Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego dla Warszawy-Śródmieścia w Warszawie

Formularz UK 1

Sygnatura akt

II K 70/23

Jeżeli wniosek o uzasadnienie wyroku dotyczy tylko niektórych czynów lub niektórych oskarżonych, sąd może ograniczyć uzasadnienie do części wyroku objętych wnioskiem. Jeżeli wyrok został wydany w trybie art. 343, art. 343a lub art. 387 k.p.k. albo jeżeli wniosek o uzasadnienie wyroku obejmuje jedynie rozstrzygnięcie o karze i o innych konsekwencjach prawnych czynu, sąd może ograniczyć uzasadnienie do informacji zawartych w częściach 3–8 formularza.

USTALENIE FAKTÓW

Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Czyn przypisany oskarżonemu (ewentualnie zarzucany, jeżeli czynu nie przypisano)

1.1.1.

K. A.

w dniu 8 marca 2021 roku w W., przy Rondzie (...) naruszyła nietykalność cielesną funkcjonariusza Policji, asp. P. S. podczas i w związku z pełnieniem przez niego obowiązków służbowych w ten sposób, że szarpała w/wym. funkcjonariusza za umundurowanie, kilkukrotnie kopnęła go w nogę oraz uderzała w nogi torebką na wysokości kolan,

tj. o czyn z art. 222 § 1 kk

w tym samym miejscu i czasie znieważyła funkcjonariuszy Policji, asp. P. S. oraz post. D. M. podczas i w związku z pełnieniem przez nich obowiązków służbowych w ten sposób, że używała wobec nich słów wulgarnych powszechnie uznanych za obelżywe,

tj. o czyn z art. 226 § 1 kk

w dniu 8 marca 2021 roku w W., przy ul. (...) naruszyła nietykalność cielesną funkcjonariusza Policji, post.D. M. podczas i w związku z pełnieniem przez niego obowiązków służbowych w ten sposób, że kilkukrotnie kopnęła go w nogi,

tj. o czyn z art. 222 § 1 kk

Przy każdym czynie wskazać fakty uznane za udowodnione

Dowód

Numer karty

W dniu 8 marca 2021 roku około godziny 18:30 przy Rondzie (...) odbywało się zgromadzenie publiczne - protest, zorganizowany m.in. przez (...). Zebrało się kilkaset osób, którzy, maszerując, skandowali hasła przeciwko zaostrzeniu prawa aborcyjnego, jak również część z nich blokowała jezdnię w okolicach Ronda (...). Uczestnikiem zgromadzenia była też oskarżona K. A.. Stała ona, trzymając baner, bezpośrednio przy funkcjonariuszach Policji.

W tym samym czasie i miejscu, funkcjonariusze Policji: asp. P. S., post. D. M.i M. M., pełnili służbę w patrolu zmotoryzowanym radiowozem oznakowanym. Funkcjonariusze Policji otoczyli kordonem protestujących. Interwencja Policji wobec uczestników (...) wynikała z bezpodstawnego traktowania zgromadzenia jako nielegalnego na podstawie przepisów wprowadzających określone zakazy w czasie trwania epidemii Covid-19.

Podczas prowadzenia czynności w związku z zabezpieczeniem tego zgromadzenia przez funkcjonariuszy Policji, asp. P. S. wyprowadził K. A. z miejsca protestu poza kordon Policji, na co ona - nie zgadzając się na interwencję policjanta – machała trzymaną w ręku płócienną siatką w kolorach tęczy, trafiając nią w policjanta, następnie usiadła na ziemi i ponownie wymachując torebką, uderzyła kilkukrotnie w nogi funkcjonariusza Policji asp. P. S. na wysokości kolan.

W odpowiedzi na zachowanie K. A., asp. P. S. zatrzymał ją stosując środki przymusu bezpośredniego i z pomocą innych policjantów, w tym D. M., umieścił ją w policyjnym wozie.

K. A. podczas jazdy wozem policyjnym stawiała bierny i czynny opór leżąc na podłodze pojazdu, jak również kopiąc jego drzwi.

Podczas przewożenia K. A. do KRP (...), kierowała ona w stronę asp. P. S. oraz post. D. M. słowa powszechnie uznane za obelżywe i wulgarne („(...)”).

Po dotarciu na miejsce (tj. KRP (...) przy ul. (...)), K. A. nie chcąc opuścić pojazdu, stawiała w dalszym ciągu bierny opór, nie chciała opuścić dobrowolnie wozu policyjnego, funkcjonariusze używając chwytów transportowych przenieśli K. A.na komisariat. Tam ponownie siadła na ziemi i machała nogami nie chcąc pozwolić funkcjonariuszowi D. M. na ich złapanie.

K. A. nie była uprzednio karana.

wyjaśnienia K. A.

27-29,124-128, 134-135

częściowo zeznania post. D. M.

5-7, 131-133

zeznania funkcjonariusza M. M.

12-14, 133-134

częściowo zeznania asp. P. S.

17-18, 46-47, 128-130

częściowo zeznania funkcjonariusza M. W.

31-33, 58-58v., 135-137

płyta z nagraniem demonstracji wraz z protokołem oględzin nagrania

37-39, 56

protokół zatrzymania osoby

2-2v.

KRK

60

Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Czyn przypisany oskarżonemu (ewentualnie zarzucany, jeżeli czynu nie przypisano)

1.2.1.

K. A.

w dniu 8 marca 2021 roku w W., przy Rondzie (...) naruszyła nietykalność cielesną funkcjonariusza Policji, asp.P. S. podczas i w związku z pełnieniem przez niego obowiązków służbowych w ten sposób, że szarpała w/wym. funkcjonariusza za umundurowanie i kopała w nogi, tj. o czyn z art. 222 § 1 kk.

1.2.2.

K. A.

w dniu 8 marca 2021 roku w W., przy ul. (...) naruszyła nietykalność cielesną funkcjonariusza Policji, post. D. M.podczas i w związku z pełnieniem przez niego obowiązków służbowych w ten sposób, że kilkukrotnie kopnęła go w nogi, tj. o czyn z art. 222 § 1 kk

Przy każdym czynie wskazać fakty uznane za nieudowodnione

Dowód

Numer karty

K. A. podczas interwencji w dniu 8 marca 2021 roku szarpała asp.P. S. za umundurowanie i kopała w nogi.

dowody j.w. w pkt. 1.1.1.

Po dotarciu na miejsce (tj. KRP (...) przy ul. (...)), K. A., po wprowadzeniu jej do bydunky kopała nogami kilkukrotnie post. D. M. w nogi.

dowody j.w. w pkt. 1.1.1.

OCena DOWOdów

Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

1.1.1

wyjaśnienia K. A.

Oskarżona nie przyznała się do zarzucanego jej czynu zarówno na etapie postepowania przygotowawczego, jak i sądowego. Sąd uznał jej wyjaśnienia za wiarygodne – wobec zasadniczej niespójności dowodów obciążających. Przedstawiła ona przebieg zdarzenia z dnia 8 marca 2021 roku ze swojej perspektywy, biorąc pod uwagę przysługujące jej konstytucyjne prawa wolności, uczestniczenia w zgromadzeniach i wyrażania opinii.

Jej wyjaśnienia co do jej udziału w zgromadzeniu publicznym, opisu działań policji są logiczne, zgodne z doświadczeniem życiowym, a także zebranym materiałem dowodowym. Znajdują potwierdzenie nie tylko w depozycjach świadków, ale także w sporządzonych protokołach.

Oskarżona nie przyznała się aby kopała i poniżała funkcjonariuszy. Przyznała, że machała torebką, uderzając nią interweniującego wobec niej policjanta. Co do wyzwisk przyznała, że nazwała funkcjonariuszy „(...)”. Jej wyjaśnienia nie natrafiły na dostateczną przeciwwagę w postaci wiarygodnych dowodów obciążających. Większość jej dyspozycji stanowiła krytyka postępowania funkcjonariuszy Policji podczas publicznych zgromadzeń.

Fakt, że oskarżona nie pamięta dokładnie szczegółów dotyczących przebiegu zdarzenia jest zrozumiały skoro okoliczności zdarzenia miały miejsce początkiem marca 2021, a więc 2 lata od czasu składania zeznań przed Sądem (w postępowaniu przygotowawczym odmówiła składania zeznań). Nadto oskarżona jest osobą starszą i bierze udział w wielu zgromadzeniach, podczas których zdarza się, że zostaje zatrzymana, wobec czego dla Sądu zrozumiałym są luki w pamięci oskarżonej dotyczące szczegółów przedmiotowego zdarzenia.

zeznania asp. P. S.

Świadek jest funkcjonariuszem Policji, który brał udział w interwencji wobec oskarżonej.

Oceniając treść zeznań pokrzywdzonego, Sąd uznał je za jedynie częściowo wiarygodne, tj. w tej części, która korespondowała z wyjaśnieniami oskarżonej. Wiarygodne w szczególności jest to, że świadek podjął interwencję wobec oskarżonej, wyprowadzając ją z użyciem siły z grona protestujących, poza kordon Policji, jak też to, że oskarżona – w toku jej wyprowadzania – uderzała go torebką, wreszcie, że w czasie jej przewożenia na komendę używała wobec niego wulgarnego słowa. Zeznania te korespondują w tej mierze nie tylko z wyjaśnieniami oskarżonej, ale też z zeznaniami świadków D. M., M. M. oraz w nagraniu z kamery policyjnej.

zeznania funkcjonariusza M. W.

Zeznania świadka Sąd uznał za częściowo wiarygodne. Bezspornym w sprawie jest, że świadek, jako funkcjonariusz policji wykonywał wówczas czynności służbowe, brał udział w zabezpieczeniu zgromadzenia. Wskazał on powód interwencji Policji – złamanie zakazu zgromadzeń. Wiarygodne, bo poparte dowodem w postaci nagrania audio wideo, jest stwierdzenie świadka, że oskarżona została przeniesiona przez policjantów do radiowozu i przewieziona do KRP (...)

zeznania post. D. M.

Świadek jest funkcjonariuszem Policji, który od pewnego momentu uczestniczył w interwencji wobec oskarżonej. Wiarygodne, bo potwierdzone innymi spójnymi dowodami jest, że oskarżona stawiała bierny opór przy umieszczaniu jej w radiowozie, jak też w czasie przewożenia do KRP (...), jak też że używała wobec niego słowa wulgarnego „(...)”.

zeznania funkcjonariusza M. M.

Zeznania świadka Sąd uznał za wiarygodne. Bezspornym w sprawie jest, że świadek, jako funkcjonariusz policji wykonywał wówczas czynności służbowe z D. M. i P. S.. Świadek opisał ze swojej perspektywy przebieg interwencji z udziałem oskarżonej, w tym wypowiadane przez nią słowa wobec D. M. i P. S..

Sąd uznał zeznania za wiarygodne, albowiem w toku postępowania nie ujawniły się żadne okoliczności mogące wskazywać, żeby ten fałszywie obciążał swymi zeznaniami oskarżoną.

Nie niweczy przydanej zeznaniom cechy wiarygodności fakt, że po ok. 2 lat od opisywanych zdarzeń, świadek nie pamiętał szczegółów interwencji, a to z uwagi na upływ czasu i specyfikę służby.

płyty z nagraniem demonstracji wraz z protokołem oględzin nagrania

Dowód o charakterze obiektywnym, wiarygodny; przedstawia mające miejsce w dniu 8 marca 2021 roku zgromadzenie publiczne, w tym zachowanie demonstrantów i działania Policji. Ujęto na nim wyprowadzenie oskarżonej z tłumu zgromadzonych do momentu przeniesienia jej do wozu policyjnego. Widać na nim jak oskarżona stawia bierny opór funkcjonariuszom, uderza funkcjonariusza stojącego przy niej torebką, słychać również jak wykrzykuje w stronę funkcjonariusza obelgi.

protokół zatrzymania osoby

Dokument urzędowy; sporządzony z czynności przeprowadzonych przez funkcjonariuszy publicznych działających w ramach ich kompetencji w oparciu o przepisy prawa; sporządzone w sposób prawidłowy; niekwestionowane przez strony postępowania.

karta karna

Dokument urzędowy, Sąd nie znalazł podstaw do podważenia jego wiarygodności.

Dowód na okoliczność niekaralności oskarżonej.

Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 1.1 albo 1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

1.1.1.

częściowo zeznania asp. P. S.

Odmówiono wiary zeznaniom pokrzywdzonego w zakresie, w jakim wskazywał powód interwencji wobec oskarżonej, tj. że oskarżona znieważała go, szarpała go za umundurowanie, jak też jakoby – już po wyprowadzeniu poza kordon policji - kopała policjanta w nogę. Powodem takiej oceny zeznań pokrzywdzonego jest zmienność jego zeznań i sprzeczność z treścią innego dowodu – nagrania z kamery policyjnej, na którym jednoznacznie widać, że oskarżona uderza go torebką, jednak nie kopie go. Sprzeczność ta rzutuje jednoznacznie negatywnie na pozostałe zeznania świadka ( w tym dotyczące przyczyny interwencji wobec K. A.) – w zakresie, w jakim nie zostały potwierdzone innymi wiarygodnymi dowodami. Podjęta blisko 3 miesiącach po pierwszych zeznaniach próba wyjaśnienia owej oczywistej sprzeczności pomyłką, musi zostać uznana za nieskuteczną – wobec jednoznaczności pierwotnych depozycji (zgodnych zresztą z treścią notatki urzędowej – k. 1) i zbieżności z zeznaniami M. W..

Nie zasługują również na wiarę zeznania świadka, jakoby oskarżona w czasie przejazdu radiowozem kopała post. D. M., w tej mierze bowiem nie potwierdzają tego nie tylko wyjaśnienia oskarżonej, ale też składane w dochodzeniu zeznaniaD. M. oraz zeznania M. M..

1.1.1.

częściowo zeznania M. W.

Podobnie jak w przypadku P. S., zeznania M. W., jakoby oskarżona – po wyprowadzeniu z kordonu – kopała pokrzywdzonego, w świetle obiektywnego dowodu, jakim jest nagranie fragmentu zdarzenia, nie wytrzymuje krytyki. Również za nieudolną, bo zaburzającą wcześniejszą spójną chronologię relacjonowanych zdarzeń, uznać należy próbę wytłumaczenia tak zanegowanych zeznań pomyłką i ich zmianę co do kluczowego elementu.

Zakwestionowane muszą zostać także zeznania świadka, w których twierdził on, że oskarżona kopała funkcjonariuszy Policji w trakcie przenoszenia jej do radiowozu – w tym zakresie zeznania te są pozostają w sprzeczności z wyjaśnieniami oskarżonej, jak też z treścią nagrania audio wideo, ale też zeznaniami pozostałych przesłuchanych w sprawie policjantów, którzy takiej okoliczności nie podnosili.

1.1.1.

częściowo zeznania świadka D. M.

Zeznania pokrzywdzonego o tym, że oskarżona K. A. kilkukrotnie kopnęła go w nogi - z uwagi na ich niespójność z innymi dowodami. Oskarżona w tej mierze nie potwierdziła depozycji świadka. Z kolei P. S. zeznał, że K. A. miała pokrzywdzonego kopnąć, ale jeszcze w radiowozie, a nie po jej przeprowadzeniu do budynku KRP (...), jak utrzymywał D. M. (który z kolei w swych pierwszych zeznaniach nie wskazywał na kopanie go także w radiowozie). Wreszcie, świadek M. M. nie potwierdził kopania pokrzywdzonego przez oskarżoną ani w toku przejazdu, ani po dojechaniu do KRP (...).

Zastrzeżenia sądu wzbudziły także zeznania D. M. w zakresie, w jakim wskazywał on na inne jeszcze obelgi i wulgaryzmy (niż wynikające z wyjaśnień K. A.) padające ze strony oskarżonej pod jego i P. S. adresem. W tej mierze świadek P. S. nie wskazał w ogóle konkretnych słów użytych przez oskarżoną, z kolei M. M. zeznał w sposób zbieżny z wyjaśnieniami oskarżonej.

PODSTAWA PRAWNA WYROKU

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Oskarżony

☐

3.1. Podstawa prawna skazania albo warunkowego umorzenia postępowania zgodna z zarzutem

Zwięźle o powodach przyjętej kwalifikacji prawnej

☐

3.2. Podstawa prawna skazania albo warunkowego umorzenia postępowania niezgodna z zarzutem

Zwięźle o powodach przyjętej kwalifikacji prawnej

☐

3.3. Warunkowe umorzenie postępowania

Zwięzłe wyjaśnienie podstawy prawnej oraz zwięźle o powodach warunkowego umorzenia postępowania

☒

3.4. Umorzenie postępowania

I i II

K. A.

Zwięzłe wyjaśnienie podstawy prawnej oraz zwięźle o powodach umorzenia postępowania

Stosownie do treści art. 226 § 1 kk znamiona wskazanego występku wypełnia sprawca, który znieważa funkcjonariusza publicznego lub osobę do pomocy mu przybraną podczas lub w związku z pełnieniem obowiązków służbowych. Oznacza to, iż przedmiotem odpowiedzialności jest jedynie taka zniewaga, która została dokonana podczas lub w związku z pełnieniem przez funkcjonariusza jego obowiązków służbowych. Odnosząc się zaś do samego znamienia znieważenia zauważyć należy, iż zniewaga może przybierać postać lżenia, wyszydzenia, a nawet lekceważenia. Musi być jednak czymś więcej aniżeli nieprzyzwoitym zachowaniem się czy nietaktem. W orzecznictwie zwraca się uwagę na bezskutkowy charakter przestępstwa zniewagi i obiektywnie rozumianą, chronioną prawnokarnie godność. Zniewaga musi przybierać postać aktywnego okazywania braku szacunku, a nie subiektywne mniemanie o sobie określonego funkcjonariusza lub osoby przybranej mu do pomocy (tak: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 17 lutego 1993 roku, w sprawie III KRN 24/92, opublikowany w OSNKW 1993/10/81).

Art. 222 § 1 kk stanowi z kolei, iż kto narusza nietykalność cielesną funkcjonariusza publicznego lub osoby do pomocy mu przybranej podczas lub w związku z pełnieniem obowiązków służbowych, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 3. Przesłanką odpowiedzialności za przestępstwa opisane w art. 222 § 1 kk jest związek czynu sprawcy z pełnieniem przez funkcjonariusza obowiązków służbowych. Wykonywana przez funkcjonariusza publicznego czynność mieszcząca się w kategorii czynności służbowych ma być motorem, przyczyną naruszenia jego nietykalności cielesnej.

Oskarżona w dniu w dniu 8 marca 2021 roku w W. przy Rondzie (...), uderzając torebką funkcjonariusza Policji asp. P. S. w nogi na wysokości kolan, w czasie gdy ten pełnił obowiązki służbowe w związku z zabezpieczaniem zgromadzenia w tamtym miejscu niewątpliwie świadomie i celowo naruszyła nietykalność cielesną funkcjonariusza Policji – funkcjonariusza publicznego, a zatem wypełniła znamiona czynu opisanego w art. 222 § 1 kk. Oskarżona również, przebywając w radiowozie policyjnym, kierując w stronę funkcjonariuszy asp. P. S. oraz post. D. M. (który również zabezpieczał zgromadzenie) słowa powszechnie uważane za obelżywe („(...)”) wypełniła swoim zachowaniem również znamiona czynu wskazanego w art. 226 § 1 kk.

Jednocześnie zgodnie z art. 1 § 2 kk, nie stanowi przestępstwa czyn zabroniony, którego społeczna szkodliwość jest znikoma. Dla uznania danego czynu za przestępstwo wymagane jest nacechowanie go wyższym niż znikomym stopniem społecznej szkodliwości, który winien być oceniany pod kątem kryteriów opisanych w art. 115 § 2 kk. Sąd jest zobligowany uwzględnić: rodzaj i charakter naruszonego dobra, rozmiary wyrządzonej lub grożącej szkody, sposób i okoliczności popełnienia czynu, wagę naruszonych przez sprawcę obowiązków, jak również postać zamiaru, motywację sprawcy, rodzaj naruszonych reguł ostrożności i stopień ich naruszenia. Odnosząc się do wymienionych wyżej kryteriów oceny stopnia społecznej szkodliwości czynów zarzuconych K. A.należy stwierdzić, iż:

• swym zachowaniem oskarżona naruszyła dobro jakim jest nietykalność cielesna oraz szacunek i godność dla pełnionej służby przez funkcjonariusza publicznego;

• na skutek zachowania oskarżonej pokrzywdzeni nie zostali narażeni na powstanie jakiejkolwiek znaczącej szkody;

• oskarżona działała w sposób impulsywny w reakcji na przebieg zgromadzenia, w szczególności zachowanie interweniujących wobec zgromadzonych policjantów, zachowanie to nie było w żaden sposób zaplanowane.

Należy przede wszystkim wskazać, że oskarżona uczestniczyła w spontanicznym zgromadzeniu publicznym, które w sposób nieuprawniony, bezpodstawny uznawane było przez Policję z założenia jako bezprawne, wobec jego odbycia się w warunkach wykraczających poza unormowania ówczesnego rozporządzenia tzw. covidowego, tj. Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 26 lutego 2021 roku w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii. W konsekwencji tego Policja traktowała uczestników zgromadzenia jako sprawców wykroczenia z art. 54 kw, stosowała wobec nich także środki przymusu, w tym otaczała kordonem, z jednej strony odbierając możliwość opuszczenia miejsca zgromadzenia, co najmniej do momentu wylegitymowania w celu wdrożenia postępowania o ukaranie za wykroczenia, a zatem odbierając wolność osobistą, z drugiej zaś stosując siłę fizyczną wobec protestujących blokujących jezdnię (siedzących w ramach biernego oporu na jezdni) a przy tym zniechęcając w sposób nieuprawniony do korzystania z wolności obywatelskich do gromadzenia się i wyrażania w ten sposób swoich poglądów na istotne kwestie społeczno-polityczne.

Twierdzenia Policji o nielegalności zgromadzenia należy bowiem odrzucić.

Stan zagrożenia epidemicznego oraz stan epidemii ogłaszane są przez Ministra Zdrowia albo wojewodę na podstawie art. 46 ust. 1 i 2 ustawy o zapobieganiu i zwalczaniu chorób zakaźnych u ludzi. Nie ulega wątpliwości, że Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 20 marca 2020 roku w sprawie ogłoszenia na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej stanu epidemii, w okresie od dnia 20 marca 2020 r. do odwołania na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej ogłoszono stan epidemii w związku z zakażeniami wirusem SARS-CoV-2.

W ustawie z dnia 5 grudnia 2008 roku o zapobieganiu i zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi w art. 1 wskazano, iż ustawa ta określa:

1) zasady i tryb zapobiegania oraz zwalczania zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi, w tym zasady i tryb rozpoznawania i monitorowania sytuacji epidemiologicznej oraz podejmowania działań przeciwepidemicznych i zapobiegawczych w celu unieszkodliwienia źródeł zakażenia, przecięcia dróg szerzenia się zakażeń i chorób zakaźnych oraz uodpornienia osób podatnych na zakażenie;

2) zadania organów administracji publicznej w zakresie zapobiegania oraz zwalczania zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi;

3) uprawnienia i obowiązki świadczeniodawców oraz osób przebywających na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w zakresie zapobiegania oraz zwalczania zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi.

W związku z rozprzestrzeniającą się epidemią wprowadzony został do w/w ustawy art. 46a który przewiduje, że w przypadku wystąpienia stanu epidemii lub stanu zagrożenia epidemicznego o charakterze i w rozmiarach przekraczających możliwości działania właściwych organów administracji rządowej i organów jednostek samorządu terytorialnego, Rada Ministrów może określić, w drodze rozporządzenia, na podstawie danych przekazanych przez ministra właściwego do spraw zdrowia, ministra właściwego do spraw wewnętrznych, ministra właściwego do spraw administracji publicznej, Głównego Inspektora Sanitarnego oraz wojewodów:

1) zagrożony obszar wraz ze wskazaniem rodzaju strefy, na którym wystąpił stan epidemii lub stan zagrożenia epidemicznego,

2) rodzaj stosowanych rozwiązań - w zakresie określonym w art. 46b

- mając na względzie zakres stosowanych rozwiązań oraz uwzględniając bieżące możliwości budżetu państwa oraz budżetów jednostek samorządu terytorialnego.

W art. 46b opisywanej ustawy określono enumeratywnie, iż w rozporządzeniu, o którym mowa w art. 46a, można ustanowić:

1) ograniczenia, obowiązki i nakazy, o których mowa w art. 46 ust. 4;

2) czasowe ograniczenie określonych zakresów działalności przedsiębiorców;

3) czasową reglamentację zaopatrzenia w określonego rodzaju artykuły;

4) obowiązek poddania się badaniom lekarskim przez osoby chore i podejrzane o zachorowanie;

4a) obowiązek stosowania określonych środków profilaktycznych i zabiegów;

5) obowiązek poddania się kwarantannie;

6) miejsce kwarantanny;

7) czasowe ograniczenie korzystania z lokali lub terenów oraz obowiązek ich zabezpieczenia;

8) nakaz ewakuacji w ustalonym czasie z określonych miejsc, terenów i obiektów;

9) nakaz lub zakaz przebywania w określonych miejscach i obiektach oraz na określonych obszarach;

10) zakaz opuszczania strefy zero przez osoby chore i podejrzane o zachorowanie;

11) nakaz określonego sposobu przemieszczania się;

12) nakaz zakrywania ust i nosa, w określonych okolicznościach, miejscach i obiektach oraz na określonych obszarach, wraz ze sposobem realizacji tego nakazu.

Art. 46 w ust. 4 w/w ustawy przewiduje natomiast, iż w rozporządzeniach, o których mowa w ust. 1 i 2, można ustanowić:

1) czasowe ograniczenie określonego sposobu przemieszczania się,

2) czasowe ograniczenie lub zakaz obrotu i używania określonych przedmiotów lub produktów spożywczych,

3) czasowe ograniczenie funkcjonowania określonych instytucji lub zakładów pracy,

4) zakaz organizowania widowisk i innych zgromadzeń ludności,

5) obowiązek wykonania określonych zabiegów sanitarnych, jeżeli wykonanie ich wiąże się z funkcjonowaniem określonych obiektów produkcyjnych, usługowych, handlowych lub innych obiektów,

6) nakaz udostępnienia nieruchomości, lokali, terenów i dostarczenia środków transportu do działań przeciwepidemicznych przewidzianych planami przeciwepidemicznymi,

7) obowiązek przeprowadzenia szczepień ochronnych, o których mowa w ust. 3, oraz grupy osób podlegające tym szczepieniom, rodzaj przeprowadzanych szczepień ochronnych

- uwzględniając drogi szerzenia się zakażeń i chorób zakaźnych oraz sytuację epidemiczną na obszarze, na którym ogłoszono stan zagrożenia epidemicznego lub stan epidemii.

Mając powyższe na uwadze wskazać należy, że art. 46a opisywanej ustawy upoważnia zatem Radę Ministrów do wydawania, w czasie formalnie ogłoszonego stanu epidemii lub stanu zagrożenia epidemicznego, rozporządzeń wprowadzających czasowe ograniczenia, nakazy lub zakazy przeciwepidemiczne, których zakres przedmiotowy określa art. 46b w/w ustawy, a ich celem jest zapobieganie oraz zwalczanie zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi, w tym zasady i tryb rozpoznawania i monitorowania sytuacji epidemiologicznej oraz podejmowanie działań przeciwepidemicznych i zapobiegawczych w celu unieszkodliwienia źródeł zakażenia, przecięcia dróg szerzenia się zakażeń i chorób zakaźnych oraz uodpornienia osób podatnych na zakażenie – co wynika z art. 1 w/w ustawy.

Artykuł 46b ustawy z 5 grudnia 2008 roku upoważnia Radę Ministrów do ingerencji w podstawowe wolności i prawa człowieka i obywatela: wolność osobistą i decydowania o swoim życiu osobistym, przemieszczania się, wolność majątkową i wolność działalności gospodarczej. Jak wynika z art. 46b pkt. 1 Ustawy, zakres treści przekazanej do uregulowania w rozporządzeniu Rady Ministrów – „ograniczenia, obowiązki i nakazy” – wyznacza w pierwszej kolejności art. 46 ust. 4 ustawy o zapobieganiu i zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi. Upoważnienie do czasowego ograniczenia określonego sposobu postępowania powinno być interpretowane ściśle i literalnie. Artykuł 46b pkt 1 w zw. z art. 46 ust. 4 pkt 4 w/w ustawy upoważniający do wprowadzania zakazów organizowania widowisk i innych zgromadzeń ludności ingeruje wprost w konstytucyjną gwarancję wolności zgromadzeń - art. 57 Konstytucji Rzeczpospolitej Polskiej - zgodnie z którym każdemu zapewnia się wolność organizowania pokojowych zgromadzeń i uczestniczenia w nich, a ograniczenie tej wolności może określać tylko ustawa. Z kolei art. 31 ust. 3 Konstytucji RP stanowi, że ograniczenia w zakresie korzystania z konstytucyjnych wolności i praw mogą być ustanawiane tylko w ustawie i tylko wtedy, gdy są konieczne w demokratycznym państwie dla jego bezpieczeństwa lub porządku publicznego, bądź dla ochrony środowiska, zdrowia i moralności publicznej, albo wolności i praw innych osób, przy czym ograniczenia te nie mogą naruszać istoty wolności i praw. Ograniczenia wprowadzane aktem niższego rzędu na podstawie wspomnianego przepisu Ustawy o zapobieganiu i zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi należy zatem w każdym przypadku interpretować ściśle i literalnie, bez ewentualnego stosowania analogi ani interpretacji rozszerzającej, w zgodzie z zasadą proporcjonalności. W orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego podkreśla się doniosłość wolności zgromadzeń w demokratycznym państwie prawnym i wymaga się uzasadnienia dla wprowadzanych na poziomie ustawy ograniczeń tej wolności (vide wyrok TK z 28.06.2000 r. sygn. akt K 34/99; wyrok TK z 18.01.2006 r. sygn. akt K 21/05) Podobne stanowisko zajmował także niejednokrotnie Sąd Najwyższy (vide uchwała SN z 28.03.2018 r. w sprawie III SZP 1/18, postanowienie SN z 23.01.2018 r. sygn. akt III SZP 4/17).

Także normy prawa międzynarodowego, stanowiące część polskiego porządku prawnego, gwarantują obywatelom Rzeczypospolitej Polskiej szereg praw związanych z wolnością zgromadzeń oraz manifestowania swoich poglądów. W szczególności art. 10 Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności (dalej: EKPC) zapewnia każdemu prawo do wolności wyrażania opinii, a w art. 11 tej Konwencji statuuje się prawo do swobodnego, pokojowego gromadzenia się po to, aby swoje poglądy publicznie wyrażać. Takie same gwarancje wynikają również z innych aktów prawa międzynarodowego, jak Międzynarodowy Pakt Praw Obywatelskich i Politycznych z 19 grudnia 1966 r. (art. 21) czy Karta Praw Podstawowych UE (art. 12).

W dniu zarzuconych oskarżonym czynów obowiązywało, wydane na podstawie art. 46a i art. 46b pkt 1-6 i 8-12 ustawy z dnia 5 grudnia 2008 r. Ustawy o zapobieganiu i zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 26 lutego 2021 r. w sprawie ustalenia określonych ograniczeń, zakazów i nakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii, gdzie w § 26 ust. 1 tego aktu do odwołania (w następnych rozporządzenia to powtórzono) zakazano organizowania zgromadzeń w rozumieniu art. 3 ustawy z dnia 24 lipca 2015 r. Prawo o zgromadzeniach, z wyłączeniem zgromadzeń organizowanych na podstawie zawiadomienia, o którym mowa w art. 7 ust. 1, art. 22 ust. 1 albo decyzji, o której mowa w art. 26b ust. 1 tej ustawy, przy czym:

1) maksymalna liczba uczestników nie może być większa niż 5 osób;

2) odległość pomiędzy zgromadzeniami nie może być mniejsza niż 100 m.

Z art. 3 ustawy Prawo o zgromadzeniach wynika definicja zgromadzenia i zgromadzenia spontanicznego. Zgromadzenie jest to zgrupowanie osób na otwartej przestrzeni dostępnej dla nieokreślonych imiennie osób w określonym miejscu w celu odbycia wspólnych obrad lub w celu wspólnego wyrażenia stanowiska w sprawach publicznych. Zgromadzeniem spontanicznym zaś, określonym w ust. 2 jest zgromadzenie, które odbywa się w związku z zaistniałym nagłym i niemożliwym do wcześniejszego przewidzenia wydarzeniem związanym ze sferą publiczną, którego odbycie w innym terminie byłoby niecelowe lub mało istotne z punktu widzenia debaty publicznej.

Z powołanych wyżej przepisów nie wynika jednak, by ustawa o zapobieganiu i zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi przewidywała możliwość wydania rozporządzenia obejmujące generalny zakaz zgromadzeń, co znalazło już odzwierciedlenie w orzecznictwie sądów powszechnych (np. postanowienie Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 15 maja 2020 r. sygn. akt VI ACz 339/20), jak też Sądu Najwyższego (np. wyrok z dnia 1 lipca 2021 roku w sprawie IV KK 238/21), jak też sadów administracyjnych stojących na stanowisku, że ustanawianie zakazów i nakazów w kolejnych aktach prawnych niższego niż ustawa rzędu wydawanych w okresie epidemii COVID-19 jawi się jako sprzeczne m.in. z art. 92 ust. 1 Konstytucji RP (Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego z dnia 27 października 2020 r. w sprawie SA/Op 219/20, Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego z dnia 11 grudnia 2020 r. SA/Sz 765/20, Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego z dnia 12 stycznia 2021 r. III SA/Gl 421/20 – Lex/el). Przepis art. 46 w ust. 4 ustawy o zapobieganiu i zwalczaniu zakażeń o chorób zakaźnych u ludzi przewiduje, iż w rozporządzeniach, o których mowa w ust. 1 i 2, można ustanowić m. in czasowe ograniczenie określonego sposobu przemieszczania się, zakaz organizowania widowisk i innych zgromadzeń ludności. U podstaw takich musi leżeć konkretny cel, o którym wyżej. Rozporządzenia (to z 9 października 2020 roku i następne) wydane na podstawie art. 46a i art. 46b przedmiotowej ustawy przewidując zatem całkowity, generalny zakaz organizowania zgromadzeń w rozumieniu art. 3 ustawy z dnia 24 lipca 2015 r. – Prawo o zgromadzeniach wykroczyły poza zakres przedmiotowy ustawowego upoważnienia. Zakaz ten został zatem wprowadzony bez należytej podstawy prawnej.

W konsekwencji, organizowanie i uczestniczenie w spontanicznych zgromadzeniach odbywających się na terenie Rzeczpospolitej Polskiej w okresie epidemii wywoływanej przez koronawirusa nie było z samej swojej istoty nielegalne, a tym samym uczestnicy zgromadzenia nie popełniali czynu zabronionego, w szczególności wykroczenia z art. 54 kw lub art. 52 § 2 pkt. 2 k, czy art. 116 § 1a k.w..

Z treści zgromadzonego materiału dowodowego oraz powszechnie znanych informacji, które i Sąd posiada z urzędu, wynika że oskarżenia uczestniczyli w dniu 18 listopada 2020 roku w zgromadzeniu spontanicznym będącym reakcją społeczeństwa na działania władzy publicznej, realizując swoje konstytucyjne prawo do zgromadzeń i wolności wyrażania opinii. To potrzeba zwrócenia uwagi opinii publicznej oraz chęć wyrażenia stanowiska co do treści orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego w sprawie aborcji eugenicznej, doprowadziła właśnie do protestu. Treść wyroku Trybunału Konstytucyjnego wydanego w dniu 22 października 2020 roku w sprawie o sygn. K 1/20, a mówiąc szerzej - ograniczanie prawa do aborcji było głównym powodem demonstracji.

Tym samym, traktowanie przedmiotowej demonstracji przez Policję jako nielegalnej nie znajdowało podstaw faktycznych i prawnych. Rzutuje to bezpośrednio na ocenę podjętych w tych warunkach działań przez funkcjonariuszy Policji, w tym prób przeszkodzenia odbyciu zgromadzenia, legitymowania uczestników zgromadzenia jako wypleniających potencjalnie znamiona wykroczenia, blokowanie swobody przemieszczania się uczestników protestu w tzw. kotłach itp. Działania te należy, ze wskazanych wyżej przyczyn, uznać za podjęte bez odpowiedniej podstawy prawnej (w szczególności podstawy takiej nie stanowiły w tej sytuacji przepisy ustawy o Policji), a tym samym - bezprawne. Skoro bowiem przyczyną podjęcia czynności przez funkcjonariuszy Policji w stosunku do protestujących, w tym oskarżonych, była ich obecność w miejscu odbywającego się zgromadzenia, kiedy organizacja zgromadzeń została bezprawnie, a w konsekwencji nieskutecznie zakazana, to działania, które podjęto wobec oskarżonych, nie mieściły się w katalogu zadań Policji.

Zrozumiałym w tej sytuacji był gniew, oburzenie oskarżonej, skierowane wobec funkcjonariuszy Policji. Ją to bowiem osobiście i bezpośrednio dotknęły zakwestionowane działania Policji. Okolicznością nie tylko usprawiedliwiającą reakcję oskarżonej, ale nadto decydującą o ładunku społecznej szkodliwości tego zachowania było także działanie podjęte przez funkcjonariuszy policji już po podjęciu interwencji, wobec oskarżonej, to jest jej zatrzymanie, które było zdecydowanie nieproporcjonalną reakcją na zachowanie K. A.. Niewątpliwym jest, iż niewłaściwa i nieadekwatna reakcja funkcjonariuszy Policji (którzy stosowali się do informacji przekazanych przez przełożonych, wskazujących, iż zgromadzenia w trakcie trwania epidemii koronawirusa są nielegalne z uwagi na wydawane rozporządzenia dotyczące określonych zakazów, nakazów i obowiązków), na zachowanie oskarżonej, prezentującej wyłącznie swoje przekonania z istotnej z puntu widzenia społecznego kwestii publicznej, pokojowej formie, w zgodzie z prawem, została niebezpodstawnie odebrana przez oskarżoną jako bulwersującą i wprowadziła ją w stan wzburzenia wynikający z niesłusznego ograniczania wolności gromadzenia się, w którym to stanie K. A. rzeczywiście użyła wobec interweniujących słów powszechnie uznawanych za obelżywe, nadto naruszyła nietykalność cielesną jednego z nich. Zachowanie to jednak prezentuje znikomy ładunek społecznej szkodliwości, a to przez uwzględnienie, w zgodzie z treścią art. 115 § 2 k.k. całokształtu okoliczności przedmiotowych czynu, na które składały się także elementy charakteryzujące sytuację, w jakiej doszło do czynu, jak czas i miejsce, czy zachowanie się funkcjonariuszy Policji.

Podjęcie - w czasie realizacji przez oskarżoną przynależnych jej konstytucyjnych uprawnień - policyjnej interwencji, zmierzającej do ograniczania tych praw, nieznajdującej uzasadnienia prawnego, mającej charakter restryktywny, a następnie zatrzymanie oskarżonej w sposób nieuzasadniony i naruszający jej godność osobistą, nakazywało przyjęcie, że określona, silna reakcja emocjonalna, przybierająca postać znieważenia funkcjonariusza Policji, może być oceniona, z punktu widzenia odpowiedzialności karnej stanowiącej ultima ratio odpowiedzialności obywatela, jako społecznie szkodliwa w stopniu znikomym.

Biorąc pod uwagę wszystkie wskazane okoliczności, Sąd doszedł do przekonania, że jakkolwiek oskarżona swym zachowaniem wypełniła znamiona występków z art. 222 § 1 kk i art. 226 § 1 kk, to jednak społeczna szkodliwość tych czynów jest znikoma.

Zgodnie z art. 17 § 1 pkt 3 kpk postępowanie umarza się, gdy społeczna szkodliwość czynu jest znikoma. W razie stwierdzenia po rozpoczęciu przewodu sądowego okoliczności wyłączającej ściganie, sąd wyrokiem umarza postępowanie (art. 414 § 1 kpk). Z tego względu zgodnie z nakazem art. 17 § 1 pkt 3 kpk w zw. z art. 414 § 1 kpk, wobec stwierdzenia po rozpoczęciu przewodu sądowego okoliczności wyłączającej ściganie, Sąd wyrokiem umorzył postępowanie karne prowadzone przeciwko K. A. o przestępstwa zarzucone jej w punktach 1 . 2. aktu oskarżenia.

☒

3.5. Uniewinnienie

III

K. A.

Zwięzłe wyjaśnienie podstawy prawnej oraz zwięźle o powodach uniewinnienia

Zebrany w sprawie materiał dowodowy - z uwagi na jego opisane wcześniej mankamenty - nie dawał nadto podstaw do przypisania K. A. sprawstwa zarzucanego jej w pkt. 3 wyroku czynu z art. 222 § 1 kk. Należy mieć na uwadze okoliczności zdarzenia, tj. przenoszenie oskarżonej stawiającej czynny i bierny opór przed dalszą interwencją stosowaną wówczas wobec niej. Skoro oskarżona stawiała opór i funkcjonariusze musieli ją „wynosić” z pojazdu chwytając za ręce i nogi to rodzą się wątpliwości, czy aby rzeczywiście oskarżona świadomie „kopnęła” D. M., bowiem po pierwsze nogi i ręce miała w uchwycie funkcjonariuszy, a nawet jeżeli nogi oskarżonej i pokrzywdzonego dotknęły się, to czy czasem nie był to skutek przypadkowego machnięcia nogą oskarżonej o nogę pokrzywdzonego.

Natomiast według zasad ogólnych postępowania karnego – wątpliwości w sprawie rozstrzyga się na korzyść oskarżonego.

Wobec powyższegoK. A.należało uniewinnić od zarzucanego jej czynu.

KARY, Środki Karne, PRzepadek, Środki Kompensacyjne i
środki związane z poddaniem sprawcy próbie

Oskarżony

Punkt rozstrzygnięcia
z wyroku

Punkt z wyroku odnoszący się
do przypisanego czynu

Przytoczyć okoliczności

Inne ROZSTRZYGNIĘCIA ZAwarte w WYROKU

Oskarżony

Punkt rozstrzygnięcia
z wyroku

Punkt z wyroku odnoszący się do przypisanego czynu

Przytoczyć okoliczności

inne zagadnienia

W tym miejscu sąd może odnieść się do innych kwestii mających znaczenie dla rozstrzygnięcia,
a niewyjaśnionych w innych częściach uzasadnienia, w tym do wyjaśnienia, dlaczego nie zastosował określonej instytucji prawa karnego, zwłaszcza w przypadku wnioskowania orzeczenia takiej instytucji przez stronę

KOszty procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

IV

Koszty procesu – wobec umorzenia postępowania karnego i uniewinnienia – na podstawie art. 632 pkt 2 kpk przejęte zostały na rachunek Skarbu Państwa.

Podpis