Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego dla Warszawy-Śródmieścia w Warszawie

Formularz UK 1

Sygnatura akt

II K 990/18

Jeżeli wniosek o uzasadnienie wyroku dotyczy tylko niektórych czynów lub niektórych oskarżonych, sąd może ograniczyć uzasadnienie do części wyroku objętych wnioskiem. Jeżeli wyrok został wydany w trybie art. 343, art. 343a lub art. 387 k.p.k. albo jeżeli wniosek o uzasadnienie wyroku obejmuje jedynie rozstrzygnięcie
o karze i o innych konsekwencjach prawnych czynu, sąd może ograniczyć uzasadnienie do informacji zawartych w częściach 3 – 8 formularza.

1.  USTALENIE FAKTÓW

0.1.Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Wskazać oskarżonego.

Wskazać czyn przypisany oskarżonemu (ewentualnie zarzucany, jeżeli czynu nie przypisano).

Przy każdym czynie wskazać fakty uznane za udowodnione.

Dowód ze wskazaniem numeru karty, na której znajduje się dowód.

1.

R. R. (1)

pkt I

Oskarżony R. R. (1) od początku lat dwutysięcznych posiadał rachunki brokerskie, najpierw w Biurze Maklerskim (...), następnie – od 24 marca 2009 roku – w Biurze Maklerskim (...) S.A. Od początku, oskarżony inwestował pewne sumy w akcje spółek notowanych na rynkach prowadzonych przez (...) w W..

częściowo wyjaśnienia oskarżonego (k. 129-130, k. 144-146, k. 252v-254v, k. 445-447), zeznania L. B. (k. 33-35, k. 275-276, k. 496-498), umowa o świadczenie usług brokerskich (k. 15-17)

2.

R. R. (1)

pkt I

W 2014 roku, oskarżony zbył dom przy ul. (...) w L.. Środki pozyskane z tej sprzedaży postanowił zainwestować w papiery wartościowe w ramach rynku regulowanego. R. R. (1) nabył pakiet akcji spółki (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. (daltej: (...)) notowanej na (...) prowadzonej przez (...) Spółkę Akcyjną z siedzibą w W. (dalej: (...)). Przewidywał, że wkrótce wartość akcji tej spółki może wzrosnąć wskutek przeprowadzenia scalenia jej akcji, co w efekcie może przynieść mu zakładany zysk wynikający ze wzrostu wartości akcji spółki (...), które posiadał w swoim portfelu. Inkorporowany w papierach wartościowych kapitał miał mu zapewnić środki pieniężne na emeryturę.

częściowo wyjaśnienia oskarżonego (k. 129-130, k. 144-146, k. 252v-254v, k. 445-447), protokół oględzin rzeczy (k. 13-14), wydruki transakcji dokonanych przez oskarżonego (k. 36-37)

3.

R. R. (1)

pkt I

Po scaleniu akcji spółki (...) okazało się, że założona przez niego wartość wzrostu akcji spółki (...) nie następuje, a kurs akcji waha się. Podjął decyzję o sprzedaży części papierów wartościowych. W okresie od 1 kwietnia 2014 roku do 10 kwietnia 2014 roku miał miejsce dynamiczny wzrost kursu akcji tej spółki. Kurs akcji na zamknięciu w dniu 31 marca 2014 roku wynosił 1,55 złotych, zaś najwyższy w dniu 10 kwietnia 2014 roku – 3,45 złotych.

Począwszy od 2 kwietnia 2014 roku, na niemal każdej sesji (...) (konkretnie zaś: 2, 3, 7, 8, 9, 10, 11, 14, 15, 16, 17, 23, 24, 25, 28, 29, 30 kwietnia, 5, 6, 7, 8, 9, 12, 13, 14, 15, 16, 19, 20, 21, 22, 23, 26, 27, 28, 29, 30 maja, 2, 3, 4, 5, 6, 9, 10, 11, 13, 16, 17, 28, 20, 23, 24, 25, 26, 27, 30 czerwca i 1 lipca 2014 roku), oskarżony regularnie dokonywał czynności sprzedaży akcji (...). Czynności te dokonywał (...), tj. wystawiał zlecenia sprzedaży akcji po określonej cenie, a następnie kupował akcje ze swoich własnych zleceń. W zależności od sesji, wolumen transakcji dokonanych przez oskarżonego w taki sposób wahał się od 9.054 akcji (2 kwietnia 2014 roku, wartości transakcji z całego dnia: 21.924,00 zł) do 235.827 akcji (8 kwietnia 2014 rokuwartość transakcji z całego dnia: 734.496,68 zł), przy czym osiemnastokrotnie wolumen transakcji „(...)” przekroczył 100.000 akcji, a dwunastokrotnie wartość owych transakcji przekroczyła 400.000 zł. Transakcje te dokonywane były w ten sposób, że wykup akcji następował po kilku sekundach od dokonanego zlecenia sprzedaży, najczęściej w mniejszych częściach.

częściowo wyjaśnienia oskarżonego (k. 129-130, k. 144-146, k. 252v-254v, k. 445-447), protokół oględzin rzeczy (k. 13-14), wydruki transakcji dokonanych przez oskarżonego (k. 36-37), zeznania P. J. (k. 21-23, k. 273-275, 495-496), opinia biegłego M. G. (k. 110-119, k. 325-329, k. 518-520)

4.

R. R. (1)

pkt I

W okresie od 14 marca 2014 roku do 1 lipca 2014 roku R. R. (1) odpowiadał za 48,37% całkowitego wolumenu kupna na akcjach (...) oraz za 48,23% całkowitego wolumenu sprzedaży. Transakcje, w których był jednocześnie sprzedającym i kupującym wygenerowały 28,58% obrotu. Oskarżony składał znaczne ilości zleceń kupna (najwięcej – 418 – złożył 16 czerwca 2014 roku) i znacząco mniejszą ilość zleceń sprzedaży akcji (najwięcej – 157 – złożył 17 czerwca 2014 roku). Powyższe wynika z faktu, że znaczną część transakcji „(...)”, oskarżony wykonywał w ten sposób, że po dokonaniu zlecenia sprzedaży większej ilości akcji, następnie dokonywał zlecenia zakupu wystawionych wcześniej akcji „w częściach”. Tym samym, w ramach transakcji „(...)”, na jedno zlecenie sprzedaży akcji przypadało kilka zleceń ich zakupu.

częściowo wyjaśnienia oskarżonego (k. 129-130, k. 144-146, k. 252v-254v, k. 445-447), protokół oględzin rzeczy (k. 13-14), wydruki transakcji dokonanych przez oskarżonego (k. 36-37), zeznania P. J. (k. 21-23, k. 273-275, 495-496), opinia biegłego M. G. (k. 110-119, k. 325-329, k. 518-520)

5.

R. R. (1)

pkt I

W okresie od 11 kwietnia 2014 roku do dnia 22 kwietnia 2014 roku udziałowi akcji pozostałych na rachunku odpowiadała zaledwie 10% wolumenu obrotu wygenerowanego przez R. R. (1). W pozostałym okresie od 23 kwietnia 2014 roku do 1 lipca 2014 roku ta proporcja wynosiła średnio 12%. Udział ilości akcji (...) obróconych (tj. zarówno kupionych jak i sprzedanych) przez R. R. (1) z rachunku maklerskiego w (...) S.A. w odniesieniu do całkowitej ilości akcji tegoż podmiotów obróconych przez wszystkich uczestników rynku w obrocie publicznym wyniósł ok. 48,9%. Jednocześnie, R. R. (1) posiadał niewielki, w stosunku do całości akcji dostępnych w obrocie publicznym, wolumen akcji (...). Średni końcowy dzienny stan posiadania akcji (...) przez oskarżonego w omawianym okresie wyniósł 1,3% kapitału zakładowego spółki. Największą ilość akcji tej spółki na moment zamknięcia wyniosła 171.931 (3,44% kapitału zakładowego). Wobec powyższego, dokonywane przez niego transakcje nie miały wpływu na rynkową cenę akcji (...).

opinia biegłego M. G. (k. 110-119, k. 325-329, k. 518-520)

6.

R. R. (1)

pkt I

Na skutek podejmowanych przez siebie działań, w okresie od 14 marca 2014 roku do 1 lipca 2014 roku poniósł stratę na inwestycji w akcje (...). Komisja Nadzoru Finansowego analizując zachowanie R. R. (1) i jego wpływ na notowania akcji spółki (...) nie była w stanie wskazać podmiotu, który odniósłby wyraźną korzyść dzięki transakcjom przynoszącym stratę R. R. (1). W świetle danych giełdowych znajdujących się w posiadaniu Komisji Nadzoru Finansowego nie stwierdziła ona istnienia wystarczających przesłanek, aby komukolwiek przypisać aktywny udział w sztucznym zawyżeniu kursu akcji spółki (...) w okresie od 14 marca 2014 roku do 1 lipca 2014 roku, choć zastrzegła, że być może spekulacje dotyczące ewentualnych planów naprawczych połączone ze wzrostem obrotów i scaleniem akcji wywołały spekulacyjny wzrost kursu. Akcje takiej spółki jak (...), która znajdowała się w złej kondycji finansowej z natury rzeczy podlegają znacznym wahaniom. Działania podejmowane przez oskarżonego nie wprowadziły innych uczestników obrotu w błąd co do rzeczywistego popytu i podaży na akcje (...).

zawiadomienie o popełnieniu przestępstwa (k. 1-7), zeznania P. J. (k. 21-23, k. 273-275, 495-496), opinia biegłego M. G. (k. 110-119, k. 325-329, k. 518-520)

7.

R. R. (1)

pkt I

Spółka (...) została komunikatem Komisji Nadzoru Finansowego dnia 14 lutego 2017 roku wykluczona z obrotu na rynku regulowanym prowadzonym przez (...) z powodu naruszenia obowiązków informacyjnych, w tym publikowanie nierzetelnych skonsolidowanych raportów okresowych. Żądanie zawieszenia obrotu zostało skierowane przez KNF do (...) w dniu 4 października 2017 roku.

komunikat KNF (k. 203-206, k. 271), postanowienie Prokuratora PR (...) (k. 284-290), opinia biegłego M. G. (k. 110-119, k. 325-329, k. 518-520)

8.

R. R. (1)

pkt I

Oskarżony R. R. (1) w chwili wyrokowania ma 56 lat, wykształcenie średnie, z zawodu (...). Jest osobą niekaraną. Nie ma obecnie dochodów i jest na utrzymaniu żony, posiada majątek w postaci domu jednorodzinnego w L. o powierzchni 180 m2. Choruje na (...), 17 września 2019 roku dokonano u niego(...).

częściowo wyjaśnienia oskarżonego (k. 129-130, k. 144-146, k. 252v-254v, k. 445-447), karta karna (k. 138, k. 191, k. 411, k. 515), informacja o dochodach oskarżonego (k. 505), karta informacyjna leczenia szpitalnego (k. 516)

0.1.Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Wskazać oskarżonego.

Wskazać czyn przypisany oskarżonemu (ewentualnie zarzucany, jeżeli czynu nie przypisano).

Przy każdym czynie wskazać fakty uznane za nieudowodnione.

Dowód ze wskazaniem numeru karty, na której znajduje się dowód.

1.

R. R. (1)

pkt I

Transakcje dokonane przez oskarżonego wprowadzały w błąd innych uczestników rynku co do rzeczywistego popytu i podaży tego instrumentu finansowego,

częściowo wyjaśnienia oskarżonego (k. 129-130, k. 144-146, k. 252v-254v, k. 445-447), opinia biegłego M. G. (k. 110-119, k. 325-329, k. 518-520)

R. R. (1)

pkt I

Oskarżony dokonywał transakcji „(...)” bez zamiaru wpływu na popyt, podaż i cenę akcji (...) S.A.

częściowo wyjaśnienia oskarżonego (k. 129-130, k. 144-146, k. 252v-254v, k. 445-447)

2.  OCena DOWOdów

0.1.Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Wskazać L.p. odnoszącą się
do faktu z pkt 1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu.

L.p. 1, 2, 3, 4, 8

częściowo wyjaśnienia oskarżonego (k. 129-130, k. 144-146, k. 252v-254v, k. 445-447)

Wyjaśnienia oskarżonego zasługują na częściową wiarygodność. Dał im wiarę w zakresie, w którym oskarżony opisuje, skąd pozyskał środki na inwestycje w publiczny obrót akcjami i w jaki sposób dokonywał transakcji, jak również co do opisu w jaki sposób w dalszym ciągu spadały i rosły ceny akcji (...). W tym zakresie, jego wyjaśnienia bądź to znajdują potwierdzenie w pozostałym, zgromadzonym w sprawie materiale dowodowym, bądź przynajmniej nie pozostają z nim w sprzeczności. Są też, co do wymienionych okoliczności, spójne, konkretne i nie budzą wątpliwości co do swojej treści.

L.p. 1

zeznania L. B. (k. 33-35, k. 275-276, k. 496-498)

Za wiarygodne uznano zeznania świadka L. B.. Był on pracownikiem biura maklerskiego, w którym to biurze rachunek brokerski posiadał oskarżony. Świadek relacjonował znane mu okoliczności, w szczególności dotyczące współpracy oskarżonego z biurem maklerskim, sposobu składania zleceń i narzędzi weryfikacji autentyczności. Jego zeznania pozostawały w pełnej zgodności z pozostałymi zgromadzonym w sprawie dowodami i brak jest powodów do kwestionowania ich rzetelności.

L.p. 3, 4, 6

Zeznania P. J. (k. 21-23, k. 273-275, 495-496)

Oceniając zeznania świadka P. J., Sąd nie miał wątpliwości co do ich wiarygodności. Świadek jest pracownikiem organu nadzoru nad rynkiem kapitałowym, którym jest Komisja Nadzoru Finansowego. Posiadał z racji pełnionej funkcji wiedzę o okolicznościach popełnionego przez oskarżonego czynu, które to okoliczności zostały właśnie przez KNF wykryte. Świadek w sposób rzetelny relacjonował posiadaną wiedze na będący przedmiotem postępowania temat, a jego wyjaśnienia poparte były materiałem w postaci dokumentów i nie były kwestionowane przez żadną ze stron.

L.p. 1

umowa o świadczenie usług brokerskich (k. 15-17)

Dokument nie był kwestionowany przez strony, ustalenia poczynione na jego podstawie są zgodne z ustaleniami wynikającymi z pozostałego zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, brak jest przyczyn dla odmowy wiarygodności.

L.p. 2, 3, 4

protokół oględzin rzeczy (k. 13-14)

Dokument urzędowy, sporządzony przez organ postępowania przygotowawczego w przypisanej prawem formie i w zakresie kompetencji. Nie był kwestionowany przez strony, ustalenia poczynione na jego podstawie są zgodne z ustaleniami wynikającymi z pozostałego zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, brak jest przyczyn dla odmowy wiarygodności.

L.p. 2, 3, 4

wydruki transakcji dokonanych przez oskarżonego (k. 36-37)

Dokument nie był kwestionowany przez strony, ustalenia poczynione na jego podstawie są zgodne z ustaleniami wynikającymi z pozostałego zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, brak jest przyczyn dla odmowy wiarygodności.

L.p. 3, 4, 5, 6, 7

opinia biegłego M. G. (k. 110-119, k. 325-329, k. 518-520)

Sąd uznał za rzetelną opinię biegłego z zakresu obrotu instrumentami finansowymi. Biegły odniósł się do wszystkich kwestii wskazanych w postanowieniu o dopuszczeniu dowodu z opinii biegłego. Sąd nie może nie wskazać, że sporządzona opinia cechuje się bardzo wysoką jakością pod względem przejrzystości wywodu i logicznego wynikania wniosków końcowych z części opisowej, ponadto zaś sporządzono ją łatwym w odbiorze językiem. Sporne kwestie biegły przedstawił w sposób jednoznaczny i należycie uzasadniony, co umożliwiło sądowi przeprowadzenie kontroli treści opinii pod względem kryterium zgodności jej wniosków końcowych z zasadami logiki i prawidłowego rozumowania. Opinia sporządzona w sprawie jest jasna i pełna, pozwala jednoznacznie ocenić zachowanie oskarżonego w świetle reguł obowiązujących uczestnika obrotu giełdowego.

L.p. 6

zawiadomienie o popełnieniu przestępstwa (k. 1-7)

Dokument zawiera stanowisko Komisji Nadzoru Finansowego jako regulatora rynku obrotu instrumentami finansowymi co do okoliczności czynu. Nie był kwestionowany przez strony, ustalenia poczynione na jego podstawie są zgodne z ustaleniami wynikającymi z pozostałego zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, brak jest przyczyn dla odmowy wiarygodności.

L.p. 7

komunikat KNF (k. 203-206, k. 271),

Dokument zawiera stanowisko Komisji Nadzoru Finansowego jako regulatora rynku obrotu instrumentami finansowymi co do naruszenia przez (...) S.A. obowiązków informacyjnych. Nie był kwestionowany przez strony, ustalenia poczynione na jego podstawie są zgodne z ustaleniami wynikającymi z pozostałego zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, brak jest przyczyn dla odmowy wiarygodności

L.p. 7

postanowienie Prokuratora PR (...) (k. 284-290)

Dokument urzędowy, sporządzony przez organ postępowania przygotowawczego w przypisanej prawem formie i w zakresie kompetencji. Nie był kwestionowany przez strony, ustalenia poczynione na jego podstawie są zgodne z ustaleniami wynikającymi z pozostałego zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, brak jest przyczyn dla odmowy wiarygodności.

L.p. 8

karta karna (k. 138, k. 191, k. 411, k. 515)

Dokument urzędowy, sporządzony przez właściwy organ w przypisanej prawem formie i w zakresie kompetencji. Nie był kwestionowany przez strony, ustalenia poczynione na jego podstawie są zgodne z ustaleniami wynikającymi z pozostałego zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, brak jest przyczyn dla odmowy wiarygodności.

L.p. 8

informacja o dochodach oskarżonego (k. 505)

Dokument urzędowy, sporządzony przez właściwy organ w przypisanej prawem formie i w zakresie kompetencji. Nie był kwestionowany przez strony, ustalenia poczynione na jego podstawie są zgodne z ustaleniami wynikającymi z pozostałego zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, brak jest przyczyn dla odmowy wiarygodności.

L.p. 8

karta informacyjna leczenia szpitalnego (k. 516)

Dokument stanowi element dokumentacji medycznej oskarżonego, który został sporządzony nie na potrzeby niniejszego postępowania. Nie był kwestionowany przez strony, ustalenia poczynione na jego podstawie są zgodne z ustaleniami wynikającymi z pozostałego zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, brak jest przyczyn dla odmowy wiarygodności.

0.1.Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Wskazać L.p. odnoszącą się do faktu z pkt 1

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu.

L.p. 1, 2, 3, 4, 5, 6

częściowo wyjaśnienia oskarżonego (k. 443-448 k. 252-254)

Nie zasługują na wiarę wyjaśnienia oskarżonego w zakresie, w którym twierdzi on, że decyzji w przedmiocie zakupu i sprzedaży akcji dokonywał „na gorąco”, obserwując wahania kursu akcji (...). Z treści jego wyjaśnień w tym przedmiocie wywieść można by było wniosek, że oskarżony R. R. (1) był inwestorem chaotycznym, który zdawał się nie mieć żadnego pojęcia co robi i działa w sposób skrajnie irracjonalny. Tymczasem, takie przedstawienie działań oskarżonego stoi w sprzeczności ze zgromadzonym w sprawie materiałem dowodowym. Po pierwsze bowiem, jak wynika z samych wyjaśnień oskarżonego, jak również umowy o prowadzenie rachunku brokerskiego, oskarżony miał co najmniej kilkuletnie doświadczenie w inwestowaniu w papiery wartościowe w obrocie publicznym. Z pewnością, w tym czasie, niejednokrotnie doświadczył spadku cen zakupionych przez siebie papierów wartościowych i nie sposób uznać za prawdopodobne, że widząc spadek cen akurat akcji (...) spanikował do tego stopnia, że podejmował zachowania tak skrajnie prima facie nieracjonalne jak dokonywanie masowych transakcji z samym sobą. Po drugie, przeciwko wersji oskarżonego w tym zakresie świadczy mechanizm wystawiania zleceń sprzedaży, a następnie zakupu akcji tejże spółki. Oskarżony bowiem regularnie wystawiał zlecenie sprzedaży większej ilości, następnie zaś wystawiał zlecenia zakupu wystawionych wcześniej akcji „na raty”, tj. skupował je partiami. Zachowania tego nie sposób wytłumaczyć chaotycznym zakupem i sprzedażą bez żadnego planu, stanowią o wyrachowaniu oskarżonego w zakresie planowanej manipulacji. Tym samym, we wskazanym zakresie, wyjaśnienia oskarżonego nie wytrzymują konfrontacji z okolicznościami sprawy i innymi dowodami. Oskarżony bez wątpienia więc wiedział dokładnie co robi i jaki skutek chce działaniem swym wywołać, choć niekoniecznie miał świadomość bezprawności owego działania.

3.  PODSTAWA PRAWNA WYROKU

Wskazać punkt z wyroku odnoszący się do przypisanego czynu.

Przy każdym czynie wskazać oskarżonego.

☐

3.1.  Podstawa prawna skazania albo warunkowego umorzenia postępowania zgodna z zarzutem

Zwięźle o powodach przyjętej kwalifikacji prawnej.

☐

3.2.  Podstawa prawna skazania albo warunkowego umorzenia postępowania niezgodna z zarzutem

Zwięźle o powodach przyjętej kwalifikacji prawnej.

X

3.3.  Warunkowe umorzenie postępowania

pkt I

R. R. (1)

Zwięzłe wyjaśnienie podstawy prawnej oraz zwięźle o powodach warunkowego umorzenia postępowania.

Oceniając tak opisany czyn z punktu widzenia znamion typu czynu zabronionego z art. 183 ust. 1 u.o.i.f., wskazać należy, że przepis ten miał inne brzmienie w dacie popełnienia czynu, inne zaś w dacie wyrokowania. W dacie popełnienia czynu, przepis ten penalizował dokonanie manipulacji, o której mowa w art. 39 ust. 2 pkt 1-3, pkt 4 lit. a lub pkt 5-7. Tym samym, odwoływał się on do kryteriów manipulacji określonych w art. 39 ust. 2 u.o.i.f. Sposobami, które objęte były penalizacją na podstawie art. 183 ust. 1 u.o.i.f. były: składanie zleceń lub zawieranie transakcji wprowadzających lub mogących wprowadzić w błąd co do rzeczywistego popytu, podaży lub ceny instrumentu finansowego, chyba że powody tych działań były uprawnione, a złożone zlecenia lub zawarte transakcje nie naruszyły przyjętych praktyk rynkowych na danym rynku regulowanym; składanie zleceń lub zawieranie transakcji powodujących nienaturalne lub sztuczne ustalenie się ceny jednego lub kilku instrumentów finansowych, chyba że powody tych działań były uprawnione, a złożone zlecenia lub zawarte transakcje nie naruszyły przyjętych praktyk rynkowych na danym rynku regulowanym; składanie zleceń lub zawieranie transakcji, z zamiarem wywołania innych skutków prawnych niż te, dla osiągnięcia których faktycznie jest dokonywana dana czynność prawna; rozpowszechnianie za pomocą środków masowego przekazu, w tym internetu, lub w inny sposób fałszywych lub nierzetelnych informacji albo pogłosek, które wprowadzają lub mogą wprowadzać w błąd w zakresie instrumentów finansowych przez dziennikarza - jeżeli nie działał z zachowaniem należytej staranności zawodowej albo jeżeli uzyskał z rozpowszechniania takich informacji bezpośrednią lub pośrednią korzyść majątkową lub osobistą dla siebie lub innej osoby, nawet działając z zachowaniem tej staranności; składanie zleceń lub zawieranie transakcji przy jednoczesnym wprowadzeniu uczestników rynku w błąd albo wykorzystanie ich błędu, co do ceny instrumentów finansowych; zapewnianie kontroli nad popytem lub podażą instrumentu finansowego z naruszeniem zasad uczciwego obrotu lub w sposób powodujący bezpośrednie lub pośrednie ustalanie cen nabycia lub zbycia instrumentów finansowych; nabywanie lub zbywanie instrumentów finansowych na zakończenie notowań powodujące wprowadzenie w błąd inwestorów dokonujących czynności na podstawie ceny ustalonej na tym etapie notowań.

Na skutek ustawy z dnia 10 lutego 2017 roku o zmianie ustawy o obronie instrumentami finansowymi i niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2017 roku, poz. 724), która w relewantnym zakresie weszła w życie 6 maja 2017 roku, uchylono z u.o.i.f. art. 39, zaś art. 183 ust. 1 nadano nowe brzmienie. Zgodnie z nim, odpowiedzialności karnej podlega, kto wbrew zakazowi, o którym mowa w art. 15 rozporządzenia 596/2014, dokonuje manipulacji, o której mowa w art. 12 tego rozporządzenia. Tym samym, odwołanie do kryteriów manipulacji zawartych w nieobowiązującym już art. 39 u.o.i.f. zastąpiono odwołaniem do kryteriów określonych w art. 15 Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 596/2014 z dnia 16 kwietnia 2014 r. w sprawie nadużyć na rynku (rozporządzenie w sprawie nadużyć na rynku) oraz uchylające dyrektywę 2003/6/WE Parlamentu Europejskiego i Rady i dyrektywy Komisji 2003/124/WE, 2003/125/WE i 2004/72/WE. Zgodnie z art. 15 ust. 1 tegoż, za manipulację na rynku uznaje się (1) zawieranie transakcji, składanie zleceń lub inne zachowania, które dają lub mogłyby dawać fałszywe lub wprowadzające w błąd sygnały co do podaży lub popytu na instrument finansowy, powiązany kontrakt towarowy na rynku kasowym lub sprzedawany na aukcji produkt oparty na uprawnieniach do emisji, lub co do ich ceny; utrzymują albo mogą utrzymywać cenę jednego lub kilku instrumentów finansowych, powiązanego kontraktu towarowego na rynku kasowym lub sprzedawanego na aukcji produktu opartego na uprawnieniach do emisji na nienaturalnym lub sztucznym poziomie; chyba że osoba zawierająca transakcję, składająca zlecenie transakcji lub podejmująca każde inne zachowanie dowiedzie, iż dana transakcja, zlecenie lub zachowanie nastąpiły z zasadnych powodów i są zgodne z przyjętymi praktykami rynkowymi ustanowionymi zgodnie z art. 13; (2) zawieranie transakcji, składanie zleceń lub inne działania lub zachowania wpływające albo mogące wpływać na cenę jednego lub kilku instrumentów finansowych, powiązanego kontraktu towarowego na rynku kasowym lub sprzedawanego na aukcji produktu opartego na uprawnieniach do emisji, związane z użyciem fikcyjnych narzędzi lub innych form wprowadzania w błąd lub podstępu; (3) rozpowszechnianie za pośrednictwem mediów, w tym internetu, lub przy użyciu innych środków, informacji, które dają lub mogłyby dawać fałszywe lub wprowadzające w błąd sygnały co do podaży lub popytu na instrument finansowy, powiązany kontrakt towarowy na rynku kasowym lub sprzedawany na aukcji produkt oparty na uprawnieniach do emisji, lub co do ich ceny, lub zapewniają utrzymanie się lub mogą zapewnić utrzymanie się ceny jednego lub kilku instrumentów finansowych, powiązanego kontraktu towarowego na rynku kasowym lub sprzedawanego na aukcji produktu opartego na uprawnieniach do emisji na nienaturalnym lub sztucznym poziomie, w tym rozpowszechnianie plotek, w przypadku gdy osoba rozpowszechniająca te informacje wiedziała lub powinna była wiedzieć, że informacje te były fałszywe lub wprowadzające w błąd; (4) przekazywanie fałszywych lub wprowadzających w błąd informacji, lub dostarczanie fałszywych lub wprowadzających w błąd danych dotyczących wskaźnika referencyjnego, jeżeli osoba przekazująca informacje lub dostarczająca dane wiedziała lub powinna była wiedzieć, że są one fałszywe lub wprowadzające w błąd, lub każde inne zachowanie stanowiące manipulowanie obliczaniem wskaźnika referencyjnego.

W ocenie Sądu porównanie definicji manipulacji określonej we wskazanych przepisach prowadzi do konstatacji, że brak jest podstaw do przełamania wyrażonej w art. 4 § 1 k.k. zasady stosowania ustawy nowej, albowiem poprzednio obowiązujące przepisy nie były dla sprawcy względniejsze. W szczególności, konstatacja ta wynika z faktu, że art. 39 ust. 2 pkt 3 przewidywał bardzo ogólną przesłankę manipulacji, a to składanie zleceń lub zawieranie transakcji, z zamiarem wywołania innych skutków prawnych niż te, dla osiągnięcia których faktycznie jest dokonywana dana czynność prawna. Poziom ogólności owej przesłanki może budzić wręcz wątpliwości co do konstytucyjności tak określonego przepisu, na pewno zaś sprawia, że pojęcie manipulacji ujęte jest bardzo szeroko. Regulacja art. 15 ust. 1 rozporządzenia 596/2014 jest pod tym względem znacznie bardziej precyzyjna i węziej określa znamiona manipulacji, tym samym dla sprawcy czynu z art. 183 ust. 1 u.o.i.f., jego brzmienie z daty orzekania jest przepisem względniejszym.

Z punktu widzenia oceny czynu popełnionego przez oskarżonego, relewantna pozostaje ta część definicji legalnej manipulacji, w której wskazano, że stanowi ją zawieranie transakcji, składanie zleceń lub inne zachowania, które dają lub mogłyby dawać fałszywe lub wprowadzające w błąd sygnały co do podaży lub popytu na instrument finansowy, chyba że osoba zawierająca transakcję, składająca zlecenie transakcji lub podejmująca każde inne zachowanie dowiedzie, iż dana transakcja, zlecenie lub zachowanie nastąpiły z zasadnych powodów i są zgodne z przyjętymi praktykami rynkowymi ustanowionymi zgodnie z art. 13.

Odnosząc powyższe do realiów niniejszej sprawy należy wskazać, że od 2 kwietnia 2014 roku do dnia 1 lipca 2014 roku, składane zlecenia kupna-sprzedaży i transakcje zawierane na akcjach (...) przez R. R. (1) we wskazanym okresie mogły wprowadzać w błąd innych uczestników obrotu, co do rzeczywistego popytu i podaży. Transakcje zawierane przez R. R. (1) nie odzwierciedlały zmiany stanu posiadania. Sposób ich zawierania – to jest w krótkich odstępach czasu składanie zleceń sprzedaży i kupna wykluczał chęć osiągnięcia zwykłego spekulacyjnego zysku. Wspólnym schematem tych działań było nieracjonalne zawieranie w krótkich odstępach czasowych, bądź bez żadnego odstępu czasowego – w przypadku transakcji zawieranych po obu stronach rynku w ramach rachunku własnego – transakcji kupna i sprzedaży (...) poprzez złożone zlecenia i zawarte transakcje, które to działania stwarzały nieprawdziwy obraz sytuacji rynkowej mogący wprowadzić w błąd lub wprowadzający w błąd innych uczestników rynku, co do rzeczywistego popytu lub podaży akcji (...).

Powyższe wnioskowanie w oczywisty sposób wynika z porównania wolumenu posiadanych przez oskarżonego akcji (...) z generowanym przez niego ruchem. Oskarżony, posiadający ok. 2% wolumenu akcji tego podmiotu znajdujących się w obrocie publicznym, generował ok. 40% ruchu akcji. Samo w sobie generowanie ruchu nie stanowi oczywiście manipulacji, o ile znajduje odzwierciedlenie w saldach zamknięcia, to znaczy odpowiada rzeczywistej chęci zakupu i sprzedaży akcji, choćby miało to miejsce w celach spekulacyjnych. Tymczasem, transakcje zawierane przez R. R. (1) nie miały ekonomicznego celu innego niż sztuczne zwiększenie obrotu.

Sąd nie widzi żadnego innego celu, który osiągnąć miałoby oskarżony, a który nie sprowadzałby się do sztucznego wzrostu obrotów akcjami spółki. Porównanie zaś ogólnego obrotu akcjami (...) na rynku regulowanym przed rozpoczęciem okresu działalności oskarżonego, w trakcie owego okresu oraz po jego zakończeniu wskazuje na to, że na okres jego działalności przypada znaczący wzrost obrotu akcjami owej spółki na rynku głównym (...) w całości. Tym samym, oskarżony, mimo, ze dysponował relatywnie niewielką liczbą akcji (...), w znaczący sposób przyczynił się do wzrostu transakcji. Jednocześnie jednak, transakcje te nie były wynikiem rzeczywistego popytu i podaży na akcje, lecz obrotu wielokrotnie tymi samymi akcjami z samym sobą przez oskarżonego. Tym samym, dokonywanie tak licznych transakcji przez oskarżonego niewątpliwie wywołało wrażenie, że istnieje popyt i podaż na akcje (...) i nie ulega wątpliwości, że wrażenie to było mylne.

Jednocześnie, nie sposób stwierdzić, ażeby transakcje te nastąpiły z zasadnych powodów i były zgodne z przyjętymi praktykami rynkowymi. Okoliczności sprawy, jak już wskazano, nie dają podstaw do stwierdzenia, że transakcje sprzedaży akcji (...), dokonane przez oskarżonego „(...)” miały jakiekolwiek rozsądne powody, które nie sprowadzałyby się do generowania sztucznego obrotu wskazanymi instrumentami. Z pewnością również, transakcje te nie były zgodne z przyjętymi praktykami rynkowymi. Jak wskazał biegły, a Sąd ocenę tę podziela, transakcje dokonane przez oskarżonego stanowiły uproszczony schemat tzw. „wash trade”. Schemat ten polega w uproszczeniu na tym, że transakcje generujące popyt zawierane są pomiędzy podmiotami nieformalnie ze sobą powiązanymi. Ich celem jest wywołanie wśród innych uczestników rynku wrażenia, że dany instrument finansowy jest przy danym poziomie cenowym nieporównywalnie bardziej płynny niż w rzeczywistości. Okazując to bardziej obrazowo – jeśli przy cenie X, dzienny wolumen transakcji na akcjach spółki Y wynosi 1.000 sztuk, dla inwestorów może być to sygnałem, że akcje te nie wywołują szczególnego zainteresowania na rynku i ich zakup może być o tyle ryzykowny, że późniejsza sprzedaż za wyższą lub choćby zbliżoną cenę może być znacząco utrudniona. Jeśli jednak dwa podmioty współpracujące ze sobą, chcąc w przyszłości zbyć definitywnie akcje spółki Y i dążąc do maksymalizacji ceny rynkowej akcji, zawrą 200 transakcji, w których nawzajem odkupią od siebie, a następnie sprzedadzą pakiet 500 akcji tejże spółki, wolumen transakcji z samych tych 200, sztucznie wywołanych, transakcji wyniesie 100.000 sztuk. Dla inwestorów, nie wiedzących o zagrywce owych podmiotów, będzie to oznaczać, że na obecnym poziomie ceny akcji, istnieje dziesięciokrotnie większe niż w poprzednim przypadku zainteresowanie akcjami, tym samym ich obrót jest na tyle płynny, że znacznie mniejsze jest ryzyko wiążące się z zakupem tych akcji. Schemat ten nie jest zgodny z przyjętymi praktykami rynkowymi, przeciwnie, stanowi niedozwolony sposób wpływania na zachowania innych uczestników rynku.

Sąd jednocześnie nie znalazł podstaw dla twierdzenia, że ktokolwiek został w istocie wprowadzony w błąd co do rzeczywistej płynności obrotu akcjami (...) na skutek działań R. R. (1). W toku postępowania przygotowawczego, jak również rozprawy głównej nie zidentyfikowane żadnego konkretnego inwestora, pokrzywdzonego popełnionym przez oskarżonego czynem. Nie ustalono, czy którykolwiek inwestor został wprowadzony w błąd jego działaniem. Tym samym, mając na względzie wyrażoną w art. 5 § 2 k.p.k. zasadę in dubio pro reo, ustalono, korzystniej dla oskarżonego, że żadnego inwestora w błąd nie wprowadził, lecz jedynie mógł wprowadzić. Należy w tym miejscu podkreślić ponownie, że przestępstwo to nie ma charakteru skutkowego. Dla jego wykonania nie jest konieczne zaistnienie skutku w postaci wprowadzenia manipulacyjnym zachowaniem kogokolwiek w błąd, zaś znamię „które dają lub mogłyby dawać fałszywe lub wprowadzające w błąd sygnały” nie stanowi znamienia skutku, lecz opis czynności sprawczej. Tym samym, fakt, że zachowanie oskarżonego obiektywnie mogło wprowadzić w błąd inwestorów jest w pełni wystarczający dla przypisania sprawstwa, nawet jeśli w istocie nikogo w błąd nie wprowadziło.

Podsumowując tę część rozważań, zachowanie oskarżonego stanowiło manipulację, o której mowa w art. 12 ust. 1 lit. a pkt (i) rozporządzenia 596/2014. Naruszało tym samym zakaz, o którym mowa w art. 15 tegoż rozporządzenia i spełniło znamiona strony przedmiotowej przestępstwa z art. 183 ust. 1 u.o.i.f.

Przechodząc do rozważań obejmujących stronę podmiotową wskazanego przestępstwa, wskazać należy, że w ocenie Sądu, przestępstwo z art. 183 ust. 1 u.o.i.f. popełnione może być wyłącznie w zamiarze bezpośrednim. Wynika to ze znamienia „manipulacji”, które odnosi się do działania w naganny sposób, oszukańczo. Tak jak bowiem w odniesieniu do sfery mechanicznej nie ma manipulacji, na które wykonawca ,,się godzi”, a są tylko takie, które wykonuje lub ich nie wykonuje, tak przenosząc znaczenie tego słowa na inne obszary aktywności zawsze pozostaje w nim aspekt celowego zamierzonego działania. Tak samo zatem rozumieć należy pojęcie manipulacji w sensie użytym w ustawie o instrumentach finansowych. Sprawca takiej manipulacji musi chcieć określonego efektu, czyli w realiach niniejszej sprawy wprowadzenia innych uczestników rynku w błąd co do podaży i popytu, osiągnięcia innego skutku prawnego niż ten, dla którego dokonywana jest dana czynność prawna, oraz zapewnienia sobie kontroli nad popytem lub podażą (zob. wyrok Sądu Rejonowego (...) z dnia 24 marca 2015 roku, (...), (...) nr 1402766, z zastrzeżeniem, że wyrok ten odnosi się do treści art. 183 ust. 1 u.o.i.f. przed zmianą z 2017 roku).

Wskazany zamiar bezpośredni odnosić się jednak musi nie do skutku w postaci wprowadzenia kogokolwiek w błąd (wszak znamieniem przestępstwa z art. 183 ust. 1 u.o.i.f. nie jest skutek), lecz jedynie do czynności sprawczej. Oznacza to, że zamiar bezpośredni musi obejmować fakt, że oskarżony zawierał transakcje lub składał zlecenia, a które dają lub mogłyby dawać fałszywe lub wprowadzające w błąd sygnały co do podaży lub popytu na instrument finansowy. Błędem jest przyjmowanie, że jedynie zachowania, które dążą do osiągnięcia celu w postaci „oszukania” innych inwestorów, tj. wyzyskania ich błędnego przekonania dla osiągnięcia własnych korzyści majątkowych, wypełnia znamiona strony podmiotowej przestępstwa z art. 183 ust. 1 u.o.i.f. Takie rozumowanie byłoby możliwe jedynie w sytuacji, gdyby przepis ten zawierał w sobie znamię skutku. Skoro zaś czyn penalizowany w tymże przepisie ma charakter formalny, nie da się rozsądnie przyjąć, że sprawca musi obejmować swym zamiarem zaistnienie skutku niebędącego znamieniem typu.

Przekładając powyższe rozważania na grunt rozpoznawanej sprawy, wskazać należy, że oskarżony miał świadomość, że dokonywane przez niego transakcje windowały sztucznie obrót akcjami (...) i dokonywał ich właśnie w tym celu. Sąd nie dał w tym zakresie wiary wyjaśnieniom oskarżonego z przyczyn wyjaśnionych już powyżej, przy ocenie materiału dowodowego. Oskarżony, jako doświadczony inwestor musiał mieć świadomość, że im większy wolumen akcji danej spółki obracany jest na rynku głównym (...), tym „bezpieczniejsza” jest to inwestycja i transakcji z samym sobą dokonywał właśnie po to, ażeby wrażenie płynności wywołać. Wskazują na to jednoznacznie okoliczności w postaci „dzielenia” zleceń zakupu akcji, dokonywanie zleceń sprzedaży i zakupu niemalże w dokładnie tej samej chwili. W ocenie sądu, działania te nie zostały – wbrew deklaracjom oskarżonego – podjęte w celu zapobieżenia stracie poprzez sprzedaż akcji i następnie zakup ich po niższej cenie, lecz wyłącznie w celu kreowania sztucznego popytu na akcje. W przewidywaniach oskarżonego, powyższe miało wywołać oczekiwany przez niego wzrost rynkowej ceny akcji (...) co pozwoli mu uzyskać zysk (a przynajmniej zapobiec stracie) na przedmiotowych akcjach.

Mając na względzie powyższe okoliczności, uznać należy, że R. R. (1) zrealizował również znamiona strony podmiotowej przestępstwa z art. 183 ust. 1 u.o.i.f.

Podnoszona przez obronę okoliczność braku wystarczającej ilości publikacji dotyczących istoty manipulacji nie ma wpływu na znamiona strony podmiotowej czynu. Zamiar bezpośredni ma miejsce bowiem wtedy, gdy sprawca zachowaniem swym dąży do wypełnienia znamion czynu zabronionego, chcąc dokonać czynności stanowiącej znamię (przy przestępstwach formalnych), lub też chcąc osiągnąć skutek stanowiący znamię (przy przestępstwach materialnych). Bez znaczenia pozostaje przy tym okoliczność, czy oskarżony zdaje sobie sprawę, że ta czynność, do wykonania której dąży, stanowi znamię czynu zabronionego. Ta ostatnia sytuacja, a więc sytuacja, w której oskarżony robi to, co określają znamiona typu i chce robić właśnie to, a nic innego, jednakże nie ma świadomości co do tego, że czynność ta jest penalizowana, stanowi nie o braku umyślności, lecz o błędzie co do bezprawności. Rozwiązanie kodeksu zakłada bowiem tzw. teorię winy przyjmującą, że świadomość bezprawności czynu nie jest warunkiem koniecznym przypisania zamiaru dokonania czynu zabronionego, lecz należy do kompleksu winy (tak postanowienie SN z dnia 14 maja 2003 roku, II KK 331/02). Zgodnie z art. 30 k.k., nie popełnia przestępstwa, kto dopuszcza się czynu zabronionego w usprawiedliwionej nieświadomości jego bezprawności; jeżeli błąd sprawcy jest nieusprawiedliwiony, sąd może zastosować nadzwyczajne złagodzenie kary.

W ocenie jednak Sądu, jakkolwiek wiarygodnym jest, że oskarżony nie wiedział, iż jego zachowanie jest przestępne, w niniejszej sprawie nie sposób mówić o usprawiedliwionym błędzie co do bezprawności. Wiedzą powszechną jest, że obrót instrumentami finansowymi na rynku publicznym obwarowany jest wieloma regulacjami, dotyczącymi dopuszczalności poszczególnych transakcji. Z tego właśnie powodu, inwestorzy nie mogą dokonywać transakcji samodzielnie, lecz jedynie za pośrednictwem uczestników giełdy, w tym biur maklerskich. Podmioty te, wyspecjalizowane w takim pośrednictwie posiadają szeroką wiedzę dotyczącą zasad działania na rynku obrotu instrumentami finansowymi i w razie potrzeby, służą pomocą swoim klientom w zakresie rozpoznania niedopuszczalności jakiegoś zachowania. Należy przy tym wskazać, że w orzecznictwie ukształtowało się trafne zapatrywanie, że można skutecznie powoływać się na niezawinioną nieznajomość prawa, jeżeli z ustalonych faktów wynika, że sprawca nie tylko nie starał się w sposób należyty zapoznać z obowiązującym uregulowaniem, choć miał możność to uczynić u przedstawicieli właściwych organów, ale wręcz w sposób wyraźny z takiej możliwości zrezygnował (tak SN w wyroku z dnia 10 maja 2005 roku, WA 11/05 i w wyroku z dnia 3 lutego 1997 roku, II KKN 124/96). Oskarżony miał możliwość zorientowania się w swym biurze maklerskim, czy tak nietypowa i już na pierwszy rzut oka budząca wątpliwości praktyka, jak skupowanie akcji od samego siebie nie stanowi transakcji niedozwolonej. Z możliwości tej jednak nie skorzystał, wprost wskazał, że nie pytał o to nigdy na infolinii biura. Tym samym, jego nieświadomość była nieusprawiedliwiona. Brak jest przeto przeszkód w przypisaniu mu winy za zarzucany czyn.

Pomimo przypisania oskarżonemu sprawstwa zarzucanego czynu, Sąd doszedł do przekonania, że w sprawie zaistniały warunki do warunkowego umorzenia postępowania. Zgodnie z art. 66 § 1 k.k., sąd może warunkowo umorzyć postępowanie karne, jeśli wina i społeczna szkodliwość czynu nie są znaczne, okoliczności jego popełnienia nie budzą wątpliwości, a postawa sprawcy niekaranego za przestępstwo umyślne, jego właściwości i warunki osobiste oraz dotychczasowy sposób życia uzasadniają przypuszczenie, że pomimo umorzenia postępowania będzie przestrzegał porządku prawnego, w szczególności nie popełni przestępstwa.

Określając stopień winy oskarżonego, Sąd doszedł do przekonania, że jest on nieznaczny. Za konstatacją tą przemawia przede wszystkim okoliczność limitująca (lecz nie wyłączająca) winę w postaci braku pełnej świadomości bezprawności podejmowanego działania. Jak już wskazano wyżej, owej nieświadomości nie sposób uznać za usprawiedliwioną (a więc wyłączającą zawinienie w ogóle), ale nawet nieusprawiedliwiony brak świadomości bezprawności popełnionego czynu stanowi okoliczność ograniczającą stopień zawinienia na tyle, że art. 30 k.k. daje sądowi możliwość nadzwyczajnego złagodzenia kary. Jakkolwiek z samej ten instytucji Sąd nie skorzystał (pozostałe okoliczności sprawy doprowadziły bowiem do konstatacji o jeszcze względniejszym potraktowaniu oskarżonego, tj. warunkowym umorzeniu postępowania), tak niewątpliwie okoliczność ta ma zasadniczy wpływ na ocenę stopnia winy oskarżonego.

Oceniając stopień społecznej szkodliwości popełnionego czynu, Sąd miał na względzie kryteria społecznej szkodliwości, określone w art. 115 § 2 k.k. Określając rodzaj i charakter naruszonego dobra, wskazać należy, że dobrem tym jest przejrzystość funkcjonowania publicznego rynku obrotu instrumentami finansowymi, a więc dobro o względnie wysokim znaczeniu społecznym. Swobodny, przejrzysty i uczciwy obrót instrumentami finansowymi ma kapitalne znaczenie dla rozwoju społecznej gospodarki rynkowej, stanowiącej wartość konstytucyjną, mającą swe źródło w Rzeczypospolitej Polskiej w treści art. 20 Konstytucji RP. Wszelkie manipulacje popytem i podażą akcji spółek notowanych, w tym te uczynione przez oskarżonego, naruszają zaufanie do rynku publicznego, jakim jest (...) Pomimo tej konkluzji, pozostałe wyznaczniki społecznej szkodliwości czynu, przemawiają za uznaniem, że stopień ten jest nieznaczny. Przede wszystkim, oceniając rozmiar wyrządzonej szkody, wskazać należy, że nie ustalono, iżby działania oskarżonego R. R. (1) doprowadziły do rzeczywistego wprowadzenia w błąd jakiegokolwiek inwestora, tym bardziej – do dokonania przez niego zakupu akcji (...) z powodu zauważonego, zwiększonego obrotu akcjami. Tym samym, nie sposób ustalić, ażeby komukolwiek działanie oskarżonego wyrządziło szkodę. Określając sposób i okoliczności popełnienia czynu, wziąć należy pod uwagę, że oskarżony dokonywał manipulacji popytem i podażą spółki, która w niedługim czasie została wyłączona z obrotu na (...) z powodu niewypełniania obowiązków informacyjnych. Poprzednio, była w ciężkiej sytuacji finansowej i jej kurs pozostawał skrajnie wręcz niestabilny. Jakkolwiek nie wyłącza to – oczywiście – bezprawności popełnionego czynu, tak należy ocenić go łagodniej niż gdyby oskarżony manipulował popytem i podażą spółki o stabilnej sytuacji i pozycji na (...). Ponadto, Sąd miał na względzie okoliczność, że oskarżony manipulował jedynie wskaźnikami płynności akcji (...), nie miał zaś (jak ustalił biegły, a Sąd ustalenie to podziela) żadnego wpływu na cenę tychże akcji.

Konglomerat przytoczonych okoliczności doprowadził Sąd do przekonania, że wina i szkodliwość społeczna popełnionego czynu nie są znaczne, co otwiera drogę do warunkowego umorzenia postępowania karnego przeciwko oskarżonemu. Ponadto, Sąd miał na względzie, że sprawca był dotychczas niekarany (w tym za przestępstwo umyślne), a jego stosunek do popełnionego czynu, dotychczasowe życie, jak również warunki i właściwości osobiste wskazują, że pomimo warunkowego umorzenia postępowania, będzie przestrzegał porządku prawnego, w szczególności zaś nie popełni nowego przestępstwa. Sąd nie ma wątpliwości, że już samo prowadzenie przeciwko R. R. (2) postępowania karnego sprawi, że w przypadku przyszłych inwestycji w papiery wartościowe lub inne instrumenty finansowe, jego działanie będzie cechować zwiększona ostrożność i będzie świadomy konieczności upewnienia się co do legalności swych działań.

Mając na względzie powyższe, Sąd warunkowo umorzył postępowanie karne na okres próby wynoszący dwa lata. Przy wymiarze tego okresu, Sąd miał na względzie, że z jednej strony będzie on pewną dolegliwością dla oskarżonego, albowiem każde przestępstwo, które oskarżony w okresie tym popełni skutkować będzie podjęciem postępowania i wymierzeniem kary za czyn niniejszy. Z drugiej jednak, nie stanowi – uwzględniając charakter popełnionego czynu – dolegliwości nadmiernej.

☐

3.4.  Umorzenie postępowania

Zwięzłe wyjaśnienie podstawy prawnej oraz zwięźle o powodach umorzenia postępowania.

☐

3.5.  Uniewinnienie

Zwięzłe wyjaśnienie podstawy prawnej oraz zwięźle o powodach uniewinnienia.

4.  KARY, Środki Karne, PRzepadek, Środki Kompensacyjne i środki związane z poddaniem sprawcy próbie

Wskazać oskarżonego.

Wskazać punkt rozstrzygnięcia
z wyroku.

Wskazać punkt
z wyroku odnoszący się
do przypisanego czynu.

Przytoczyć okoliczności.

R. R. (1)

Pkt II (świadczenie pieniężne)

Pkt I

Na podstawie art. 67 § 3 k.k. w zw. z art. 39 pkt. 7 k.k. w zw. z art. 43a § 1 k.k., Sąd orzekł od oskarżonego na rzecz Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej świadczenie pieniężne w kwocie 5.000 zł. Przy wymiarze świadczenia pieniężnego, Sąd miał na względzie z jednej strony to, że oskarżony w 2018 roku nie osiągnął dochodów, jak również fakt jego złego stanu zdrowia, z drugiej zaś – że posiada znaczny majątek, a wysokość zainwestowanych przez niego w akcje spółki (...) środków wskazują, że jest osobą relatywnie zamożną.

5.  1Inne ROZSTRZYGNIĘCIA ZAwarte w WYROKU

Wskazać oskarżonego.

Wskazać punkt rozstrzygnięcia
z wyroku.

Wskazać punkt z wyroku odnoszący się do przypisanego czynu.

Przytoczyć okoliczności.

1.6. Omówienie innych zagadnień

W tym miejscu sąd może odnieść się do innych kwestii mających znaczenie dla rozstrzygnięcia,
a niewyjaśnionych w innych częściach uzasadnienia, w tym do wyjaśnienia, dlaczego nie zastosował określonej instytucji prawa karnego, zwłaszcza w przypadku wnioskowania orzeczenia takiej instytucji przez stronę.

Modyfikacja opisu czynu zabronionego:

Przystępując do oceny zachowania oskarżonego należy wskazać, w pierwszej kolejności, że pewnej modyfikacji wymagał opis czynu zabronionego zawarty w akcie oskarżenia sformułowanym przez oskarżyciela publicznego. W pierwszej kolejności, wskazać należy, że – wbrew ocenie wyrażonej w postanowieniu Sądu Okręgowego (...) z dnia 30 czerwca 2017 roku, sygn. akt (...) – Sąd przyjął, że popełnione czyn został popełniony przez oskarżonego nie w W., lecz w L.. Należy bowiem zauważyć, że stosownie do brzmienia art. 6 § 2 k.k., czyn zabroniony uważa się za popełniony w miejscu, w którym sprawca działał lub zaniechał działania, do którego był obowiązany. Regulacja zdania drugiego przedmiotowego przepisu, odnosząca się miejsca, w którym skutek stanowiący znamię czynu zabronionego nastąpił lub według zamiaru sprawcy miał nastąpić, odnosi się w oczywisty sposób do przestępstw skutkowych (tylko bowiem w ich przypadku skutek stanowi znamię typu). Tymczasem, przestępstwo stypizowane w art. 183 ust. 1 ustawy z dnia 29 lipca 2005 roku o obrocie instrumentami finansowymi (tekst jedn. Dz.U. z 2018 roku, poz. 2286 ze zm., dalej: u.o.i.f.), jest przestępstwem bezskutkowym (tak R. Zawłocki [w:] T. Sójka (red.), Prawo rynku kapitałowego. Komentarz, Warszawa 2015, Lex, nb. 24 komentarza do art. 183 u.o.i.f.). Tym samym, dla określenia miejsca jego popełnienia istotne jest miejsce działania sprawcy, tym zaś – jak wynika z okoliczności sprawy – była L., gdzie sprawca wprowadzał do systemu teleinformatycznego swojego biura maklerskiego zlecenia sprzedaży i zakupu akcji.

Po drugie, Sąd doprecyzował, że publicznym rynkiem obrotu papierami wartościowymi, na którym popełniono zarzucany czyn jest (...) (...). (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W. jest podmiotem prowadzącym rynek obrotu papierami wartościowymi i instrumentami finansowymi. Poza rynkiem głównym, na którym notowana była (...), prowadzi również drugi rynek obrotu akcjami (...) oraz rynki obrotu innymi instrumentami finansowymi. Tym samym, wymagało doprecyzowania, na którym ze wskazanych rynków dokonano czynu zarzucanego oskarżonemu.

Po trzecie, jednoznacznie wskazano, że do istoty dokonanego przez oskarżonego czynu należało to, że występował on w zawartych transakcjach jednocześnie jako sprzedający i kupujący. Sam bowiem fakt, że oskarżony sprzedawał i kupował akcje (...) byłby oczywiście prawnie irrelewantny, gdyby nie to, że działań tych dokonywał w ramach jednej transakcji.

Po czwarte w końcu, opis manipulacji zmodyfikowano o tyle, że w miejsce słów: „które to transakcje wprowadzały lub mogły wprowadzić w błąd innych uczestników rynku, co do rzeczywistego popytu i podaży tego instrumentu finansowego”, wprowadzono słowa „które to transakcje mogły dawać fałszywe lub wprowadzające w błąd sygnały co do podaży lub popytu na akcje tej spółki”. Powyższe wynika po pierwsze z konieczności usunięcia z opisu czynu znamion alternatywnych. Sąd ustalił (o czym będzie poniżej), że transakcje dokonane przez oskarżonego nie wprowadziły nikogo w błąd, lecz jedynie mogły w błąd wprowadzić. Po drugie, powyższe było wymuszone zmianą treści art. 183 ust. 1 u.o.i.f.

7.  KOszty procesu

Wskazać oskarżonego.

Wskazać punkt rozstrzygnięcia z wyroku.

Przytoczyć okoliczności.

R. R. (1)

pkt III

Odstąpienie od obciążenia oskarżonego kosztami postępowania miało miejsce na podstawie art. 624 § 1 k.p.k. Pomimo warunkowego umorzenia postępowania, Sąd nie znalazł podstaw do obciążenia oskarżonego kosztami z uwagi na jego sytuację zdrowotną i ryzyko pogorszenia się z tego powodu sytuacji majątkowej.

6.  1Podpis