwyższy w wyroku z 23 maja 2019 r. w sprawie sygn. akt III KK 103/18, wskazując, że jest to zjawisko charakteryzuje się nagłością, gwałtownością i możliwością dużego zasięgu. Musi to być ogień o wielkich rozmiarach, a więc taki, który ogarnął przedmioty w taki sposób, że opanowanie go wymaga znacznych wysiłków. Pojęcie "pożar" nie może być przy tym utożsamiane ze słowem "ogień". Różnica między "pożarem" a "ogniem" polega na rozmiarze zjawiska. Ogień ma charakter statyczny i wygaśnie, gdy nie będzie podsycany, pożar ma charakter dynamiczny, zdolny do przeobrażeń. Pożarem nie jest w związku z tym jakikolwiek ogień, lecz tylko ogień rozprzestrzeniający się z siłą żywiołową i o tak dużych rozmiarach, że stwarza konkretne, realne i bezpośrednie niebezpieczeństwo dla życia i zdrowia wielu osób albo mienia w wielkich rozmiarach. Przedmiotowe stanowisko w całości zasługuje na aprobatę. Przenosząc powyższe rozważania na grunt rozpatrywanej sprawy, należy dostrzec, że organ postępowania przygotowawczego prawidłowo ocenił, że zdarzenie podlegające analizie i ocenie w przedmiotowej sprawie nie stanowiło pożaru w rozumieniu art. 164 § 2 kk (oczywistym jest przy tym, że ocena taka jest tożsama w odniesieniu do znamion występków opisanych w art. 163 § 1 i § 2 kk). Z ujawnionego materiału dowodowego, w szczególności protokołu oględzin oraz opinii biegłego z zakresu pożarnictwa wynikało bowiem, że o ile spalaniu altany towarzyszyły płomienie, o tyle zjawisko to nie miało charakteru dynamicznego, zagrażającego sąsiadującym budowlom. W tych warunkach zasadnym było uznanie przez organ prowadzący postępowanie, że w sprawie ziściła się negatywna przesłanka procesowa opisana w art. 17 § 1 pkt 1 kpk w postaci braku danych dostatecznie uzasadniających podejrzenie popełnienia czynu zabronionego. Uwzględniając wszystkie przedstawione rozważania Sąd doszedł do wniosku, iż organ dochodzenia wydał prawidłową i uzasadnioną decyzję kończącą postępowanie przygotowawcze.

Mając powyższe na względzie, Sąd postanowił jak na wstępie.